Fundusz EUROGEDDON
elem niniejszego opracowania jest syntetyczne przedstawienie uzasadnienia, dlaczego zdecydowaliśmy się stworzyć fundusz EUROGEDDON. Opraco-
Cwanie dzieli się na trzy części: w pierwszej pokazujemy kluczowe mechanizmy, które doprowadziły do obecnej przed kryzysowej sytuacji; w drugiej części
pokazujemy w jaki sposób może zrealizować się scenariusz głębokiego kryzysu finansowego i wieloletniej recesji w strefie euro i w Polsce; w trzeciej części
przedstawiamy w jakie aktywa będzie inwestował fundusz, pokażemy symulowane wyniki funduszu w różnych scenariuszach.
Część 1
Jak do tego doszło?
Powstały opasłe tomy analiz wyjaśniające przyczyny kryzysu, ale zamiast prowadzić do dobrej diagnozy, najczęściej po prostu generują szum informacyjny.
Jest jedna podstawowa przyczyna wyjaśniająca dlaczego świat znalazł się na krawędzi kryzysu, którego rozmiary mogą być podobne do Wielkiej Depresji lat
1930-tych. Gospodarki rozwinięte przedawkowały kredyt. Ilustrują to poniższe wykresy. W XIX i na początku XX wieku poziom kredytu do PKB oscylował
wokół 150%, potem gwałtownie wzrósł do 300% na skutek kredytowania spekulacyjnego zakupu akcji. Ten poziom zadłużenia był nie do utrzymania i gospo-
darka światowa doświadczyła Wielkiej Depresji, czyli straconej dekady zakończonej II Wojną światową. Po wojnie, przez 30 lat poziom kredytu był ponownie
w okolicach 150% PKB, ale w latach 1980-tych nastąpiła liberalizacja sektora finansowego i kredyt zaczął szybko rosnąć, sięgając 350% i przekraczając poziom
sprzed 80 lat. Ciężar kredytu stał się zbyt duży dla gospodarek krajów rozwiniętych i rozpoczął się proces delewarowania. Ten proces będzie trwał wiele lat,
będzie mniej gwałtowny niż w latach 1930-tych, ponieważ banki centralne rozpoczęły druk pieniądza na skalę niespotykaną w historii gospodarczej świata.
TOTAL US Deb
Total Global Debt (Left Axis) and Global Debt/GDP (Right Axis)
As % GDP (by borrower type after 1929)
($ in Trillions)
350
$220
350%
300
$200 340%
250
$180 330%
200
$160
320%
150
$140
310%
100
$120 300%
50 $100 290%
$80
280%
0
1870 80 90 1900 10 20 30 40 50 60 70 80 90 2000 08 $60 270%
$40 260%
Government Households
$20 250%
Non-financial corporate Financial
$- 240%
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
y
ródło: Financial Times
Public Debt Securites Bank Accets
Private Debt Securites Debt/GDP (Right Axis)
y
ródło: Hayman Capital Management LLP
Nadmierne zadłużenie dotyczy zarówno sektora publicznego (kli-
Scenariusz ostrzegawczy MFW: 5-letnia recesja
niczny przypadek Grecji, Włochy, Japonia, USA) jak i prywatnego
WEO Downside Scenario
(Irlandia, Hiszpania). W przypadku Irlandii mogliśmy zaobserwo-
(Percent deviation from WEO baseline)
Real GDP
wać, jak szybko dług prywatny staje się długiem publicznym, gdy
-0
trzeba nacjonalizować upadające banki, które udzieliły złych kredy-
tów na finansowanie zakupu nieruchomości, których ceny zaczęły
-1
spadać. Ten sam proces może wydarzyć się w Hiszpanii, jeżeli recesja
World
w tym raju będzie głęboka i długa.
-2
Proces obniżania relacji długu do PKB może dokonać się przez
obniżenie licznika, czyli wartości udzielonych kredytów. Przykładem -3
Euro area
takiego działania jest bankructwo Grecji, co spowoduje obniżenie
nominalnej wartości kredytów udzielonych temu krajowi. Ale ta -4
relacja może się też zmniejszyć, jeżeli wzrośnie mianownik, czyli
bieżąca wartość PKB wyrażona w mld euro lub dolarów. Ty wymaga -5
2011/Q4 2012/Q4 2013/Q4 2014/Q4 2015/Q4 2016/Q4
albo znaczącego wzrostu realnego PKB, albo wzrostu inflacji.
