Filozofia przyjaz
ni
Wykład IV: Relacja przyjaz
ni we wspólnotach
1
Plan wykładu
ØðPodstawy wszelkich wspólnot
ØðPrzyjaz
o i sprawiedliwośd
ØðWspólnota paostwowa
" Przyjaz
o w poszczególnych systemach ustrojowych
(królestwo, arystokracja, timokracja)
ØðWspólnota rodzinna:
" Relacje pomiędzy rodzicami a dziedmi
" Relacje pomiędzy małżonkami
" Relacje pomiędzy rodzeostwem
ØðWnioski
2
Podstawy wspólnot
ØðDobro wspólne i
wspólny w nim udział
jako podstawa wszelkiej
społeczności.
ØðPostacie roztropnoÅ›ci
(ekonomika i polityka)
jako element
wspomagajÄ…cy
kierowanie wspólnotą.
3
Relacje przyjaz
ni a sprawiedliwośd
" Przyjaz
o i sprawiedliwośd dotyczą równości we
wspólnocie
" Różnica między przyjaz
nią a sprawiedliwością:
 Równośd w przyjaz
ni jest zasadÄ…
 Równośd w sprawiedliwości jest skutkiem
(kresem)
4
Moralna koncepcja ustroju
Forma rządów Ustrój dobry Ustrój zły
MONARCHA TYRANIA
Jeden rzÄ…dzÄ…cy
ARYSTOKRACJA OLIGARCHIA
Grupa
rzÄ…dzÄ…cych
REPUBLIKA DEMOKRACJA
RzÄ…dzÄ…ca
większość
Wspólnoty 5
Wspólnota paostwowa
ØðPierwszeostwo wspólnoty paostwowej przed
wspólnotą rodzinną.
ØðJeÅ›li celem paostwa jako wspólnoty bÄ™dzie
zmierzanie do wspólnego dobra, a obywatele
będą zabiegali o cnoty, to przyjaz
o może
realizowad się w trzech typach ustrojów:
" Królestwo
" Arystokracja
" Timokracja
6
Królestwo
ØðOsoba sprawujÄ…ca rzÄ…dy musi posiadad cnoty
wystarczające do spełniania swego stanowiska
ØðDobro poddanych jest dla wÅ‚adcy dobrem
najwyższym i dlatego ceni je bardziej, niż własne
korzyści.
ØðJednym z głównych celów jest usprawnienie w
cnotach poddanych (zatem uznaje ich za osoby!).
ØðStosunek wÅ‚adcy do poddanych przypomina
odniesienia ojca do dziecka.
7
Arystokracja
ØðDo celu  jakim jest dobro poddanych 
zmierza grupa ludzi cnotliwych ( rzÄ…dy
najlepszych ).
ØðDobro poddanych i dobro elity rzÄ…dzÄ…cej
utożsamiają się.
ØðWspólnota interesów staje siÄ™ gwarancjÄ…
poprawności tak sprawowanej władzy, a także
przestrzeniÄ… do nawiÄ…zywania przyjaz
ni.
8
Timokracja
ØðRzÄ…dzi uboga wiÄ™kszoÅ›d.
ØðWszyscy sÄ… równi w ustanowionych
zaszczytach.
ØðCelem rzÄ…dów jest dobro zarówno biednych
jak i bogatych.
9
Wspólnota rodzinna
ØðJest częściÄ… wiÄ™kszej wspólnoty  paostwa
ØðJest paostwu podporzÄ…dkowana w zakresie
dążenia do dobra wspólnego zbiorowości
paostwowej.
ØðJest niezbÄ™dna ze wzglÄ™du na speÅ‚niane
funkcje (rodzenie, pielęgnowanie i
wychowywanie dzieci).
10
Wspólnota rodzinna
Rodzice - dzieci
ØðKrólewska rola ojca w rodzinie.
" Ojciec jako dobroczyoca dla swoich dzieci z trzech
powodów: jako przyczyna ich zaistnienia, jako
żywiciel, jako ten, który umożliwia im
wykształcenie.
ØðPietyzm jako czeÅ›d należna ojcu ze strony
dzieci.
ØðUzasadnienie wyższoÅ›ci rodziców nad dziedmi
ma swe podstawy w relacji części do całości.
11
Wspólnota rodzinna
Małżonkowie
ØðPrzyjaz
o między małżonkami ma swoje podstawy
w ludzkiej naturze (animal sociale)
ØðW ludzkiej naturze leży skÅ‚onnoÅ›d do Å‚Ä…czenia siÄ™
w pary.
ØðPrzyjaz
o między małżonkami wykazuje
podobieostwo do ustroju arystokratycznego:
kierownictwo jest zasadniczo zadaniem męża,
żona ma inne zadania, w które mąż nie ingeruje.
ØðPosiadanie cnót przez małżonków jest niezbÄ™dne
do utrzymania tej relacji.
12
Wspólnota rodzinna
Rodzeostwo
ØðPoprawna przyjaz
o między rodzeostwem ma
postad timokracji  jest to przyjaz
o osób równych
sobie.
ØðWspólne z
ródło pochodzenia (rodzice), wspólne
obyczaje i wykształcenie - są elementami
jednoczÄ…cymi rodzeostwo.
ØðÅ»aden z czÅ‚onków relacji nie posiada w peÅ‚ni
pierwszeostwa, lecz tylko jakąś jego częśd.
ØðTa relacja jest okreÅ›lana mianem relacji
koleżeoskiej
13
Wnioski
ØðGwarancjÄ… zgodnoÅ›ci i trwaÅ‚oÅ›ci
każdej wspólnoty będzie trwanie jej
członków w relacji przyjaz
ni.
ØðPrzyjaz
o niejako zakłada, że obie
strony tej relacji usprawniajÄ… siÄ™ w
cnotach.
ØðZ kolei posiadane cnoty powodujÄ…, że
kierujemy się w naszym działaniu do
dobra.
ØðWspólnota paostwowa jest ważniejsza
niż rodzinna, a wynika to ze stosunku
części do całości (rodzina jest częścią
paostwa).
ØðZ kolei w aspekcie genetycznym
rodzina jest ważniejsza od wspólnoty
paostwowej.
14