ZACHOWANIA AGRESYWNE
WYKA
AD 12
ZAGADNIENIA WYKA
ADU:
" JAKI JEST CZA
OWIEK Z NATURY: DOBRY CZY ZA
Y?
" y
RÓDA
A ZA
A (INSTRUMENTALIZM, IDEOLOGIA, SADYZM,
EGOTYZM) Wg Roya Baumaistera.
" JAK DEFINIUJEMY AGRESJ
W PSYCHOLOGII?
" TEORIE AGRESJI: TEORIA FRUSTRACJI  AGRESJI, TEORIA
SPOA
ECZNEGO UCZENIA SI
, TEORIA INSTYNKTU
" WYZNACZNIKI AGRESJI (PROWOKACJA POBUDZENIE
EMOCJONALNE)
" WYZNACZNIKI AGRESJI (MEDIA  BADANIE)
" JAK PANOWAC NAD AGRESJ
? Mity.
" JAKI JEST CZA
OWIEK Z NATURY DOBRY CZY ZA
Y? Opowieść
NASZA PERCEPCJA INNYCH I NATURY DOBRA/ ZA
A
" DWA SPOJRZENIA NA NATUR
LUDZK
:
" Ludzie są z natury egoistyczni, dbają tylko o własne interesy, są
skłonni swoje potrzeby osiągać za pomocą agresji i przemocy.
" Ludzie są szlachetni i pełni cnót wszelakich dbają o innych i
współdziałają z innymi.
" Czy ludzie wierzą w to, że człowiek, człowiekowi wilkiem i
wygrana jednych jest możliwa tylko za cenę przegranej innych?
" Badacze (Baryła, Różycka, Wojciszke, 2003) stworzyli krótki
kwestionariusz w którym były takie stwierdzenia:
"  Życie jest jak gra w tenisa, żeby jeden wygrał drugi musi
przegrać vs  Kiedy ktoś wiele robi dla dobra innych, sam na
tym też zyskuje
" Kwestionariuszem przebadano reprezentatywną próbę
Polaków.
" Większość ludzi jest zdania pośredniego
" Wyznawcami wiary w grÄ™ o sumie zerowej okazali siÄ™ w
szczególności Ci, którym gorzej się wiedzie i mają jednocześnie
(niższe wykształcenie, niższe dochody, starsi wiekiem).
Dlaczego?
" Uzasadnienie swoich porażek  racjonalizacja porażek. Obrona
własnej samooceny.
" Podobnie jest na świecie: 37 próbek studenckich z różnych
krajów (Angola, Chiny, Rosja, USA) im biedniejszy kraj tym
większe nasilenie wiary, że życie to gra, w której wygrana
jednych jest przegraną pozostałych
" Wiarę w to, że życie jest grą, silniej wyznają również ludzie z
kultur indywidualistycznych niż kolektywistycznych
(indywidualne kultury są bogatsze więc dlaczego?). Być może to
trening zasad demokracji powoduje, że chociaż życie to gra, to
jest szansa, że mogę w niej wygrać.
y
RÓDA
A ZA
A ROY BAUMAISTER I KATHLEEN VOHS (2008)
" Dlaczego ludzie sięgają po przemoc?
" Cele są całkiem zwyczajne  chcą zdobyć pieniądze, władzę,
seks. Używają jej, aby wygrać kłótnię lub sprawić, by ktoś
przestał robić to, co im się nie podoba.
" Cele te na ogół nie są naganne same w sobie. Zło tkwi nie w
celu, ale w wybranym środku do jego osiągnięcia.
" Sprawcy przemocy koncentrujÄ… siÄ™ jedynie na  tu i teraz , i
działania z nią związane wydają się im najbardziej obiecującym
sposobem szybkiego osiągnięcia upragnionego celu. Przemoc
jest więc skuteczna, ale na krótko.
" Przemoc niekiedy pozwala rozprawić się szybko z jakimiś
przeszkodami, ale nie jest zdolna czegokolwiek stworzyć.
