Rehabilitacja pacjentów ze schorzeniami reumatologicznymi
Choroby reumatyczne są chorobami tkanki łącznej, ale obejmują swoim zasięgiem
choroby stawów i kręgosłupa. Są chorobami ogólnoustrojowymi, trudnymi do leczenia, będącymi
przyczyną rozległych zniekształceń narządu ruchu prowadzących do inwalidztwa. Choroby te mogą
mieć podłoże:
" zapalne
" zwyrodnieniowe
" wynikać z zaburzeń w zakresie przemiany materii i wad rozwojowych
Według Seyfrieda choroby reumatyczne mogą występować na skutek:
" zapalenia stawów o określonej etiologii (np. zapalenia infekcyjne, takie jak bakteryjne lub
wirusowe zapalenie stawów)
" zapalenia stawów i zaburzenia układu immunologicznego; są to schorzenia reumatoidalne, do
których zalicza się ZZSK, RZS, zespół Reitera i łuszczycowe zapalenie stawów
" przeciążeń układu statyczno- dynamicznego ruchu (zmiany zwyrodnieniowe)
" zmian pourazowych, zaburzeń przemiany materii.
W przypadku chorób reumatycznych na tle zwyrodnieniowym, zmiany chorobowe
mogą ograniczyć się do jednego, dwu stawów. W przyszłości jednak prowadzą do zmian
przeciążeniowych w następnych odcinkach ruchu, które mogą być duże, ale ich proces narastania
jest powolny i są łatwiejsze do rehabilitacji kompleksowej, niż choroby reumatoidalne, których
podłożem jest proces zapalny obejmujący całą tkankę łączną, a w szczególności stawy. Zapalenia
typu reumatoidalnego powodują nieodwracalne zniszczenia stawów i tkanek okołostawowych,
zaburzenia czynności narządu ruchu, z okresami zaostrzeń w czasie jej trwania.
CHOROBY REUMATYCZNE:
1. RZS
2. ZZSK
3. KOLAGENOZY
ć% CHOROBY STAWÓW I KR
GOSA
UPA
�% SPONDYLOARTROZA
�% KOKSARTROZA
�% GONARTROZA
ć% CHOROBY TKANEK OKOA
OSTAWOWYCH
�% ZAPALENIE ROZCI
GNA DA
ONIOWEGO
�% ZESPÓA
KANAA
U NADGARSTKA
�% ZAPALENIE OKOA
OSTAWOWE A
OKCIA
�% ZESPÓA
BOLESNEGO BARKU
�% ZAPALENIE KALETEK MAZIOWYCH
ZAPALENIE POCHEWEK ŚCI
GNISTYCH
4. WADY POSTAWY
ć% ZNIEKSZTAA
ECENIA KR
GOSA
UPA
ć% ZNIEKSZTAA
ECENIA KLATKI PIERSIOWEJ
ć% ZNIEKSZTAA
CENIA SZYI
ć% ZNIEKSZTAA
CENIA KOC
CZYN DOLNYCH
RZS- reumatoidalne zapalenie stawów
Nazwę wprowadził w 1892r. Alfred Baring Garrod
RZS jest przewlekłą, zapalną, immunologicznie zależną, autoagresywną układową
chorobą tkanki łącznej charakteryzującą się specyficznym, symetrycznym zapaleniem
stawów, występowaniem zmian pozastawowych i powikłań układowych, prowadzącą
do niepełnosprawności, kalectwa i przedwczesnej śmierci. Choroba występuje
w różnym wieku, częściej u kobiet.
OBJAWY:
" stany podgorączkowe
" ogólne osłabienie
" parestezje w kończynach
" utrata łaknienia
" zmniejszenie masy ciała
" bóle stawów i mięśni
" sztywność poranna
" obrzęk, bolesność uciskowa i ruchowa, ograniczenie ruchu- początkowo w stawach
nadgarstkowych, śródręczno- paliczkowych lub między- paliczkowych bliższych, potem w
stawach większych, symetrycznie dla obu kończyn.
Obrzęk stawu jest skutkiem przerostu błony maziowej i wysięku do stawowego. Dalszą
konsekwencją utrzymującego się obrzęku jest często obluz
nienie ścian torebki stawowe i
uszkodzenie więzadeł ścięgien. W dalszych etapach choroby tworzą się przykurcze i zniekształcenia
stawów.
