KWASY KARBOKSYLOWE - REAKCJE
1. Kwasowość i tworzenie soli
H2O
RCOOH
RCOO- + H3O+
O
O O
R
R C R C
O
O O
sp2
Grupy wyciągające elektrony stabilizują anion karboksylanowy i zwiększają moc kwasu
Grupy oddające elektrony destabilizują anion karboksylanowy i zmniejszają moc kwasu
Podstawnik fenylowy (C6H5), w porównaniu do grupy metylowej ma charakter bardziej elektronoakceptorowy,
przez co kwas benzoesowy (pKa = 4.20) jest mocniejszy ni\
kwas octowy (pKa = 4.75)
W kwasach alifatycznych:
o moc kwasu maleje wraz ze wzrostem długości i stopnia rozgałęzienia łańcucha alkilowego
o wpływ podstawnika maleje wraz z jego odległością od grupy karboksylowej
o podstawniki elektronoakceptorowy zwiększają moc kwasu a elektrodonorowe - zmniejszają
Kwas alifatyczny pKa Kwas alifatyczny pKa
mrówkowy (metanowy) 3.75 kwas dichlorooctowy 1.26
octowy (etanowy) 4.74 kwas trichlorooctowy 0.64
propionowy (propanowy) 4.87 kwas 2-chlorobutanowy 2.86
kwas 2-metylopropanowy 4.79 kwas 3-chlorobutanowy 4.05
kwas 2,2-metylopropanowy 5.04 kwas 4-chlorobutanowy 4.52
masłowy (butanowy) 4.82 kwas nitrooctowy 1.68
kwas fluorooctowy 2.59 kwas hydroksyoctowy 3.83
kwas chlorooctowy 2.86
kwas bromooctowy 2.90
kwas jodooctowy 3.18
W kwasach aromatycznych efekty podstawnikowe zale\
ą od charakteru podstawnika i miejsca podstawienia
(o-, m- czy p-)
Kwas benzoesowy  pKa=4.20
orto meta para
Podstawniki oddające elektrony
-NH2 4.80 (-) 4.72 (-) 4.85 (-)
-OH 2.98 (++) 4.08 (+) 4.59 (-)
-OCH3 4.09 (+) 4.09 (+) 4.48 (-)
-CH3 3.91 (+) 4.27 (-) 4.38 (-)
Podstawniki wyciągające elektrony
-F 3.27 (++) 3.85 (+) 4.14 (+)
-Cl 2.92 (++) 3.82 (+) 4.00 (+)
-Br 2.92 (++) 3.82 (+) 3.96 (+)
-J 2.85 (++) 3.85 (+) 4.04 (+)
-NO2 2.17 (++) 3.49 (+) 3.44 (+)
(+) podwy\
szenie kwasowości
(-) obni\
enie kwasowości
2. Przekształcenia w grupie funkcyjnej (przekształcenia w pochodne kwasów karboksylowych)
warunki
pochodna
O
1. SOCl2
R C
2. PCl3
Cl
3. PCl5
chlorek
O
1. R1OH, H3O+
R C
2. R1OH, OH-
OR1 3. a. SOCl2
b. R1OH, pirydyna
ester
O
a. SOCl2
R C
b. NH3
NH2
amid
3. Redukcja
O
LiBH4
NaBH4 nie redukuje kwasów
R C R CH2-OH alkohol 10
OH
4. Reakcja Hella-Volharda-Zielińskiego (halogenowanie w pozycji ą)
ą
ą
ą
O
X O
X2, P
X2: Cl2, Br2
C
C
R OH
R OH
5. Substytucja w pierścieniu aromatycznym
COOH
COOH
grupa karboksylowa dezaktywuje pierścień w reakcjach
podstawienia elektrofilowego i kieruje w poło\
enie meta
P