Nadciśnienie tętnicze
Przyczyny, rozpoznanie, leczenie
Nadciśnienie tętnicze
Jest to choroba układu krążenia polegająca na stałym lub okresowym podwyższeniu ciśnienia tętniczego krwi powyżej wartości prawidłowych tj.: 140/90 mmHg.Nadciśnienie tętnicze z reguły wykrywane jest podczas przypadkowego badania kontrolnego krwi.Największa częstość występowania nadciśnienia występuje w grupie wiekowej pomiędzy 35 a 60 rokiem życia.W większości przypadków choroba ta przebiega bezobjawowo.W Polsce nadciśnienie dotyczy ok. 20% dorosłej populacji.
Nadciśnienie tętnicze
Przyczyny:
95 procent przypadków nadciśnienia ma niewyjaśnioną przyczynę (nadciśnienie pierwotne nazywane inaczej idiopatycznym);
pozostałe 5% przypadków nadciśnienia ma określoną przyczynę wywołującą.Może to być nadczynność tarczycy, choroby nerek,hiperaldosteronizm,zwężenie tętnicy nerkowej i wiele innych;
Nadciśnienie tętnicze samoistne
Częstość występowania USA – 20-25% populacji
Wiek – nadciśnienie samoistne (pierwotne) rozpoczyna się zwykle miedzy 20 –30 rż Płeć – przeważa płeć męska
Zagrożenie chorobami ukł. Krążenia u mężczyzn jest istotnie wyższe niezależnie od wysokości nadciśnienia!!!
U mężczyzn jest skłonność do wyższych wartości ciśnienia tętniczego Nadciśnienie tętnicze
Nadciśnienie pierwotne:
- nieznana przyczyna
- podejrzewa się ,że jest wiele czynników
Rozpoznanie – wykluczenie postaci wtórnych
Czynniki ryzyka:
- występowanie rodzinne
- otyłość
- nadużywanie alkoholu
- nadmiar sodu w diecie
- stres
- brak aktywności ruchowej
Nadciśnienie tętnicze
Nadciśnienie wtórne:
- przyczyna jest znana
1. Nadciśnienie nerkowe (5%)
- ch. Miąższu nerek (najczęściej)
- przy guzach nerek
- ch. Naczyniowo-nerkowe(spowodowane zwężeniem tętnicy nerkowej) 2. Nadciśnienie endokrynogenne
- guz chromochłonny nadnerczy
- zesp. Cushinga / Conna
- akromegalia
3. Zwężenie cieśni aorty < 1%
Zespół metaboliczny X
Są to wspólnie występujące 4 choroby , które nawzajem na siebie wpływają i stanowią czynniki ryzyka wystąpienia przedwczesnej miażdżycy naczyń:
- otyłość
- cukrzyca t.2 lub patologiczna tolerancja glukozy
- hiperlipoproteinemia
- nadciśnienie tętnicze pierwotne
Nadciśnienie tętnicze
Objawy:
- najczęściej na początku nie daje żadnych objawów.
- Zwiastunami nadciśnienia tętniczego często są bóle głowy (najczęściej w okolicy potylicy), krwawienia z nosa,zawroty głowy,pogorszenie tolerancji wysiłku.
Często pierwszym objawem klinicznym jest pogorszenie widzenia.
Nadciśnienie tętnicze
Nadciśnienie tętnicze (Hypertensio arterialis) wywołuje wiele niekorzystnych powikłań do najczęściej występujących zaliczamy:
choroba niedokrwienna i zawał mięśnia sercowego;
udar mózgu - Insultus cerebri;
retinopatia - uszkodzenie siatkówki w wyniku nadciśnienia; przyspieszenie rozwoju zmian miażdżycowych w tętnicach wieńcowych,tętnicach szyjnych,nerkowych,oraz w obrębie tętnic kończyn dolnych.
niewydolność nerek;
tętniak rozwarstwiający aorty;
Nadciśnienie tętnicze
Wyróżnia się 4 stopnie nadciśnienia tętniczego oparte na wartościach ciśnienia rozkurczowego:
1. Nadciśnienie graniczne 90 – 94 mmHg
2. Nadciśnienie łagodne 95-104 mmHg
3. Nadciśnienie średnio ciężkie 105-114 mmHg
4. Nadciśnienie ciężkie 115 mmHg i wyżej
Nadciśnienie tętnicze leczenie
Leczenie nadciśnienia tętniczego można podzielić na farmakologiczne i nefarmakologiczne: Leczenie niefarmakologiczne:
obniżenie masy ciała ma bardzo istotne znaczenie w leczeniu nadciśnienia tętniczego -
dotychczasowe badania dowodzą że u chorych z nadciśnieniem i 10% nadwagą obniżenie masy ciała o 5 kg powoduje umiarkowany efekt hipotensyjny (obniżenie ciśnienia) oraz korzystnie wpływa na czynniki ryzyka ( m.innymi insulinooporność,cukrzyca,hiperlipidemia i przerost lewej komory serca).
