2011-05-27
Układ rozrodczy samczy
żyła czcza tylna
jądra
Brak gruczołów dodatkowych
ROZRÓD PTAKÓW
Lewe jądro: większe
najądrza
Jądra powiększają się,
produkują plemniki w
METODY OCENY NASIENIA
sezonie rozrodczym
Ptaki wodne I-VI
aorta
Grzebiące: cały rok
nerki
Agnieszka Partyka
moczowód nasieniowód
Ampułki nasienne
kloaka
Narząd kopulacyjny ptaków:
Budowa jądra i najądrza
grzebiących: blaszkodziobych:
Przewody wyprowadzające
Nasieniowód
Śródjądrze
Fałd kloaki
Przegródki jądra
Przewód
najądrza
Sieć jądra
Bruzda
Fałd chłonny
Fałd kloaki
Kręte kanaliki nasienne Podstawa prącia
Rynienka nasienna
Prącie
Proste kanaliki nasienne Rynienka nasienna
Część zewnętrzna
prącia - trzon
Błona biaława jądra
WA
AŚCIWOŚCI NASIENIA
Gruczoły kloakalne
" Plemniki
- grzbietowa ściana kloaki w okolicy proctodeum (część
końcowa steku) " Plazma (wytwarzana przez nabłonki dróg
wyprowadzających plemniki z jądra)
- koguty, indory  w czasie ejakulacji wydzielana niewielka
ilości gęstego płynu  nasienie posiada konsystencję od
mlecznowodnistej (mała ilość plemników) do
- przepiórki japońskie  gruczoł pianowy (proctodeal foam
śmietankowej (wysoka koncentracja plemników)
glandula)  w czasie ejakulacji wydzielana
glikomukoproteinowa substancja o mlecznobiałej barwie
 barwa biała luba jasnokremowa, lekko opalizująca
(pianka)  zwiększa zdolność zapładniającą plemników
 pH nasienia zbliżone jest do obojętnego
1
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
2011-05-27
" Objętość
" Koncentracja
 średnie objętości ejakulatów samców różnych
 liczba plemników w danej objętości nasienia, zwykle
gatunków wynoszą od 0,05 do 1,5 ml,
na 1mm3 (1�l)
 objętość ejakulatu zależy od:
 od kilkuset tysięcy (gęsi-najmniejsza koncentracja)
do kilkunastu milionów (indyki) na mm3 nasienia
gatunku ptaka
wieku samca
warunków środowiskowo-żywieniowych
właściwego postępowania z samcami
" Ruchliwość plemników
- jest bardzo ważnym kryterium oceny nasienia,
określa się liczbę plemników ruchliwych i rodzaj ich
ruchu. Plemniki poruszają się ruchem postępowym,
główką do przodu, okręcając się równocześnie
dookoła swej długiej osi. Inne rodzaje ruchów:
krążący, oscylujący, maneżowy są nieprawidłowe.
Tylko prostoliniowy ruch postępowy jest ruchem
prawidłowym.
akrosom
Electron microscopy of chicken sperm
główka
szyjka
Midpiece damage caused
by Cryopreservation
wstawka
Chromatin
Rupture of
the � neck
witka
1źm
acrosome
perforatorium
2
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
2011-05-27
POBIERANIE NASIENIA
" Metoda stymulacji samca przez samicę
" Metoda Burrowsa i Quinna  masaż  Poprzez wykorzystanie naturalnych odruchów
płciowych samca w czasie aktu krycia, na widok
grzbietowo-brzuszny
samicy okazującej odruch tolerancji
 Jednoczesny masaż grzbietu (od lędz
wi w kierunku
 Kaczor piżmowy, przepiórki
kloaki) i podbrzusza, ręce spotykają się w
okolicach kloaki  lekki ucisk -> wywołanie
odruchu erekcji i ejakulacji
 Koguty, indory, gęsiory, kaczory, perliki, bażanty
 Ważne jest przyzwyczajenie zwierząt do sposobu
pobierania, osób pobierających i miejsca
METODY OCENY NASIENIA
" Elektroejakulacja
 Wywołanie ejakulacji poprzez pobudzenie ośrodka
" Makroskopowe
ejakulacji (na wysokości pierwszych kręgów
 Objętość: zbieranie nasienia do kalibrowanych
lędz
wiowych) pod wpływem impulsów prądu
probówek lub pipetą
elektrycznego
 Konsystencja: wodnisto-mleczna, mleczna,
 U samców trudno reagujących na zabieg
rzadkiej lub gęstej śmietany
masowania
 Barwa: biała lub jasnokremowa, różowa-krew,
 Impuls elektryczny o napięciu 20V i wzrastającym
zielonkawa-kał
natężeniu 20-60mA
