MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Marzena Rozborska
Organizowanie stanowiska pracy do robót betoniarskich
712[01].Z2.01
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. Swietłana Koniuszewska
mgr inż. Ewa Szablewska
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Marzena Rozborska
Konsultacja:
mgr inż. Krzysztof Wojewoda
Korekta:
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 712[01].Z2.01
,,Organizowanie stanowiska pracy do robót betoniarskich  zawartej w modułowym
programie nauczania dla zawodu betoniarz - zbrojarz.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Materiał nauczania 7
4.1. Zasady organizacji stanowiska pracy 7
4.1.1. Materiał nauczania 7
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 12
4.1.3. Ćwiczenia 13
4.1.4. Sprawdzian postępów 13
4.2. Materiały i ich składowanie 14
4.2.1. Materiał nauczania 14
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 19
4.2.3. Ćwiczenia 20
4.2.4. Sprawdzian postępów 22
4.3. Maszyny, narzędzia i sprzęt oraz ich obsługa 23
4.3.1. Materiał nauczania 23
4.3.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 30
4.3.3. Ćwiczenia 30
4.3.4. Sprawdzian postępów 32
4.4. Odzież ochronna, sprzęt ochrony osobistej oraz przepisy bhp w robotach
betoniarskich 33
4.4.1. Materiał nauczania 33
4.4.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 36
4.4.3. Ćwiczenia 36
4.4.4. Sprawdzian postępów 38
5. Sprawdzian osiągnięć 39
6. Literatura 44
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Poradnik, ten będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy na temat organizowania
stanowiska pracy do robót betoniarskich, zapoznasz się materiałami, maszynami
i narzędziami, które są stosowane w robotach betoniarskich.
Poradnik zawiera:
1. Wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś
posiadać, aby przystąpić do realizacji jednostki modułowej ,,Organizowanie stanowiska
pracy  .
2. Cele kształcenia tej jednostki modułowej.
3. Materiał nauczania (rozdział 4) umożliwia samodzielne przygotowanie się do wykonania
ćwiczeń i zaliczenia sprawdzianów. Wykorzystaj do poszerzenia wiedzy wskazaną
literaturÄ™ oraz inne z
ródła informacji. Obejmuje on również ćwiczenia, które zawierają:
- pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do wykonania ćwiczenia,
- polecenie i sposób wykonania ćwiczenia,
- wykaz materiałów, narzędzi i sprzętu potrzebnych do realizacji ćwiczenia,
- sprawdzian postępów umożliwiający sprawdzenie poziomu wiedzy po wykonaniu
ćwiczeń.
4. Sprawdzian osiągnięć, który umożliwi sprawdzenie wiadomości i umiejętności jakie
powinieneś opanować podczas realizacji programu tej jednostki modułowej. Sprawdzian
osiągnięć powinieneś wykonać według instrukcji załączonej w poradniku.
Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś nauczyciela lub
instruktora o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność.
Po przyswojeniu materiału spróbuj zaliczyć sprawdzian z zakresu jednostki modułowej.
Jednostka modułowa: ,,Organizowanie stanowiska pracy  , której treść teraz poznasz jest
konieczna do zapoznania się z procesem wykonywania elementów żelbetowych zarówno
monolitycznych jak i prefabrykowanych.
Bezpieczeństwo i higiena pracy
W czasie pobytu w pracowni musisz przestrzegać regulaminów, przepisów i higieny
pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych, wynikających z rodzaju wykonywanych prac.
Przepisy te poznasz podczas trwania nauki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
712[01].Z2
Technologia robót betoniarskich
712[01].Z2.01
Organizowanie stanowiska pracy
712[01].Z2.02
Wykonywanie deskowań i form
712[01].Z2.03
Wykonywanie mieszanek betonowych i zapraw budowlanych
712[01].Z2.04
Układanie i zagęszczanie mieszanki betonowej, pielęgnacja
świeżego betonu
712[01].Z2.05
Wykonywanie elementów monolitycznych
712[01].Z2.06
Wykonywanie elementów prefabrykowanych
712[01].Z2.07
Wykonywanie remontów i napraw konstrukcji betonowych
Schemat jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
- stosować terminologię budowlaną,
- odróżniać technologie wykonania budynku,
- przestrzegać zasad bezpiecznej pracy, przewidywać i zapobiegać zagrożeniom,
- stosować procedury udzielania pierwszej pomocy,
- rozpoznawać i charakteryzować podstawowe materiały budowlane,
- odczytywać i interpretować rysunek budowlany,
- posługiwać się dokumentacją budowlaną,
- wykonywać przedmiary i obmiary robót,
- wykonywać pomiary i rysunki inwentaryzacyjne,
- organizować stanowisko składowania i magazynowania,
- transportować materiały budowlane.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
- zorganizować, użytkować i zlikwidować stanowiska prac betoniarskich, zgodnie
z zasadami organizacji pracy, wymaganiami technologicznymi, przepisami bhp,
zasadami ergonomii i ochrony środowiska,
- przygotować miejsca składowania materiałów do wykonania mieszanki betonowej,
- dobrać i przygotować do pracy maszyny, urządzenia i sprzęt, posłużyć się narzędziami,
- przeprowadzić bieżącą konserwację narzędzi i sprzętu,
- dobrać materiały do robót betoniarskich,
- dobrać materiały pomocnicze,
- dobrać odzież ochronną i sprzęt ochrony osobistej do realizacji zadań,
- dobrać i zastosować materiały pomiarowe,
- zastosować przepisy bhp i ochrony przeciwpożarowej,
- zagospodarować odpady,
- porozumieć się z przełożonymi i współpracownikami.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. MATERIAA
NAUCZANIA
4.1. Zasady organizacji stanowiska pracy
4.1.1. Materiał nauczania
Właściwa organizacja stanowiska pracy betoniarza ma na celu ułatwienie oraz skrócenie
czasu wykonania robót. Prawidłowa organizacja pracy polega na: określeniu zadania,
przygotowaniu środków, wykonaniu zadania oraz kontroli wykonania zadania. W robotach
betoniarskich można szczegółowo określić zakres poszczególnych etapów robót. Informacje
na temat określonych robót przekazują odpowiednie służby nadzoru technicznego na
budowie. Sposób realizacji robót określa również wykaz niezbędnych środków potrzebnych
do wykonania zadania.
Przygotowanie środków obejmuje przygotowanie materiałów, maszyn i sprzętu do
wykonania zadania. Wykonanie zadania obejmuje wykonanie wszystkich etapów roboczych
prowadzących do zakończenia robót. W przypadku produkcji prefabrykatów wykonanie
zadania obejmuje przygotowanie form, formowanie prefabrykatów oraz pielęgnacja
wyrobów.
Kontrola wykonania zadania obejmuje kontrolę jakości robót. Jest to bardzo ważny etap
organizacji pracy. Brak kontroli wykonania poszczególnych elementów może doprowadzić
w robotach betoniarskich do awarii i zniszczenia konstrukcji. Dotyczy to elementów
żelbetowych wykonywanych na placu budowy oraz prefabrykatów żelbetowych
produkowanych w wytwórniach.
Prace betoniarskie mogą być wykonywane indywidualnie lub zespołowo. Wykonujący
pracę indywidualnie powinien mieć wysokie kwalifikacje zawodowe, potrzebne do
wykonywania kolejno różnych czynności składających się na wytworzenie produktu lub
wykonanie wszystkich potrzebnych operacji.
W systemie pracy zespołowej można wyróżnić robotników wykwalifikowanych i nie
wykwalifikowanych czyli pomocników. Robotnicy wykwalifikowani wykonują czynności
bardziej skomplikowane nie tracÄ…c czasu na prace proste i pomocnicze, a robotnicy
niewykwalifikowani podnoszą jednocześnie swoje kwalifikacje.
Do robót betoniarskich najczęściej tworzy się brygady do przygotowania oraz brygady do
układania mieszanki betonowej. Brygada przygotowująca mieszankę betonową składa się z:
- robotników dostarczających materiały sypkie do betoniarek,
- operatorów obsługujących betoniarki,
- ładowaczy mieszanki na środki transportu.
Brygada układająca mieszankę betonową składa się z:
- robotników transportujących mieszankę betonową,
- betoniarzy układających mieszankę w deskowaniu,
- betoniarzy zajmujących się pielęgnowaniem betonu.
Właściwe zorganizowanie i wyposażenie stanowiska pracy decyduje o jego wydajności.
Poszczególne procesy robocze są ze sobą powiązane organizacyjnie oraz technologicznie
i składają się na całość wykonywanych robót.
Na przykład całość robót związanych z produkcją prefabrykatów można podzielić na
następujące, podstawowe procesy robocze:
- przygotowanie zbrojenia,
- przygotowanie form,
- przygotowanie mieszanki betonowej,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
- układanie i zagęszczanie mieszanki,
- pielęgnowanie betonu,
- składowanie gotowych wyrobów.
