Pedagogium - Wyższa Szkoła Pedagogiki Resocjalizacyjnej w Warszawie 00-102 Warszawa, ul. Marszałkowska 115
www.pedagogium.edu.pl
PODSTAWY PSYCHOPATOLOGII, część 1
1. CZYNNIKI ETIOLOGICZNE A ZABURZENIA PSYCHICZNE
a. endogenne – związane z predyspozycją genetyczną, determinują zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego w różnych okresach życia
b. somatogenne – znane czynniki patogenne i procesy chorobowe doprowadzają do zaburzeń ośrodkowego układu nerwowego
c. psychogenne – czynniki związane z nieprawidłowym rozwojem psychicznym, społecznym uczeniem się, sytuacjami powodującymi stres psychiczny 2. ZABURZENIA PSYCHICZNE MOŻNA TAKŻE ROZPATRYWAĆ W KONTEKSTACH:
a. predyspozycji – czynniki genetyczne związane z czynnością mózgu i nabyte zmiany biologiczne ośrodkowego układu nerwowego
b. sytuacji zewnętrznej – stres psychiczny (np. znaczące wydarzenia życiowe, konflikt wewnątrz psychiczny) oraz działanie patogennych czynników fizycznych i psychicznych 3. OBJAWY PSYCHOPATOLOGICZNE – fakty, które dają się stwierdzić w wywiadzie, bezpośrednim badaniu lub obserwacji, stanowiące odchylenia od prawidłowych czynników psychicznych:
heteronomiczne – np. omamy, urojenia
homonomiczne – np. przyspieszenia – zwolnienia toku myślenia
PSYCHOPATOLOGIA OGÓLNA
opis zaburzeń poszczególnych funkcji psychicznych
opis objawów i zespołów
OBJAW – SYMPTOMA
Względnie mało złożone zaburzenie określonej funkcji ZESPÓŁ – SYNDROMA
Grupa objawów występujących w określonych związkach; objawy występują łącznie i są charakterystyczne dla danej osoby
WYMIAR
Oznacza pewną jakość, która występuje z różnym nasileniem (np. ektrawersja - introwersja) PSYCHOPATOLOGIA SZCZEGÓŁOWA
opis jednostek chorobowych
JEDNOSTKI CHOROBOWE
Procesy o jednolitym obrazie klinicznym, przyczynach, przebiegu i zejściu.
ZABURZENIE PSYCHICZNE (za: ICD-10)
Układ klinicznie stwierdzonych objawów lub zachowań połączonych w większości przypadków z cierpieniem i zaburzeniami funkcjonowania indywidualnego.
OJAWY PSYCHOPATOLOGICZNE
a. zaburzenia spostrzegania
b. zaburzenia pamięci
c. zaburzenia myślenia
d. zaburzenia poziomu intelektualnego
e. zaburzenia uczuciowości
f. zaburzenia woli i działania
g. zaburzenia świadomości
h. zaburzenia osobowości
ZESPOŁY OBJAWÓW ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
TRADYCYJNY PODZIAŁ ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
PSYCHOTYCZNE
NIEPSYCHOTYCZNE
I.
PSYCHOTYCZNE
a. PSYCHOZY EGZOGENNE
b. PSYCHOZY REAKTYWNE
c. PSYCHOZY ENDOGENNE
a. PSYCHOZY ENDOGENNE (na podłożu zaburzeń somatycznych, obejmujące pierwotnie OUN [psychozy organiczne] lub inne narządy
[psychozy somatyczne]):
-
zespoły zaburzeń świadomości
-
zespół otępienny
-
halucynoza
-
zespół amnestyczny
-
organiczny zespół afektywny
-
organiczny zespół urojeniowy
b. PSYCHOZY REAKTYWNE
-
depresja reaktywna
-
reaktywny zespół urojeniowy
-
zamroczenie reaktywne
-
reakcje prymitywne
-
reaktywne zespoły histeryczne
c. PSYCHOZY ENDOGENNE
1. SCHIZOFRENOPODOBNE
- zespół urojeniowy
- zespół paranoiczny
- zespół katatoniczny
- zespół hipokinetyczny
- zespół hiperkinetyczny
- zespół hebefreniczny
2. AFEKTYWNE
- zespół depresyjny
- zespól maniakalny
II.
