2013-05-23
2
Argumenty za etykÄ… biznesu:
" zasady prawne wynikają też z etyki
Społeczne aspekty zarządzania
" zasady moralne stanowią istotną część struktury
ETYKA
moralnej każdego społeczeństwa
" zasady moralne są szczególnie uprzywilejowane:
służą jako baza do oceny poprawności
pozostałych
" działalność gospodarcza jest bardzo ważna
dr Janusz Reichel
" etyka biznesu stanowi część profesjonalizacji
Wydział Zarządzania, Uniwersytet A
ódzki
menedżerów
ul. Matejki 22/26, A
ÓDy
90  237
" we własnym interesie jest być etycznym w
Pok. 37, tel. [phone]
e-mail: [e-mail]
biznesie
3 4
Większość normatywnych teorii etycznych
Tradycyjne teorie etyczne
Egoizm Utylitaryzm Etyka obowiÄ…zku Etyka praw
(kognitywistyczne)
Twórcy Adam Smith. Jeremy Bentham, Immanuel Kant. John Locke, John
John Stuart Mill. Rawls.
Główna kwestia Pragnienia i interes Dobro wspólne. Obowiązki. Prawa.
jednostki.
Zasady Maksymalizacja Zasada: Imperatyw Szacunek dla
jednostkowych utylitaryzm. kategoryczny. jednostek ludzkich.
pragnień i
Motywacja/
zadowolenia.
Działanie Rezultaty
zasady
Koncepcja Człowiek jako aktor Człowiek Człowiek jest Człowiek jest istotą,
człowieka z ograniczoną ( hedonista') jest aktorem z która wyróżnia się
wiedzą i celami. kontrolowany przez racjonalną godnością.
chęć uniknięcia moralnością.
bólu i osiągnięcia
przyjemności.
Nonkonsekwencjalistyczne etyki Konsekwencjalistyczne etyki
Konsekwencjalna Konsekwencjalna NonKonsekwencjalna NonKonsekwencjalna
Rodzaj
1
2013-05-23
5 6
Ograniczenia tradycyjnych teorii Współczesne teorie etyczne
" Zbyt abstrakcyjne. Zbyt teoretyczne, mało praktyczne do
" Obecne we współczesnej literaturze dotyczącej
codziennego stosowania przez menedżerów. Rzeczywistość organizacji
ma swoje własne wartości, struktury i praktyki, ...
m.in. etyki biznesu.
" Zbyt redukcjonistyczne. Każda teoria koncentruje się na jakimś
aspekcie moralności kosztem innych aspektów moralności. Dlaczego
«% Etyka cnót.
właśnie zasady, konsekwencja albo prawa są ważne (jedynie ważne)?
" Zbyt obiektywne i elitarne. Czy to, że ktoÅ› wie jaka jest różnica «% Etyka feministyczna.
między utylitaryzmem i kantyzmem oznacza, że powinien decydować o
«% Etyka dyskursu.
tym czy ktoÅ› czyni dobro?
" Zbyt bezosobowe. Skoncentrowane na zasadach a nie na osobistym
«% Etyka postmodernistyczna.
doświadczeniu i relacjach, kształtujących nasze myśli o tym co dobre i
co złe.
" Zbyt racjonalne i skodyfikowane. Teorie etyczne próbują
wydestylować z dobro i zło i zamknąć je w racjonalne zasady
postępowania. To może tłumić naszą moralną autonomię i poczucie
wagi naszych moralnych odczuć, które są kluczowe.
7 8
Etyka cnót Etyka feministyczna
" Podejście feministyczne do etyki biznesu zakłada, że
" Etyka cnót stwierdza, że poprawne moralnie
mężczyz
ni i kobiety mają odmienny sposób
działania to te, które są podejmowane przez
podejścia do organizowania życia
osoby, która posiadają określone  cnoty .
społecznego, ze szczególnym wpływem na sposób
" Zatem formowanie takiego charakteru to
rozwiązywania konfliktów.
pierwszy krok do moralnie poprawnego
" Tradycyjne podejście (poszukujące racjonalnych i
zachowania.
obiektywnych zasad) zostało stworzone i jest
promowane niemal wyłącznie przez filozofów i
myślicieli mężczyzn (Kant, Locke, Bentham, Smith,
oraz Mill).
