WPROWADZENIE DO
NAUKI O JĘZYKU

Przygotowała: Aleksandra Araszkiewicz, semestr 1a, 21.10.12

Język jako system znaków



Język to system znaków
umownych, semantycznych,
dwustronnych, powiązanych ze
sobą zależnościami.



Język to wyrazy powiązane
gramatyką.



Język jest dziełem społeczności
i jej własnością.

Schemat komunikacji

Najdoskonalszym komunikatem,

właściwym tylko dla ludzi, jest
komunikat językowy, czyli akt mowy.

Jakie są elementy potrzebne do jego

realizacji?

Schemat komunikacji wg R.
Jakobsona

Komunik

at

Kontakt

Konteks

t

Odbiorc

a

Kod

Nadawc

a

Uwaga!
Każdy akt mowy jest
komunikatem. Nie każdy
komunikat jest aktem mowy.

Funkcje tekstów językowych

Funkcja

poetycka

Funkcja

fatyczna

Funkcja

poznawcza

Funkcja

impresywn

a

Funkcja

metajęzyko

wa

Funkcja

ekspresyw

na

Funkcje tekstów językowych I



Funkcja ekspresywna – ujawnia stan
nadawcy, jego emocje, np. oj!,
nudzę się, boli!



Funkcja poetycka – jej celem jest
zachwycić, zaskoczyć lub
rozśmieszyć odbiorcę.



Funkcja informatywna (poznawcza)
– zawiera informacje o świecie,
ludziach…

Funkcje tekstów językowych II



Funkcja impresywna – dąży do
kształtowania postaw i zachowań
odbiorcy, to rozkaz, pytanie, prośba.



Funkcja fatyczna – ma na celu
nawiązywanie kontaktu, jego
podtrzymywanie i kończenie, np. hm,
tak? Cześć!



Funkcja metajęzykowa – tłumaczenie
pojęć, np. Co znaczy „borówka”?

Co to jest literatura?

Cechy swoiste tekstów
literackich



Funkcja estetyczna – przynależność
literatury do dzieł sztuki



Fikcyjność – występowanie
elementów zmyślenia, kreacji świata
w tekście literackim



Obrazowość – zdolność literatury do
wywoływania w naszej wyobraźni
przedstawień opisywanego świata



Specjalne ukształtowanie języka

Rodzaje literackie



Rodzaj literacki to ogólna kategoria
podziału utworów literackich, głównie
ze względu na podmiot – osobę
mówiącą w tekście.



Najbardziej podstawowym sposobem
klasyfikowania literatury na rodzaje
to: epika, liryka i dramat.

Rodzaje literackie

Liryka

Epika

Dramat

Kto mówi?

Podmiot

liryczny

Narrator

Bohaterowie

Sposób

przedstawiania

świata

Opis uczuć,

przeżyć

Opowiadanie,

opis

Działanie

postaci

Konstrukcja

wypowiedzi

Monolog

liryczny

Narracja

Dialog,

monolog

Budowa świata

przedstawione

go

Afabularność

Fabuła

Akcja

Gatunki literackie



Gatunki literackie to zespół reguł,
według których zostały zbudowane
poszczególne dzieła. Ten podział
jest podrzędny wobec klasyfikacji
na rodzaje literackie.

Najważniejsze gatunki
literackie



Gatunki liryczne:



Pieśń, fraszka, tren, elegia, hymn, sonet



Gatunki epickie:



Epos, powieść, nowela, opowiadanie



Gatunki dramatyczne:



Tragedia, komedia, tragikomedia

Gatunki mieszane (synkretyczne): ballada,

powieść poetycka, dramat
romantyczny…