 Czystość
 Elektroejakulator + elektroda dwubiegunowa
 Ruchliwość: CASA, subiektywnie: stolik Bloma- rodzaj
" Mikroskopowe
szkiełka podstawowego, do oglądania nasienia w 3
 Koncentracja plemników: za pomocą spektrofotometru różnych warstwach grubości 5, 50, 350 źm; skala:
lub metodą hemocytometryczną (komora Thoma-Zeissa):
1 - do 20% plemników o prawidłowym ruchu
x = a*4000*200/80
2  20-40%
" a-ilość plemników z 5 dużych kwadratów (80małych)
3 - 40-60%
" 4000-miano; 200-rozcieńczenie; 80-ilość kwadratów
4  60-80%
" Wynik= a plus 4 zera
5  80-100%
 Liczba plemników w ejakulacie (koncentracja i objętość
potrzebne)
 Morfologia plemników: oznaczanie udziału procentowego
plemników żywych prawidłowo ukształtowanych, żywych z
deformacjami oraz martwych. Metoda barwienia
nigrozynowo-eozynowego wg Jaśkowskiego
 pH: pH-metr lub papierki wskaz
nikowe
 ciśnienie osmotyczne
3
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
2011-05-27
Barwienie SYBR-14/PI Barwienie SYBR-14/PI
Plemnik martwy
Plemnik martwy
Plemnik żywy
Plemnik żywy
KRYCIE
METODY ROZMNAŻANIA PTACTWA DOMOWEGO
" liczba kopulacji uzależniona jest od popędu
1. Krycie
płciowego
 popęd płciowy u samca: wzwód organu kopulacyjnego +
chęć wspięcia się na samicę
2. Sztuczne unasiennianie
 u samic to tzw. odruch tolerancji: przysiadanie,
podnoszenie ogona, uzewnętrznianiem cz. pochwowej
jajowodu ( nicowanie jajowodu )
" umożliwia to wspięcie się samca na samicę i kopulację
" kopulacja trwa od kilku sekund u kur do kilku minut u
kaczek piżmowych (zależnie od gatunku ptaka i stopnia
pobudzenia płciowego)
SPOSOBY KRYCIA:
" Krycie haremowe  na 1 samca przypada kilka samic
 stosowany w stadkach selekcyjnych w fermach
" Krycie wolne  samce utrzymywane z
zarodowych
samicami  jedna z odmian jest tzw. kojarzenia wielokrotne, do
jednego stadka samic w ciągu sezonu rozrodczego
 niekontrolowany dobór par, niezależny od
wprowadza się kilka kogutów
hodowcy
 stosunek płci zależy od gatunku:
 niemożliwe ustalenie pochodzenia potomstwa
kury 1:10-12
kaczki Pekin 1:5-7
 ma zastosowanie w fermach reprodukcyjnych
kaczki piżmowe 1:4
gęsi 1:4
przepiórki 1:4-5
bażanty 1:3-6 lub 1:1
strusie 1:2 lub 1:3
4
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
2011-05-27
SZTUCZNE UNASIENNIANIE
" Krycie z ręki 
 nasienie pobrane od samców wprowadzane jest do układu
rozrodczego samicy
- samice utrzymywane w stadzie
 plemniki wprowadzone jednorazowo zachowują zdolność
- samce utrzymywane w klatkach
zapładniającą od kilkunastu do kilkudziesięciu dni, to
- kontrola terminów krycia, brak stadek selekcyjnych,
umożliwia zastosowanie w praktyce hodowlanej
- duży nakład pracy
 stosunek liczbowy samców do samic sztucznie
- ograniczony zakres stosowania
inseminowanych wyższy niż przy kryciu naturalnym:
indyki 1:40
kury 1:100
kaczki piżmowe 1:30
gęsi 1:20
 ma znaczenie przede wszystkim w hodowli kur i indyków
 stosowane z różnych przyczyn: hodowlanych,
technologicznych, ogólnobiologicznych
Aspekty hodowlane
Aspekty technologiczne
 w hodowli indyków: selekcja w kierunku poszerzenia klatki
piersiowej indorów doprowadziła do takiego dymorfizmu
" zastosowanie w systemie klatkowym, bateryjnym. Samice i
płciowego, że niemożliwy stał się prawidłowy przebieg
samce utrzymywane osobno w klatkach, więc rozmnażanie
naturalnego krycia (przy AI zapłodnienie >90 %)
możliwe tylko przez sztuczna inseminację (kury, indyki)
 w krzyżowaniu gatunków kaczka Pekin i kaczka piżmowa
(bastardyzacja) przynosi pozytywne rezultaty. Kaczor
piżmowy x kaczka Pekin dają mieszańce (bastardy) o
dobrym umięśnieniu i małej zawartości tłuszczu.