2
2013-05-23
9 10
 Etyka praw kontra  etyka
Etyka feministyczna
dbałości'
" Tradycyjne ( męskie ) teorie zwykle nazywa się
" Etyka feministyczna to podejście które uważa, że
mianem  etyki praw , gdyż starają się znalez
ć
empatia, harmonijne i zdrowe społeczne
legitymizację dla zasad i interesów jednostki
więzi, dbałość o innych i unikanie
znajdujÄ…cej siÄ™ w sytuacji konfliktu.
krzywdy są ważniejsze niż abstrakcyjne zasady.
" Etyka feministyczna: proponuje odmienne
podejście, które dostrzega jednostki głęboko
wrośnięte w sieć międzyludzkich zależności.
" Odpowiedzialność za członków takiej sieci i
podtrzymywanie wzajemnych zależności to
główna cecha tej etyki (a nie uzasadnianie
abstrakcyjnych zasad moralnych). To podejście
często jest nazywane  etyką dbałości'.
11 12
Etyka dyskursu Podejście etyki dyskursu
" Normy nie mogą być ostatecznie uzasadnione
" Podejście tradycyjne: podać instrukcję na temat
argumentami racjonalnymi lecz muszą być
tego co dobre a co złe.
niemal codziennie generowane i stosowane
" A co z sytuacją, w której borą udział tak różni
do rozwiÄ…zania etycznego konfliktu w
ludzie jak np. fundamentalny chrześcijanin z
codziennej praktyce,
USA, ateista z Rosji, muzułmanin z Egiptu i
" Etyczna refleksja powinna mieć swój początek w
buddysta z Japonii?
doświadczeniach życia codziennego (niż być oparta o
systemy wierzeń, które mogą być zbyt różne).
" Ostatecznym celem etyki w biznesie powinno być
pokojowe rozwiÄ…zanie konfliktu.
3
2013-05-23
13 14
Perspektywa postmodernistyczna Podejście pragmatyczne
" Kodyfikacja moralności za pomocą zasad i
" Pragmatyzm etyczny  łączenie racjonalności i
kodeksów zachowania (jak np. w
emocji w podejściu do etyki,
zbiurokratyzowanych organizacjach) i racjonalne
" Podejście pragmatyczne:
podejście niszczy prawdziwe z
ródło
«% Uznaje teorie etyczne z caÅ‚Ä… ich różnorodnoÅ›ciÄ…,
moralności, które jest zakorzenione w
«% RównoczeÅ›nie akceptujÄ…c, że współgrajÄ… one z
'moralnym impulsie' w stosunku do innych.
czynnikami osobistymi, kulturowymi,
" To jest subiektywne, emocjonalne przeświadczenie,
psychologicznymi, poznawczymi oraz kontekstem
które człowiek ma na temat dobra i zła, oparte na
sytuacji i wszystko to ma wpływ na podejmowanie
doświadczeniu, sentymentach i instynkcie. Osąd
decyzji moralnych.
moralny to nic innego jak fundamentalne uczucie.
15 16
SAZ I SAZ I
Prawa człowieka
" Są to powszechnie przyjęte minimalne
warunki, które pozwalają każdemu
człowiekowi zachować godność.
" Prawa człowieka mają charakter wrodzony i
przysługują nam wszystkim, bez względu na
obywatelstwo, miejsce zamieszkania, płeć,
przynależność narodową lub etniczną, kolor
skóry, wyznawaną religię, język lub jakikolwiek
inny status.
