Cechy (biologiczne, epidemiologiczne i kliniczne) głównych
wirusów hepatotropowych wg J. Juszczyk
Wirus
Cecha HAV HBV HCV HDV HEV TTV
Rodzina (viridae) Picorna Hepadna Flavi (Wiroid) Calci Parvo?
Średnica (nm) 28 42 60-80 36 32 ?
Genom RNA DNA RNA RNA RNA DNA
Osłonka - + + + (HBsAg) - ?
Droga zakażenia pokarmowa pozajelitowa pozajelitowa pozajelitowa pokarmowa pozajelitowa
Droga zakażenia pokarmowa pozajelitowa pozajelitowa pozajelitowa pokarmowa pozajelitowa
Okres wylęgania
25-45 28-180 15-150 60-110 10-56 ?
(dni)
Hepatitis chronica - + + + - ?
Wirus w kale + - - - + ?
Nosiciele - + + + - +
Marskość - + + + - ?
Rak wątroby - + + -? - -
Szczepienia + + - +* - -
Polska + + + + +** ?
* szczepienia anty-HBV ** do tej pory nie opisano
Serologiczne markery zakażenia
Interpretacja serologicznych profili
markerów zakażenia HBV i HDV HAV
anty-HBc anty-delta
anty- anty-
Profil HBsAg HBeAg
Hbe HBs
IgG IgM IgG IgM
1 + + + + - + + -
2 + + - +/- +/- + + -
3 + + - +/- +/- + - -
Czas
4 - + - - + + - -
anty HAV (IgM) anty HAV (IgG)
anty HAV (IgM) anty HAV (IgG)
5 - + - - +/- + - +
Profil 1 Jednoczesne ostre zakażenie HBV i HDV
Przewlekłe zakażenie HBV z ostrym nadkażeniem HDV
Profil 2 (poziom anty-delta niski)
lub przewlekłym nadkażeniem delta (poziom anty-
delta wysoki)
Przewlekłe zakażenie HBV i wyleczenie z zakażenia
Profil 3 HDV (poziom anty-delta niski)
lub rzadziej przewlekłe zakażenie HDV (poziom anty-
delta wysoki) na ogół bez objawów
Przebyte zakażenie HBV i HDV; prawdopodobnie
Profil 4 wyleczenie z zakażenia HDV
Profil 5 Wyleczenie z zakażenia HBV i HDV
Serologiczne markery ostrego Nosicielstwo HBV: brak
zakażenia HBV serokonwersji w układzie "e"
Zakażenie przewlekłe
Zakażenie ostre
Wyleczenie (lata)
Okres wylęgania Ostre zakażenie
(2-12 tyg)
Objawy
"Okno" układu
czas
czas
Czas
HBSAg HBeAg anty-HBc
HBSAg HBeAg anty-HBc anty-HBc IgM
anty-HBc IgM anty-HBe anty-HBs
Poziom (względny)
Poziom (względny)
Poziom (względny)
Poziom (względny)
Nosicielstwo HBV: serokonwersji
Zakażenie HDV
w układzie "e"
NADKAŻENIE
Zakażenie ostre Zakażenie przewlekłe
Zakażenie ostre Lata
czas
czas
czas
czas
HBSAg HDAg anty-HBc anty-HD
HBSAg HBeAg anty-HBc anty-HBc IgM anty-HBe
Poziom (względny)
Poziom (względny)
Poziom (względny)
Poziom (względny)
Serologiczne markery zakażenia HAV
zakażenie
-2 -1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
czas (tygodnie)
anty HAV (IgM) anty HAV (IgG)
Wzorce markerów zakażenia HAV
a aktywność aminotransferaz
anty-HAV IgG anty-HAV IgM AlAT/AspAT interpretacja
ujemne ujemne norma wrażliwość na zakażenie
aktywność
aktywność
dodatnie dodatnie zakażenie ostre
wzmożona
aktywność póz
ny okres zakażenia
dodatnie ujemne
wzmożona ostrego
odporność
dodatnie ujemne norma
(po zakażeniu lub po
szczepieniu)
Osoby, które należy poddawać badaniom przesiewowym
w zakresie zakażeń HBV
" Seksualnie aktywni mężczyz
ni, kobiety, młodzież i dorośli z kilkoma partnerami
seksualnymi
" Rodzina i seksualni partnerzy osoby z dodatnim wynikiem HBsAg
" Okazjonalni i regularni narkomani stosujący narkotyki dożylne
" Osoby z obszarów endemii w zakresie zakażeń HBV, w tym adoptowane dzieci
