System rodzinny

Zwany jest także kierunkiem szwajcarskim, gdyż

miał szczególnie wielu zwolenników w Szwajcarii.

Tam powstała pierwsza placówka (Zakład w

Hofwyl w kantonie Argowia) oparta na zasadach

życia rodzinnego (1810 r.) Hrabia Filip E. Von

Fellenberg, założył tę placówkę w swoim majątku.

Jego zakład był przeznaczony głównie dla skrajnie

biednych dzieci, ujętych przez policję za

włóczęgostwo, żebractwo, a także dla dzieci

pochodzących z tzw. "dobrych domów" zepsutych

brakiem zainteresowania lub rozpieszczonych

przez rodziców oraz opuszczone sieroty.

• Pierwszym kierownikiem tego zakładu w

latach 1810 - 1833 był młody nauczyciel Jan

Jakub Wehrli. Przebywał stale, dzień i noc, ze

swymi wychowankami i dzielił z nimi pracę,

pożywienie, zabawy, a nawet ubranie. Przed

pracą i podczas niej udzielał chłopcom nauki,

najczęściej w formie rozmów w związku z

wykonywaną pracą. Nauka obejmowała:

czytanie, pisanie, rysunki, śpiew, ćwiczenia

w mówieniu, geometrię, przyrodę, technikę z

nauką rzemiosła, geografię i historię kraju

ojczystego oraz religię i zasady moralności.

• W końcowym stadium rozwoju zakładu

Wehrli oparł się na znanym już w

ówczesnych szkołach systemie "monitorów".

Gdy liczba wychowanków zwiększyła się

znacząco (było ich 40) wychowanie zostało

tak przez niego zorganizowane, że każdy

chłopiec do 15 roku życia był poddany

nadzorowi starszego. W chwili gdy

wychowanek ukończył 15 lat, mógł zostać

sam "bratem - opiekunem". Jeśli jednak jego

postępowanie było tego rodzaju, że funkcji

tej nie mógł pełnić, to jej nie otrzymywał i

sam nadal zostawał pod opieką.

• Przydział młodszych chłopców pod opiekę

starszych odbywał się przez losowanie. W

celu wyeliminowania jednostronności i

niesprawiedliwości, tak zorganizowana

opieka zmieniała się co kwartał. Troska brata

- opiekuna dotyczyła: higieny osobistej,

gospodarowania pieniędzmi, pomocami

szkolnymi, zachowania wychowanka. Idea

Wehrliego o konieczności stworzenia dziecku

wykolejonemu warunków i ciepła rzeczywistej

rodziny rozszerzyła się poza granice

Szwajcarii.

• Jeszcze dziś, po wielu latach, nie straciła

na aktualności realizowana przez niego

myśl zespolenia z życiem nauczania

ogólnego i zawodowego w jednolitą

nierozdzielną całość, a współczesna nam

pedagogika przywiązuje niemniejszą niz

Wehrli wagę do właściwej rodzinnej

atmosfery w placówce resocjalizacyjnej i

współdziałania wychowanków w pracy

wychowawaczej

Brat - opiekun uczył swojego
podopiecznego skromnego
zachowania i przyjemnego
stosunku do ludzi. Sam Wehrli ze
swymi pomocnikami troszczył się,
aby wychowanków cechowała
miłość, braterska solidarność i
czynne współdziałanie dla
wspólnego dobra.

• Dążeniem Fellenberga było całkowite

zwalczenie nędzy i związanej z nią

przestępczości przez szkolenie biednych

dzieci w rolnictwie i rzemiosłach. Specjalne

i gruntowne przygotowanie zawodowe

uważał on za sprawę zasadniczą. Dzieci

jego zdaniem powinny być od początku

przystosowywane do warunków przyszłego

życia. Dlatego też ich szkoła powinna mieć

taką prostą organizację, aby gospodarczo

mogła stać się samowystarczalna.

• Innym przykładem instytucji dla nieletnich

przestępców zorganizowanej wg systemu

rodzinnego była słynna francuska kolonia w

Mettray. Została ona założona w 1839 roku

przez de Metza i de Caurteillesa.

Wychowanków przebywających w tej

placówce podzielono na grupy zwane "

rodzinami". W każdej grupie przebywało 30-

40 wychowanków pod opieką tzw." ojca

rodziny", który był zobowiązany przebywać

stale ze swoimi podopiecznymi i postępować

z nimi po ojcowsku.

• " Rodziny" oznaczone były literami

alfabetu ( np. " rodzina A") i

mieszkały w oddzielnych domach.

"Ojcowie" mieli do pomocy "

starszych braci" wybranych spośród

wychowanków wykazujących

poprawę. Osobnych sypialń nie było,

chłopcy spali bowiem w hamakach,

które były składane w dzień. Wszyscy

nosili jednakowe ubrania.

• Głównym zajęciem wychowanków

była praca na roli. kolonia posiadała
bowiem 350 ha gruntu i wzorowe
gospodarstwo prowadzone pod
kierunkiem agronoma. Ponadto były
prowadzone warsztaty związane z
potrzebami wsi: krawiecki, szewski,
stolarski, kołodziejski, kowalski i
mechaniczny.

• Stosowano specjalny system bodźców

wychowawczych. Za dobre sprawowanie
przewidywano nagrodę, a wśród nich
odznaczanie wyróżniających się
wychowanków za pomocą naszywek na
ubraniu. Szczególnym przywilejem był
udział w ćwiczeniach pożarniczych,
nauka muzyki i skierowanie do służby w
marynarce.

• Złe zachowanie karano nawet zamknięciem

w celi ze związanymi rękami i zerwaniem
zdobytych odznak. Za nieuwagę i
przeszkadzanie w czasie lekcji nauczyciel
mógł karać biciem linią po rękach. Przy
zakładzie istaniało Stowarzyszenie
Ojcowskie, które opiekowało się
zwolnionymi wychowankami oraz tzw.
Szkoła Ojców przygotowująca kandydatów
na wychowawców kolonii.

• Dzięki znakomitej organizacji i

szczęsliwemu doborowi odpowiednich
ludzi na kierownicze stanowiska, Mettray
cieszyło się powszechnym uznaniem nie
tylko we Francji, ale i niemal w całym
cywilizowanym świecie. Na wzór tej
kolonii powstały w różnych krajach nowe
zakłady dla nielietnich przestępców,
między innymi polski zakład w
Studzieńcu.

zalozenia systemu

rodzinnego

a)zmniejszenie ilosci czlonkow
wychowawczych (mala liczebnosc
grupy wychowawczej)
b)zroznicowanie pod względem wieku
c)grupa heterogoniczna
(koedukacyjna)-gr. roznoplciowa
d)niewielka liczba stalych opiekunow

e)wychowawcy roznej plci

f)intymność życia grupy:
-oddzielne pomieszczenia
-swoboda w jego urzadzeniu
-organizacja zycia wewnetrznego
-rozwiazywanie problemow
wychowawczych wew. Grupy