ZMIANY WYST
PUJ
CE W POSZCZEGÓLNYCH OKRESACH RZS-ZNIEKSZTAA
CENIA
STAWÓW wg. SEYFRIEDA
1. W stawach rąk -  ręka reumatoidalna
ć% przeprosty i podwichnięcia- palce typu  łabędzia szyja oraz  butonierkowate
ć% ulnaryzacja- przywiedzenie do łokciowe
2. W stawach nadgarstkowych- przemieszczenie wyrostka rylcowatego kości łokciowej na stronę
grzbietową
3. W stawach łokciowych i ramiennych
ć% ograniczenie ruchomości
ć% przykurcze
4. W odcinku szyjnym kręgosłupa
ć% podwichnięcia kręgów
5. W stawach stóp-  stopa reumatoidalna
ć% podwichnięcia- palce ,,młotkowate , ,,paluch koślawy
6. W stawach kolanowych
ć% koślawość
ć% przykurcze
Inne objawy to również, m.in. guzki reumatyczne pojawiające się w tkance podskórnej i
narządach wewnętrznych - skupienia komórek zapalnych i zmian w naczyniach krwionośnych,
zaniki mięśni międzykostnych. RZS ma też wpływ na narządy wewnętrzne, jednak większość
problemów ma przyczyny wtórne. Często problemem są skutki uboczne leków przyjmowanych w
terapii RZS. Pojawia się m.in. nadciśnienie, pogorszenie wzroku, uszkodzenia przewodu
pokarmowego, osteoporoza. Niektóre osoby, przyjmujące duże ilości leków przeciwbólowych,
również odczuwają znaczny dyskomfort. Leki te utrudniają codzienne funkcjonowanie. W
następstwie procesów chorobowych pojawiają się trwałe zniekształcenia stawów; zniszczenia
chrząstki, powierzchni stawowych kości, uszkodzenia więzadeł i ścięgien.
Klasyfikacja Steinbrockera
W oparciu o cechy radiologiczne określa się stopień zniszczenia stawów:
I okres - wczesny - brak wyraz
nych oznak zniszczenia stawu
II okres - zmiany umiarkowane - objawy niszczenia kości i chrząstki
III okres - zmiany zaawansowane - częściowe zesztywnienie kostne z objawami podwichnięć
stawowych
IV okres - końcowy - pełny zrost kostny i włóknisty w stawie
Stopień wydolności czynnościowej chorych na RZS wg Goftona:
Stopień I - pełna wydolność czynnościowa chorego
Stopień II - wydolność wystarczająca aby pomimo bólu wykonywać zwykłe czynności
Stopień III - wydolność wystarczająca do wykonania tylko niektórych elementarnych czynności
z pomocą innej osoby
Stopień IV - unieruchomienie w łóżku pomoc drugiej osoby bezwzględna
Test Seyfrieda
Ma on zastosowanie przy ocenie wydolności narządu ruchu oraz zastosowania metod leczenia:
I� uszkodzenie stawu - jeśli pacjent może wykonać płynny ruch z obciążeniem kończyny w pełnym
zakresie z obciążeniem nieco mniejszym od normalnego
II� może wykonać tylko ruch wolny bez obciążenia w zachowanym ruchu. Obciążenie dodatkowe 1-
2 kg zaburza płynność ruchu lub nasila ból.
III� uszkodzenie stawu- może wykonać ruch tylko w pozycji odciążenia w zachowanym zakresie
ruchu - ruch w pełnym zakresie dla badanego stawu. Bez odciążenia ruch wykonywany tak jak w
kole zębatym (skokami duży ból).
IV� może wykonać ruch tylko w odciążeniu w niepełnym zachowanym zakresie ruchu. Jest mniejszy
od biernego zakresu ruchu.
Jeśli uszkodzenie jest I� - mają zastosowanie ćwiczenia oporowe a wielkość obciążeń może mieć
wartość � maksymalnego obciążenia, nie może być dowolna. Ćwiczy się serie w pełnym zakresie
ruchu po ok. 10 powtórzeń przez 6 dni, codziennie zwiększając liczbę setów o l. W szóstym dniu
sprawdza się siłę maksymalną i ustala obciążenia na następny tydzień. Przy I� chory może chodzić i
dłuższe odcinki w terenie płaskim. Jeśli występuje ból w stawie, należy go odciążyć przez laskę lub
kulę w przeciwnej ręce.
Przy uszkodzeniu II� - ćwiczenia w odciążeniu z niewielkim oporem, ćw. wolne. Chód z
zastosowaniem kuł łokciowych.