Niestety prognozy wskazują że w 2012 roku w strefie euro będzie
y
ródło: Global Projection Model (GPM) simulations
recesja, czas pokaże czy będzie krótka i płytka, czy długa i głęboka,
jak w scenariuszu ostrzegawczym IMF, gdzie recesja trwa pięć lat,
z corocznym spadkiem PKB o 2-4%.
www.opera.pl
str. 1/3
Global Debt/GDP
Total Global Debt (Trilions of Dolars)
GR
GR
A
A
11% C
11% C
Fundusz EUROGEDDON
Euro Area
Eurosystem (Bil. Ź )
W krajach południa Europy, czyli tam gdzie problem długu jest
3 000
największy recesja będzie głębsza i dłuższa niż przeciętnie, co będzie
2 500
prowadziło do pogorszenia relacji długu do PKB. Natomiast na razie
druk pieniądza na niespotykaną skalę przez EBC nie doprowadził do
2 000
przyspieszenia inflacji i erozji długu tą metodą. Zatem problem związany
z nadmiernym zadłużeniem publicznym będzie narastał. Jednocześnie
1 500
banki komercyjne zaczęły redukować kredytowanie tych gospodarek,
co może jeszcze bardziej pogłębić recesję na południu Europy. 1 000
W drugiej połowie 2012 roku sytuacja w zadłużonych krajach południa
500
Europy będzie znacznie gorsza niż obecnie. Wskazują na to wskaz
niki
wyprzedzające OECD, które wyprzedzają realną koniunkturę o około
0
6 miesięcy.
Size of B/S Total Reserves
y
ródło: Haver Analytics
Below trend growth in the Euro area Below trend growth in Italy
110 110
105 105
100 100
95 95
90 90
85 85
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Część 2
Dlaczego scenariusz EUROGEDDON-u jest możliwy i jak będzie wyglądał?
PIGS vs. German Bank Deposits*
Change since 2002 in EUR Bilion
Jak pokazaliśmy w części 1, pomimo bezprecedensowej skali interwencji EBC, skala
1 000
problemu zadłużenia w krajach południa Europy będzie narastała w 2012 roku. Przed
800
nami między innymi takie wydarzenia jak formalne bankructwo Grecji, nie wiadomo
600
czy pod koniec marca uda się to bankructwo przeprowadzić spokojnie, czy wybuchnie
400
panika.
200
Ponadto w krajach południa Europy rozpoczął się powolny proces wycofywania
0
depozytów z banków. Ilustruje to analiza przeprowadzona w ostatnim numerze 1/02 1/03 1/04 1/05 1/06 1/07 1/08 1/09 1/10 1/11
In PIGS In Germany
prestiżowego pisma Foreign Affairs, wskazująca, że depozyty odpływają z tych krajów
*PIGS: Portugal, Ireland, Greece, Spain. Deposits redeemable at notice, overnight, up to 1 year
do Niemiec.
Ten sam numer Foreign Affairs zawiera artykuł pt.  Czas zaatakować Iran , co pokazuje,
że rośnie ryzyko wstrząsów na rynku ropy naftowej. Jeżeli dojdzie do walk w rejonie 2 Year Correlation between PIGS and German Deposits
1,0
zatoki perskiej, to cena ropy gwałtownie wzrośnie, co dodatkowo pogrąży spowalnia-
0,5
0,0
jąca gospodarkę światową i pogłębi recesję w Europie.
