1
Teorie Motywacji
2
Definicje motywacji
jest to wzbudzony potrzebą zespół
procesów psychicznych i fizjologicznych
określający podłoże ludzkich zachowań
i zmian
proces, który wywołuje, ukierunkowuje
i podtrzymuje określone zachowania
ludzi spośród innych, alternatywnych
form zachowania, w celu osiągnięcia
określonych celów.
3
Proces motywacji zachodzi,
gdy spełnione są dwa warunki:
1. Osiągnięcie celu musi być
postrzegane przez człowieka
jako użyteczne.
2. Prawdopodobieństwo
realizacji celu przez jednostkę
musi być wyższe od zera
4
Proces motywacyjny
wzbudzanie energii;
ukierunkowywanie wysiłku na cel;
selektywność uwagi w stosunku do bodźców
zorganizowanie reakcji w zintegrowany
wzorzec;
kontynuowanie czynności, dopóki warunki,
które ją zapoczątkowały nie ulegną zmianie
pobudzenie emocjonalne
uczucia dodatnie (gdy realizacja zamierzeń)
ujemne (gdy niespełnienie)
5
Motywacja dotyczy zarówno
mechanizmów zachowań
prostych, jak i złożonych,
zarówno mechanizmów
wewnętrznych,
jak i zewnętrznych,
afektywnych i
poznawczych.
6
Model zachowania się
człowieka
CEL
BODZ
IEC
np.. p
otrze
ba
ODPO
WIED
NIE
ZACH
OWAN
IE
7
Cechy motywacji
aspekt kierunkowy
aspekt dynamiczny-
natężenie motywacji
8
Tendencja kierunkowa
procesów motywacyjnych
zmierzanie do
określonych celów jeśli są
to cele dodatnie
(dobry stopień, pochwała,
popularność wśród
otoczenia, sympatia)
unikanie celów
które oceniane są
jako ujemne
zły stopień, krytyka,
niechęć, pogarda
innych osób, ból
9
CELE
Cel – to stan rzeczy, którego projekt
tworzy się w umyśle człowieka i
uzyskuje zdolność
do sterowania jego czynnościami.
Realizacja celu wymaga
odpowiedniego zorganizowania
czynności i skupienia energii, to jest
główną funkcją procesu
motywacyjnego.
10
Te same cele w zależności od
ogólnego stanu jednostki mogą
być oceniane jako dodatnie albo
ujemne.
Np. w niektórych sytuacjach
pragniemy kontaktów z ludźmi,
kiedy indziej kontaktów tych
unikamy.
11
Jeśli człowiek
osiąga cel,
natężenie emocji
spada do zera,
pojawiają się
dodatnie emocje
(Np.
zadowolenie z
osiągniętego
celu).
12
Zrealizowany cel (osiągnięty efekt)
można charakteryzować pod
względem:
jakościowym:
(co zostało
osiągnięte)
ilościowym, w
tym:
- rozmiaru
- poziomu
trudności
- rzadkości
- odpowiedniości
13
Motywacja składa się z
pojedynczych motywów, które
skłaniają człowieka do podjęcia
działania zmierzającego do
osiągnięcia wytyczonych celów.
Warunkiem uruchomienia procesu
motywacji jest istnienie
motywatorów.
14
Motyw
Motywami
nazywamy
uczucia,
poglądy,
dążenia, i sądy,
które
poprzedzają
działanie lub
pewnego rodzaju
zachowanie.
15
Nie zawsze motyw
prowadzi do
działania, czasem
wręcz
powstrzymują od
działania
Np. dorosły, który
widzi przerażenie
dziecka po
popełnieniu jakiejś
szkody, wstrzymuje
się od wdrożenia
dochodzeń
16
Źródła motywacji
wewnętrzne :
potrzeby,
emocje,
rozpoznanie,
ocena
zewnętrzne :
cechy sytuacji,
stany…
17
Podłoże motywacji
a) emocje:
,,chcę’’ – pozytywne emocje, działanie większe
,,muszę’’– negatywne emocje, działanie
mniejsze
b). ciekawość - wytrwałość w działaniu zależy
od ciekawości poznawania nowych rzeczy
c). oczekiwania – (muszą być realistyczne)
18
Teorie motywacji stanowią
składniki wielkich systemów
psychologicznych, czy też
psychologicznych koncepcji
człowieka.
Mechanizmy te są jednak
odmiennie opisywane w
poszczególnych koncepcjach
19
Teoria hierarchii potrzeb
Abrahama Maslowa - założenia
Zachowanie ludzi jest motywowane
przez niezaspokojone potrzeby.
Człowiek w swoim działaniu dąży do
zaspokojenia zespołu potrzeb zaś
potrzeby te tworzą logiczną hierarchię
FIZJOLOGICZNE
BEZPIECZEŃSTWA I PEWNOŚCI
PRZYNALEŻNOŚCI I MIŁOŚCI
UZNANIA
SAMORE-
ALIZACJI
PIRAMIDA POTRZEB
ABRAHAMA MASLOWA
4
21
muszą być zaspokojone przede
wszystkim potrzeby niższego
rzędu, aby było możliwe
zaspokojenie potrzeb wyższego
rzędu.
W przypadku, gdy potrzeba
niższego rzędu została już
zaspokojona, to przestaje ona
stanowić źródło motywacji.