ZABURZENIA NIEPSYCHOTYCZNE
a. NERWICOWE
b. RZEKOMONERWICOWE
a. NERWICOWE
-
fobie
-
zaburzenia lękowe
-
lęk napadowy
-
lęk uogólnione
-
zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne
-
reakcje na stres
-
zaburzenia dysocjacyjne
-
zaburzenia somatoformiczne
-
neurastenia
-
zespól depersonalizacji-derealizacji
b. RZEKOMONERWICOWE
w przebiegu:
-
chorób somatycznych
-
chorób psychicznych
- urazów i zatruć
Źródło: Golec, S., Kokoszka, A. (2002). Postępowanie w nagłych zaburzeniach psychicznych. Kraków: MP
CECHY PSYCHOZY (Campbell. 1996):
1. Objawy są tak ciężkie i intensywne, że w konsekwencji powodują zaburzenia ogólnego funkcjonowania.
Trzeba pamiętać. że w stanie psychotycznym pewne sfery psychiki mogą sprawnie działać, na przykład chory może prawidłowo wypełniać obowiązki domowe lub zawodowe. Wystąpienie objawów psychotycznych zwykle jednak staje się przyczyną trudności w kontaktach z innymi ludźmi i istotnego obniżenia poziomu funkcjonowania społecznego.
2. Znaczne wycofanie się z kontaktów międzyludzkich i kontaktów ze światem zewnętrznym. Otaczająca rzeczywistość traci znaczenie lub jest spostrzegana w zniekształcony sposób. Zdolność do rozróżniania zewnętrznej rzeczywistości od wytworów własnej psychiki (fantazji) zostaje zniesiona lub jest znacznie ograniczona (Kaplan, Sadock, 1992).
3. Emocje są przeżywane w znacznie intensywniejszy i jakościowo odmienny sposób niż normalnie. Są one w pewnym stopniu podobne do uczuć małego dziecka, które nie ma dystansu do swoich przeżyć i np.
zagubienie ukochanego misia przeżywa tak mocno, jakby utraciło kogoś z najbliższych mu osób.
4. Zaburzenia funkcji intelektualnych w postaci zaburzeń myślenia (np. urojeń), spostrzegania (halucynacji).
Halucynacje polegają na głębokim przekonaniu o spostrzeganiu obiektów, które w rzeczywistości nie istnieją.
Urojenia to zaburzenia myślenia. Za Bleulerem (1937) można je uznać za rozumowanie patologiczne, które zostało wytworzone nie w chwili przypadkowej niewydolności logiki, ale z wewnętrznej potrzeby urojenia.
Dlatego urojenia mają zawsze określony kierunek, który odpowiada afektom pacjenta, i w większości przypadków nie są możliwe do skorygowania przez nowe doświadczenia i pouczenia, dopóki trwa stan, z którego urojenia wypłynęły. Urojenia znajdują ponadto swój wyraz w zgodnych z nimi dążeniach i działaniach osoby tymi zaburzeniami dotkniętej.
5. Regresja, czyli ujawnienie się sposobów przeżywania i zachowania typowych d(a wcześniejszych stadiów rozwoju człowieka w pewnych sferach jego funkcjonowania. `
6. Często występuje brak poczucia choroby psychicznej brak krytycyzmu wobec doznawanych objawów.
CECHY OBJAWÓW NERWICOWYCH (Campbell, 1996): 1. Obejmują jedynie część osobowości,
2. Nie występują jakościowe zaburzenia poczucia realności, chociaż może być ono zmienione ilościowo. Osoba dotknięta zaburzeniami zachowuje się podobnie, jak inni ludzie w danej społeczności, 3. Nie występują formalne zaburzenia myślenia (struktura używanego języka nie jest zaburzona), 4. Treści nieświadome nigdy nie przedostają się do świadomości w sposób nie przetworzony (co ma niekiedy miejsce w psychozach). Wyrażają się symbolicznie lub poprzez regresję do sposobów funkcjonowania charakterystycznych dla wcześniejszych stadiów rozwoju.
Przygotowała: mgr Aleksandra Jodko