Przy uszkodzeniu III� - ćwiczenia w odciążeniu z niewielkim oporem l kg. Chodzenie z usztywnionym
kolanem za pomocą 2 kul łokciowych lub pachowych odciążających staw.
Przy uszkodzeniu IV� - ćwiczenia czynno- bierne, wspomagane. Leczenie operacyjne. Rekonstrukcja
stawów. Endoprotezy. Przykurczę pierwotne np. stawu kolanowego powodują kompensacyjny
przykurcz stawów biodrowych w zgięciu i stawu skokowego górnego w zgięciu podeszwowym.
STOSOWANE ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE
CELE:
" zmniejszenie bolesności stawów i tkanek sąsiadujących
" poprawa krążenia
" ograniczenie lub okresowe zniesienie sztywności porannej
" przeciwdziałanie przykurczom
" poprawa trofiki skóry i mm.
" poprawa ogólnego stanu zdrowia
" zmniejszenie stanu zapalnego stawów
FIZYKOTERAPIAOKRES I, II, III,
" promieniowanie podczerwone
" promieniowanie nadfioletowe
" jontoforezę
" prądy diadynamiczne
" prądy izodynamiczne
" prądy interferencyjne
" ultradz
więki
" krioterapię
" magnetoterapię
" laseroterapię
" natrysk biczowy
" masaż wirowy
" masaż podwodny
" saunę-
" kąpiele lecznicze
" wody mineralne
w okresie IV zabiegi przyłóżkowe
KINEZYTERAPIA
OKRES I
UWAGA!
W większości chorób reumatycznych, a w reumatoidalnym zapaleniu stawów szczególnie,
kinezyterapia odgrywa najistotniejszą rolę w procesie rehabilitacji. Podobnie jak przy masażu
rozpoczynamy od bardzo wolnych i delikatnych ćwiczeń, aby nie spowodować pogorszenia stanu
zdrowia pacjenta. W zależności od tolerancji gimnastyki leczniczej przez organizm chorego zwiększa
się jej intensywność, czas trwania i zakres.
" ćwiczenia ogólnousprawniające
" ćwiczenia czynne właściwe
" ćwiczenia czynne z oporem
" ćwiczenia czynności chwytnej rąk
" ćwiczenia oddechowe
OKRES II, III, IV
Poza kontynuacją ćwiczeń z pierwszego okresu choroby stosuje się dodatkowo:
" ćwiczenia w odciążeniu
" ćwiczenia samowspomagane
" ćwiczenia zwiększające siłę mięśni
" redresje
" ćwiczenia oddechowe
MASAŻ
Okres I:
Masaż klasyczny
" pierwsze zabiegi z wykorzystaniem głaskania i wibracji. Opracowaniu podlegają: kończyny
górne i dolne oraz kręgosłup. Należy opracować również kl. piersiową celem usprawnienia
oddychania. Po 2-5 zabiegach możemy stopniowo dołączać kolejne techniki. W miarę
wzrastania ilości zabiegów techniką przewodzącą staje się rozcieranie (zwłaszcza okolicy
stawów).
Okres II i III
Masaż klasyczny jak w okresie I.
Oprócz rozcierań techniką wiodącą stają się ugniatania podłużne.
Masaż segmentarny.
Opracowujemy:
" kręgosłup
" grzbiet
" obręcz biodrową
" mm. Międzyżebrowe
" łopatkę
" kark
" klatkę piersiową
Okres IV:
Jak w okresie II i III. Kładziemy nacisk na rozcierania i ugniatania podłużne.
Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa-ZZSK,
choroba Bechterewa (spondyloarthritis ankylopetica)
Określenie "choroba Bechterewa" wiąże się z osobą rosyjskiego lekarza, który już w ubiegłym wieku
zajął się intensywnie rozmaitymi formami zesztywniającego gośćca stawów kręgosłupa.
ZZSK jest to przewlekły, postępujący proces zapalny obejmujący stawy krzyżowo biodrowe,
drobne stawy kręgosłupa, stawy klatki piersiowej, pierścienie włókniste, więzadła kręgosłupa,
prowadzący do ich stopniowego usztywnienia.
Nie są znane przyczyny ZZSK, uważa się że jest to schorzenie uwarunkowane genetycznie,
jednak badania ostatnich lat wykazują, że za wystąpienie choroby odpowiedzialny jest antygen
HLA-B27 którego obecność stwierdza się u 90-96% chorych.
Uważa się wiec, że obecność antygenu świadczy o predyspozycji genetycznej do zachorowania
pod wpływem czynnika środowiskowego, prawdopodobnie zakaz
nego.
