SPOSOBY PRODUKCJI

Współcześnie występują 3

wysokim stopniem integracji

stowarzyszenia, kluby, fundacje,

- długi okres załatwienia formalności

- agrarne

podstawowe typy gospodarki

gospodarczej, infrastruktury)

kapitał to także system wartości i

- częste zmiany w przepisach

- fordystyczne (długie linie

rynkowej:

przekonań obowiązujących w

dotyczących prowadzenia

produkcyjne, duże zakłady, mała

1. Neoliberalna(wolna)

Charakterystyczne procesy dla

społeczeństwie np. mamy wpływ na

działalności gospodarczej

elastyczność)

2. Społeczna

aglomeracji:

funkcjonowanie państwa

- postfordystyczne

3. Socjalna(państwo dobrobytu)

- codzienna wymiana półproduktów,

· naczelny cel funkcjonowania –

3 Obojętne przy podejmowaniu

- społeczeństwo informatyczne

wyrobów, towarów między przeds.

przetrwanie biologiczne narodu

działalności

(najwyższy poziom)

Polityka liberalna - polityka, wg której

- codzienne wędrówki do pracy

im mniej państwo ingeruje w

- występowanie wspólnych urzędów

· Polska jest na bardzo niskim

Obecnie zmniejszyła się liczba krajów

gospodarkę tym lepiej (J. K. Mikke)

infrastrukturalnych

poziomie z kapitałem społecznym

!* CZYNNIKI UNIWERSALNE

o gosp. agrarnej i fordystycznej

- występowanie wspólnych miejsc

LOKALIZACJI JEDNOSTEK

SZCZEBLE

cotygodniowego wypoczynku

· ! 4 RODZAJE BARIER

GOSPODARCZYCH

GLOBALIZACJA

- korporacje

Oznacza tworzenie nowego typu

- państwa

KONURBACJA [łac.], urb. typ

· 1. Bariery strukturalne – wynikają ze 1 Dostępność komunikacyjna i

powiązań między przedsiębiorstwami,

- regiony, miasta

policentrycznej aglomeracji miejsko-

struktur zagospodarowania

telekomunikacja, dostępność

państwami i społeczeństwami. Jest

- przedsiębiorstwa

przemysłowej, w której żadne miasto

przestrzennego miasta ( struktura

przestrzenna, niezawodność dotarcia

określeniem procesu, w którym

nie ma znaczenia dominującego (np.

zabudowy centrum miasta)

na czas

wydarzenia, decyzje i działania

KTN ( Korporacja trans narodowa ) –

GOP).

występujące w jednej części świata

firma globalna posiadająca zdolność

· 2. Bazy fizjograficzne – wynikają one 2 Występowanie wysoko

mają znaczące konsekwencje dla

do wykorzystywania źródeł dochodu

- jest to duży ośrodek miejski w którym z cech fizycznych terenu (np. spadki

wykwalifikowanej siły roboczej o

pojedynczych ludzi i całych

w różnych obszarach przestrzeni

oprócz funkcji lokalnych pełnione są

terenów, wody gruntowe)

różnym profilu kształtowania

społeczeństw w odległych nawet

światowych.

funkcje o zasięgu regionalnym,

częściach globu. Obszarami

krajowym i międzynarodowym

· 3. Bariery funkcjonalne – wynikają z 3 Infrastruktura techniczna (dobrze

globalizacji są finanse, rynki, strategie KORPORACJE WIELONARODOWE,

rozmieszczenia funkcji

rozwinięta)

konkurencyjne, technologia, badania i

przedsiębiorstwa, firmy

przestrzennych ( nie można

rozwój wiedzy, modele konsumpcji i

międzynarodowe, ponadnarodowe,

O randze metropolii świadczy zasięg

lokalizować funkcji kolizyjnych )

4 Możliwość uzyskania ulg lub

style życia, regulacje prawne, a także spółki kapitałowe, prowadzące

przestrzenny pełnionych przez nią

zwolnienia od podatku, taniego

obraz ujednoliconego świata.

działalność gosp., w co najmniej 2

funkcji

· 4. Bariera technologiczna – wynika z kredytu bądź gwarancji kredytowej.