z takich obszarów i pierwsze pokolenie imigrantów
z takich obszarów i pierwsze pokolenie imigrantów
" Kobiety w ciąży
" Pracownicy służby zdrowia
" Pacjenci poddawani zabiegowi hemodializy
" Osoby utrzymujące koncentraty czynników krzepnięcia krwi
" Pensjonariusze zakładów karnych
" Osoby z nieprawidłowymi wynikami testów wątrobowych o nieznanych
przyczynach
" Osoby zakażone wzw C lub ludzkim wirusem upośledzenia odporności (HIV)
Schemat postępowania profilaktycznego związanej z narażeniem na zakażenie HBV
Stan uodpornienia osoby narażonej i
Postępowanie profilaktyczne w zależności od obecności HBsAg w materiale potencjalnie zakaz
nym2
odpowiedz
na szczepienie przeciwko HBV1
HBsAg obecny HBsAg nieobecny pochodzenie nieznane lub nie można
wykonać badania na obecność HBsAg
nieszczepiona 1 dawka HBIG3 + rozpocząć szczepienie rozpocząć szczepienie przeciwko HBV rozpocząć szczepienie przeciwko HBV
przeciwko HBV
szczepiona
zadowalająca odpowiedz
serologiczna4 dodatkowa profilaktyka niepotrzebna dodatkowa profilaktyka niepotrzebna dodatkowa profilaktyka niepotrzebna
niedostateczna odpowiedz
serologiczna5 wybrać jeden z następujących dodatkowa profilaktyka niepotrzebna jeśli dane kliniczne i epidemiologiczne
schematów6: wskazują na duże ryzyko zakażenia,
1) 1 dawka HBIG3 + rozpocząć szczepienie postępować jak w przypadku ekspozycji na
przeciwko HBV; krew pacjenta HBsAg-dodatniego
2) podać 2 dawki HBIG3
nie oceniono odpowiedzi serologicznej oznaczyć stężenie anty-HBs w surowicy dodatkowa profilaktyka niepotrzebna ocenić stężenie anty-HBs w surowicy osoby
osoby narażonej na zakażenie: narażonej na zakażenie: 1) jeśli >=10
1) jeśli >=10 mIU/ml - dodatkowa mIU/ml - dodatkowa profilaktyka
profilaktyka niepotrzebna; niepotrzebna; 2) jeśli <10 mIU/ml - podać
profilaktyka niepotrzebna; niepotrzebna; 2) jeśli <10 mIU/ml - podać
2) jeśli <10 mIU/ml - podać 1 dawkę HBIG3 dawkę przypominającą szczepionki
i dawkę przypominającą szczepionki przeciwko HBV i sprawdzić stężenie anty-
przeciwko HBV HBs 12 mies. póz
niej
1
Osoby, które już uprzednio przeszły zakażenie HBV, są odporne na ponowną infekcję i nie wymagają profilaktyki po ekspozycji.
2
Należy wykonać badanie na obecność HBsAg u pacjenta, z którego krwią lub innymi płynami ustrojowymi miał kontakt pracownik.
3
Podawać i.m. w dawce 0,06 ml/kg mc.
4
Stężenie przeciwciał anty-HBs w surowicy >=10 mU/ml (dotyczy osób badanych co najmniej 1-2 mies. po zakończeniu podstawowej serii szczepień
[3 dawki]).
5
Stężenie przeciwciał anty-HBs w surowicy <10 mU/ml (dotyczy osób badanych co najmniej 1-2 mies. po zakończeniu podstawowej serii szczepień [3
dawki]).
6
Pierwszy schemat jest preferowany u osób, które nie odpowiedziały na podstawową serię szczepień i nie zostały zaszczepione ponownie 3 dawkami,
natomiast drugi  u osób, które nie uzyskały zadowalającego stężenia przeciwciał po powtórzeniu podstawowej serii szczepień.
HBsAg  antygen HBs; HBIG  immunoglobulina przeciwko HBV; anty-HBs  przeciwciała przeciwko HBsAg w surowicy.
Ciąża i karmienie piersią nie są przeciwwskazaniem do szczepienia i podania HBIG.