Choroba występuje przeważnie u mężczyzn, u których jest 9 razy częściej Rozpoznawana niż u
kobiet. Rozpoczyna się zwykle miedzy 20 a 30 r.ż.
POSTACIE:
Można wyróżnić 2 postacie:
" postać osiowa (zajęty jest tylko kręgosłup)
" postać obwodowa (gdy poza kręgosłupem zajęte są stawy biodrowe, kolanowe, barki)
ROZPOZNANIE:
" objawy kliniczne
" RTG stawów biodrowo-krzyżowych i kręgosłupa
" badanie laboratoryjne
" dodatnie testy na obecność zmian w stawach krzyżowo-biodrowych
" kryteria diagnostyczne
OBJAWY KLINICZNE:
" ból w okolicy krzyżowo-pośladkowej, o głuchym, tępym charakterze, który może
promieniować do ud lub pachwin
" uczucie sztywności przy ruchach
" bóle pięt, sprawiające trudności w czasie chodzenia, spowodowane entezopatią rozcięgna
podeszwowego lub ścięgna Achillesa.
" bóle w klatce piersiowej nasilają się podczas oddychania, promieniują od strony kręgosłupa
wzdłuż żeber
" ogólne osłabienie, szybkie męczenie, brak łaknienia, chudnięcie, stany podgorączkowe
BADANIE RADIOLOGICZNE:
Zmiany radiologiczne występują w stawach krzyżowo- biodrowych, w kręgosłupie i w miejscu
przyczepu ścięgien w miednicy i kości piętowej. Wczesne zmiany radiologiczne pojawiają się w
stawach krzyżowo- biodrowych (sacroilitis), zawsze są obustronne, symetryczne, chociaż
początkowo może występować minimalna asymetria. W przebiegu zajęcia stawów krzyżowo-
biodrowych można wyróżnić 5 okresów:
0 - brak zmian
I - osteoporoza okołostawowa
II - tzw. zmiany wczesne: pseudoposzerzone szpary stawowe, w obrazie rtg widoczne perełkowate
nadżerki na powierzchniach stawowych
III - szpara się zwęża i jest nierówna
IV - szpara zarasta całkowicie
W kręgosłupie wczesnym objawem ZZSK jest tzw. kwadratowienie trzonów
kręgowych, jako wynik kostnienia tkanek przylegających do przednich powierzchni trzonów
kręgowych. Innym wyrazem kostnienia tkanek około kręgosłupowych jest tworzenie się
syndesmofitów - pojawianie się mostów kostnych łączących sąsiednie trzony kręgowe i otaczających
łukowato krążki międzykręgowe. Syndesmofity najwcześniej pojawiają się w dolnym odcinku
kręgosłupa piersiowego i górnym lędz
wiowego. Zmiany zapalne w stawach między wyrostkowych
kręgosłupa i w stawach żebrowo- kręgowych prowadza do ich zarośnięcia i znacznego ograniczenia
ruchomości kręgosłupa i klatki piersiowej. Rozszerzanie się zmian zapalnych na cały kręgosłup i
kostnienie tkanek około kręgosłupowych powoduje charakterystyczny obraz rentgenowski
kręgosłupa, tzw. obraz kija bambusowego. W póz
nym okresie choroby krążki międzykręgowe
zwykle są zwężone i niekiedy zwapniałe, jako wyraz zachodzących w nich zmian wstecznych.
Niekiedy występują zmiany zapalne obrzeża pierścienia włóknistego, co powoduje pojawienie się w
obrazie radiologicznym nadżerek na przedniej krawędzi trzonu kręgowego tzw. spondylitis anterior.
Jeżeli proces zapalny rozszerza się, dochodzi do większego niszczenia przylegających do krążka
trzonów, tzw. spondylodiscitis. Na poziomie tych zmian nie stwierdza się syndesmofitów.
Kryteria diagnostyczne.
Za podstawowe dla rozpoznania ZZSK uważa się następujące objawy:
1. Ból i sztywność w okolicy lędz
wiowej, utrzymujące się ponad 3 miesiące
2. Ból i sztywność w klatce piersiowej.
3. Ograniczenie ruchomości odcinka lędz
wiowego kręgosłupa.
4. Ograniczenie ruchomości klatki piersiowej.
5. . Zapalenie tęczówki obecne lub przebyte.