Miejsce pracy, w tym także poszczególne stanowiska robocze, powinny być
utrzymywane w czystości a odpady należy składować w miejscach do tego wyznaczonych.
Stanowiska robocze należy przygotować zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny
pracy.
Punkty, w których wytwarza się mieszankę betonową, podobnie jak warsztaty
zbrojarskie, muszą być tak położone na placu budowy, aby ciężkie samochody dowożące
czasami bardzo duże ilości kruszyw i cementu oraz odbierające gotową mieszankę miały do
nich łatwy dojazd. Ponadto do punktów takich musi być doprowadzona woda i energia
elektryczna.
Mieszankę betonową można wytwarzać sposobem bardzo prostym przy użyciu sprzętów
mechanicznych w liczbie tylko jednej betoniarki. Na małych budowach lub tam, gdzie ze
względu na technologię używa się niewielkich ilości betonu, jest on wytwarzany w punktach
betoniarskich (rys. 1).
Rys. 1. Schemat punktu betoniarskiego [8, s.174]
Podstawowym elementem ich wyposażenia jest betoniarka, przeważnie wolnospadowa,
obsługiwana ręcznie przez jednego lub dwóch pracowników. Cement składuje się przeważnie
w workach pod wiatą, a żwir i piasek w zasiekach ogrodzonych deskami. Dozowanie cementu
i kruszyw odbywa się objętościowo, a zasypywanie kosza betoniarki łopatami. Mieszankę
betonowÄ… odbiera siÄ™ taczkami lub japonkami.
Rys. 2. Schemat najprostszego węzła betoniarskiego [4, s.121]
1  silos na cement, 2  objętościowy odmierzacz cementu, 3  kosz zasypowy betoniarki, 4  betoniarka,
5  kruszywo
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Betonownią, zwaną także węzłem betoniarskim lub stacją przygotowania mieszanki
betonowej nazywamy zespół urządzeń wytwarzających mieszankę betonową (rys. 23).
Najprostsza betonownia może być nie obudowana, jeżeli czas jej pracy jest krótkotrwały.
W skład jej urządzeń wchodzi betoniarka oraz niezbędne urządzenia do dozowania kruszywa
i cementu. Dozowanie składników odbywa się w tym wypadku objętościowo wyskalowanymi
pojemnikami. Tego typu węzeł betoniarski urządza się tylko na małej budowie.
Na większych budowach, o dużym zakresie robót betoniarskich, organizuje się węzły
betoniarskie, które mają one częściowo zmechanizowany zasyp do betoniarek o większej
pojemności, a wydajność ich wynosi 40-150m3 betonu na zmianę. Dozowanie składników
odbywa się w sposób zautomatyzowany.
Rys. 3. Schemat węzła betoniarskiego [8, s.175]
W węz
le betoniarskim kruszywo o różnej granulacji oraz piasek składuje się w zasiekach
ułożonych koncentrycznie wokół węzła; natomiast cement przechowuje się w zasobniku,
z którego za pośrednictwem dozownika jest on podawany wprost do kosza zasypowego
betoniarki. Załadunek kruszyw i piasku do kosza odbywa się również przez dozownik przy
użyciu łopat mechanicznych. Kosz zasypowy jest podnoszony mechanicznie na wysokość, na
której na pomoście roboczym znajduje się betoniarka; po zakończeniu mieszania mieszankę
spuszcza się wprost z betoniarki, za pośrednictwem leja-zasobnika, do stojącego pod
pomostem środka transportu (rys. 3).
Stopień mechanizacji oraz wielkość produkcji mieszanki betonowej pozwala na
następujący podział:
- punkty przygotowania,
- punkty produkcji,
- betonownie jako wytwórnie mieszanki betonowej.
Zależnie od sposobu dodawania składników wytwórnie mieszanki betonowej można
podzielić na:
dwustopniowe takie których suche składniki betonu przechodzą dwa stopnie transportu
wewnętrznego, stopień pierwszy; przeniesienie ich do zasobników i grawitacyjne
opuszczenie do kosza wsypowego betoniarki, a stopień drugi; przemieszczenie kosza
zasypowego i wrzucenie składników do mieszalnika betoniarki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
 jednostopniowe bardziej zmechanizowane i wydajniejsze niż dwustopniowe, w których
suche składniki są podnoszone jeden raz, lecz na większą wysokość i po odmierzeniu
odpowiednich ilości trafiają bezpośrednio do mieszalnika betoniarki
Sposobem jednostopniowym działają wytwórnie betonów, które mogą zapewnić
wydajność przekraczającą 300m3 na zmianę. Sposób jednostopniowy polega na tym, że
składniki betonu są podnoszone do góry tylko jeden raz podnośnikiem taśmowym, po czym
grawitacyjnie opadają przez dozowniki do mieszalnika betoniarki, następnie do zasobnika na
mieszankę i do środka transportu (rys. 4).
Rys. 4. Schemat wytwórni betonu [8, s.175]
Tego rodzaju stałe wytwórnie betonów organizuje się przy zakładach prefabrykacji, na
budowach o wielkim zużyciu mieszanki betonowej lub jako rejonowe wytwórnie betonu,
obsługujące większą liczbę budów. Z wytwórnią taką muszą być związane: magazyny
cementu, tj. stałe silosy, oraz składowiska kruszyw i piasku połączone środkami transportu
wewnętrznego z wytwórnią betonu. Zarówno w węzłach betoniarskich, jak i wytwórniach
betonu, składniki betonu dozuje się wagowo. W wytwórniach betonu dozowanie składników
jest w pełni zautomatyzowane.
W zakładach prefabrykacji w zależności od charakteru produkcji stosowane są dwa
rodzaje betonowni:
- poligonowe bezzasobnikowe i zasobnikowe,
- stałe z reguły zasobnikowe.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
Podstawowe wyposażenie betonowni poligonowej składa się z:
betoniarki przeciwbieżnej,
dozownika kruszywa  objętościowego lub wagowego,
zasobnika cementu z dozownikiem wagowym i podajnikiem ślimakowym.
W betonowni bezzasobnikowej kruszywo magazynuje siÄ™ w zasiekach po stronie kosza
zasypowego betoniarki, w betonowni zasobnikowej jako dodatkowe urządzenia występują
zasobniki kruszywa.
Betonownie poligonowe są przeważnie jednostopniowe, tzn. wszystkie urządzenia lokuje
siÄ™ na poziomie terenu.
W stałych zakładach prefabrykacji betonownie są przeważnie wielostopniowe. Układ
wielostopniowy charakteryzuje się tym, że poszczególne urządzenia umieszcza się jedne nad
drugimi. Najwyżej sytuuje się silosy kruszywa i cementu. Kruszywo podaje się wówczas do
silosów przenośnikami taśmowymi lub kubełkowymi, a cement transportem pneumatycznym.
Betoniarki w węzłach wielostopniowych nie mają koszy zasypowych, a poszczególne
składniki mieszanki betonowej po odważeniu transportuje się rynnami zsypowymi,
przenośnikami taśmowymi lub ślimakowymi bezpośrednio do mieszalnika.
Rys. 5. Betonownia bezzasobnikowa [4, s.122]
1  betoniarka przeciwbieżna, 2  waga koszowa, 3  łopata mechaniczna, 4  przeciągarka, 5  zasobnik
cementu, 6  dozownik wagowy cementu z podajnikiem ślimakowym, 7  rura zsypowa cementu
Kruszywo magazynuje się w zasiekach bezpośrednio na podłożu. Jeżeli wysokość
warstwy magazynowej jest l m i promień magazynu kruszyw równy 10m, w zasiekach można
pomieścić 100m3 kruszywa. Jednorazowy zapas kruszywa i cementu wystarcza na ok.
16 godzin pracy węzła betoniarskiego o wydajności około 50m3 w ciągu 8 godzin pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
Rys. 6. Schemat najprostszego węzła betoniarskiego [4, s.123]
1  betoniarka przeciwbieżna z konstrukcją wsporczą, 2  dwa zasobniki dwukomorowe komorowe
kruszywa, 3  przejezdny wagowy dozownik kruszywa, 4  przenośnik taśmowy, 5  kosz zasypowy,
6  przenośnik taśmowy, 7  zasobnik cementu , 8  wagowy dozownik cementu z podajnikiem ślimakowym,
9  rura zasypowa cementu
Betonownia w stałym zakładzie prefabrykacji jest przeważnie zlokalizowana w budynku
głównym, tzn. w hali produkcyjnej, gdzie odbywa się formowanie prefabrykatów. Lokalizacja
betonowni poligonowej wynika z projektu technologicznego całego zakładu. Należy
pamiętać, że do betonowni trzeba zapewnić dojazd środkami transportu dowożącymi cement
luzem. Obok betonowni powinien być zlokalizowany magazyn kruszyw. Jeżeli zakład
poligonowy pracuje w czasie zimy, to trzeba przygotować miejsce magazynowania kruszywa
na okres 3 miesięcy. Jeżeli praca jest wielozmianowa, to ilości te wzrosną odpowiednio do
liczby zmian. Węzeł betoniarski powinien być tak usytuowany, aby dowóz betonu do
wszystkich stanowisk formowania był bezkolizyjny i odbywał się najkrótszymi drogami.
