barok022aangelsa

Temat: Barok - charakterystyka epoki(8).

GENEZA NAZWY. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA EPOKI:
Nazwa epoki pochodzi z języka portugalskiego, w którym wyraz "barocco" oznacza
nieregularną perłę o dziwnym kształcie. W języku włoskim tego samego słowa używa
się na określenie czegoś przesadnego i napuszonego. Już sam termin wskazuje więc
na charakter sztuki i literatury epoki - dziwnych, wyrafinowanych formalnie,
cechujących się asymetrią, nieregularnością. Pojęcie baroku pojawia się w wieku
XVIII, a utrwala dzięki Der Cicerone [1855] Jacoba Burckhardta, w którym nowe,
dziwaczne tendencje w sztuce włoskiej końca XVI wieku określa autor jako
wynaturzenie reguł renesansu. Terminem �barok" określa się wszystkie zjawiska w
sztuce zaistniałe między renesansem, a klasycyzmem i oświeceniem. Ustalenie
granicznych dat epoki nie jest proste, gdyż barok rozwija się w różnych krajach
w sposób niejednorodny. Pierwsze jego przejawy pojawiają się w Hiszpanii i we
Włoszech w połowie XVI wieku, rozkwit epoki przypada na przełom XVI i XVII
wieku. We Francji barok kończy się w połowie XVII wieku, zaś w Polsce trwa do
końca wieku XVIII. Sztuka baroku, tworzona w opozycji do estetyki renesansowej,
charakteryzowała się różnorodnością tematów i form w zależności od kręgu
kulturowego, w którym powstawała. Na określenie nowych tendencji w różnych
krajach używano odmiennych terminów: gongoryzm w Hiszpanii, marinizm we
Włoszech, sarmatyzm w Polsce, niejednokrotnie barok pojmowano także jako sztukę
kontrreformacji.

PODŁOŻE SPOŁECZNO
POLITYCZNE:
W epoce baroku doszło do znaczących przemian o charakterze społeczno

religijnym oraz licznych wojen [ m.in. wojna trzydziestoletnia 1618
1648 ].
Renesansowe nurty reformacyjne uległy załamaniu, Kościół podjął próby
reorganizacji i jednocześnie starał się odzyskać swoją dawną pozycję. Na
trwającym w latach 1545
1563 soborze trydenckim postulowano wzmocnienie władzy
papieskiej, podjęcie działań zmierzających do ugruntowania wiary oraz
konieczność przeciwdziałania reformacji. Utrwalenie zasad religii katolickiej
miało się odbywać m.in. poprzez sztukę o charakterze sakralnym, głównie
architekturę, malarstwo, rzeźbę oraz literaturę. Stając się surowym i krytycznym
mecenasem sztuki Kościół propagował powrót do ideałów estetycznych
średniowiecza, a głównym kryterium oceny wartości dzieł artystycznych uczynił
�przystojność" i zgodność z nakazami religijnymi. Wiele dzieł sztuki uległo
zniszczeniu, a ogłoszeniem Indeksu ksiąg zakazanych zapoczątkowano kościelną
cenzurę. Wszystkie te zjawiska, zmierzające do przeciwdziałania reformacji,
określa się mianem kontrreformacji. Szczególną rolę w realizowaniu haseł nowego
nurtu miał odegrać, utworzony w 1534 roku przez Ignacego Loyolę, zakon
Najświętszej Marii Panny Serca Jezusowego, którego członków zwano jezuitami.
Pomimo silnej pozycji Kościoła znaczącą rolę w rozwoju kultury barokowej
odegrały także ośrodki świeckie, głównie dwory królewskie i magnackie,
kształtujące gusty i sprawujące opieką nad literatami.

CECHY BALLADY:
PRZEMIESZCZANIE ELE. EPICKICH I LIRYCZNYCH
OBECNOŚĆ NARRATORA
FABUŁA JEDNOWĄTKOWA
OPISY
OBECNOŚĆ ELE. FANTASTYCZNYCH
CHARAKTER TAJEMNICZOŚCI I GROZY
BOHATER ROMANTYCZNY
DUALIZM ŚWIATA
PODZIAŁ NA ZWROTKI I WERSY
SILNE ZRYTMIZOWANIE
OBECNOŚĆ RYMÓW


CECHY POWIEŚCI POETYCKIEJ:
UTWÓR WIERSZOWANY
FABUŁA NIE JEST PROWADZONA CHRONOLOGICZNIE
WYDARZENIA UKAZANE W SPOSÓB SUBIEKTYWNY, TAK
BY TWORZYĆ NASTRÓJ TAJEMNICZOŚCI I GROZY
NARRATOR
OPOWIADANIE O LOSACH BOHATERÓW PRZEPLATANE
WSTAWKAMI LIRYCZNYMI
OBECNOŚĆ MONOLOGÓW I DIALOGÓW
DYGRESYJNOŚĆ