barok020aangelsa

Temat: Barok - charakterystyka epoki(10).

Podział baroku:

- hellenistyczny

- wieków średnich

- XVII wieku

- romantyczny

Zgodnie z tą klasyfikacją w literaturze mówi się o motywach
średniowieczno-romantycznych, do których należą: satanizm, mistycyzm, folklor,
symbolizm.

FILOZOFIA:

Czołowi przedstawiciele filozofii epoki baroku to Spinoza, Leibniz, Pascal.
Stworzyli oni różne koncepcje życia, uważając, że:

- życie doczesne posiada niewątpliwe wartości, których nie należy lekceważyć, bo
pierwszeństwo ma radość przed cierpieniem

- należy uciekać od doczesności w mistycyzm

- życie skłania do pesymizmu

W związku z taką różnorodnością pojmowania życia zrodził się konflikt między
hasłami renesansowymi a odnowionymi ideałami średniowiecznymi. W baroku kreuje
się typ człowieka kierującego się zasadą dwoistego życia, które łączyło ascezę i
korzystanie z uciech życia.

SZTUKA:

Znamienną cechą sztuki XVII wieku była wielokierunkowość. Barok zrodził się w
Italii i pierwowzorem dla barokowych budowli sakralnych stał się rzymski kościół
jezuicki Il Gesu. Charakterystyczne cechy świątyni barokowych to: szeroka nawa
główna, nawy boczne jako kaplice, dynamizm, monumentalizm, bogactwo. Zabytki
sztuki barokowej sakralnej w Polsce reprezentują: kościół św. Piotra i Pawła w
Krakowie, kościół św. Anny w Krakowie, kościół Kamedułów na Bielanach.

Architekturę świecką najokazalej reprezentowały pałace. Były to budowle z
dekoracyjnymi wieżami, balustradowymi attykami, wielkimi oknami-drzwiami, o
salach urządzonych na wzór orientalny. Dominował przepych, bogactwo, kult formy,
teatralność, kontrastowość, alegoryczność, ekspresyjność. Pamiątki budownictwa
świeckiego to: pałac w Ujazdowie, pałac w Łańcucie, pałac wilanowski, rezydencja
Zamoyskich w Zamościu.

Malarstwo barokowe posługiwało się alegorią i symboliką, kontrastami świateł i
kolorów, cieniami i mrokiem. Obok tematów religijnych malarstwo wprowadzało
również tematykę erotyczną. Czołowi przedstawiciele malarstwa barokowego to:
Piotr Paul Rubens, Rembrandt van Rijn, Giovanni Lorenzo Bernini, Francesco
Borromini, Diego Valazquez.

Wzory kultury:

Barok wykształcił dwa wzory kultury: ziemiański i dworski. Nurt ziemiański
czerpał z renesansowej tradycji "wsi spokojnej", kultywował ojczyste pamiątki,
ludowe pieśni, obrzędy io obyczaje. W literaturze reprezentowali go: Wacław
Potocki, Jan Chryzostom Pasek, Zbigniew Morsztyn. Wzór dworski propagowały zaś
dwory magnackie, lansując europejską modę, sztukę i naukę. Przedstawicielem
stylu dworskiego są: Jan Andrzej Morsztyn i Daniel Naborowski.

Sztuka na usługach Kościoła:

Kościół korzystał z dobrodziejstw sztuki baroku, zauważając zwłaszcza siłę jej
oddziaływania na uczucia wiernych, na sferę emocji, a nie intelektu; zarazem -
zgodnie z postanowieniami soboru trydenckiego - dbał o jej prawomyślność i
służebną rolę wobec religii. Wskazywał też godne arystycznego opracowania
tematy, np. wątki maryjne w malarstwie. Mnożące się budowle sakralne w typie
tzw. baroku jezuickiego dążyły do syntezy różnych sztuk: malarstwa,
architektury, rzeźby, a zewnętrzny przepych wszelkich obrzędów i liturgii
zbliżonej prawie do form tetralnych jawnie demonstrował potęgę i nieogarnioną
wielkość misterium (tajemnicy) wiary.