Globalizacja zapewnia korzyści

krajach i tworzące zintegrowany,

- światowe ( Nowy Jork, Paryż,

parametrów technicznych i

wynikające przede wszystkim z

międzynar. system powiązań gosp.,

Londyn, Tokio )

technologicznych urządzeń,

5 Możliwość wykorzystania wolnych

rozszerzania skali produkcji i

podporządkowany wspólnej strategii.

- kontynentalne ( Berlin, Praga )

infrastruktury komunalnej (wodociągi,

obiektów i gruntów komunalnych

przedłużania cykli życia produktów.

- międzynarodowe

linie energetyczne)

Cechy KTN

- krajowe

6 Sprzyjający klimat inwestycyjny,

WPŁYW GLOBALIZACJI NA

- wysoka mobilność przestrzenna

przychylność władz i społeczeństwa

ROZWÓJ MIAST I OBSZARÓW

- duża wartość kapitału

OBSZAR METROPOLITALNY –

lokalnego

METROPOLITALNYCH

- wysoka zdolność do tworzenia i

obszar wyznaczony zasięgiem

absorpcji innowacji

oddziaływania gosp. i świadczenie

7 Możliwość realizacji wspólnych

- Intensyfikacja światowej konkurencji

- rozwinięte struktury organizacyjne

usług ośrodka miejskiego

projektów inwestycyjnych w oparciu o

w handlu międzynarodowym

odpowiadające strukturom państwa

partnerstwo publiczno-prywatne

- Wyraźny wzrost niepewności

MIASTO – jest to obszar o wysokiej gospodarowania (zmiany oprocent.

GENERAL MOTORS | FORD |

koncentracji ludności, zabudowy,

8 Dostęp do środków akademickich i

kapit., w poziomie inflacji i bezrobocia, SHELL

infrastruktury i miejsc pracy o

badawczo rozwojowych,

duże skoki kursów walut)

charakterze pozarolniczym.

umożliwiających przeszkolenia

- wykształcenie się odmiennego od

Tempo rozwoju KTN 21% | krajów

pracowników, dostęp do innowacji,

dotychczasowego sposobu

najw. 6%

URBANIZACJA – to ciągły proces

technologii

organizowania działalności

Miasto rozwija się w sposób skokowy.

wzrostu ilości i wielkości miast

gospodarczej

9 Brak silnych związków zawodowych

- zwolnienie tempa rozwoju krajów

UŻYTKOWNICY MIASTA

uprzemysłowionych

PRACA | ZIEMIA | KAPITAŁ |WIEDZA

FAZY URBANIZACJI

10 Chłonność rynku lokalnego

- przyśpieszony upadek okręgów

3 Grupy użytkowników

surowcowych i uprzemysłowionych

11 Dobra jakość środowiska

- powstanie i rozwój przeds.

dla ludności

PRZESTRZEŃ

1. URBANIZACJA – charakteryzuje naturalnego

międzynarodowych o światowym

jedna z podstawowych (oprócz czasu)

się tym, iż rośnie liczba ludności miast 1. Space behavioral -

zasięgu działania

cech materii.

(aglomeracji) przy czym dynamika

zapotrzebowanie

12 Dostęp do zasobów____________

- rosnący udział usług w PKB

wzrostu ludności w obszarze

2. Space location – lokalizacja

o wysokim standardzie

- wyeksploatowanie tradycyjnych

- OBSZAR CENTRALNY – jest to

centralnym jest wyższa niż w

dla jedn. gospod.

regionów surowcowych

obszar o wysokim poziomie rozw.

obszarach zewnętrznych

13 Stabilizacja polityczna obszaru

- zwiększona konkurencja ze strony

3. Space developmental – rozwój

gosp., duża akumulacja kapitału,

występowania tradycji kulturowej

krajów azjatyckich o innej strukturze

(budowa)

rozwinięta infrastruktura, zdolność do 2. SUBURBANIZACJA – liczba

pracy

tworzenia i absorpcji innowacji.

ludności miasta (aglomeracji) rośnie

!* KORZYŚCI AGLOMERACJI

- skrócenie cyklu życia produktu

- OBSZAR PERYFERYJNY – j.w. ale przy czym liczba ludności na

(SKUPIENIA)

- dążenie inwestorów do skrócenia

Użytkownicy

nie posiada zdolności do innowacji

obszarach zewnętrz. przyrasta

czasu zwrotu kapitału

1.