4
2013-05-23
17 18
SAZ I SAZ I
Prawa człowieka są przyrodzone, niezbywalne,
Prawa człowieka - dokumenty
powszechne, niepodzielne i współzależne:
" przyrodzone, ponieważ przysługują każdemu
" Międzynarodowa Karta Praw Człowieka i
człowiekowi z samego tytułu, że jest człowiekiem;
podstawowe konwencje MOP
" niezbywalne, ponieważ ludzie nie mogą zrzec się tych
" Wytyczne ONZ dotyczÄ…ce biznesu i praw
praw ani nie mogą zostać ich pozbawieni przez rządy ani
człowieka
żadną inną instytucję;
" Inne&
" powszechne, ponieważ przysługują każdemu
niezależnie od statusu;
" niepodzielne, ponieważ żadne prawa człowieka nie
mogą być wybiórczo ignorowane;
" współzależne, ponieważ spełnienie jednego z praw
człowieka przyczynia się do spełnienia innego prawa.
19 20
SAZ I SAZ I
Międzynarodowa Karta Praw Człowieka
w skład której wchodzą m.in.:
" Powszechna Deklaracja Praw Człowieka (1948) " Firma powinna stosować procedury, których
celem jest:
" Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i
«% unikniÄ™cie negatywnego wpÅ‚ywu na prawa
Politycznych
człowieka,
" Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych,
«% reagowanie na takie zjawiska w tym dziaÅ‚ania
Społecznych i Kulturalnych
naprawcze.
" &
5
2013-05-23
21 22
SAZ I SAZ I
Prawa
" Wolność zrzeszania się " Zniesienie niewolnictwa i pracy
przymusowej
" Prawo do równej płacy za równą pracę
" Prawo do bezpiecznych warunków pracy
" Prawo do organizowania rokowań
zbiorowych i udziału w nich " Zniesienie pracy dzieci
" Prawo do równego traktowania w miejscu " Prawo do odpoczynku i czasu wolnego
pracy
" Prawo do pracy
" Prawo do niedyskryminacji
" Prawo do życia rodzinnego
" Prawo do godziwego i zadowalajÄ…cego
" Prawo do życia, wolności i
wynagrodzenia
bezpieczeństwa
23 24
SAZ I SAZ I
" Prawo do pokojowego zgromadzania siÄ™ " Prawo do zdrowia fizycznego i
psychicznego
" Prawo do odpowiedniego poziomu życia
" Równość wobec prawa i jednakowa
" (m.in. odpowiedniego wyżywienia,
ochrona prawna
ubrania i mieszkania)
" Wolność myśli, sumienia i wyznania
" Wolność od tortur i brutalnego,
nieludzkiego, poniżającego traktowania " Prawo do nauki
" Prawo do zawarcia małżeństwa i " Prawo do uczciwego procesu
założenia rodziny
" Prawo do własnego zdania, wolność
wypowiedzi i informacji
6
2013-05-23
25 26
SAZ I
Kwestie praw człowieka w
" Prawo do uczestniczenia w życiu
kontekście działań firmy i relacji
kulturalnym, korzystania z osiągnięć
postępu naukowego i ochrony praw
biznesowych
autorskich
SAZ I
" Prawo do samookreślenia
" Prawo do udziału w życiu politycznym
" Prawo do zabezpieczenia społecznego
" Swoboda przemieszczania siÄ™
" Prawo do ochrony prawnej życia
prywatnego
27 28
SAZ I SAZ I
1. Gdy zatrudniasz 2. Po zatrudnieniu pracowników,
pracowników... gdy już pracują w firmie...
" Zagrożone prawa człowieka: " Zagrożone prawa człowieka:
«% Prawo do pracy «% Wolność od poniżajÄ…cego traktowania
«% Prawo do niedyskryminacji «% Prawo do niedyskryminacji
«% Prawo do ochrony prawnej życia prywatnego «% Prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków
pracy
«% Prawo do zdrowia fizycznego i psychicznego
«% Prawo do godziwego i zadowalajÄ…cego
wynagrodzenia
7
2013-05-23
29 30
SAZ I SAZ I
4. Jeżeli pracownicy chcą przystąpić do
3. Podczas ustalania wysokości wynagrodzeń i
zwiÄ…zku zawodowego i prowadzÄ… rokowania
podejmowania decyzji o awansach...
zbiorowe...
