Wykorzystanie cytometrii przepływowej do diagnostyki ostrych białaczek Roman Pińkowski

Lekarze-klinicyści

wymagają

coraz

to

nowocześniejszych

metod

diagnostycznych i badawczych. Dotyczy to również cytometrii przepływowej. Potrzeba precyzyjnej odpowiedzi na pytania, od których zależy rodzaj leczenia i jego powodzenie to jeden z powodów stworzenia przez firmę Beckman Coulter Cytometru Przepływowego Cytomics FC500.

Cytometria

przepływowa

pozwala

na

szybką

i

wystandaryzowaną

wieloparametrową analizę komórek. Zastosowanie przeciwciał monoklonalnych umożliwia ocenę fenotypu komórek, czyli ekspresji determinant powierzchniowych i/lub struktur cytoplazmatycznych i jądrowych komórek, które rozpoznają odpowiednie antygeny CD (cluster of differentiation). Ocena immunofenotypu pozwala określić przynależność liniową komórek, stopień ich dojrzałości i zróżnicowania. Badanie to powinno być wykonane równolegle z oceną hematologiczną leukogramu i mielogramu, czy też oceną histologiczną węzła chłonnego lub bioptatu guza. Cytometria przepływowa pozwala również na ocenę fenotypu komórek, pobranych ze źródła wtórnego np. płynu opłucnowego, otrzewnowego, towarzyszącego guzom, w sytuacjach, kiedy nie można pobrać materiału pierwotnego. Analiza fenotypu komórek patologicznych posiada znaczenie nie tylko w okresie diagnostycznym, ale również w trakcie monitorowania leczenia i we wznowie choroby.

Podstawą współczesnego rozpoznawania białaczek ostrych jest kompleksowa ocena morfologiczno – cytochemiczna (klasyfikacja wg FAB), immunologiczna i cytogenetyczna klonu białaczkowego. Trafność rozpoznawania białaczek ostrych w oparciu tylko o klasyfikację wg FAB nie przekracza 80%. Problemy w rozpoznawaniu ostrych białaczek w oparciu o samą klasyfikacje wg FAB dotyczą: różnicowania M4 z M5; rozpoznawania ostrej białaczki limfoblastycznej (OBL) typ L2, różnicowania erytroleukemii (M6) z zespołami mielodyspalstycznymi (MDS), typ RAEB, braku możliwości rozpoznania typu M0 oraz M7, braku możliwości określenia linii komórkowej w ostrych białaczkach limfoblastycznych (T, B, null) oraz stopnia dojrzałości limfoblastów.

W diagnostyce białaczek ostrych, cytometria przepływowa daje nie tylko możliwość określenia immunofenotypu blastów w białaczkach typowych, ale również w białaczkach mieszanych, o nietypowych fenotypach, gdy na powierzchni komórki pojawiają się dodatkowe determinanty, innych linii. Cytometria przepływowa jest nieodzowna w diagnostyce białaczek dwufenotypowych i w diagnostyce białaczek dwuliniowych.