4.1.2.Pytania sprawdzajÄ…ce
OdpowiadajÄ…c na podane pytania, sprawdzisz, czy jesteÅ› przygotowany wykonania
ćwiczeń.
1. Jaki jest zakres robót betoniarskich?
2. Jakie wyposażenie powinien mieć punkt betoniarski?
3. Jakie wyróżniamy węzły betoniarskie?
4. Jakie elementy znajdujÄ… siÄ™ betonowni poligonowej?
5. Jakie wyposażenie powinna mieć betonownia bezzasobnikowa?
6. Jakie wyposażenie powinna mieć betonownia zasobnikowa?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Dobierz sposób dozowania składników mieszanki betonowej w punkcie betoniarskim.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zaproponować sposób dozowania składników mieszanki betonowej,
3) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
4) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- długopis, ołówek,
- zeszyt do ćwiczeń,
- literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 2
Z zestawu sprzętu narzędzi wypisz te, które służą do dozowania składników oraz
transportu mieszanki betonowej w punkcie betoniarskim. Pamiętaj, że punkt betoniarski służy
do wytworzenia małych ilości mieszanki betonowej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) wypisać sprzęt służący do dozowania składników,
3) zaproponować środek transportu mieszanki,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- długopis, ołówek,
- zeszyt do ćwiczeń,
- zestawienie narzędzi i sprzętu: łopata, grabie, wiadro, taśmociąg, pojemnik do transportu
żurawiem, taczki, wózki dwukołowe,
- literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) określić zakres przygotowań do robót betoniarskich?
ðð ðð
2) zorganizować wyposażenie punktu betoniarskiego?
ðð ðð
3) dobrać sprzęt służący do dozowania składników mieszanki betonowej?
ðð ðð
4) dobrać środki transportu mieszanki betonowej przy małym zakresie
robót? ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
4.2. Materiały i ich składowanie
4.2.1. Materiał nauczania
Betonem nazywamy sztuczny kamień, który w czasie przygotowania i formowania jest
ciekły lub plastyczny, a w wyniku reakcji chemicznych twardnieje i nabiera cech kamienia
naturalnego. Ze względu na łatwość formowania jest to materiał powszechnie stosowany
w budownictwie do wielu różnych elementów takich jak: fundamenty, ściany i stropy. Istotną
zaletą betonu jest też to, że zależnie od potrzeb można dowolnie dobierać jego właściwości.
Najczęściej stosuje się betony cementowe zwykłe.
Mieszanka betonowa jest mieszaniną cementu, kruszywa i wody. Stosuje się także różne
dodatki, celem nadania betonom odpowiednich właściwości. Mogą to być dodatki:
uplastyczniajÄ…ce, wodoszczelne, mrozoodporne, przyspieszajÄ…ce lub spowalniajÄ…ce proces
wiÄ…zania.
Cement jako spoiwo hydrauliczne może wiązać i twardnieć zarówno na powietrzu, jak
i pod wodą. Do tego rodzaju spoiw zalicza się różne cementy (PN-EN 197-1:2000):
portlandzki, hutniczy, pucolanowy a także wapno hydrauliczne.
Do betonowych konstrukcji masowych można szeroko stosować cement hutniczy.
Drobnowymiarowe wyroby prefabrykowane wykonywane sÄ… z zastosowaniem cementu
portlandzkiego z dodatkami. Konstrukcje monolityczne, prefabrykowane i sprężone najlepiej
betonować z zastosowaniem cementu portlandzkiego.
Rys.7. Schemat worka z cementem [3, s.13]
Oznaczenia w kwadracie pierwszym oznaczajÄ…:
CEM I  cement portlandzki,
CEM II  cement portlandzki mieszany,
CEM III  cement hutniczy,
CEM IV  cement pucolanowy,
CEM V  cement wieloskładnikowy.
Z uwagi na ilość i jakość dodatków cementy dzielimy na odmiany A i B. Symbole
dodatków oznaczają: popiół lotny krzemionkowy V lub wapienny W, granulowany żużel
wielkopiecowy S, kamień wapienny L, pył krzemionkowy D.
Na górnej powierzchni worka znajduje się oznaczenie ostrzegające.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
Ostrzeżenie przed ryzykiem:
podrażnia oczy i skórę,
możliwe uwrażliwienie wywołane kontaktem ze skórą.
Zasady bezpieczeństwa
chronić przed dziećmi,
unikać kontaktu ze skórą,
unikać kontaktu z oczami,
w razie kontaktu z oczami przemyć je wodą, a gdy
zaistnieje potrzeba, zasięgnąć porady lekarza,
używać rękawic ochronnych.
Tabela 1. Wymagania mechaniczne oraz kolory rozpoznawcze worków i nadruku ( wg PN-EN 197-1:2000)
Klasa Wytrzymałość na ściskanie Kolor Kolor
wytrzymałości MPa worka nadruku
Wytrzymałość wczesna Wytrzymałość normowa
po 2 dniach po 7 dniach po 28 dniach
32,5N - jasno czarny
e" 16 e"32,5 d"52,5
brÄ…zowy
32,5R - czerwony
e" 10
42,5N - zielony czarny
e" 10 e"42,5 d"62,5
42,5R - czerwony
e" 20
52,5N - - czerwony czarny
e" 20 e"52,5
52,5R - biały
e" 30
Rys.8. Przykłady worków z cementem[9]
Cement pakowany w worki należy magazynować w pomieszczeniach zamkniętych
i suchych, układając warstwami na podkładach drewnianych (rys.9). Nie wolno również
opierać worków z cementem o ściany zewnętrzne budynku. Odległość między ścianami
i ułożonymi workami powinna wynosić co najmniej 30cm.
Stosy ułożonych warstwami worków mogą się ze sobą bezpośrednio stykać; należy
jednak zaznaczyć przekładkami poszczególne partie otrzymanego materiału oraz umieszczać
tabliczki z datą otrzymania. Okresy zachowania parametrów jakościowych cementów a tym
samym czas ich składowania (terminy trwałości cementów) podaje producent. Można przyjąć
czas składowania dla klasy cementu 32,5 i 42,5 do około 3 miesięcy a dla 52,5 do 2 miesięcy.
Stosy z workami należy tak układać, aby zapewnić swobodny dojazd środków transportu,
takich jak wózki o napędzie akumulatorowym lub spalinowym. Dozwolone jest układanie
dziesięciu warstw worków cementu; w razie braku miejsca można zwiększyć liczbę warstw,
lecz tylko na krótki okres czasu i do granic wytrzymałości worków.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
Rys.9. Przekrój przez magazyn cementu w workach [4, s.102]
Cement rozsypany, względnie znajdujący się w uszkodzonych workach, należy użyć do
produkcji w pierwszej kolejności. Cementy zawilgocone, zawierające grudki można używać
do produkcji po uprzednim zbadaniu i orzeczeniu przez laboratorium o ich przydatności. Tak
samo należy postępować ze wszystkimi cementami, które są składowane dłużej niż trzy
miesiące, a z cementami szybkotwardniejącymi po upływie 45 dni.
Cement dostarcza się również w pojemnikach o znacznej objętości. Ten rodzaj przewozu
określa się jako transport cementu luzem. Wymaga on odpowiedniego zagospodarowania
terenu placu budowy lub zakładu prefabrykacji. Zamiast magazynów cementu potrzebne są
stalowe lub żelbetowe silosy, których liczba zależy od dziennego zużycia cementu oraz od
cyklu dostaw. Zbiorniki do cementu składają się z pojemnika wykonanego w kształcie walca,
zamontowanego na konstrukcji wsporczej (rys.10). Zbiorniki napełnia się pneumatycznie
z cementowozu lub z cementowagonu, a opróżnianie ich odbywa się grawitacyjnie. W małych
wytwórniach zasobniki takie ustawia się pojedynczo lub w baterie.
Cementowozy, w miarę możliwości, powinny dojeżdżać bezpośrednio do zasobników,
wówczas przetłaczanie cementu przebiega szybko i sprawnie. Cementowozy są wyposażone
w rezerwowe węże gumowe, które umożliwiają tłoczenie cementu na odległość 5 - 20m.
Jeżeli ze względów terenowych nie można usytuować zasobnika w tej odległości, to punkt
odbioru powinien mieć rurociągi lub węże, które umożliwiają tłoczenie na większą odległość.