" Zagrożone prawa człowieka: " Zagrożone prawa człowieka:
«% Prawo do równej pÅ‚acy za równÄ… pracÄ™ «% Prawo do organizowania rokowaÅ„ zbiorowych i
udziału w nich
«% Prawo do niedyskryminacji
«% Wolność zrzeszania siÄ™
«% Prawo do pracy
«% Prawo do godziwego i zadowalajÄ…cego
wynagrodzenia
31 32
SAZ I SAZ I
5. Gdy jedna z pracownic spodziewa siÄ™ dziecka
lub pracownik ma żonę spodziewającą się
6. Jeżeli reklamujesz produkty...
dziecka...
" Zagrożone prawa człowieka: " Zagrożone prawa człowieka:
«% Prawo do życia rodzinnego «% Prawo do niedyskryminacji
«% Prawo do niedyskryminacji
«% Prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków
pracy
«% Prawo do zdrowia fizycznego i psychicznego
8
2013-05-23
33 34
SAZ I SAZ I
7. Jeżeli sprzedajesz produkty 8. Jeżeli praca jest wykonywana w
bardzo stresujÄ…cych warunkach...
bezpośrednim odbiorcom...
" Zagrożone prawa człowieka: " Zagrożone prawa człowieka:
«% Prawo do niedyskryminacji «% Prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków
pracy
«% Prawo do ochrony prawnej życia prywatnego
«% Prawo do odpoczynku i czasu wolnego
«% Prawo do życia
«% Prawo do zdrowia fizycznego i psychicznego
«% Prawo do zdrowia fizycznego i psychicznego
35 36
SAZ I SAZ I
9. Jeżeli twoi pracownicy mają w 10. Jeżeli pracownicy stykają się w
pracy ze szkodliwymi substancjami...
pracy dostęp do internetu...
" Zagrożone prawa człowieka: " Zagrożone prawa człowieka:
«% Prawo do ochrony prawnej życia prywatnego «% Prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków
pracy
«% Prawo do wÅ‚asnego zdania
«% Prawo do zdrowia fizycznego i psychicznego
«% Wolność wypowiedzi i informacji
«% Prawo do niedyskryminacji
«% Prawo do uczestniczenia w życiu kulturalnym,
korzystania z osiągnięć postępu naukowego i
ochrony praw autorskich
9
2013-05-23
37 38
SAZ I SAZ I
11. Jeżeli w twojej firmie pracownicy 12. Jeżeli składasz u dostawców zamówienia z
bardzo napiętym terminem realizacji...
posługują się maszynami lub pojazdami...
" Zagrożone prawa człowieka: " Zagrożone prawa człowieka:
«% Prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków «% Prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków
pracy pracy
«% Prawo do zdrowia fizycznego i psychicznego «% Prawo do odpoczynku i czasu wolnego
39 40
SAZ I SAZ I
14. Jeżeli kupujesz produkty wytwarzane w krajach lub
13. Jeżeli zamawiasz w innej
sektorach o niskich kosztach produkcji, które
firmie usługi ochroniarskie... podejrzewasz o korzystanie z pracy dzieci...
" Zagrożone prawa człowieka: " Zagrożone prawa człowieka:
«% Prawo do ochrony prawnej życia prywatnego «% Zniesienie pracy dzieci
«% Prawo do życia, wolnoÅ›ci i bezpieczeÅ„stwa «% Prawo do nauki
«% Wolność od poniżajÄ…cego traktowania
«% Prawo do pokojowego zgromadzania siÄ™
«% Prawo do niedyskryminacji
10
2013-05-23
41 42
SAZ I SAZ I
15. Jeżeli sprzedajesz towary lub usługi, które zostaną
Prawa człowieka w świetle
prawdopodobnie wykorzystane w obszarach dotkniętych
konfliktem lub kupujesz produkty wytwarzane w takich
ISO26000
obszarach...
