Polityka pieniężna
Wykład 4: Cele polityki pieniężnej
Cele polityki pieniężnej
Cele różnie formułowane w różnych
krajach (ale istota podobna)
" Stabilność cen;
" Wartość pieniądza (kurs);
" Inne cele (np. Fed w USA ma dbać zarówno o
inflację jak i zatrudnienie).
Cele polityki pieniężnej w Polsce
"  Podstawowym celem działalności NBP jest
utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy
jednoczesnym wspieraniu polityki
gospodarczej rządu, o ile nie ogranicza to
podstawowego celu NBP (Ustawa o
Narodowym Banku Polskim z dn. 29.08.1997r,
Art.3, ust.1);
Cele polityki pieniężnej w EMU i w USA
" EMU:  Głównym celem ESBC jest utrzymanie
stabilności cen. Bez uszczerbku dla celu
stabilności cen, ESBC wspiera polityki
gospodarcze we Wspólnocie, mając na
względzie przyczynianie się do osiągnięcia
celów Wspólnoty ustanowionych w Art. 2 (Art.
celów Wspólnoty ustanowionych w Art. 2 (Art.
105 TWE);
105 TWE);
" USA: Urząd Rezerwy Federalnej kształtuje
politykę pieniężną, aby  skutecznie osiągać cele
maksymalnego zatrudnienia, stabilnych cen i
umiarkowanych długookresowych stóp
procentowych (Federal Reserve Act);
" Czy różnica w obu mandatach jest istotna? I
dlaczego? (zasada Tinbergena)
Dlaczego wysoka inflacja jest
szkodliwa?
" Hamuje wzrost gospodarczy: wyższa inflacja oznacza większą
zmienność cen (rośnie wariancja), powoduje większą niepewność,
niższe oszczędności, niższe inwestycje;
" Bardzo wysoka inflacja dezorganizuje rynek;
" Powoduje  dziką redystrybucję dochodów na niekorzyść
najuboższych;
" Umiarkowana inflacja zmniejsza deficyt budżetowy (bieżące
" Umiarkowana inflacja zmniejsza deficyt budżetowy (bieżące
dochody rosną szybciej niż ustalone wydatki), ale bardzo wysoka
inflacja powiększa deficyt budżetowy (wydatki rosną szybciej niż
dochody);
" Bardzo wysoka inflacja powoduje ucieczkę od krajowego pieniądza,
zastępowanie go innymi walutami i spadek dochodu z emisji;
" Może prowadzić do konfliktów społecznych i destabilizacji
politycznej;
Cel ostateczny i cele pośrednie
" Cel ostateczny:  stabilność cen ;
" Mierniki inflacji: CPI, PPI, wskaz
niki inflacji bazowej;
" Definicja stabilności cen: dopuszczalny poziom inflacji, który określa
bank centralny (2,5% +/- 1% w Polsce,  poniżej 2% ale blisko 2% w
eurolandzie), lub rząd (np. w Wielkiej Brytanii  2,5%);
" Dlaczego stabilność cen na poziomie 0% inflacji nie jest dobrym
celem?
" Bank centralny nie kontroluje bezpośrednio inflacji, a jedynie wpływa
" Bank centralny nie kontroluje bezpośrednio inflacji, a jedynie wpływa
na nią pośrednio poprzez kształtowanie ilości pieniądza, przy
pomocy stóp procentowych i operacji otwartego rynku;
" Cele pośrednie: ilość pieniądza (M0, M1, M2, M3), kurs walutowy,
stopa procentowa;
" Ustalanie i realizacja celów pośrednich zakłada znajomość związku
pomiędzy celami pośrednimi a celem ostatecznym: mnożnik, funkcja
popytu na pieniądz
" Bezpośredni cel inflacyjny (BCI).
Cele pośrednie polityki pieniężnej
" Baza monetarna (M0): Bank centralny (BC) ustala
wielkość bazy monetarnej M0, stopa procentowa
dostosowuje się przy danym popycie banków i ludzi;
" Agregaty pieniężne M1, M2, M3: BC wpływa na
wielkość M1, M2 lub M3 poprzez zmiany wielkości
bazy monetarnej i/lub stopy procentowej,
Krótkookresowa stopa procentowa: BC ustala stopę
procentową, podaż M0 dostosowuje się do popytu przy
procentową, podaż M0 dostosowuje się do popytu przy
danej stopie;
" Kurs walutowy: BC ustala i broni pożądanego poziomu
kursu walutowego, ilość pieniądza krajowego staje się
zmienną endogeniczną;
" BC rezygnuje z celu pośredniego i w zamian realizuje
bezpośredni cel inflacyjny - strategia BCI (Direct
Inflation Target  DTI).