Albert Einstein.
y
RÓDA
A ZA
A  ZAGROŻONY EGOTYZM
" Ludzie atakują tych, którzy zranili ich dumę lub zszargali ich
honor. Sprawą kluczową jest obraz samego siebie, a nie korzyść
materialna. Ludzie z wysokÄ… samoocenÄ… osiÄ…gali na skali
wrogości w kwestionariuszu skrajne wyniki.
" Kernis (2005) i jego współpracownicy podzielili badanych w
oparciu o stabilność samooceny.
" Kernis (2005) odkrył, że ludzie z wysoką i stabilną samooceną są
nastawieni najmniej wrogo spośród całej grupy, natomiast
osoby z wysoką, ale niestabilną samooceną mają najwyższe
wyniki na skali wrogości.
" Bushman i Baumaister (2006) wyłonili wśród badanych
osobowości narcystyczne (kwestionariusz), a potem zmierzyli
poziom agresji zachowań.
" Zadanie na czas wymagające rywalizacji z drugą osobą. Tuż
przed rozpoczęciem gry przyszli rywale obrazili część
uczestników, a pozostałych pochwalili.
" Zwycięzca każdej konkurencji mógł  potraktować swojego
rywala awersyjnym, stresujÄ…cym dz
więkiem.
" Najwyższy poziom agresji wystąpił u osób, które miały najwięcej
cech narcystycznych i zostały obrażone przez konkurenta.
" A zatem ludzie bardzo skoncentrowani na korzystnym obrazie
samego siebie, gdy spotkali kogoś, kto zakwestionował ten
pochlebny wizerunek, byli najbardziej skłonni do gwałtownego
ataku na krytykujÄ…cego.
y
RÓDA
A ZA
A  IDEALIZM
" IDEALIZM. CZYNIENIE ZA
A W IMI
DOBRA. To z
ródło zła dotyczy
ludzi, których motywują wzniosłe ideały.
" Uważają oni przemoc za środek wstrętny i godny ubolewania,
ale konieczny do osiągnięcia czegoś pozytywnego.
" Przykłady: czasy stalinizmu w Związku Radzieckim, rewolucja
kulturalna w maoistowskich Chinach
" Wielu sprawców najokropniejszych aktów przemocy w XX wieku
popełniało zbrodnie w imię wzniosłych ideałów.
" Spośród wszystkich korzeni zła idealizm pochłonął/pochłania
najwięcej ofiar na świecie.
y
RÓDA
A ZA
A  SADYZM
" Sadyzm to czerpanie przyjemności z zadawania innym krzywdy
lub bólu.
" SK
D W LUDZIACH SADYZM? SKORO MAMY NATURALN

AWERSJ
DO CZYNIENIA ZA
A INNEMU CZA
OWIEKOWI?
" Baumaister, opierajÄ…c siÄ™ na teorii przeciwstawnego procesu,
stworzonej przez Solomona i Corbita (1974) zaproponował
wyjaśnienie sadyzmu
" Teoria przeciwstawnego procesu bazuje na homeostatycznych
mechanizmach organizmu: każdy nowy wymóg wywołuje jakąś
zmianę w procesach organizmu (proces A), a następnie proces
przeciwstawny (proces B) stopniowo przywraca organizm do
stanu normalnego, stanu spoczynku.
" Solomon i Corbit zaobserwowali, że na początku dominuje
proces A, a proces B jest powolny i nieefektywny, z czasem
jednak proces B może osiągnąć przewagę, będąc szybszym i
wydajniejszym.
" Dlatego z czasem procesy przeciwstawne mogą sprawić, że
ludzie będą poszukiwać aktywności, które na początku budziły
w nich awersję. I to, co kiedyś wydawało im się obrzydliwe,
teraz może być przyjemnością.
" Według teorii przeciwstawnego procesu, początkowa naturalna
reakcja paniczna na spadanie mobilizuje w nas reakcjÄ™
przeciwstawną  przypominającą euforię  aby przywrócić w
organizmie homeostazÄ™. Z czasem, przy kolejnych skokach,
panika maleje, a rośnie euforia. W ten sposób to, co
początkowo powodowało przerażenie, teraz staje się z
ródłem
przyjemności.