W razie większych odległości stosuje się automatyczny podajnik komorowy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
Rys.10. Silos do składowania cementu [4, s.104]
1  filtr, 2  otwór kontrolny, 3  ucha do podnoszenia zbiornika, 4  drabina. 5  rura do napełniania zbiornika
cementem, 6  zbiornik cementu, 7  podstawa konstrukcji wsporczej, 8  przepustnica z dz
wignią, 9  rękaw,
10  dozator objętościowy, 11  przepustnica dozatora.
Do sporządzania betonów i zapraw budowlanych można używać, bez przeprowadzania
badań, tylko wody wodociągowej. Do betonów i zapraw nie należy używać:
wód z rzek w pobliżu odpływu ścieków,
wód bagiennych, ponieważ są zanieczyszczone kwasami i tłuszczami organicznymi,
wód morskich oraz innych zawierających glony i muł,
wód wydzielających zapachy,
wód zawierających cukier,
wód z kotłów parowych, jeżeli woda ta była zmiękczana.
Woda do betonów i zapraw powinna odpowiadać wymaganiom normy PN-88/B-32250.
Również rodzaje i właściwości kruszywa stosowanego do wykonywania betonu są określone
normą Najbardziej opłacalne jest użycie kruszywa naturalnego i posortowanego w miejscu
wydobycia na frakcje odpowiedniej wielkości.
Sortowanie ma na celu uzyskanie różnych frakcji. Następnie po ich zmieszaniu
w odpowiednich proporcjach otrzymamy dobry wypełniacz. Według normy (PN-88/B-06250)
istnieje diagram, krzywe uziarnienia, dla każdej grupy mieszaniny poszczególnych frakcji.
Krzywe te pozwalają ustalić optymalne uziarnienie kruszywa (rys.11).
Kruszywo do produkcji mieszanki betonowej na budowach i zakładach prefabrykacji
stosuje siÄ™ w postaci:
naturalnej jako kruszywo kopalne lub wydobywane z dna rzek o wyodrębnionych
frakcjach granulometrycznych: piasek, żwir,
kruszywa łamanego, które stanowi kliniec, grys, tłuczeń, otrzymywanego w wyniku
kruszenia mechanicznego,
kruszywa sztucznego: żużle wielkopiecowe, kruszywa spiekane.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
Rys. 11. Przykład krzywej uziarnienia dla betonów zwykłych [3, s. 17]
Linie A, B, C, sÄ… liniami oddzielajÄ…cymi mieszaniny ziaren, a U brak uziarnienia frakcji
Linie wykresów podzieliły całość na pięć pól które oznaczają:
1- kruszywo niekorzystne, piasek jest za drobny,
trudny w zastosowaniu,
Å‚atwo siÄ™ rozpada,
2- kruszywo niekorzystne, uziarnienie nieciągłe, niejednolita mieszanka,
3- kruszywo korzystne,
małe zużycie cementu,
Å‚atwe zastosowanie,
4-kruszywo przydatne
5-kruszywo niekorzystne, zbyt duża zawartość piasku,
za duże zużycie cementu,
za duża wierzchnia warstwa ziarna.
Produkcja kruszywa łamanego na miejscu budowy lub w wytwórni elementów
prefabrykowanych może odbywać się, gdy w okolicy znajdują się odpowiednie złoża skalne.
W przeciwnym razie należy zamawiać kruszywo naturalne lub łamane podzielone na frakcje.
Tabela.2. Podstawowy podział kruszyw skalnych wg PN-87/B-01100
Rodzaj Wielkość Kruszywa
kruszyw ziaren naturalne Å‚amane
mm
niekruszone kruszone zwykłe granulowane
piasek piasek piasek
d"2
Drobne zwykły kruszony miał łamany
2÷4
niesort
4÷8
żwir
kliniec
8÷16
grys
Grube
16÷31,5
tłuczeń
31,5÷63
Bardzo otoczaki _ kamień łamany
63÷250
grube
Składowanie kruszywa organizuje się możliwie blisko produkcji mieszanki betonowej.
Wielkość składu ustala się zależnie od zużycia dziennego lub wielkości budowy. Żwir
i piasek dowozi się do zakładu z kopalni i sortowni kruszywa samochodami wywrotkami.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
pospółka
otoczaków
naturalnego
grys z
mieszanka z
otoczaków
mieszanka kruszywa
mieszanka kruszywa
Å‚amanego- sortowane
Kruszywo składuje się hałdach (rys.12), pryzmach lub zasiekach, według rodzajów
i gatunków. Pryzmy usypuje się ręcznie do wysokości 1,5 m lub mechanicznie (do5m). Teren
pod składowisko powinien być odwodniony.
Składowisko kruszywa powinno umożliwiać:
przyjęcie dowiezionego z sortowni kruszywa i złożenie go na hałdę względnie wprost do
silosów w betonowni,
utworzenie zapasu kruszywa,
przetransportowanie kruszywa z hałdy do silosów w betonowni.
Rys. 12. Składowisko kruszyw składające się z dwu hałd o kształcie nerki [4,s.114]
Domieszki do betonów odpowiednio dobrane i racjonalnie stosowane dodatki do cementu
lub wody zarobowej, wpływają na proces hydratacji cementu oraz modyfikują strukturę
betonów, nadając im pożądane właściwości. Zależnie od rodzaju domieszki składowane mogą
być na placu budowy lub w magazynach lotnych. Wszelkie domieszki dodaje się w małych
ilościach: do kilku procent w stosunku do masy cementu. Szczegółową klasyfikację
domieszek podaje norma PN-85/B-23010. Domieszki do betonów, w zależności od zakresu
ich działania, można sklasyfikować następująco:
domieszki wpływające na oszczędność cementu (popioły i żużle wielkopiecowe),
domieszki uplastyczniajÄ…ce mieszankÄ™ betonowÄ… ( Klutanit ),
domieszki napowietrzajÄ…ce mieszankÄ™ betonowÄ…( Abiesod P-1),
domieszki wpływające na szczelność betonu( hydrobet ),
domieszki przyspieszajÄ…ce twardnienie betonu(hydrofix i rapidbet ).
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
OdpowiadajÄ…c na podane pytania, sprawdzisz, czy jesteÅ› przygotowany wykonania
ćwiczeń.
1. Jakie znasz rodzaje cementu?
2. Jakie znasz klasy cementu?
3. Jakie informacje możesz odczytać z worka cementowego?
4. W jakich warunkach składuje się cement w workach?
5. W jakich warunkach składuje się kruszywo?
6. W jakich warunkach składuje się cement luzem?
7. Co nazywamy wodÄ… zarobowÄ…?
8. Jakiej wody nie należy używać do betonów i zapraw?
9. Jak należy oznakować składowisko cementu?
10. Z jakich powodów stosujemy domieszki do betonów?
11. Jakie są rodzaje domieszek do betonów?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie napisów na worku określ rodzaj cementu oraz jego przydatność do celów
budowlanych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) dokonać oględzin podanej próbki,
2) dokonać próby określenia cementu z pomocą materiału nauczania (rozdz. 4.2.1),
3) porównać z tabelą normową (rozdz.4.2.1.),
4) zaprezentować efekty swojej pracy,
5) dokonać oceny wykonania ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 zestaw worków po cemencie,
 tabele z materiału nauczania,
 ołówki lub długopis,
 literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 2
Określ przydatność wody do celów budowlanych na podstawie opisu próbek.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) dokonać analizy opisu próbek,
2) dokonać określenia przydatności wody z pomocą materiałów nauczania (rozdz. 4.2.1),
3) zaprezentować efekty swojej pracy,
4) dokonać oceny wykonania ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 zestaw opisów próbek wody (morskiej, bagiennej, wodociągowej i mineralnej),
 ołówki, długopis,
 zeszyt do ćwiczeń,
 literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 3
Zorganizuj stanowisko składowania cementu w workach.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) obmierzyć miejsce na składowanie worków z cementem,
2) rozstawić palety,
3) rozłożyć worki z cementem na paletach zgodnie z zasadami,
4) wykonać tablicę informacyjną,
5) zaprezentować efekty swojej pracy,
6) dokonać oceny wykonania ćwiczenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
Wyposażenie stanowiska pracy:
 cement w workach,
 palety,
 taśma miernicza,
 kreda,
 literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 4
Zorganizuj stanowisko składowania kruszywa w postaci dwóch boksów .
