�ż




koncepcjom traktującym poznanie jako prostą projekcją świadomości ludzkiej �" znajdują współcześnie doskonałe potwierdzenie w cybernetycznych modelach sprzężeń zwrotnych pomiędzy działającym człowiekiem a jego środowiskiem �" w modelach przenoszonych na grunt humanistyki przede wszystkim przez semiotykę i badania strukturalne ł.
Świadomość ta może nas jednak uchronić przed zbędną stratą energii i sił w jałowych bezprzedmiotowych sporach. Tak więc przy próbie opisu prymitywnego światopoglądu możemy pominąć kwestię, jak zaklasyfikować go w kategoriach używanych w tradycyjnej etnologii: jako animizm, animatyzm, totemizm, fety-szyzm czy jeszcze inaczej, ponieważ dzisiejsza sytuacja nasuwa nam inne problemy aniżeli te, które nurtowały dziewiętnastowiecznych badaczy, gdy pojęcia te były formułowane. Wolno też nam żywić przekonanie, że prawda w ten sposób przez nas odkryta będzie nie tylko prawdą bardziej cenną dla nas. wzbogacającą naszą wiedzę o nas samych i naszej sytuacji w świecie, ale również �" bardziej cenną jako prawda obiektywna, prawda o tamtych społecznościach archaicznych, ujawniająca nowe, dotychczas nie zauważane aspekty ich kultury. Przy nowym spojrzeniu na przeszłość, do którego skłania nas życie, stare pojęcia i problemy okazują się często bezprzedmiotowe. Totemizm w ujęciu Levi--Straussa okazał się mitem nie tyle ludów prymitywnych, ile etnologów badających te ludy5. Ale badaniom nad �śtotemizmem” zawdzięcza Levi-Strauss nowe spojrzenie nie tylko na mechanizm myślenia ludów prymitywnych, ale w ogóle na mechanizm powstawania i funkcjonowania pojęć zbiorowych �ó.
W naszym przypadku problemem, który chcemy zbadać, jest stosunek jednostki do otaczającego ją poza-ludzkiego świata i charakter kształtujących ten stosunek elementów kultury. Badając z tego punktu widzenia kulturę społeczności tradycyjnych możemy lepiej zrozumieć sytuację człowieka w obliczu jej rozpadu, a więc w pewnym stopniu również sytuację własną, sytuację ludzi kultury, do której należymy.
Reasumując: świadomie zarysowuję tu pewien �śmodel konstruktywny” �" logiczną strukturę, zbiór faktów wyselekcjonowanych z kulturowej rzeczywistości i powiązanych w logiczną całość 2e względu no interesującą nas przede wszystkim współczesność, całość będącą niejako odwrotnością, a zarazem interpretacją późniejszej sytuacji człowieka w świecie.
RELACJA CZŁOWIEK �" ŚWIAT W KULTURZE WSPÓŁCZESNEJ
Przedmiotem mego zainteresowania jest światopogląd jednostki, a raczej ta jego dziedzina, którą można by nazwać �śfilozofią człowieka”. Koncentrować się przy
59