22
zaspokojenie potrzeb wywołuje
stan zadowolenia
względne zaspokojenie jednej
grupy potrzeb jest czynnikiem
wywołującym nową potrzebę
23
Abraham Maslow
24
Potrzeby fizjologiczne
najniższy poziom,
jedzenie, woda, tlen, potrzeby
seksualne, brak napięcia, sen
gdy nie są zaspokojone,
dominują nad wszystkimi innymi
potrzebami, wypierają je na
dalszy plan i decydują o
przebiegu zachowania człowieka
25
Szacunku
potrzeby zaufania do siebie, poczucie
własnej wartości, kompetencji,
potrzeby uznania i prestiżu we
własnych oczach i w oczach innych
pragnienie potęgi, wyczynu i wolności,
potrzeba respektu i uznania ze strony
innych ludzi, dobrego statusu
społecznego, sławy, dominacji,
zwracania na siebie uwagi.
26
Bezpieczeństwa
(zależności, opieki i oparcia,
protekcji, potrzeba wygody,
spokoju, wolności od strachu)
pobudzają do działania,
zapewniając nienaruszalność,
27
Przynależności
(potrzeby więzi, afiliacji, miłości)
występują w usiłowaniach
przezwyciężenia osamotnienia,
eliminacji i obcości, tendencji do
nawiązywania bliskich intymnych
stosunków, uczestnictwa w życiu
grupy, w dążeniach do tworzenia
gangów.
28
Samorealizacji
potrzeba posiadania celów,
spełnienia swojego potencjału
wyraża się w dążeniu człowieka
do rozwoju możliwości
stanowi środek do zaspokojenia
potrzeb fizjologicznych lub
reakcje kompensujące
niezaspokojenie innych potrzeb.
29
Transcendencji
najwyższy
poziom
potrzeba
przeżywania
szczytowego
doświadczenia
"potrzeby
duchowe".
30
Potrzeby dodatkowe
takie, które mogą ujawniać się
takie, które mogą ujawniać się
tylko u niektórych ludzi:
tylko u niektórych ludzi:
Potrzeby estetyczne-
Potrzeby estetyczne-
potrzeba
potrzeba
harmonii i piękna
harmonii i piękna
Potrzeby poznawcze -potrzeby
Potrzeby poznawcze -potrzeby
wiedzy, rozumienia, nowości
wiedzy, rozumienia, nowości
31
Struktura
występowania
określonych potrzeb
związana jest z
osobowością
człowieka.
Wraz z rozwojem
osobowości zauważa
się większą
motywację do
zaspokajania potrzeb
wyższego rzędu.
32
J. W. Atkinson
Prekursor teorii osiągnięć
motywacja do działania jest funkcją
potrzeby rozumianej jako względnie
stały stan podmiotu oraz czynników
poznawczych
motywacja osiągnięć to tendencja do
osiągania i przekraczania standardów
doskonałości, związana z
odczuwaniem pozytywnych emocji w
sytuacjach zadaniowych,
spostrzeganych jako wyzwanie
33
Człowiek dąży do określonego celu,
gdyż wynika to z takich przesłanek
jak:
Siły podstawowego
motywu lub
potrzeb;
Wiary w
powodzenie;
Zachęty związanej
z osiągnięciem
celu.
34
Frederick Herzberg
teoria osiągnięć
35
Dwuczynnikowa teoria
motywacji Frederica Herzberga
- założenia
Zadowolenie i niezadowolenie z
pracy wywołują dwie różne grupy
czynników:
motywatory
które (gdy występują)
wywołują zadowolenie z pracy
czynniki higieny
które (gdy nie występują)
wywołują niezadowolenie z pracy
36
Dwuczynnikowa teoria
motywacji Frederica Herzberga
MOTYWATORY
osiągnięcia
odpowiedzialność
uznanie
charakter pracy
możliwość rozwoju
możliwość awansu
CZYNNIKI HIGIENY
polityka i administracja
firmy
stosunki międzyludzkie
wynagrodzenia
pozycja - status
pewność pracy
życie osobiste
warunki pracy
37
Motywatory
osiągnięcia - możliwość robienia rzeczy ambitnych i
mających sens, stawiania sobie celów i przywiązywania
wagi do wyników pracy
odpowiedzialność - możliwość wpływu na tempo, metody i
organizację własnej pracy, kryteria i sposób oceny
uznanie - możliwość uzyskania obiektywnej oceny
własnych osiągnięć oraz informacji zwrotnych na ich temat
(w tym należnych pochwał)
charakter pracy - możliwość wykonywania całych,
zróżnicowanych zadań oraz wykorzystania w pełni swoich
talentów i umiejętności
możliwość rozwoju - możliwość ciągłej ewolucji,
„dojrzewania” pracy wraz z rozwojem pracownika,
stawianie sobie wyzwań
możliwość awansu - możliwość własnego rozwoju i awansu
38
Czynniki higieny
Polityka i administracja firmy - stopień
zbiurokratyzowania, jakość komunikacji, sprawność
organizacyjna
nadzór - umiejętności i osobowość przywódcy
stosunki międzyludzkie - stosunki przełożony-
podwładny, jakość życia towarzyskiego w pracy
wynagrodzenia - wynagrodzenia, emerytura i inne
świadczenia
pozycja - status - pozycja w porównaniu z innymi
pracownikami (stanowisko służbowe, wyposażenie
gabinetu, inne przywileje)
pewność pracy - brak zagrożenia utratą stanowiska czy
pracy
życie osobiste - wpływ pracy na życie rodzinne
warunki pracy - fizyczne środowisko pracy
39
Frederick Herzberg napisał:
"Jeśli chcesz
by ludzie byli
zmotywowani do
pracy daj im dobrą
pracę"