" W obszarach dotkniętych konfliktami wiele praw " 1: Należyta staranność
człowieka może być szczególnie zagrożonych,
" organizacje sÄ… odpowiedzialne za dochowanie
między innymi:
należytej staranności, aby identyfikować,
«% Prawo do życia, wolnoÅ›ci i bezpieczeÅ„stwa
zapobiegać lub podejmować odpowiednie
«% Wolność od tortur i brutalnego, nieludzkiego, dziaÅ‚ania odnoÅ›nie do rzeczywistych lub
poniżającego traktowania
potencjalnych skutków dla poszanowania praw
«% Prawo do niedyskryminacji
człowieka, wynikających z działań organizacji lub
«% Prawo do samookreÅ›lenia
działań stron, z którymi organizacja utrzymuje
«% Prawo humanitarne
relacje.
43 44
SAZ I SAZ I
" 2: Sytuacje zagrożenia praw człowieka " 3: Unikanie współudziału
" W pewnych okolicznościach i warunkach " Współudział może być rozumiany zarówno w
zachodzi większe prawdopodobieństwo tego, że kontekście prawnym, jak i pozaprawnym.
organizacja stanie wobec wyzwań i dylematów
" Organizacja może również zostać uznana za
związanych z prawami człowieka, a ryzyko
winną współudziału, jeżeli nie reaguje na tego
łamania praw człowieka może być wyższe.
typu niewłaściwe czyny lub jeżeli czerpie z nich
korzyści.
11
2013-05-23
45 46
SAZ I SAZ I
" 4: Rozpatrywanie skarg " 5: Dyskryminacja i grupy szczególnie
wrażliwe
" organizacja powinna ustanowić taki mechanizm
dla osób, które uważają, że w ich przypadku " Dyskryminacja wiąże się z wszelkimi
prawa człowieka są łamane, aby możliwe było przypadkami różnicowania, wykluczania bądz

zgłaszanie takich przypadków organizacji oraz preferowania, które skutkują brakiem równego
uzyskanie zadośćuczynienia. traktowania lub równych możliwości, jeżeli
podstawą takiego podejścia są uprzedzenia, a nie
uzasadnione przyczyny.
47 48
SAZ I SAZ I
" 6: Prawa obywatelskie: osobiste i " 7: Prawa gospodarcze, społeczne i
polityczne kulturalne
" Prawa i wolności osobiste i polityczne obejmują prawa
" Każdemu człowiekowi, jako osobie należącej do
bezwzględne, takie jak prawo do życia, prawo do
społeczeństwa, przysługują prawa i wolności
godnego życia, prawo do wolności od tortur, prawo do
gospodarcze, społeczne i kulturalne niezbędne
bezpieczeństwa osobistego, prawo do posiadania
do godnego życia i osobistego rozwoju.
własności, prawo do wolności i integralności osoby oraz
prawo do sprawiedliwego procesu sÄ…dowego i obrony w
przypadku postawienia zarzutów popełnienia czynów
sprzecznych z prawem.
12
2013-05-23
49 50
SAZ I
" 8: Fundamentalne zasady i prawa w pracy
" Fundamentalne zasady i prawa w pracy
koncentrujÄ… siÄ™ na sprawach zwiÄ…zanych z
Prawa pracownicze
zagadnieniami z zakresu pracy. Zostały one
SAZ I
przyjęte przez społeczność międzynarodową jako
podstawowe prawa człowieka.
51 52
SAZ I SAZ I
Prawa pracownicze /ochrona OCHRONA PRAW PRACOWNICZYCH
prawna/ (dyrektywy UE)
" Zwolnienia grupowe
" UE nakłada minimalne wymagania w dziedzinie
" Ochrona pracowników na wypadek niewypłacalności pracodawcy
praw pracowniczych oraz organizacji pracy.