-0,5
-1,0
Czarnych scenariuszy dla strefy euro jest bardzo wiele. Poniżej przedstawiamy
1/02 1/03 1/04 1/05 1/06 1/07 1/08 1/09 1/10 1/11
jak taka sekwencja zdarzeń może wyglądać w latach 2012-2014. Pod koniec marca
y
ródło: Bundesbank
Grecja zbankrutuje, a rynki zaczną oczekiwać, że w krótkim czasie to samo zdarzy się
Concuil on Foreign Relations blog.cfr.org/geographics
w Portugalii. Dane ekonomiczne z krajów południa Europy będą coraz gorsze, recesja,
wzrost bezrobocia, strajki o coraz większej skali. Pomimo interwencji EBC na rynku
obligacji rentowność włoskich obligacji znowu przekroczy 7, 8 a potem 10 procent. Po wyborach w Grecji nowy rząd ogłosi, że jedyną drogą do zakończenia
recesji jest wyjście ze strefy euro i rozpocznie przygotowania. To po pewnym czasie spowoduje, że podobne oczekiwania pojawią się w innych krajach południa
www.opera.pl
str. 2/3
Jan/08
Jan/09
Jan/10
Jan/11
Jan/12
Sep/08
Sep/09
Sep/10
Sep/11
May/08
May/09
May/10
May/11
Fundusz EUROGEDDON
Europy, odpływ depozytów z Włoch, Hiszpanii i Portugalii znacząco przyspieszy, ponieważ ludzie będą obawiali się, że stracą na wymianie tak jak Grecy.
Banki komercyjne drastycznie ograniczą swoje operacje w tych krajach i odetną tamtejsze banki od finansowania. Audytorzy nakażą bankom w Europie i na
świecie tworzyć rezerwy na straty na obligacjach krajów południa Europy, co spowoduje gigantyczne straty i konieczność nacjonalizacji wielu banków, żeby
przeciwdziałać masowemu wycofywaniu depozytów. W międzyczasie wybuchnie konflikt Izraela z Iranem, ceny ropy pójdą drastycznie do góry. Te zdarzenia
łącznie doprowadzą do dramatycznych spadków na giełdach. Nasilą się oczekiwania rozpadu strefy euro co doprowadzi do znaczącego spadku wartości euro
wobec dolara. Stracą również waluty satelitarne wobec euro, w tym złoty. Złoty straci mocno, ponieważ ulotni się wizja  zielonej wyspy , gdyż na skutek recesji
w 2013 roku dług publiczny w Polsce przekroczy 60 procent PKB rok póz
niej.
Część 3
Jak na tym zarobić?
Oceniamy, że ryzyko opisanego powyżej czarnego scenariusza w latach 2012-2014 jest znaczące. Dlatego proponujemy inwestycje w funduszu o nazwie EURO-
GEDDON, którego strategiczna alokacja aktywów (SAA) będzie dostosowana do tego scenariusza. SAA będzie wyglądała następująco:
krótka pozycja na kontraktach futures na WIG20, DAX, CAC40 i Stoxx,
krótka pozycja na futures na włoskie obligacje,
długa pozycja na futures na złoto,
długa pozycja na opcjach put na indeksy giełdowe,
lokaty w funduszu ETF, który ma pozycję long USD/short EUR,
wolne środki pieniężne ulokowane w obligacjach rządu USA.
Fundusz zarabia kiedy:
giełdy w Europie zniżkują,
dolar umacnia się do PLN i EUR,
drożeje złoto,
rośnie oprocentowanie włoskich obligacji.
Fundusz traci, kiedy trendy są odwrotne.
Fundusz EUROGEDDON będzie realizował następującą strategię ograniczenia ryzyka utraty środków w przypadku krachu.
Fundusz ma otwarty rachunek w Banku Gospodarstwa Krajowego i inwestuje tylko na super płynnych rynkach. W przypadku oznak załamania systemu ban-
kowego w Europie natychmiast zamyka wszystkie pozycje, kupuje dolary i lokuje wszystkie środki albo w obligacje rządu USA, rządu Niemiec lub na lokatach
w BGK.
W sytuacji run-u na banki Bankowy Fundusz Gwarancyjny pokrywa niecałe 2% depozytów w Polsce. Natomiast Bank Gospodarstwa Krajowego jest jedynym
bankiem komercyjnym, który nie może zbankrutować (tj. nie posiada zdolności upadłościowej, można go zlikwidować jedynie drogą ustawy). W przypadku
krachu ludzie tracą znaczną część swoich depozytów, a klienci funduszu EUROGEDDON śpią spokojnie i zarabiają.
www.opera.pl
str. 3/3