6. Zmiany radiologiczne w stawach krzyżowo- biodrowych typowe dla ZZSK
Rozpoznanie jest pewne, gdy spełnione jest kryterium szóste i przynajmniej jedno z
pozostałych.
STOSOWANE ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE
CELE:
" działanie przeciwbólowe
" rozciągnięcie i rozluz
nienie napiętych mięśni
" poprawa ukrwienia
" poprawa ruchomości
" hamowanie postępowania procesu chorobowego
OKRES ZAOSTRZENIA
FIZYKOTERAPIA
Leczenie czynnikami fizycznymi jest w okresie dużego zaostrzenia ZZSK bardzo ograniczone. Przy
ostrym stanie zapalnym stawu stosuje się zimne okłady.
KINEZYTERAPIA
W okresie dużego zaostrzenia procesu zapalnego chory powinien leżeć w łóżku.
" ćwiczenia oddechowe
" ćwiczenia bierne i wspomagane
UWAGA!
Chory nie powinien stale leżeć na wznak, lecz 2-3 razy dziennie na brzuchu przez 20-30 minut.
Należy codziennie dokładnie badać pacjenta, aby nie przeoczyć rozpoczynającego się zapalenia
stawów kończyn (szczególnie biodrowych, kolanowych, barkowych). W razie stwierdzenia objawów
zapalenia trzeba natychmiast przeciwdziałać powstawaniu przykurczów w stawach przez
odpowiednie ułożenie chorego, stosowanie wyciągów, szyn korekcyjnych, obciążanie kończyn
woreczkami z piaskiem.
MASAŻ
Wskazany jest delikatny masaż mięśni nadmiernie napiętych, zwłaszcza przykręgosłupowych.
OKRES REMISJI
FIZYKOTERAPIA
" UD (przykręgosłupowo)
" laser
" prądy DD
" jonoforeza
" okłady parafinowe (na kręgosłup)
" okłady borowinowe
" lampa sollux
" kąpiele przegrzewające
KINEZYTERAPIA
" ćwiczenia oddechowe z uaktywnieniem toru przeponowego
" ćwiczenia czynne wolne
" ćwiczenia w odciążeniu - ćwiczenia w całkowitym podwieszeniu tyłem lub bokiem albo w
częściowym podwieszeniu tyłem.
" ćwiczenia redresyjne
" ćwiczenia samowspomagane
" ćwiczenia czynne z oporem
" ćwiczenia w wodzie
" pływanie
MASAŻ
Masaż klasyczny
Opracowujemy: uda, obręcz biodrowa, pośladki oraz odc. L-S. Podstawową techniką są rozcierania.
Dodatkowo należy wykonywać masaż kl. piersiowej i grzbietu z dołączeniem chwytu posuwu po
obu stronach.
Masaż segmentarny
UWAGA!Bardzo ważne jest ułożenie pacjenta do masażu. Ze względu na występujące deformacje
kręgosłupa niezbędne jest stosowanie klinów, wałków podkładanych pod brzuch i kl. piersiową
pacjenta. W zaawansowanej chorobie, dbając o ogólny stan zdrowia pacjenta i jego sprawność oraz
jeżeli nie ma przeciwwskazań, dołączyć można masaż kkd.
KOLAGENOZY
CHOROBY ZWYRODNIENIOWE STAWÓW
ARTHROSIS, OSTEOARTHROSIS
Chorobą zwyrodnieniową stawów nazywamy zmiany chorobowe oraz zespół
zjawisk, które powodują upośledzenie funkcji ruchowej stawów lub ból przy
wykonywaniu ruchu. Ten zespół zjawisk to zmiany destrukcyjne chrząstek
stawowych spowodowane:
" uszkodzeniami mechanicznymi
" toksycznymi zmianami odczynowymi
" czynnikami naprawczymi
" zmianami wynikającymi ze starzenia się.
Proces zużywania się chrząstki stawowej rozpoczyna się niemal po urodzeniu
i z wiekiem tak się nasila, że po 40-50 latach życia zmiany są uchwytne w badaniu
radiologicznym. W odróżnieniu od tzw. chorób zapalnych stawów zmiany
zwyrodnieniowo wytwórcze nie wywołują uogólnionych objawów chorobowych.
Zmiany zwyrodnieniowo- wytwórcze najczęściej rozwijają się na kręgosłupie,
w stawach: kolanowych, biodrowych, podstawnych paliczków i I kości śródręcza,
międzypaliczkowych dalszych.