Ludność

tylko do absorpcji

szybciej a niżeli w obszarze

Korzyści skupienia, dzielą się na 2

2.

Jednostki gospodarcze

podstawowe kategorie:

ATRYBUTY GLOBALIZACJI

- OBSZAR MARGINALNY – odbiera

centralnym.

negatywne skutki procesów

· Te 3 rodzaje zachowań występują

globalizacji; występują negatywne

3. DEZURBANIZACJA

*1. Korzyści lokalizacji – wynikają ze

- swobodny przepływ ludzi, kapitału,

zgodnie z naszymi

trendy rozw. gosp.; brak jest

(deurbanizacja) – cechuje się

skupienia na danym obszarze

technologii, informacji

zapotrzebowaniami

potencjału endogenicznego

odpływem ludności z miast

przedsiębiorstwa o tym samym lub

zbliżonym profilu produkcji

FORMY GLOBALIZACJI

pozwalającego na odwrócenie

(aglomeracji) na obszary zewnętrzne

!* JEDNOSTKI GOSPODARCZE

negatywnych trendów

(kryzys wielkich miast)

- wyróżniam 2 kategorie walorów

gospodarczych

*Główne źródła korzyści lokalizacji

- g. rynków i strategii

użytkowych przestrzeni to:

4. REURBANIZACJA – zjawisko

- g. finansów i własności kapitałów

NIC – brak czasu i przestrzeni

łączenia się aglomeracji

- istnienie wyspecjalizowanej dla

- g. technologii, wiedzy oraz badań

1. Zasoby – atrakcyjność danej

wielkomiejskich w systemy

potrzeb działalności gospodarczej

naukowych

lokalizacji z punktu widzenia

metropolitarne typu megalopolis oraz

infrastruktury

- g. rządzenia i regulacji prawnych

możliwości pozyskania wszystkich

charakteryzujące się silnym rozwojem

- wyspecjalizowanie ___________

- g. postrzegania, świadomości, idei i DEFINICJE

niezbędnych czynników produkcji

usług w strefach peryferyjnych,

instytucji obsługowych

wartości

strefach aglomeracji, obecnie proces

- wykwalifikowanej siły roboczej

- polityczne ujednolicenie świata

SYSTEM OSADNICZY – jest to sieć 2. kat. popytu – atrakcyjność danej

ten zaznacza się w USA i Japonii.

- możliwość nawiązania współpracy z

jednostek osadniczych wraz z ich

lokalizacji z punktu widzenia

jednostkami gospodarczymi o

zewnętrznymi i wewnętrznymi

[ z notatek: powoli zaczyna wzrastać

możliwości zbytu produkowanych

podobnym profilu

powiązaniami

liczba ludności miast przy czym

dóbr i usług

Najwyższa konkurencja jest między

większą dynamiką cechuje się obszar

- możliwość przejmowania korzyści

korporacjami zjednoczonymi w bloki

- stare ( Europa, Azja )

tzw. Pozytywnej konkurencji

- nowe ( USA, Australia )

centralny (odrodzenie się wielkich

!* kryterium lokalizacji jedn.

gospodarcze:

miast) ]

gospodarczej to maksymalizacja

- pozytywne efekty konkurencji (Dolina

lub

Krzemowa –USA ; skupisko

walorów użytkowych popytu i podaży

UE , ang. European Union

- skoncentrowane ( USA, Australia )

przemysłu włókienniczego )

- rozczłonkowane ( Rosja )

PROGI (BARIERY) ROZWOJU

CZYNNIKI UWZGLĘDNIAJĄCE

NAFTA-PÓŁNOCNOAMERYKAŃSKI

GĘSTOŚĆ SYSTEMU

MIAST

PRACE PRZEDSIĘBIORCÓW PRZY

UKŁAD WOLNEGO HANDLU, ang.