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) obmierzyć miejsce na składowanie kruszywa,
2) przygotować ścianki boksów,
3) wykonać tablicę informacyjną,
4) zaprezentować efekty swojej pracy,
5) dokonać oceny wykonania ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 wytyczne dotyczące wielkości boksów,
 płyty z desek na ścianki,
 młotek, gwoz
dzie,
 cęgi,
 taśma miernicza,
 kreda,
 literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 5
Dobierz odpowiednie domieszki do betonu , który ma być użyty do wykonania
elementów masywnych. Do dyspozycji masz wytyczne dotyczące produkcji mieszanki
betonowej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się dokładnie z recepturą,
2) dokonać próby dobrania odpowiednich domieszek,
3) porównać z materiałem nauczania,
4) zaprezentować efekty swojej pracy,
5) dokonać oceny wykonania ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 zestaw różnych receptur mieszanki betonowej,
 zestaw domieszek do betonu w postaci próbek,
 tabele z materiału nauczania,
 ołówki lub długopis,
 zeszyt do ćwiczeń,
 literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
4.2.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) zorganizować stanowisko do wykonania ćwiczeń?
ðð ðð
2) wskazać różnice między różnymi rodzajami cementu?
ðð ðð
3) rozpoznać cementy na podstawie próbek?
ðð ðð
4) zorganizować miejsce składowania cementu?
ðð ðð
5) zorganizować miejsce składowania kruszywa?
ðð ðð
6) oznakować miejsce składowania cementu?
ðð ðð
7) wskazać odpowiednią wodę nadającą się do wykonania mieszanki
betonowej? ðð ðð
8) dobrać odpowiednie domieszki do betonów?
ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
4.3. Maszyny, narzędzia i sprzęt oraz ich obsługa
4.3.1. Materiał nauczania
Przygotowanie mieszanki betonowej, a potem jej transport, ułożenie i pielęgnacja
wymagają stosowania różnego rodzaju narzędzi i maszyn. Podstawowy sprzęt dla zawodu
betoniarz - zbrojarz obejmuje narzędzia stosowane w innych zawodach budowlanych jak:
młotek ciesielski, paca, przymiar, pion, szczypce uniwersalne, poziomnica.
Kruszywo dostarczane na budowÄ™ nie zawsze znajduje siÄ™ w stanie przydatnym do
bezpośredniego użycia do mieszanek betonowych. Aby uzyskać kruszywo o odpowiednim
uziarnieniu, wykonuje się sortowanie, czyli podział kruszywa na frakcje. Sortowanie może
być ręczne lub mechaniczne. Sortowanie ręczne polega na kolejnym przesiewaniu kruszywa
przez sita o coraz mniejszych oczkach: 63; 31,5; 16; 8; 4 i 2mm. Przy większej ilości
kruszywa stosuje się przesiewanie mechaniczne przy użyciu sortowników bębnowych lub sit
wibracyjnych. Poszczególne frakcje kruszywa posortowanego ręcznie lub mechanicznie
magazynuje siÄ™ w oddzielnych boksach.
Rys. 8. Sortownik bębnowy i sito wibracyjne do przesiewania kruszyw [6, s.17]
Ważną czynnością przed użyciem kruszywa do mieszanek betonowych jest usunięcie
z niego zanieczyszczeń wpływających niekorzystnie na wytrzymałość betonu. Do
zanieczyszczeń takich zalicza się duże ilości pyłów, grudki gliny lub iłu, węgiel, torf, szczątki
roślin, związki siarki oraz kawałki gruzu lub betonu.
Kruszywa zawierające nadmierne ilości pyłów lub zanieczyszczone gliną i iłem można
stosować po przepłukaniu wodą.
Przy przemywaniu kruszywa należy zwrócić uwagę, żeby nie pozbawić kruszywa
drobniejszych ziaren piasku lub grubszych pyłów, które są niezbędne w betonie. Płukanie
kruszywa może odbywać się ręcznie lub mechanicznie.
Rys. 9. Schemat ręcznego płukania kruszywa [6, s.17] Rys. 10. Mechaniczne płukanie kruszywa [6, s.17]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
Określenie wielkości urządzeń do wytwarzania mieszanki betonowej zależy od
maksymalnego zapotrzebowania w ciągu zmiany. Dlatego też urządzenia te dobieramy biorąc
pod uwagę zamierzoną wydajność. Podstawowym urządzeniem punktu lub węzła
betoniarskiego jest betoniarka.
Rys. 11. Części składowe betoniarek wolnospadowych [8, s.140]
W zależności od sposobu mieszania składników mieszanki betonowej rozróżniamy
betoniarki wolnospadowe i betoniarki o mieszaniu wymuszonym. W betoniarkach
wolnospadowych mieszanie składników odbywa się na skutek spadania składników betonu
pod ciężarem własnym oraz obrotu bębna betoniarki. W betoniarkach o mieszaniu
wymuszonym, mieszanie składników odbywa się przez obracające się mieszadła wewnątrz
nieruchomego mieszalnika lub poprzez obracające się mieszadła i mieszalnik; przy czym ruch
obrotowy tych mechanizmów jest przeciwnie skierowany. Betoniarki wolnospadowe służą do
przygotowania mieszanki betonowej z kruszywa grubszego i o konsystencji plastycznej.
Betoniarki o mieszaniu wymuszonym stosuje siÄ™ do przygotowywania mieszanki betonowej
o konsystencji wilgotnej i kruszywie drobnoziarnistym.
Ze względu na charakter pracy rozróżniamy betoniarki o działaniu okresowym
i o działaniu ciągłym.
W zależności od sposobu przemieszczania rozróżniamy betoniarki:
- stałe  umieszczone na fundamencie
- przewoz
ne  na podwoziu przystosowanym do przetaczania oraz transportu po torach lub
drogach
- samochodowe  pozwalajÄ…ce na mieszanie mieszanki betonowej w czasie jazdy
Betoniarki charakteryzuje pojemność robocza mieszalnika, oznaczona w litrach, określa
objętość składników betonu zasypywanych do mieszalnika.
Zależnie od sposobu opróżniania mieszalnika rozróżniamy betoniarki:
- przechylne, opróżniane grawitacyjnie wskutek przechyleÅ„ mieszalnika o kÄ…t 45÷90°,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
- wywrotne o mieszalniku obracalnym o kÄ…t 180° oraz nieprzechylne, z których
wyładowanie masy następuje przez wprowadzenie łyżki uchylnej wsypowego otworu
mieszalnika.
Stosowane są również betoniarki gruszkowe, zainstalowane na specjalnych
samochodach, gdzie mieszanie składników następuje podczas jazdy samochodu.
Rys. 12. Betonomieszarka samochodowa z podajnikiem taśmowym [9]
Transport mieszanki betonowej.
Podczas transportu mieszanki betonowej nie może wystąpić
sedymentacja (opadanie) kruszywa i wypływanie zaczynu cementowego,
zmiana składu mieszanki,
poczÄ…tek wiÄ…zania cementu,
zanieczyszczenie mieszanki,
zamarzanie mieszanki,
zmiana konsystencji mieszanki.
Transport daleki czyli przewożenie mieszanki betonowej na znaczne odległości, może
odbywać się w pojemnikach na samochodach ciężarowych, w mieszalnikach na samochodach
i wózkami szynowymi (kolebami). Samochody wywrotki mogą być stosowane przy
przewożeniu mieszanki betonowej na odległość do 2km (rys.13).
Rys. 13. Samochody wywrotki [8 s.146]
Do transportu bliskiego poziomego stosowane są taczki, wózki dwukołowe  japonki,
wózki wywrotki poruszające się po szynach, wózki z pojemnikami o napędzie, spalinowym
lub elektrycznym (rys.14).
Rys. 14 Wózki samowyładowcze [8 s.147]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
Transport pionowy odbywa się najczęściej wyciągami budowlanymi.
Rys. 15. Pojemniki do transportu mieszanki betonowej żurawiem [9]
Transport poziomo  pionowy odbywa się żurawiami, przy zastosowaniu specjalnych
pojemników albo (coraz częściej) w specjalnych rurociągach, pod działaniem sprężonego
powietrza lub za pomocą pomp tłoczących mieszankę betonową.
Rys. 16. Schemat instalacji urzÄ…dzenia do transportu pneumatycznego mieszanki betonowej rurociÄ…giem
[6, s.20]
Rys. 17. Schemat pompy do podawania mieszanki betonowej [9]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
Do transportu poziomo - pionowego stosuje się również przenośniki taśmowe. Transport
mieszanki betonowej przenośnikami taśmowymi może być stosowany przy betonowaniu
elementów o dużej objętości, gdyż umożliwia przemieszczanie znacznych ilości mieszanki
w ciągu godziny (do 100m3). Przenośniki taśmowe stosuje się obecnie przede wszystkim do
transportu mieszanki w zakładach prefabrykacji, ponieważ w pomieszczeniach zamkniętych
mieszanka betonowa nie jest narażona na działanie szkodliwych czynników atmosferycznych
(wiatr, deszcz, mróz).
Zagęszczanie mieszanki betonowej.