" Podobnie może być z sadyzmem. Kiedy ktoś zada ból lub zabije
drugÄ… osobÄ™, za pierwszym razem reaguje negatywnie na to, co
zrobił. Ale jeśli w dalszym ciągu dopuszcza się takich czynów, to
proces przeciwstawny stopniowo przynosi coraz więcej
przyjemności. O przyjemności z aktów sadyzmu mówią głównie
ci przestępcy, którzy od dłuższego czasu stosują sadystyczne
praktyki.
CZYM JEST AGRESJA?
" Agresja jest zachowaniem ukierunkowanym na zadanie
cierpienia drugiemu człowiekowi, który jest motywowany do
uniknięcia tego cierpienia (Baron, 1977).
" Jedynym celem sprawcy jest zadanie cierpienia ofierze = agresja
wroga (gniewna)
" Cierpienie sprawcy jest tylko instrumentem do osiągnięcia
innego celu = agresja instrumentalna
TEORIE OPISUJ
CE MECHANIZMY POWSTAWANIA AGRESJI:
TEORIA INSTYNKTU
" Główny inicjator i propogator  Konrad Lorenz
" Agresja jest wrodzonym wzorem zachowania (WZBUDZA SI

AUTOMATRYCZNIE POD WPA
YWEM WYZWALACZY Z
OTOCZENIA I HAMOWANA PRZEZ KONTRWYZWALACZE
" Organizm nie musi się uczyć ani jednych ani drugich bo to jest
zdolność wrodzona
" Agresja jest spontaniczna (czyli może pojawiać się bez zewn.
przyczyn) , oraz w stałym tempie produkowana i gromadzona w
organizmie
" Stały napływ energii powoduje jej konieczność rozładowania
przez agresywne zachowania
" Rozładowanie jest nagrodą (przynosi ulgę) i dlatego człowiek
dąży do uwolnienia tej energii.
" Im dłużej agresja jest nie rozładowywana tym słabszy wyzwalacz
może spowodować jej wybuch.
" Nie ma żadnych dowodów dowodzących, że u wyższych
naczelnych agresja jest produkowana spontanicznie i
składowana w organizmie, a jej kumulacja prowadzi do
 wybuchu
" 100 lat badań nad agresją nie wskazuje na ani jedno badanie,
jakoby agresja u ludzi była wyzwalana automatycznie i wiele
zaprzeczeń że wyładowanie agresji prowadzi do jej zaniku
(WR
CZ PRZECIWNIE)
TEORIA POP
DU FRUSTRACJA = AGRESJA
" Teoria frustracji  agresji sformułowana przez grupę badaczy z
Yale University (Dollard, Miller, 1939)
" Agresja jest wynikiem frustracji zaś każda frustracja rodzi
tendencje do agresji.
" Frustracja to zablokowanie skierowanej na cel aktywności
organizmu lub stan wewnętrzny wynikający z napotkania takiej
przeszkody.
" Agresja jest tym większa im wyższa jest wartość celu do którego
dążymy.
" Agresja jest większa im większa liczba działań zostaje
zablokowana.
" Frustracje mogą kumulować się w organizmie co może
prowadzić do wybuchu agresji o większej sile.
" Pobudzenie wywołane frustracją zawsze prowadzi do agresji,
choć nie zawsze jest ona ujawniana i kierowana na czynnik
wywołujący frustrację . Wyrażanie agresji hamuje strach przed
karą. Jeżeli strach jest wystarczająco duży , by zahamować
agresję kierowaną na sprawcę frustracji następuje albo
przemieszczenie, albo zmiana postaci agresji.
