Wydział Mechaniczno-Energetyczny

Maria Mazur

Wrocław 2010

EKOLOGIA

1

KONSPEKT WYKŁADU

1.

WPROWADZENIE (kosmiczna mapa śmieci, źródła zanieczyszczenia przestrzeni

okołoziemskiej, kolizje w kosmosie i niekontrolowane „powroty” kosmicznego złomu na Ziemię

- skutki, zagrożenia i przeciwdziałanie)

2.

EKOSYSTEM ZIEMI (ewolucja chemiczna i biologiczna Ziemi, ekosfera – systemy ekologiczne i

pierwiastki życia, obieg azotu w przyrodzie, uproszczony schemat ziemskiego ekosystemu,

ekosystem wodny, sieciowa budowa systemu, program BIOSFERA II, uniwersalne prawa

ekologii)

3.

MIGRACJA ZANIECZYSZCZEŃ W EKOSYSTEMACH (ogólny schemat migracji, emisja, imisja i

transmisja zanieczyszczeń w ekosystemach, migracja zanieczyszczeń w atmosferze –

wzajemne oddziaływanie, erupcje wulkanów, zanieczyszczenia antropogeniczne, migracja

zanieczyszczeń w wodach i w łańcuchach troficznych, podsumowanie)

4.

RELACJA CZŁOWIEK – ŚRODOWISKO (konflikt antroposfery i biosfery, reakcje ekosystemu

na działalność ludzką, przykłady odwetu ekologicznego – nawożenie azotowe, nawadnianie

terenów pustynnych, hydroenergetyka, „czyste” preparaty, introdukcja obcych gatunków,

przykłady bumerangu ekologicznego – ochrona gatunkowa słoni, ochrona lasów przed

pożarami)

5.

EKSPLOZJA DEMOGRAFICZNA (liczebność populacji – model S i model J, demografia –

Polska, liczebność populacji oraz wskaźniki demograficzne – świat i jego regiony, zmiany

liczebności populacji ludzi – ujęcie historyczne i prognozy, eksplozja demograficzna – skutki,

megamiasta, zmiany w użytkowaniu gruntów)

KONSPEKT WYKŁADU

6. PROBLEMY ENERGETYCZNE ŚWIATA (teoria ludnościowa Malthusa, nakłady energetyczne

na produkcję żywności, dynamika zmian produkcji rolnej, produkt krajowy brutto a zużycie

energii elektrycznej w różnych regionach świata, zróżnicowanie poziomu zużycia nośników

energii pierwotnej na świecie, globalne zużycie nośników energii pierwotnej w

perspektywie roku 2100, globalne zasoby i rezerwy surowców energetycznych, lokalizacja

rezerw surowców energetycznych, destrukcyjne oddziaływanie spalania paliw na środowisko,

energetyka jądrowa – perspektywy rozwoju, problem odpadów i wycofywania elektrowni z

eksploatacji, energetyka termojądrowa, wpływ hydroenergetyki na środowisko, energetyka

solarna dziś i w przyszłości, energetyka wiatrowa, fale i pływy, energetyka geotermalna)

7. EFEKT CIEPLARNIANY (widmo promieniowania docierającego do powierzchni Ziemi i

emitowanego z powierzchni Ziemi, temperatura efektywna Ziemi, termiczny efekt istnienia

atmosfery, dynamika zmian składu chemicznego atmosfery ziemskiej, wymuszenie radiacyjne

– roczny indeks gazów cieplarnianych, globalne zmiany temperatury przy powierzchni Ziemi,

zmiana profilu temperatury w atmosferze ziemskiej, czynniki wpływające na zmianę globalnej

temperatury na Ziemi, - gazy cieplarniane, wulkany, aerozole kwasu siarkowego, aktywność

Słońca, oceany jako regulator klimatu ziemskiego- cyrkulacja wód oceanu światowego i

zakłócenia pionowej wymiany wód oceanu światowego, trendy klimatyczne, prognozy na II

poł. XXI wieku - modele klimatyczne

8. OZONOSFERA (struktura atmosfery ziemskiej, koncentracja ozonu w atmosferze, ozon

stratosferyczny – czym jest i jak powstaje, zmiany w ozonosferze nad Antarktydą, hipotezy

zaniku ozonosfery - dynamika atmosfery, aktywność Słońca, chlor, freony - teoria Rowlanda

i Moliny, Protokół Montrealski, prognozy)

KONSPEKT WYKŁADU

9. ATMOSFERA (źródła zanieczyszczeń, standardy jakości powietrza, czynniki determinujące

rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń w powietrzu: meteorologiczne – prędkość i

zmienność kierunku wiatru, pionowy gradient temperatury, czynniki topograficzne,

emitory i transgraniczne przemieszczanie zanieczyszczeń, emisja zanieczyszczeń

powietrza atmosferycznego z terenu Polski, główne kierunki ochrony atmosfery -

zmniejszenie energochłonności, recykling, zmiana struktury nośników energii pierwotnej,

uszlachetnianie węgla, wzrost sprawności produkcji energii elektrycznej i cieplnej,

odpylanie, odsiarczanie i odazotowanie gazów)

10. HYDROSFERA (zasoby wody, dynamika hydrosfery, wykorzystanie wody, źródła i

mechanizmy degradacji wód powierzchniowych - substancje biogeniczne, detergenty,

metale ciężkie, pestycydy, oleje i polimery, pogrzewanie wód, sole mineralne, kategorie

wód powierzchniowych, klasyfikacja jakości wód powierzchniowych i podziemnych,

procesy samooczyszczania środowiska wodnego - rozcieńczanie, sedymentacja,

adsorpcja, biologiczne usuwanie zanieczyszczeń, wymiana substancji pomiędzy

powietrzem i dnem, oczyszczanie ścieków)

11. LITOSFERA (skały osadowe, czynniki glebotwórcze i ich funkcje, mechanizmy degradacji

gleby - erozja wodna i eoliczna, przekształcenia geotechniczne, hydrologiczne i

chemiczne, kryteria degradacji gleby, główne kierunki ochrony gleb, gospodarka

odpadami – odzysk, utylizacja, gospodarka odpadami w Polsce, rekultywacja składowisk

odpadów paleniskowych