Patobiochemia i farmakoterapia
śródbłonka naczyń krwionośnych
Leszek Kalinowski
Zakład Medycznej Diagnostyki Laboratoryjnej
Akademia Medyczna w Gdańsku
Mediatory
Mediatory
Siły mechaniczne
Siły mechaniczne
Endotoksyny,
Endotoksyny,
Hypoksja
Hypoksja
(trombina, histamina,
(trombina, histamina,
(Shear Stress)
(Shear Stress)
Cytokiny
Cytokiny
Ach, bradykinina, 5-HT,
Ach, bradykinina, 5-HT,
(e.g. IL-1, IL-2, TNF)
(e.g. IL-1, IL-2, TNF)
Adrenalina ,PTHrP, ATP, AA)
Adrenalina ,PTHrP, ATP, AA)
Syntaza
Syntaza
tlenku azotu
tlenku azotu
L-Cytrulina
L-Cytrulina
?
L-Arginina ?
L-Arginina
Fosfolipidy błonowe
Fosfolipidy błonowe
EDHF
NO EDHF
NO
Prostacyklina
Prostacyklina
Hyperpolaryzacja
Hyperpolaryzacja
cGMP cAMP
cGMP cAMP
błony komórkowej
błony komórkowej
Aktywacja kinazy
Aktywacja kinazy
białkowej
białkowej
Defosforylacja
Defosforylacja
miozyny
miozyny
Rozkurcz komórek mięśniówki gładkiej
Rozkurcz komórek mięśniówki gładkiej
 Zaburzenie czynności śródbłonka
upośledzenie rozkurczu naczyń
upośledzenie rozkurczu naczyń
nadciśnienie
nadciśnienie
zależne od śródbłonka
zależne od śródbłonka
cukrzyca
cukrzyca
“!NO
miażdżyca
miażdżyca
niewydolność serca
niewydolność serca
1
Rola tlenku azotu w naczyniu krwionośnym
hamowanie
agregacii płytek hamowanie ekspresji
hamowanie
białek adhezyjnych
adhezji leukocytów
PGI2
PGI2
NO NO
NO NO
NO
NO
nitrozobiałka
cGMP (rozkurcz)
hamowanie proliferacji
komórek mięśniówki gładkiej
Czynniki ryzyka chorób układu krążenia
Ä™! wolne rodniki tlenowe (ROS)
Ä™! wolne rodniki tlenowe (ROS)
(O2- i wtórne rodniki tlenowe)
(O2- i wtórne rodniki tlenowe)
ę! niestabilność blaszki
ę! peroksydacja lipidów
miażdżycowej
ę! proliferacja mięśniówki ę! ekspresja genów
Ä™!
gładkiej białek prozapalnych
“!NO
Śródbłonkowy stres oksydacyjny w miażdżycy
O2-
eNOS
SOD
NO
H2O2
OONO-
2x109 mol/s
O2- + O2- O2 + H2O2
SOD
6.7x109 mol/s
O2-+ NO OONO- OH" , NO2" , NO2+
2
Czynniki ryzyka chorób układu krążenia
nie modyfikowalne modyfikowalne
nadciśnienie tętnicze
cukrzyca
rasa
miażdżyca
płeć
hipercholesterolemia
starzenie
hiperhomocysteinemia
otyłość
palenie papierosów
brach ruchu fizycznego
NO O2-
?
OONO-
komórki śródbłonka
Równowaga wydzielania NO/O2- /ONOO-
w śródbłonku
schorzenia z zaburzeniami
czynności śródbłonka
Leki
NO O2-
predyspozycja jawna niedoczynność
OONO-
komórki śródbłonka
²-blokery ²-blokery
inhibitory ACE inhibitory ACE
blokery AT1 ang II blokery AT1 ang II
statyny statyny
nifedipina nifedipina
cikletanina cikletanina
NO O2-
?
OONO-
komórki śródbłonka
3
Etapy rozwoju miażdżycy naczyń
4