" Przemieszczenie agresji to skierowanie agresji na inny obiekt
zagrożony słabszą karą (menedżer na swoich pracowników)
" Zmiana postaci agresji zastÄ…pienie innÄ… reakcjÄ… agresywnÄ…
słabiej zagrożoną karą (złośliwe dowcipy na temat kierowników)
OGRANICZENIA TEORII FRUSTRACJI - AGRESJI
" Wyniki wielu badań zainspirowanych tą teorią wskazują na
wyraz
ne ograniczenia ogólności jej twierdzeń i konieczności jej
modyfikacji:
" Nie tylko agresja  następstwem frustracji jest nie tylko agresja,
ale przede wszystkim nasilenie zachowań ukierunkowanych na
usunięcie przeszkody
" Regresja  pod wpływem frustracji np. zachowanie dzieci ulega
prymitywizacji i upodabnia się do zachowania dzieci młodszych
" Fiksacja - uporczywe powtarzanie jakiejÅ› reakcji nie majÄ…cej
instrumentalnego znaczenia
" Apatia i wycofanie się  redukcja samego napięcia bez próby
zmiany jego z
ródła (alkohol, narkotyki)
" Nie tylko frustracja prowadzi do agresji  mogą to być inne
czynniki wystarczy negatywne pobudzenie emocjonalne
(interpretowane jako gniew) (Berkowitz, 1989) lub np.
naśladowanie innych bez przyczyn o emocjonalnej naturze.
TEORIA UCZENIA SI

" Teoria uczenia się została zweryfikowana empirycznie
wielokrotnie. Zgodnie z tÄ… teoriÄ… agresja jest wynikiem: uczenia
siÄ™
" Uczenie się agresji następuje za pośrednictwem:
" Warunkowania sprawczego  jeśli po jakimś
zachowaniu pojawia siÄ™ nagroda szansa pojawienia
się tego zachowania w przyszłości rośnie! Jeżeli
agresja prowadzi do uzyskania nagrody to powinna
się ona utrwalać i narastać u danej jednostki
" Modelowanie- uczenie siÄ™ na podstawie obserwacji
ludzkich zachowań! Jeżeli agresja prowadzi do
uzyskania nagrody to co może być taką nagrodą
" Ważnym rodzajem nagrody może być redukcja
nieprzyjemnych stanów psychicznych
" Dane przekonują, że agresję nasila każda nagroda
zarówno wewnętrzna (wzrost samooceny) jak i
zewnętrzna (pieniądze, uznanie innych, wygrana
rywalizacji).
" Ludzie uczÄ… siÄ™ agresji nie tylko na podstawie
własnych doświadczeń, ale również obserwując
zachowanie innych oraz skutki do jakich ono
prowadzi
" Modelowanie ma trzy rodzaje skutków:
" Obserwując innych, człowiek uczy się nowych dotąd
nieznanych wzorców agresywnego zachowania (np. z
filmów dowiadujemy się jak obrazić innego
człowieka)
" Obserwowanie skutków cudzej agresji osłabia
zahamowanie tych zachowań agresywnych, których
obserwator już uprzednio się wyuczył
(rozhamowanie)
" Cudze zachowanie ułatwia wykonywanie podobnych
reakcji przez obserwatora, wzbudzajÄ…c w nim
podobne jak u modela: motywacje i emocje.
" Badania Alberta Bandury (eksperymenty dowiodły
prawdziwości powyższych twierdzeń (Bandura, Ross,
Ross, 1961; 1963)
WYZNACZNIKI AGRESJI
(empiryczne odkrycia)
" Badania psychologów wskazują, że najważniejsze z
wyznaczników agresji to:
1. Prowokacja
2. Pobudzenie emocjonalne
3. Przemoc obserwowana w mass mediach
4. Normy i oczekiwania społeczne
5. Alkohol
WYZNACZNIKI AGRESJI: PROWOKACJA
" Prowokacja w formie fizycznego ataku lub słownej obelgi jest
sposobem wywołania agresji
" Prowokacje są ogólnie odczuwane jako dotkliwsze przez
mężczyzn niż przez kobiety (Bettencourt, Miller, 1996)
" Prowokacje nasilają agresję z (3) powodów:
1. WzbudzajÄ… gniew i cierpienie, motywujÄ…c sprowokowanÄ… osobÄ™
do ich pozbycia się za pośrednictwem agresji (lub ucieczki)
2. Wzbudzają pragnienie rewanżu przez agresję (reguła
wzajemności)
3. Podważają dobre mniemanie zaatakowanych o sobie i ich
reputacjÄ™, wzbudzajÄ…c motywacje do ich odzyskania
·ð Sposób reagowania na prowokacjÄ™ jest silnie uwarunkowany
poznawczo - interpretacja (dobrym przykładem jest
wychowanie w kulturze honoru).