ograniczenie spożycia alkoholu do minimum.
zaprzestanie palenia tytoniu w jakiejkolwiek postaci (papierosy,fajka,cygara); regularne ćwiczenia fizyczne o umiarkowanym natężeniu , najlepiej szybki spacer lub pływanie - minimum 3-4 razy w tygodniu przez 30-40 min.
korzystne jest zmniejszenie spożycia soli kuchennej do mniej niż 100 mmol/dzień co odpowiada 6 gram NaCl.
zmiana diety, a zwłaszcza wprowadzenie ryb,warzyw i owoców (mogą być suszone);
Leczenie farmakologiczne:
ACE - i - inhibitory konwertazy
Antagoniści wapnia (blokery kanału wapniowego)
Beta - blokery
Leki moczopędne (diuretyki)
Alfa blokery
Przełom nadciśnieniowy
Jest to nagle występujący , nadmierny wzrost ciśnienia tętniczego , ze wzrostem wartości ciśnienia rozkurczowego powyżej 120 –130 mmHg, najczęściej w przebiegu rozpoznanego już nadciśnienia samoistnego.
Czasami może być spowodowane – zaawansowaną NN lub pheochromocytomą.
W wielu przypadkach pacjenci nie pobierają przepisanych leków!!!
Rozstrzygająca dla oceny zagrożenia życia nie jest sama wartość ciśnienia lecz indywidualna adaptacja chorego do ciśnienia i dynamika narastania zmian.
Przełom nadciśnieniowy
Objawy:
1. Neurologiczne – bóle głowy, zawroty, zaburzenia widzenia, szum w uszach, nudności, objawy ogniskowe do niedowładu włącznie, ewentualnie stany drgawkowe i zaburzenia świadomości
2. Sercowo-naczyniowe – dolegliwości dławicowe, duszność z obrzękiem płuc włącznie, tachykardia
3. Niekiedy krwawienie z nosa
Przełom nadciśnieniowy
Rozpoznanie:
- wywiad; nadciśnienie, stosowane leki hipotensyjne, ciąża
- znaczny wzrost ciśnienia skurczowego > 200 mmHg i rozkurczowego > 120 mmHg
- w zależności od przebiegu przełomu i współistniejących chorób zmiany w zapisie EKG
Rozpoznanie różnicowe:
- dławica piersiowa
- zawał mięśnia sercowego
- udar mózgu
- napad padaczki
- rzucawka
- ostry napad jaskry
Przełom nadciśnieniowy- leczenie
Leczenie farmakologiczne zindywidualizowane , wystarcza obniżenie ciśnienia tętniczego o 25% w ciągu kilku minut do kilku godzin.
Ułożyć z wysoko uniesionym tułowiem.
Uspokoić chorego.
Podać 5-10 mg Nifedypiny po lub podjęzykowo, lub NTG 2-4 rozpylenia.
Podać tlen 4-6 l/min.
Przełom nadciśnieniowy- leczenie c.d
Założyć dostęp dożylny.
Podłączyć 500 ml Ringera.
W przypadku niewystarczającego efektu można podać Ebrantil 12,5 – 50 mg iv.
Jeśli nie ma p/wsk Furosemid 20-40 mg iv.
Wdrożyć leczenie objawowe chorób współistniejących.
Przy zaburzeniach świadomości lub ponownym szybkim wzroście ciśnienia rozważyć wlew iv NTG dawka początkowa 20 –30 ug/min.
UWAGA:
- unikać nagłego obniżenia ciśnienia do wartości prawidłowych lub niższych,( grozi uszkodzeniem narządów wewnętrznych na tle niedokrwiennym lub zawałem m. Serca lub krwawieniem do OUN, dekompensacją ukł. Krążenia, odruchową tachykardią, zaburzeniami rytmu) u starszych chorych może to wywołać pogorszenie krążenia mózgowego ( np. udar mózgu, TIA).
Transport – w pozycji leżącej z wysoko uniesionym tułowiem i monitorowaniem !!!!