 możliwość uzyskania dużo potomstwa po cennym samcu,
doskonalenie genetyczne gatunku
 szansa oceny zdolności rozpłodowej samców na podstawie
oceny jakości nasienia
Aspekty ogólnobiologiczne
Poziom zapłodnienia po sztucznej inseminacji
 możliwość przechowywania nasienia (w stanie
zależy od:
zamrożonym przez nieograniczony czas -196�C; w
stanie płynnym w odpowiednim rozrzedzalniku do  intensywności nieśności
48 godzin):
 wieku samicy
 znaczenie przy ginących rasach, gatunkach
 pozycji jaja w jajowodzie
poprzez wymianę puli genowej bez konieczności
 miejsca zdeponowania nasienia w jajowodzie
zmiany miejsca bytowania ptaków
 częstotliwości unasienniania
 tworzenie banków nasienia
 jakości nasienia (czystość, koncentracja
 zapobieganie chorobom przenoszonym w czasie
plemników, udział plemników żywych
aktu krycia
prawidłowo ukształtowanych) zależnej od
warunków utrzymania samców i techniki
pobierania nasienia
5
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
2011-05-27
Metody unasieniania samic Jajowód kury
Jajnik
Kula żółtkowa
Pęknięty pęcherzyk Graafa
" do wynicowanego jajowodu
Lejek jajowodu
" palpacyjna
Część główna jajowodu -
" przy użyciu wziernika
magnum
Cieśń
" Inseminacja dopochwowa
Część maciczna jajowodu -
" Inseminacja domaciczna
gruczoł skorupowy
Część pochwowa jajowodu
Ujście jajowodu do kloaki
TECHNIKA UNASIENNIANIA DROBIU
 DAWKA INSEMINACYJNA (ilość nasienia
wprowadzana do układu rozrodczego samicy)
 Znając objętość i koncentrację a więc ogólną liczbę
plemników w nasieniu, można nasienie rozrzedzić (zwykle
zależy od:
w stosunku 1:1 do 1:4)
Gatunku ptaka
 ROZRZEDZANIE nasienia (rozrzedzalnikami odpowiednimi
Koncentracji plemników
dla danego gatunku) jest korzystne, ponieważ:
Częstotliwości unasienniania
Umożliwia dokładniejsze dozowanie dawek nasienia
 Przyjmuje się, że w dawce powinno znajdować się
Wydłuża przeżywalność plemników in vitro
 Dodatek antybiotyków (penicylina, streptomycyna) w celu ok. 100mln plemników dla drobiu grzebiącego i
zabicia flory bakteryjnej
40-60mln dla drobiu wodnego
 UNASIENNIAĆ NASIENIEM ŚWIEŻYM należy w czasie nie
 Unasiennia się: kury co 7 dni, indyczki co 7-14 dni,
dłuższym niż 30 minut od pobrania nasienia oraz po
zniesieniu jaja przez samicę kaczki i gęsi co 5 dni
Przechowywanie nasienia w stanie płynnym:
BIOTECHNIKI W ROZRODZIE PTAKÓW
- przechowywanie nasienia w stanie płynnym - nasienie rozrzedzone
- kriokonserwacja nasienia - przechowywanie przez 24  48 godz. w temperaturze
2 - 4�C
- superowulacja
- obniżona aktywność oddechowa i ruchliwość
- owulacje in vitro
plemników, zmniejszone straty energii
- zapłodnienie in vitro
- zachowanie zdolności zapładniającej plemników
- hodowle embrionów
- ułatwia organizację pracy na fermach
- ptaki transgeniczne reprodukcyjnych
6
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
2011-05-27
KRIOKONSERWACJA NASIENIA
- zachowanie ginących gatunków - środki krioochronne
- zachowanie zmienności genetycznej - przenikające do komórek, o niskiej masie
cząsteczkowej: glicerol, DMSO, glikol
- tworzenie banków genów
propylenowy, DMF, DMA, glikol etylenowy,