Agregaty pieniężne jako cel pośredni
polityki pieniężnej
" Bank centralny, na podstawie obserwacji, wybiera
agregat pieniężny, którego zmiany są najbardziej
skorelowane ze zmianami stopy inflacji, i ustala tempo
wzrostu tego agregatu, które jest spójne z ustalonym
celem inflacyjnym;
" Ustalanie stopy wzrostu szerokiego agregatu M3: M3 =
m�M0 (regulacja ilościowa);
m�M0 (regulacja ilościowa);
" Regulowanie ilości odbywa się na ogół w ramach
systemu aukcji, przetargu i operacji otwartego rynku
(OMO); związek między M0 i szerszymi agregatami
określa mnożnik pieniężny m;
" Problem: jak ustalić M3? (niepewny pomiar M3 =>
niepewna postać funkcji L => niepewne położenie
krzywej LM => wahania stóp proc. => wahania PKB =>
wahania inflacji)
Krótkookresowa stopa procentowa
jako cel pośredni polityki pieniężnej
" Ustalanie krótkoterminowej stopy procentowej:
regulacja ilości pieniądza poprzez cenę;
" Bank centralny ustala poziom krótkookresowej
stopy procentowej, który zapewnia realizację
stopy procentowej, który zapewnia realizację
celu inflacyjnego w średnim okresie;
celu inflacyjnego w średnim okresie;
" Problem: jak ustalić realną stopę procentową,
zależną od oczekiwanej inflacji? (wahania
oczekiwanej inflacji => wahania oczekiwanej
realnej stopy % => przesunięcia w położeniu
krzywej IS => wahania PKB => wahania inflacji).
Kurs walutowy jako cel pośredni polityki pieniężnej
" Reguła kursowa (strategia celu kursowego - exchange rate
targeting, exchange rate anchoring) polega na hamowaniu inflacji
poprzez utrzymywanie sztywnego kursu waluty;
" BC określa stały (sztywny) kurs walutowy i broni go skupując i
sprzedając waluty obce po tymże stałym kursie;
" Polityka ta prowadzi do ciągłych zmian poziomu oficjalnych
rezerw walutowych, co z kolei powoduje ciągłe zmiany ilości
pieniądza krajowego w obiegu; podaż pieniądza krajowego staje
się w ten sposób zmienną endogeniczną;
się w ten sposób zmienną endogeniczną;
" BC może do pewnego stopnia kontrolować podaż pieniądza
krajowego przy pomocy sterylizowania pieniężnych skutków
zmian rezerw walutowych (czyli dokonywanie równoległych
operacji otwartego rynku);
" Mechanizm interwencji sterylizowanej: warunki skuteczności,
koszty, współczynnik offsetu (offset coefficient  na ile sterylizacja
powoduje dodatkowy napływ kapitału);
" Autonomia banku centralnego w ustalaniu stóp procentowych i
regulowania podaży pieniądza jest w tym modelu ograniczona 
im bardziej otwarty rachunek kapitałowy, tym mniejsza autonomia.
Dlaczego bank centralny ma tylko pośredni
wpływ na inflację?
" Bank centralny ma bezpośrednią kontrolę tylko nad
ilością pieniądza rezerwowego, który sam tworzy (tzw.
pieniądz banku centralnego, baza monetarna) przy
pomocy stopy procentowej, kwot operacji otwartego
rynku i innych operacji na rynku pieniężnym;
" Bank ma tylko pośrednią i niepełną kontrolę nad ilością
" Bank ma tylko pośrednią i niepełną kontrolę nad ilością
pieniądza depozytowego (pieniądz banków
pieniądza depozytowego (pieniądz banków
komercyjnych) przy pomocy stopy rezerwy
obowiązkowej q; ilość pieniądza depozytowego, przy
danej ilości pieniądza rezerwowego, zależy od
(nieznanego) mnożnika, który jest funkcją q i c;
" Inflacja, przy danej podaży, zależy od popytu na dobra i
usługi, a ten zależy od (nieznanej) ilości pieniądza i
(nieznanej) funkcji popytu na pieniądz.
Oddziaływanie banku centralnego na inflację
Bank centralny
Operacje otwartego
Stopa rezerwy Stopa procentowa
rynku
obowiązkowej referencyjna
Pieniądz rezerwowy(?)
Mnożnik bazy
Monetarnej (?)
M1 M2 M3
Funkcja popytu na
Pieniądz (?)
Inflacja