OSADNICZEGO – jest to średnia

PODEJMOWANIU DECYZJI

· KLASTER – obszar na którym

North American Free Trade

odległość miast

LOKALIZACYJNYCH

zlokalizowane są firmy o podobnym

Agreement

· Miasto jest systemem złożonym

profilu produkcji bądź o

· Miasto rozwija się w sposób

UKŁAD OSADNICZY – jest to obszar 1 Czynniki stymulujące podjęcie

komplementarnym zakresie produkcji

CEFTA-ŚRODKOWOEUROPEJSKIE

dialektyczny tzn. że w procesach

zasiedlenia się ludności wyznaczony

działalności inwestycyjnej

np. klaster meblowy.

POROZUMIENIE O WOLNYM

rozwoju nie ma równowagi

codziennymi wędrówkami do pracy

- zasady i kwalifikacje siły roboczej

HANDLU, Central European Free

· Rozwój miasta ma charakter ciągły

- wysoka chłonność rynku lokalnego

Trade Agreement, międzynar. umowa

- układy pierwotne oparte na

· Istnienie napięć w rozwoju miast jest jednorodnym miejscu pracy np.

- rozwinięta infrastruktura rynkowa i

gosp., zawarta 1992 w Krakowie

barierą obiektywną

*2. Korzyści urbanizacji – wynikają z

osada przy szybie wydobywczym

transportowa

przez Czechy, Polskę, Słowację i

faktu zlokalizowania się w obszarach

- sprawny system telekomunikacji

Węgry weszła w życie 1994; do

- układy wtórne oparte o wiele

! KLASYFIKACJA BARIER

miasta, czyli związku firmy z

różnorodnych miejsc pracy

- przychylność władz lokalnych wobec

CEFTA przystąpiły też: Słowenia

gospodarką infrastruktury i komunalną

inwestorów

(1996), Rumunia (1997) i Bułgaria

- układy terytorialne – wiele

· 1. Bariera ilościowa w rozwoju

różnorodnych form pracy z przewagą

- jasność, klarowność i stabilność

(1999) Celem porozumienia było

miasta: brak wolnych terenów

*Główne źródła korzyści to:

usług

przepisów ustalonych przez władze

przezwyciężenie zastoju we

inwestycyjnych (uzbrojenie terenu)

- wysoko wykwalifikowana siła

(ich formy: aglomeracje, konurbacje,

lokalne

wzajemnych stosunkach handl. i

brak środków finansowych na rozwój

robocza

obszary metropolitalne)

lepsze przygotowanie się do udziału

infrastruktury

- rozwinięta infrastruktura w tym

2 Nie zachęcające do podejmowania

w procesie integracji europejskiej.

· 2. Bariera jakościowa – niska jakość drogowa i komunikacyjna ( obniżenie

AGLOMERACJA – obszar cechujący

decyzji

funkcjonowania urzędów, niski

jednostkowego kosztu transportu )

APEC - WSPÓŁPRACA

się wysokim poziomem

poziom wykształcenia, zła jakość

- wysoka stopa bezrobocia i związana

- istnienie firm obsługowych ( co daje zurbanizowania (stosunek ludności

z nią patologia społeczna

EKONOMICZNA AZJI I PACYFIKU,

środowiska, brak kapitału

możliwość obniżki kosztów

zamieszkałej w miastach do ogółu

- wysokie zagrożenie wynikające z

ang. Asia-Pacific Economic

społecznego

funkcjonowania poprzez tzw.

ludności) na którym występuje jedno

przestępczości

Cooperation

· ! Kapitał społeczny – to co wypełnia outsourcing ).

lub kilka jednostek osadniczych typu

- degradacja środowiska naturalnego

przestrzeń między ludźmi, to:

- Obniżenie kosztów funkcjonowania

miejskiego z których jedna lub kilka

- trudności ze znalezieniem lokalu

instytucje, organizacje,

poprzez użytkowanie infrastruktury

pełni funkcję dominującą. Cechuje się

- wysokie ceny ziemi

komunalnej

www.ekonomia.wzia.prv.pl

· walory użytkowe obsługi – związane

*Koszty niekorzyści:

z dostępnością i jakością placówek

- wyczerpanie się terenów, nie ma

usługowych (kryterium lokalne

możliwości wynajęcia nieruchomości

ludności jest maksymalizacją

- niewydolność infrastruktury

walorów użytkowych przestrzeni)