W przypadku narażenia na zakażenie HCV nie ma swoistego postępowania profilaktycznego. Monitorowanie pacjenta po ekspozycji umożliwia
wczesne wykrycie zakażenia HCV i stwarza możliwość wdrożenia terapii ostrego zapalenia wątroby typu C, która zwiększa szanse na eliminację
zakażenia.
http://www.prometeusze.pl/ekspozycja.php
Interpretacja serologicznych markerów zakażenia HBV
anty-HBc anty-HBc
HBV-DNA HBsAg HBeAg anty-HBe anty-HBs Znaczenie
IgM IgG i IgM
+ + ą - - - - Wczesny okres wylęgania
Wczesny okres wzwB lub
+ + + - + + -
rozwinięta choroba
Hepatitis acuta B bez
- - - - + - -
wykrywalnego HBs Ag
Hepatitis acuta B (zakażenie
+ + - - + + -
mutantem  e-minus )
Nosicielstwo HBsAg (mała
Nosicielstwo HBsAg (mała
ą + - + - + -
zakaz
ność)
Nosicielstwo HBsAg (duża
+ + + - - + -
zakaz
ność)
Wczesny okres zdrowienia
- + - + ą + -
Okres zdrowienia ( okno
- - - + ą + - serologiczne w układzie
HBsAg/anty-HBs)
Póz
ny okres zdrowienia
- - - ą ą + +
Odporność na zakażenie HBV*
- - - - - - +
Uwaga: * uodpornienie bez zakażenia (w tym po szczepieniu anty-HBV), powtarzalne ekspozycje na HBV bez zakażenia, stan
po przebyciu zakażenia HBV z utratą lub brakiem wykrywalności anty-HBc IgG
Interpretacja serologicznych profili markerów
zakażenia HBV i HDV
anty-HBc anty-delta
Profil HBsAg HBeAg anty-HBe anty-HBs
IgG IgM IgG IgM
1 + + + + - + + -
2 + + - +/- +/- + + -
3 + + - +/- +/- + - -
4 - + - - + + - -
5 - + - - +/- + - +
Profil 1: Jednoczesne ostre zakażenie HBV i HDV.
Profil 2: Przewlekłe zakażenie HBV z ostrym nadkażeniem HDV (poziom anty-delta niski) lub przewlekłym
nadkażeniem delta (poziom anty-delta wysoki).
Profil 3: Przewlekłe zakażenie HBV i wyleczenie z zakażenia HDV (poziom anty-delta niski), lub, rzadziej,
przewlekłe zakażenie HDV (poziom anty-delta wysoki) na ogół bez objawów.
Profil 4: Przebyte zakażenie HBV i HDV; prawdopodobnie wyleczenie z zakażenia HDV.
Profil 5: Wyleczenie z zakażenia HBV i HDV.
Profil serologiczny większości pacjentów z HCV
Inkubacja Zakażenia ostre Zakażenie
przewlekłe
(2-26 tygodni) (6 miesięcy)
(Lata)
Czas
Czas
Profil serologiczny niektórych pacjentów z HCV
Inkubacja Zakażenia ostre Lata
(2-26 tygodni) (6 miesięcy)
Czas
Poziom względny
Poziom względny
Zakażenia HDV
Jednoczesne zakażenie HBV + HDV
Zakażenia ostre Lata
anty-HBc
anty-HBc
HBsAg
anty-HD
HDAg
anty-HBc IgM
Czas
Poziom wzgl
ę
dny
Nadkażenie HDV
anty-HBc
HBsAg
anty-HD
HDAg
Czas
Poziom wzgl
ę
dny
" Przypadki
 U 37 letniego mężczyzny wystąpiła gorączka, dreszcze, ból, głowy i zmęczenie,
pobolewania w obrębie jamy brzusznej, zażółcenia powłok skórnych, ciemny
kolor moczu i jasne stolce. Miesiąc wcześniej z wrócił z wycieczki do Tajlandii.
 U 27 letniego mężczyzny będącego narkomanem stosującego dożylne
narkotyki wystąpiły: nudności, brak apetytu, zażółcenie powłok skórnych.
" Pytania
 Jakie są najbardziej prawdopodobne drogi zakażenia w każdym z tych
przypadków?
 Jakie badania laboratoryjne należy wykonać w celu odróżnienia typu wzw?
 Jakie są kliniczne lub epidemiologiczne dane mogące pomóc w rozpoznaniu?
 Jak można zapobiegać tym zakażeniom?
 Jak się je leczy?