Po ułożeniu mieszanki betonowej wykonuje się jej zagęszczanie. Zagęszczanie mieszanki
betonowej może być ręczne lub mechaniczne. Do mechanicznych metod zagęszczania
zaliczamy: wibrowanie, wibroprasowanie, odpowietrzanie, ubijanie i wirowanie.
Zagęszczanie ręczne, np. ubijanie i sztychowanie, stosuje się tylko przy niewielkim zakresie
robot betoniarskich (rys. 18). Sztychowanie mieszanki należy stosować również przy
zagęszczaniu z zastosowaniem wibratorów. Zabieg ten ma na celu nie tylko zagęszczanie, ale
przede wszystkim właściwe ułożenie mieszanki betonowej w narożach deskowania
i w miejscach występowania dużej liczby prętów zbrojeniowych.
Rys. 18. Narzędzia do ręcznego zagęszczania mieszanki betonowej [8, s.164]
Na budowach najczęściej stosowane jest wibrowanie ułożonej mieszanki betonowej. Pod
wpływem drgań następuje zmniejszenie tarcia wewnętrznego w mieszance, co umożliwia
przemieszczanie się ziaren kruszywa i wypieranie powietrza. W zależności od napędu
wibratory dzieli siÄ™ na: elektromechaniczne, elektromagnetyczne, spalinowe, pneumatyczne.
Ze względu na sposób przekazywania drgań na mieszankę rozróżnia się z kolei wibratory
powierzchniowe, wgłębne, przyczepne i stoły wibracyjne oraz listwach wibracyjnych
i płytach odpowietrzających.
Wibratory powierzchniowe zagęszczają mieszankę betonową w wyniku bezpośredniego
przekazywania jej drgań przez płytę, na której jest zamocowany napęd z mechanizmem
wibrującym (rys. 19). Zagęszczanie mieszanki tym wibratorem rozpoczyna się po ustawieniu
go na powierzchni mieszanki betonowej i prowadzi tak długo, aż na powierzchni ukaże się
szklista powłoka zaczynu cementowego. Nie należy zagęszczania w danym miejscu
przedłużać nadmiernie, gdyż może to wywołać opadanie kruszywa grubego. Wibratory
powierzchniowe stosuje się do zagęszczania płaskich elementów betonowych lub
żelbetowych o grubości do 20cm.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
Rys. 19. Wibrator powierzchniowy [8, s.167]
Przy stosowaniu wibratorów powierzchniowych należy pamiętać, żeby ślady kolejnych
położeń płyty wibratora zachodziły na siebie pasami o szerokości 10cm.
Wibratory wgłębne zagęszczają mieszankę betonową przez bezpośrednie promieniste
przekazywanie drgań mieszance znajdującej się wokół zanurzonej końcówki. Stosuje się je do
zagęszczania betonu w fundamentach, słupach, dużych belkach i grubych płytach (rys. 20).
Rys. 20. Wibrator przenośny wgłębny [8, s.165]
Zasięg działania wibratorów wgłębnych wynosi 20  80cm. Właściwe zagęszczenie
mieszanki betonowej uzyskuje się przez kolejne zanurzanie końcówki wibratora w odległości
około 1,5 promienia działania od poprzedniego.
Elementy pionowe o grubości nie przekraczającej 25cm zagęszcza się wibratorami
przyczepnymi (rys.21). Wibratory te mocuje się sztywno do elementów usztywniających
konstrukcję deskowania, są to jarzma lub stężenia. Zasięg wibracji wibratora przyczepnego
wynosi od 1,0 do 1,5m.
Rys. 21. Wibrator przyczepny [5, s.245]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
Listwy wibracyjne służą do zagęszczania i wyrównywania warstw powierzchniowych
płyt po zakończeniu zagęszczania wibratorami wgłębnymi. Jako jedyne urządzenie
zagęszczające stosuje się je przy cienkich płytach. Listwy wibracyjne składają się z belek
i zamocowanych do nich wibratorów przyczepnych. Belki przesuwa się po prowadnicach
umieszczonych po obu stronach formowanej płyty.
Mieszankę betonową można też zagęszczać przez odpowietrzanie stosując płyty
odpowietrzające. Obecnie wchodzą też na rynek budowlany mieszanki betonowe
samozagęszczalne. Istotą tych mieszanek jest odpowiedni skład, ze znacznym udziałem
frakcji pylastych kruszywa. Mieszanki samozagęszczalne umożliwiają betonowanie
konstrukcji o skomplikowanych kształtach i dużym zagęszczeniu zbrojenia.
Stoły wibracyjne zagęszczają mieszankę betonową, przekazując jej drgania przez płytę
stołu i formę, w której mieszanka się znajduje (rys. 22). Stoły wibracyjne są urządzeniami
stałymi i mają najczęściej zastosowanie w wytwórniach elementów prefabrykowanych.
Formy z prefabrykatami należy umieszczać na stole wibracyjnym symetrycznie, żeby środek
ciężkości prefabrykatu pokrywał się ze środkiem płyty stołu wibracyjnego. Trzeba również
pamiętać o dobrym przymocowaniu formy do płyty stołu wibracyjnego.
Rys. 22. Schemat stołu wibracyjnego [8, s.167]
Podczas wykonywania robót betoniarskich, będziesz obsługiwał różnego rodzaju
maszyny i urządzenia. Przed przystąpieniem do obsługi należy wykonać następujące
czynności:
- przygotować urządzenia pomocnicze do składowania materiałów, przyrządów, narzędzi
i odpadów,
- dokładnie zapoznać się z dokumentacją wykonawczą,
- dokładnie zapoznać się instrukcją obsługi urządzeń,
- zaplanować kolejność wykonywania poszczególnych czynności,
- sprawdzić stan techniczny urządzeń mechanicznych i oświetlenia stanowiska zwłaszcza
stan instalacji elektrycznej.
Przed uruchomieniem urządzenia powinieneś sprawdzić dokładnie, czy jego
uruchomienie nie grozi wypadkiem, próbnie uruchomić zmechanizowane urządzenia
i sprawdzić jego działanie tzw. próbne uruchomienie. Zauważone usterki i uchybienia należy
zgłosić natychmiast przełożonemu. Podczas obsługi maszyn należy używać obowiązującej
odzieży ochronnej i środków ochrony osobistej. Miejsce pracy powinno być utrzymane
w porządku a odpady sukcesywnie usuwane. Podczas wykonywania pracy należy zwracać
uwagę tylko na wykonywane czynności, uwzględniając warunki bezpiecznej pracy dla siebie
i otoczenia. Na stanowisku pracy nie wolno przechowywać materiałów i odpadów w ilościach
większych od wynikających z potrzeb technologicznych, umożliwiających utrzymanie
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
ciągłości pracy. Po zakończeniu pracy należy wyłączyć maszynę-urządzenie wyłącznikiem
głównym. Gotowe elementy należy odłożyć na wyznaczone miejsca, uporządkować
stanowisko pracy oraz narzędzia i sprzęt ochronny.
4.3.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
OdpowiadajÄ…c na podane pytania, sprawdzisz, czy jesteÅ› przygotowany wykonania
ćwiczeń.
1. Jakie czynności obejmuje przygotowanie kruszywa do betonu?
2. Jakie sÄ… rodzaje betoniarek?
3. Jakie sÄ… metody transportu mieszanki betonowej?
4. Jakie urzÄ…dzenia stosujemy do transportu mieszanki betonowej?
5. Jakich narzędzi użyjesz do zagęszczania mieszanki betonowej?
6. Jakie urządzenia mechaniczne stosujemy do zagęszczania mieszanki betonowej?
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Dobierz sprzęt i narzędzia do przygotowania kruszywa do mieszanki betonowej.
Kruszywo jest zanieczyszczone glinÄ….
