barok036aangelsa

Temat: Barok w Polsce.

port. - barroco - nieregularna perła fr. - barroque - dziwaczny

Prof. Czesław Hernas dzieli barok na następujące etapy:

barok wczesny (1580 -1620)

barok dojrzały (1620 - 1670)

barok późny (1670 - 1730 (60))

Jak widać w baroku mieści się cały wiek XVII, a nie były to czasy spokojne, lecz
lata wojen politycznych i religijnych. W Polsce jest to powstanie Chmielnickiego
i "potop" szwedzki oraz wojny z Turcją. Było to stulecie pełne dramatów i
napięć, pełne śmierci, pożarów i grozy. Rozpadł się harmonijny ład renesansu,
ludzie stanęli wobec wewnętrznego dramatu: jaką postawę zająć wobec świata,
który jest tak zmieniony i kiedy życie trwa tak krótko? Czy godzić się z jego
ulotnością? Czy może szukać tego co trwałe?. I oto bohater nowej epoki to
człowiek postawiony wobec przemijalności, poszukujący wartości trwałych i
pewnych, dlatego zwrócony do religii, bliski ideałom wieków średnich.

Tło społeczno-polityczne i kulturowe baroku:

Oświata - wraz ze zwiększeniem ilości szkół i ich rozwojem, przybywa ludzi
wykształconych . Więcej ludzi ma dostęp do nauki i bierze się za pisarstwo.
Upada znaczenie szlachty średniej, a do głosu dochodzi wielka magnateria.

Literatura - 4 nurty :

dworski (Jan Andrzej Morsztyn), rozwijający się na dworach magnackich i
królewskim. Ten typ literatury uprawiany był na wzór europejski, zwłaszcza modna
stała się poezja włoskiego Marina, którego naśladowali polscy poeci. Poezja
dworska miała więc zaskakiwać odbiorcę, dowodzić mistrzostwa autora, wreszcie
bawić i uatrakcyjniać uczty i rozmaite dworskie spotkania.

sarmacko-szlachecki (Pasek, Potocki) - charakterystyczny dla szlacheckich dworów
ziemiańskich, odległych od miast tętniących własnym życiem, kultywującym własne
tradycje. Literatura tego nurtu, odmiennie niż nurt dworski przykładała ogromną
wagę do rodzimych tradycji, wręcz tworzyła własną szlachecką ideologię i swój
polski rodowód uznawała za najważniejszy. Nurt ten nazywa się także sarmackim,
od słynnej teorii o sarmatach, bardzo rozpowszechnionej w XVIIw. i
odziaływującej na późniejsze epoki.

mieszczańsko-plebejski (Piotr Baryko). Bohaterem tej poezji jest człowiek - jego
miejsce w społeczeństwie, jego postawa wobec konfliktów i uroków miast.
Przedmiot rozważań stanowią także uniwersalne prawa ludzkie.

sowizdrzalski (żacy i ich nauczyciele) - człowiek epoki baroku charakteryzuje
się: zawężonymi horyzontami myślowymi, rozdwojeniem wewnętrznym w sprawie
głównych celów człowieka.