" Ochrona praw pracowniczych w przypadku przejęcia
" Uzupełnione porozumieniami ramowymi między przedsiębiorstwa
" ObowiÄ…zek informowania pracownika o obowiÄ…zujÄ…cych warunkach
europejskimi partnerami społecznymi.
pracy
" Idea odpowiedzialności społecznej
" Delegowanie pracowników w ramach świadczenia usług
przedsiębiorstw zachęca przedsiębiorców do " Wzmocnienia norm pracy na morzu
" Równość wynagrodzeń
dobrowolnego stosowania dobrych praktyk w
" Równe traktowanie w zakresie zatrudnienia i pracy
dziedzinie społecznej.
" Organizacja czasu pracy: dyrektywa podstawowa
13
2013-05-23
53 54
SAZ I SAZ I
Prawo pracy Główne zasady wynikające z k.p.
" każdy ma prawo do podjęcia pracy;
" Prawo pracy  gałąz
prawa obejmująca ogół
" każdy ma swobodę nawiązywania stosunków pracy;
regulacji w zakresie stosunku pracy
" każdy ma prawo do wolności pracy, tzn. ma prawo do zerwania stosunku
pracy;
konkretnego pracownika i pracodawcy jako
" pracodawca ma obowiązek poszanowania dóbr osobistych pracownika;
stron stosunku pracy oraz regulacji dotyczÄ…cych
" pracownicy powinni być traktowani równo;
organizacji pracodawców i " nie wolno dyskryminować pracowników ze względu na rasę, płeć, wyznanie
itp;
pracowników, układów i sporów zbiorowych, a
" pracownik ma prawo do godziwego wynagrodzenia;
także partycypacji pracowniczej i dialogu w
" państwo ma obowiązek chronić uprawnienia pracowników, w oparciu o
automatyzm prawny;
zbiorowych stosunkach pracy.
" pracownicy i pracodawcy mają prawo tworzyć i przystępować do organizacji
zawodowych;
" pracownicy majÄ… prawo do partycypacji w zarzÄ…dzaniu firmÄ… w zakresie
spraw dotyczących ich osobiście.
55 56
Etyka zawodowa
" zbiór norm i reguł postępowania obowiązujących
przedstawicieli danego zawodu oraz norm
rozstrzygajÄ…cych typowe konflikty etyczne
Etyka zawodowa
mogące się pojawić w praktyce zawodowej;
SAZ I
" np.: etyka lekarska, etyka nauczycielska, etyka
urzędnicza, etyka samorządowa, etyka biznesu.
14
2013-05-23
57 58
SAZ I SAZ I
Elementy etyki zawodowej Historia
" etyka lekarska (V wieku p.n.e. Hipokrates (ok.
" zestaw akceptowanych norm,
460-377 p.n.e.); Przysięga Hipokratesa;
" kary i nagrody,
jednÄ… z najstarszych zasad tej etyki jest znana
" normy rozstrzygajÄ…ce wprowadzajÄ…ce
powszechnie zasada:  przede wszystkim nie
hierarchię wartości.
szkodzić .
" etyka adwokacka (Cyceron (106-43 p.n.e.);
" etyka rycerska;
" etyka nauczycielska;
" &
59 60
SAZ I SAZ I
Krytyka etyki zawodowej Krytyka etyki zawodowej c.d.
" Etyki zawodowe sÄ… dowodem kryzysu " Etyka zawodowa ma charakter relatywny,
moralności indywidualnej; a nie uniwersalny, zatem nie jest etyką w sensie
ogólnym;
" Etyki zawodowe są najczęściej jedynie
działaniem zastępczym, mającym ukryć " Etyki zawodowe są podejrzane ze
rzeczywistą demoralizację danej grupy względów formalnych, niejasny jest bowiem
zawodowej; w nich tryb ustalania obowiązków i nakazów;
" Przyjęcie zasad etyki zawodowej grozi " Etyka zawodowa nie dysponuje żadną
niebezpieczeństwem zwolnienia jednostki sankcją, po co zatem respektować jakieś normy
z odpowiedzialności za to, co czynimy; moralne, kiedy ich łamanie niczym nie grozi.