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) sprawdzić jaki sprzęt i urządzenia masz do dyspozycji na stanowisku pracy,
2) określić czy potrzebny jest sprzęt mechaniczny czy wystarczy ręczny,
3) wybrać urządzenie do płukania kruszywa,
4) zaprezentować efekty swojej pracy,
5) dokonać oceny wykonania ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 Å‚opata, wiadro, taczka,
 sita, kozły,
 urządzenia mechaniczne d płukania kruszywa,
 apteczka,
 literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie2
Dobierz sprzęt i narzędzia do wykonania mieszanki betonowej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) sprawdzić jaki sprzęt i urządzenia masz do dyspozycji na stanowisku pracy,
2) określić czy potrzebny jest sprzęt mechaniczny czy wystarczy ręczny,
3) wybrać urządzenie do wykonania mieszanki betonowej,
4) zaprezentować efekty swojej pracy,
5) dokonać oceny wykonania ćwiczenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
Wyposażenie stanowiska pracy:
 betoniarka wolnospadowa,
 Å‚opata, wiadro,
 apteczka,
 literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 3
Dobierz sprzęt do wykonania mieszanki betonowej i jej zagęszczenia w elemencie
wykonanym w formie belkowej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) sprawdzić jaki sprzęt i urządzenia masz do dyspozycji na stanowisku pracy,
2) określić czy potrzebny jest sprzęt mechaniczny czy wystarczy ręczny,
3) wybrać urządzenie do wykonania mieszanki betonowej,
4) wybrać urządzenia do zagęszczania mieszanki betonowej,
5) zaprezentować efekty swojej pracy,
6) dokonać oceny wykonania ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 betoniarka
 Å‚opata, wiadro, taczka
 wibrator wgłębny,
 narzędzia do ręcznego zagęszczania mieszanki,
 Å‚ata,
 apteczka,
 literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 4
Dobierz sprzęt do wykonania i zagęszczenia mieszanki betonowej w elemencie
drobnowymiarowym płyty chodnikowej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) sprawdzić jaki sprzęt i urządzenia masz do dyspozycji na stanowisku pracy,
2) określić czy potrzebny jest sprzęt mechaniczny czy wystarczy ręczny,
3) wybrać urządzenie do wykonania mieszanki betonowej,
4) wybrać urządzenia do zagęszczania mieszanki betonowej,
5) zaprezentować efekty swojej pracy,
6) dokonać oceny wykonania ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 betoniarka
 Å‚opata, wiadro, taczka,
 wibrator wgłębny,
 narzędzia do ręcznego zagęszczania mieszanki,
 stół wibracyjny,
 Å‚ata,
 apteczka,
 literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
Ćwiczenie 5
Dobierz odpowiednie środki transportu mieszanki betonowej. Odległość od punktu
betoniarskiego do obiektu wynosi 10m, miejsce betonowania - strop nad pierwszÄ…
kondygnacjÄ… naziemnÄ….
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeanalizować warunki transportu,
2) przeanalizować odległość i ilość mieszanki betonowej,
3) wybrać środki transportu,
4) zaprezentować efekty swojej pracy,
5) dokonać oceny wykonania ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- wytyczne do wykonania ćwiczenia
- długopis, ołówek,
- zeszyt do ćwiczeń,
- literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 6
Dobierz odpowiednie środki transportu mieszanki betonowej. Odległość od wytwórni
betonu do miejsca betonowania wynosi 5km. Betonowanie obejmuje fundamenty budynku
jednorodzinnego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeanalizować warunki transportu,
2) przeanalizować odległość i ilość mieszanki betonowej,
3) wybrać środki transportu,
4) zaprezentować efekty swojej pracy,
5) dokonać oceny wykonania ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- wytyczne do wykonania ćwiczenia
- długopis, ołówek,
- zeszyt do ćwiczeń,
- literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
4.3.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wskazać urządzenia do sortowania kruszywa?
ðð ðð
2) wskazać metody transportu mieszanki betonowej?
ðð ðð
3) dobrać sprzęt i urządzenia do wykonania mieszanki betonowej?
ðð ðð
4) dobrać sprzęt i urządzenia do transportu mieszanki betonowej ?
ðð ðð
5) dobrać sprzęt i urządzenia do zagęszczania mieszanki betonowej?
ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
4.4. Odzież ochronna, sprzęt ochrony osobistej oraz przepisy bhp
w robotach betoniarskich
4.4.1. Materiał nauczania
Do zaopatrzenia pracowników w odzież roboczą, ochronną i sprzęt ochrony osobistej
zobowiÄ…zany jest pracodawca.
Pracownik nie może być dopuszczony do pracy bez ochron osobistych przewidzianych
dla danego stanowiska pracy.
Do prac betoniarsko zbrojarskich używana jest odzież ciężka. Do grupy tej zalicza się
ubrania dwudzielne, kombinezony i różnego rodzaju spodnie robocze. W określonych
warunkach do asortymentu wchodzą: płaszcze przeciwdeszczowe, ubranie watowane, bielizna
bawełniana lub flanelowa, rękawice i obuwie robocze. Jest to podyktowane warunkami
atmosferycznymi.
Ubranie robocze letnie składa się z bluzy z kołnierzem na guziki (rys.23) Przód bluzy jest
wzmocniony drugą warstwą tkaniny. Rękawy dwuczęściowe zapewniające zwiększony zakres
ruchów, wzmocnione od tyłu do połowy ramion. Spodnie z paskiem i ściągaczami, z tyłu
regulacja obwodu. Na przednich częściach nogawek naszyte kieszenie na wkłady gąbczaste
pod kolana. Na prawej nogawce kieszonka na metrówkę.
Ubranie robocze zimowe: kurtka z kołnierzykiem futrzanym, spodnie , podpinka cieplna,
kamizelka wiatrochronna. Kurtka zapinana na zamek lub guziki. Dla zwiększenia trwałości
ubranie wzmacniane podwójną tkaniną. Na placu budowie istnieje obowiązek noszenia kasku
(rys.24)
Rys. 23. Ubranie robocze [9] Rys. 24. Przykłady kasków [9]
Czapka robocza męska - letnia cyklistówka posiadająca usztywniony daszek (rys.25)
Czapka ciepłochronna  uszatka z wywijanym daszkiem i nausznikami z ,,futra  (rys.26).
Rys. 25. Czapka robocza letnia [9] Rys. 26. Czapki robocze zimowe [7]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
Obuwie robocze powinno charakteryzować się (rys.27):
- dużą elastycznością i izolacyjnością od podłoża,
- niskÄ… masÄ…,
- zwiększoną nieprzemakalnością,
- dużą odpornością na ścieranie,
- wysoką trwałością, dobrym zabezpieczeniem przed poślizgiem.
Rys. 27. Przykłady obuwia roboczego [9]
Rękawice robocze wykonane z tkaniny lub ze skóry służą do ochrony dłoni przed
skaleczeniem lub otarciem naskórka, zabezpieczają opuszki palców rąk (rys.28). Do pracy
lekkiej wystarczające są rękawice z drelichu.
Rys. 28. Przykłady rękawic roboczych [9]
Okulary ochronne stanowią zabezpieczenie oczu przy czyszczeniu i cięciu prętów
zbrojeniowych (rys.29).
Rys. 29. Okulary ochronne [9]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
Maski przeciwpyłowe stosuje się do prac wykonywanych w atmosferze zapylenia
(rys.30). Chronią górne drogi oddechowe.
Rys. 30. Maska przeciwpyłowa [9]
Szelki bezpieczeństwa stanowią zabezpieczenie stosowane do wszelkich prac na
wysokościach (rys.31).
Rys. 31. Szelki bezpieczeństwa, lina zabezpieczająca [9]
Rys. 32. Sposób założenia szelek [9]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
Podczas wykonywania robót betoniarskich należy stosować takie metody pracy, które
zapewniają bezpieczeństwo oraz ochronę zdrowia i życia pracowników.
W czasie przygotowywania mieszanki betonowej oraz jej układania posługuje się
różnymi maszynami i urządzeniami opisanymi punkcie 4.2. Są to maszyny i urządzenia
o napędzie elektrycznym. W czasie pracy na tych maszynach należy zwrócić szczególną
uwagÄ™ na:
- właściwe zabezpieczenie obsługi maszyn przed porażeniem prądem elektrycznym,
- obsługiwanie maszyn przez osoby do tego upoważnione,
- sprawdzenie działania maszyny przed przystąpieniem do właściwych prac,
- noszenie odzieży ochronnej przez obsługę,
- wykonywanie napraw po wyłączeniu maszyn z sieci,
- zabezpieczenie włączników maszyn uniemożliwiające ich włączenie osobom
nieupoważnionym,
- porzÄ…dek na stanowisku pracy.
4.4.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
OdpowiadajÄ…c na podane pytania, sprawdzisz, czy jesteÅ› przygotowany wykonania
ćwiczeń.
1. Kto odpowiada za zaopatrzenie robotnika w odzież roboczą, ochronną i sprzęt ochrony
osobistej?
2. Jaką odzież roboczą zaliczamy do odzieży ciężkiej?
3. Jakiego rodzaju odzież roboczą zastosujesz w lecie?
4. Jakiego rodzaju odzież roboczą zastosujesz w zimą?
5. Jakie zasady obowiązują przy obsłudze maszyn i urządzeń o napędzie elektrycznym?
6. Jakie zasady obowiÄ…zujÄ… podczas transportu mieszanki betonowej?
4.4.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Z zestawu znajdującego się na stanowisku ćwiczeniowym dobierz obuwie robocze dla
betoniarza.
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zastanowić się jakie obuwie wymagane jest przy pracach betoniarskich,
2) wybrać rodzaj obuwia,
3) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
4) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- obuwie różnego rodzaju,
- literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 2
Dobierz odzież ochronną i środki ochrony osobistej na stanowisku betoniarskim
w okresie letnim.