(zachowanie niepełnej puli genomu : samiec ZZ, samica ZW) metanol
- nie przenikające do komórek, o niskiej masie
cząsteczkowej: sacharoza, glikol polietylenowy
- nie przenikające do komórek, o wysokiej
masie cząsteczkowej: skrobia,
polivynylpyrolidonu (PVP)
ETAPY MROŻENIA NASIENIA
- pobranie nasienia, ocena nasienia
- mrożenie na suchym lodzie
- rozrzedzenie nasienia
- mrożenie w parach ciekłego azotu
- dodanie środka krioochronnego
- kontrolowane mrożenie w komorze kriogenicznej przy różnym tempie
spadku temperatury: - ekwilibracja (w temp. +4 �C)
bardzo wolne <10�C/godz. - mrożenie (w komorze kriogenicznej lub bezpośrednie wkraplanie na
powierzchnię ciekłego azotu)
wolne 10�C/godz. - 1�C/min
- przeniesienie materiału do kontenera z ciekłym azotem
szybkie 60 - 10�C/min
ROZMRAŻANIE
bardzo szybkie 100 - 10�C/s
- jednostopniowe  przeniesienie zamrożonego nasienia bezpośrednio z
ultraszybkie > 100�C/s
ciekłego azotu do łaz
ni wodnej o temp. od 20 - 80 �C
Witryfikacja  bezpośrednie wrzucenie do ciekłego azotu
-dwustopniowe  rozmrażanie najpierw przez 5 min w temp. 4 �C, a
następnie 20 �C
HODOWLA EMBRIONÓW W WARUNKACH IN VITRO
SUPEROWULACJA
- I etap w jajowodzie kury  od zapłodnienia do wytworzenia blastodermy
-cel: jednorazowo większa liczba oocytów (kury 2-5 oocytów)
- pobranie zapłodnionego oocytu z magnum i umieszczenie w naczyniu z medium,
inkubacja przez 1 dobę
-kilkudniowa iniekcja (5-7 dni) gonadotropiną PMSG, następnie jednorazowe
podanie LH - II etap  embrion przenoszony do skorupy zastępczej wypełnionej medium i hodowany
przez kolejne 3 doby
OWULACJE IN VITRO
- III etap  przeniesienie embrionu do większej skorupy zastępczej w celu wytworzenia
-hodowla pęcherzyków jajnikowych i ich owulacja w warunkach in vitro
komory powietrznej nad embrionem
-badanie mechanizmu owulacji, roli hormonów i wykorzystanie oocytów do
HODOWLA EMBRIONÓW Early chick
zapłodnienia in vitro
- od stadium gastrulacji do neuraulacji (do 59-64h)
ZAPA
ODNIENIE IN VITRO
- hodowla na szalkach Petriego, wypełnionych medium (białko jaja kurzego, agar,
antybiotyk)
-nakładanie na blastodysk zawiesiny plemników lub ICSI
- możliwość przeprowadzania zabiegów mikrochirurgicznych w obrębie zarodków,
-uzyskano żywe kurczęta po implantacji do jajowodu kur zastępczych in vitro
mikroinikcji, implantacji, elektroporacji o obserwowania zarodków bezpośrednio w
zapłodnionych oocytów
hodowli
7
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
2011-05-27
PTAKI TRANSGENICZNE
- cel: wprowadzenie nowego genu do komórek płciowych lub ich prekursorów
Sposoby wprowadzania egzogennego DNA do genomu ptaków:
" mikroiniekcja DNA do zapłodnionego oocytu (tarczka zarodkowa)
" elektroporacja (transfekcja za pomocą krótkotrwałego szoku elektrycznego w
roztworze zawierającym kwas nukleinowy. Szok elektryczny powoduje przejściowe
utworzenie w błonie komórkowej mikroporów, przez które może się dostać DNA lub
RNA) i lipofekcja (transfekcja liposomami zawierającymi DNA lub RNA)
" użycie komórek zarodkowych do produkcji chimer
komórki blastodermalne
pierwotne komórki płciowe
8
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)