- rosną jednostkowe koszty transportu

- spada jakość pracy otoczenia

!* RELACJA WŁADZA A

instytucji i otoczenia rynkowego

JEDNOSTKI GOSPODARCZE

- obniżenie jakości środowiska

naturalnego

· jednostki gospodarcze są kreatorem

- rośnie cena siły roboczej

miejsc pracy, kreatorem dobrobytu

· jednostki są realizowane na

działalność zysku

!* 6 GŁÓWNYCH CZYNNIKÓW

· władze muszą z jednej strony dążyć

LOKALIZACJI JEDNOSTEK

do wspierania działalności

GOSPODARCZYCH

gospodarczej a z drugiej strony

muszą kontrolować ze względu na

1 Walory użytkowe zasobów (podaży)

wzrost kosztów społecznych

· władze muszą myśleć w kategoriach

2 Walory użytkowe popytu

długookresowych, jednostki

zorientowane są na jak najszybszy

3 Dążenie do zwiększenia rozmiarów

zwrot kapitału

działalności w celu obniżenia kosztów

· władze są od tego aby interes ogółu

jednostkowych

był nadrzędny do partykularnych

interesów jednostki

4 Terenochłonność – wielkość terenu

do wartości uzyskiwanych efektów

!* PRZYKŁADOWE PYTANIA

5 Spójność wewnętrzna jednostki

1. Co to są walory użytkowania?

gospodarczej (jej podatność na

2. Czynniki lokalizacji

podziały lokalizacyjne)

3. Co to są efekty zewnętrzne?

4. Co to jest klaster (claster)?

6 Bezwładność struktur

przestrzennych (dotyczy tendencji do

ograniczania zmian dotychczasowych

EKONOMIKA (łc. oeconomicus z gr.

miejsc działalności)

oikonomikós związany z

zarządzaniem domem,

ekonomiczny?) 1. dział ekonomii

!* TENDEDNCJE W

zajmujący się poszczególnymi

ZACHOWANIACH

gałęziami gospodarki wraz z relacjami

PRZESTRZENNYCH:

pomiędzy nimi (np. e. handlu,

transportu) oraz zagadnieniami

1 Funkcje usługowe

zwianymi z rodzajami działalności

(wyspecjalizowane i

gospodarczej (np. e. przedsiębiorstw).

niewyspecjalizowane)

2. gospodarka, zarządzanie czymś.

2 Funkcje o zasięgu lokalnym i

ponadlokalnym

3 Funkcje terenochłonne loklizują się

na obrzeżach miast (np. Salon

Samochodowy)

4 Tendencje do koncentracji funkcji o

zbliżonym profilu

5 Koncentracje funkcji

komplementarnej

6 Tendencja do utrzymywania dzielnic

bądź ulic

7 Wpływa opinia o danym miesiącu

!* POZIOM ŻYCIA – ilość dóbr i usług w których posiadanie możemy wejść

swoimi zasobami finansowymi

!* JAKOŚĆ ŻYCIA – subiektywna

ocena poziomu życia (czyli poziom

zadowolenia z tego co mamy)

!* ZASPOKOJENIE POTRZEB

BYTOWYCH

1 Poziom oceniamy wg 2 kryteriów:

· co było kiedyś?

· co jest tu i jak jest gdzie indziej?

(porównujemy się do innych poprzez

czas i przestrzeń, poruszamy się w

czasie i przestrzeni).

2 Dotyczy alokacji inwestycji w

określonych sferach (malejąca

krańcowa użyteczność produkcji)

!* FUNKCJE JAKOŚCI ŻYCIA

!* LUDZIE

· warunki bytowe – są to relacje

między człowiekiem a szeroko

rozumianym otoczeniem

· warunki bytowe – są kategorią

obiektywną, opisywalną i mierzalną

!* WALORY UŻYTKOWE

PRZESTRZENI W ODNIESIENIU DO

LUDNOŚCI

· walory użytkowe mieszkania (tj.

cena, dostępność, stan techniczny,

walory sąsiedztwa)

· walory użytkowe pracy – podobnie

jw. – traktowane szeroko:

dostępność pracy zgodnie z

kwalifikacjami, zagospodarowanie,

możliwość rozwoju, środowisko

pracy

www.ekonomia.wzia.prv.pl