Sposób wykonania ćwiczenia
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zastanowić się jakie elementy odzieży ochronnej wymagane są przy pracach
betoniarskich,
2) wybrać potrzebną odzież i środki ochrony osobistej spośród udostępnionego
wyposażenia,
3) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
4) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- odzież ochronna i środki ochrony osobistej,
- literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 3
Dobierz odzież ochronną i środki ochrony osobistej dla betoniarza transportującego
mieszankÄ™ betonowÄ… za pomocÄ… taczki.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zastanowić się jakie elementy odzieży ochronnej wymagane są przy pracach
betoniarskich,
2) wybrać potrzebną odzież i środki ochrony osobistej spośród udostępnionego
wyposażenia,
3) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
4) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- odzież ochronna i środki ochrony osobistej,
- literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 4
Oceń pod względem bezpieczeństwa pracy przygotowane stanowisko pracy betoniarza.
Na stanowisku brakuje instrukcji obsługi betoniarki.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) sprawdzić czy na stanowisku pracy panuje porządek,
2) sprawdzić czy przy maszynach i urządzeniach są instrukcje obsługi,
3) przez oględziny ocenić czy maszyny i urządzenia o napędzie elektrycznym mają
wymagane osłony,
4) wydać opinię czy stanowisko nadaje się do pracy,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- punkt betoniarski,
- apteczka.
- literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
Ćwiczenie 5
Zapoznaj się z instrukcją obsługi wibratora wgłębnego i dokonaj próbnego uruchomienia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeczytać instrukcję obsługi wibratora wgłębnego,
2) sprawdzić przewody i miejsce podłączenia ,
3) wykonać próbne uruchomienie,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- wibrator wgłębny,
- instrukcja obsługi wibratora wgłębnego,
- literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
4.4.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) dobrać odzież ochronną dla betoniarza uwzględniając okres letni
i zimowy? ðð ðð
2) dobrać sprzęt ochrony osobistej do realizacji zadań?
ðð ðð
3) ocenić stanowisko pracy betoniarza pod względem bezpieczeństwa?
ðð ðð
4) korzystać z dowolnej instrukcji obsługi?
ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
5. SPRAWDZIAN OSI
GNI
Ć
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących organizacji stanowiska pracy do robót betoniarskich.
SÄ… to zadania wielokrotnego wyboru.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, prawidłową odpowiedz

zaznacz znakiem X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową).
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego
rozwiązanie i wróć do niego póz
niej. Trudności mogą przysporzyć Ci zadania: 15 - 20,
gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe.
8. Na rozwiÄ…zanie testu masz 45 min.
Powodzenia
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Beton jest materiałem często stosowanym w budownictwie ze względu na:
a) łatwość formowania.
b) dobrą izolacyjność termiczną.
c) lekkość konstrukcji.
d) dobrą izolacyjność akustyczną.
2. Napis CEM I oznacza że jest to:
a) cement hutniczy.
b) cement portlandzki mieszany.
c) cement portlandzki.
d) cement pucolanowy.
3. Na górnej powierzchni worka z cementem znajduje się oznaczenie:
a) ostrzegajÄ…ce.
b) klasy cementu.
c) wytrzymałości cementu.
d) dodatków.
4. Jeżeli przy oznaczeniu klasy cementu występuje litera R np.32,5R to jest to cement:
a) wolnotwardniejÄ…cy.
b) szybkotwardniejÄ…cy.
c) bez domieszek.
d) z domieszkami.
5. Cement pakowany w worki należy magazynować w pomieszczeniach zamkniętych.
Odległość stosu od ściany wynosi minimum:
a) 10 cm.
b) 20 cm.
c) 50 cm.
d) 30 cm.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
6. Czas składowania cementu podaje producent. Orientacyjnie można przyjąć czas
składowania dla klasy cementu 32,5 i 42,5 około:
a) 3 miesiÄ…ce.
b) 3 tygodnie.
c) 4 miesiÄ…ce.
d) 2 miesiÄ…ce.
7. Jeżeli cement jest dostarczany luzem, to na placu budowy potrzebne są:
a) betoniarki.
b) silosy.
c) pakamery.
d) beczkowozy.
8. Do sporządzania mieszanki betonowej można stosować bez przeprowadzania badań tylko
wodÄ™:
a) ze stawów.
b) z jezior.
c) wodociÄ…gowÄ….
d) z rzek.
9. Składowisko kruszywa powinno być możliwie blisko:
a) bramy wjazdowej.
b) miejsca betonowania.
c) miejsca produkcji mieszanki betonowej.
d) miejsca układania mieszanki betonowej.
10. Domieszki do betonu dodaje się w ilości kilku procent w stosunku do masy:
a) wody.
b) piasku.
c) cementu.
d) kruszywa.
11. Rysunek poniżej przedstawia:
a) rynnę do układania betonu.
b) sortownik bębnowy.
c) sito wibracyjne.
d) rurÄ™ teleskopowÄ….
12. Kruszywa zawierające nadmierne ilości pyłów lub zanieczyszczone gliną i iłem można
stosować po:
a) przesuszeniu.
b) przebraniu.
c) przesianiu.
d) przepłukaniu wodą.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
13. Kruszywo posortowane na frakcje należy składować:
a) w oddzielnych boksach.
b) w jednym boksie.
c) w pomieszczeniach zamkniętych.
d) w silosie.
14. Narzędzia przedstawione na rysunku służą do:
a) mieszania składników mieszanki betonowej.
b) ręcznego zagęszczania betonu.
c) pielęgnacji betonu.
d) układania mieszanki betonowej.
15. Kruszywa skalne ze względu na wielkość ziaren dzielimy na:
a) drobne, grube, bardzo grube.
b) małe, duże, bardzo duże.
c) pospółki i otoczaki.
d) miał, niesort, pospółka.
16. Aby zmniejszyć zużycie cementu stosuje się domieszki w postaci:
a) piasku i pospółki.
b) popiołów i żużli wielkopiecowych.
c) preparatów hydrofix i rapidbet.
d) preparatów hydrofix i klutanit.
17. Wibratory powierzchniowe stosuje się do zagęszczania:
a) płaskich elementów betonowych lub żelbetowych o grubości do 40cm.
b) płaskich elementów betonowych lub żelbetowych o grubości powyżej 30cm.
c) płaskich elementów betonowych lub żelbetowych o grubości do 20cm.
d) płaskich elementów betonowych lub żelbetowych o grubości poniżej 30cm.
18. Podstawowym elementem wyposażenia punktu betoniarskiego jest:
a) betoniarka.
b) wibrator powierzchniowy.
c) sortownik.
d) rura teleskopowa.
19. Podstawowe wyposażenie betonowni poligonowej składa się z betoniarki przeciwbieżnej,
dozownika kruszywa oraz:
a) zasobnika cementu.
b) dozownika wagowego.
c) podajnika ślimakowego.
d) zasobnika kruszywa.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
20. W stałych zakładach prefabrykacji są betonownie wielostopniowe, w których najwyżej
sytuuje siÄ™:
a) ujęcie wody.
b) silosy kruszywa i cementu.
c) cement workowany.
d) domieszki do betonów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
Organizowanie stanowiska pracy
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1. a b c d
2. a b c d
3. a b c d
4. a b c d
5. a b c d
6. a b c d
7. a b c d
8. a b c d
9. a b c d
10. a b c d
11. a b c d
12. a b c d
13. a b c d
14. a b c d
15. a b c d
16. a b c d
17. a b c d
18. a b c d
19. a b c d
20. a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
6. LITERATURA
1. Abramowicz J M.: Roboty betoniarskie na placu budowy  poradnik. Arkady,
Warszawa1992
2. Adamiec B, Adamiec B.: Technologia- Roboty betoniarskie i zbrojarskie. WSiP,
Warszawa 1996
3. Kettler.K. Murarstwo cz.2 REA, Warszawa 2002
4. Paprocki A., Szewczyk S.: Prefabrykacja budowlana cz. I WSiP, Warszawa 1976
5. Nowy poradnik majstra budowlanego-praca zbiorowa. Arkady, Warszawa 2004
6. Słowiński Z.: Technologia budownictwa 2 WSiP, Warszawa 1996
7. Szymański E. Wrześniowski W.: Materiałoznawstwo budowlane WSiP, Warszawa 1997
8. Tauszyński K.: Budownictwo z technologią. cz. I. WSiP, Warszawa 1997
9. Wasilewski Z.: Bhp na placu budowy. Arkady, Warszawa 1989
10. Katalogi firm.
11. PN-EN 197-1:2000 Cement cz.1 ,,Skład, wymagania i kryteria zgodności dotyczące
cementów powszechnego użytku .
12. PN-EN 12620 : 2004 ,,Kruszywa do betonu .
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44