15
2013-05-23
61 62
SAZ I SAZ I
Obrona etyk zawodowych Obrona etyk zawodowych c.d.
" uszczegółowia ogólne treści norm " Etyka zawodowa reguluje stosunek do tak
etycznych, dostosowując je do bardziej zwanych obowiązków nadzwyczajnych
konkretnych, specyficznych sytuacji; oraz wyznacza ich granice;
" pomaga w rozwiązywaniu konfliktów, " Etyka zawodowa określa wzorzec osobowy
typowych dla danego zawodu, często pożądany dla danego zawodu, formułuje także
niespotykanych gdzie indziej; koncepcję dobra, do którego realizacji określona
praca zawodowa powinna zmierzać;
" uzasadnia konieczne przy wykonywaniu
danego zawodu odstępstwa od norm etyki " Kodeksy etyki zawodowej, same z siebie,
ogólnej, np. adwokat może zataić prawdę, zwiększają szacunek dla danego zawodu,
policjant pozbawić kogoś życia; współtworząc jego etos i tradycję.
63 64
SAZ I SAZ I
Zawód zaufania społecznego 
Zawód zaufania społecznego
atrybuty:
" powierzanie informacji dotyczących życia prywatnego
" zawody, których uprawianie związane jest z
osób korzystających z ich usług (tajemnica zawodową),
kontraktem społecznym wynikającym ze
" objęcie osób dysponujących taką tajemnicą immunitetem
szczególnej roli spełnianej w
zwalniającym je od odpowiedzialności karnej za nieujawnienie
społeczeństwie przez profesjonalistów
informacji,
" występowanie sformalizowanej deontologii zawodowej
wykonujących dany zawód;
(wymóg:
" np. zawód psychologa aspiruje do takiego
«% wysokich kwalifikacji fachowych,
statusu.
«% staÅ‚ego doskonalenia poziomu umiejÄ™tnoÅ›ci i wiedzy,
«% wysokich, wyższych niż przeciÄ™tne wymogów etycznych, nie
narzucanych z zewnątrz, natomiast tradycyjnie kształtowanych
przez samo środowisko korporacji zawodowej.
16
2013-05-23
65 66
Narzędzia podnoszenia poziomu Niektóre narzędzia podnoszenia
etycznego instytucji poziomu etycznego instytucji
" system selekcji i rekrutacji,
" narzędzia, pozwalające organizacjom podnieść
" szkolenie pracowników,
swój poziom etyczny, a tym samym wpłynąć na
" przyjęcie strategii działania w zakresie etyki,
ukształtowanie swego wizerunku jako
" przywództwo etyczne,
organizacji etycznej.
" budowanie i umacnianie kultury etycznej,
" kodeksy etyczne,
" instytucja doradcy do spraw etyki,
" komitety etyczne,
" techniki działań indywidualnych.
67 68
SAZ I SAZ I
Kodeks etyczny Kodeks postępowania
" skodyfikowany zbiór norm etycznych, " zbiór procedur postępowania, określających
określający sposób postępowania i zachowania sposób realizacji przez pracowników
człowieka w danej dziedzinie życia. powierzonych im zadań  bazujący na zasadach i
wartościach etycznych zawartych w kodeksie
" Kodeks etyczny jest jednym z podstawowych
etycznym.
instrumentów, służących harmonizacji
postępowania i postaw człowieka z powszechnie " Dokument ten stanowi kodyfikację procedur
uznawanymi zasadami i wartościami etycznymi. postępowania, wynikających wprost z przepisów
prawa, jak i wewnętrznych regulacji przyjętych w
organizacji.
17