·ð Badania Nisbetta i Cohena (1996) osoby z północy i poÅ‚udnia
USA  różne reakcje na zaczepki  podniesienie poziomu
wydzielania kortyzolu (znamiona stresu) oraz testosteronu
(znamiona agresji).
·ð Prowokacja jest najsilniejszym psychologicznym wyznacznikiem
agresji
WYZNACZNIKI AGRESJI  MEDIA
·ð Najnowsza analiza 381 badaÅ„ angażujÄ…cych ponad 130 000
uczestników, jednoznacznie potwierdziła, że agresywne gry
stymulujÄ… agresywne zachowania (Huesmann, 2010).
·ð Jak dÅ‚ugo trwa efekt stymulacji do zachowaÅ„ agresywnych po
grze?
·ð Nawet do 24 godzin.
·ð Brad Bushman oraz Bryan Gibson jako pierwsi pokazali, że
agresywne gry prowadzą do zwiększonej agresji nawet po 24
godzinach od ostatniej rozgrywki. Odkryty efekt dotyczył
wyłącznie mężczyzn, którzy myśleli o tym jakie wyniki osiągnęli
w grze i jak mogliby je poprawić.
·ð OkazaÅ‚o siÄ™ też, że ani zawartość gry (agresja vs jej brak), ani czy
myślały czy nie myślały o grze nie wpłynęła za poziom agresji
kobiet
·ð Badania podÅ‚użne Jeffreya Jonsona wskazujÄ… na efekt dziaÅ‚ania
oglądania telewizji (powyżej 3 godzin dziennie) w każdym
środowisku
WYZNACZNIKI AGRESJI  POBUDZENIE EMOCJONALNE
" Wzrost pobudzenia emocjonalnego nasila agresjÄ™ przynajmniej
z dwóch powodów:
1. Pobudzenie nasila oddziaływanie prowokacji,
2. Silne pobudzenie osłabia poznawczą kontrolę zachowania
" Złość objawia się tak samo jak inne stany pobudzenia:
przyśpieszone tętno, spocone dłonie, podwyższone ciśnienie
krwi. Jeśli człowiek z jakichkolwiek przyczyn jest pobudzony
emocjonalnie a następnie zostanie zdenerwowany to
pobudzenie to można pomylić ze złością (Zillmann, 1983, 1984).
JAK ZAPANOWAĆ NAD AGRESJ
?
" Przejawianie agresji nasila skłonność do dalszej agresji w
stosunku do tej samej ofiary (agresja powoduje spadek
fizjologicznego napięcia) to poziom następującej po tym agresji
rośnie
" Udział w agresywnych grach i ćwiczeniach fizycznych nie obniża
agresji lecz zwykle ja nasila
" Przemoc rodzi dalsze stosowanie przemocy (spirala przemocy)
" Więcej istotnych szczegółów Wojciszke, B. (2002). Człowiek wśród ludzi. Zarys
psychologii społecznej. Warszawa: Wydawnictwo naukowe  Scholar
PRZYKA
ADOWE 2 PYTANIA NA EGZAMIN:Jð
1. Zgodnie z metaanalizami badań najsilniejszym wyznacznikiem
agresji sÄ…:
A. prowokacja i alkohol
B. prowokacja i pobudzenie emocjonalne przeżywane tuż przed
lub tuż po prowokacji
C. alkohol i płeć męska
D. nawykowe oglądanie przemocy w TV i płeć męska
2. Zgodnie z modelem utrzymywania samooceny Tessera,
jednostka traci na samoocenie gdy:
A. inna jednostka bliska osobie odnosi duże sukcesy życiowe
B. cudzy sukces zagraża samoocenie jednostki
C. inna osoba bardzo bliska jednostce odnosi duże sukcesy,
w dziedzinie istotnej dla jednostki
D. cudze sukcesy nie zagrażają samoocenie jednostki a
dodatkowo motywują ją do działania