Obraz radiologiczny:
" zwężenie szpar stawowych lub krążków międzykręgowych
" osteofity w kształcie dziobiastych narośli
" zagęszczenie tkanki kostnej wzdłuż powierzchni nasad
" jamkowate ubytki pod powierzchnią nasad
Ból, jeśli występuje, pojawia się przy rozpoczęciu ruchu i po dłuższym jego trwaniu.
Ograniczenie ruchu dotyczy amplitudy, nigdy nie dochodzi do całkowitego zniesienia ruchu i do
zesztywnienia.
CHOROBA ZWYRODNIENIOWA KR
GOSA
UPA
SPONDYLOARTHROSIS
Zmiany zwyrodnieniowo- wytwórcze dotyczyć mogą trzonów kręgów, krążków
międzykręgowych, stawów międzykręgowych tylnych, stawów Luschki, wyrostków kolczystych
oraz stawów biodrowo- krzyżowych.
Rozpoczyna się najczęściej po 55 roku życia.
STOSOWANE ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE
CELE:
" łagodzenie bólu
" zmniejszenie napięcia mięśniowego
" rozluz
nienie tkanek
" odbarczanie kręgosłupa
FIZYKOTERAPIA
" parafinoterapia
" promieniowanie IR i UV
" jonoforeza
" prąd Traberta
" prądy interferencyjne
" prądy DD
" diatermia krótko- i mikrofalowa
" ultradz
więki
" laseroterapia
" magnetoerapia
" krioterapia
" masaż podwodny
" masaż wibracyjny
" bicze szkockie
" kąpiele lecznicze
KINEZYTERAPIA
" ćwiczenia oddechowe
" ćwiczenia ogólnousprawniające
" ćwiczenia wzmacniające mięśnie
MASAŻ
Masaż klasyczny
Masaż rozluz
niający i rozgrzewający kregosłupa.
Masaż segmentarny
CHOROBA ZWYRODNIENIOWA STAWÓW BIODROWYCH
COXARTHROSIS
Zmiany zwyrodnieniowo- wytwórcze ujawniają się zwykle po 40 roku życia. Najczęstszymi
przyczynami są: zmiany zapalne i urazy, wady rozwojowe, nieprawidłowe wykształcenie stawu.
Koksartrozę cechuje ból przy ruchach, przykurcz kończyny i ograniczenie zakresu ruchów.
Największy ból występuje przy wstawaniu lub po dłuższym chodzeniu i odczuwalny jest w okolicy
pachwiny, często promieniuje do uda i kolan. Najczęściej kończyna jest przymusowo ustawiona w
lekkim zgięciu,przywiedzeniu i rotacji zewnętrznej.
STOSOWANE ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE
CELE:
" zwalczanie bólu
" rozluz
nianie napięć w obrębie torebki stawowej
" poprawa krążenia
" likwidowanie obrzęków
" opóz
nienie postępu zmian zwyrodnieniowych
" usuwanie przykurczów
" usuwanie wzmożonego napięcia mięśniowego
FIZYKOTERAPIA
Jak w spondyloartrozie
KINEZYTERAPIA
Jak w spondyloartrozie
MASAŻ
Masaż klasyczny
Jeśli występuje obrzęk masujemy tkanki powyżej i poniżej stawu. Stosujemy głaskania i rozcierania.
Następnie opracowujemy torebkę stawową, usuwamy ewentualneprzykurcze i likwidujemy zaniki
mięśniowe poprzez masażpobudzający.
Masaż izometryczny
Masaż segmentarny
CHOROBA ZWYRODNIENIOWA STAWÓW KOLANOWYCH
GONARTHROSIS
Obok zmian zwyrodnieniowo - wytwórczych stwierdza się również żylaki, obrzęk podudzi,
przebarwienia i zamiany troficzne skóry. Dolegliwości te często występują u osób, które narażone
były na kontuzje kończyn dolnych oraz prowadziły stojący tryb życia. Czynnikiem usposabiającym
są inne zmiany w postaci płaskostopia, koślawości lub szpotawości kolan, stóp. Chorzy skarżą się na
ból w kolanie, szczególnie przy chodzeniu po schodach.
Choroba rozpoczyna się w wieku 40-60 lat i występuje częściej u osób otyłych.
STOSOWANE ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE
Takie jak w koksartrozie
ZAPALENIA TKANEK OKOA
OSTAWOWYCH
ZAPALENIE ROZCI
GNA DA
ONIOWEGO
Jest to proces zapalny, który powoduje zwłóknienie rozcięgna dłoniowego i przykurcz zgięciowy
przeważnie palców IV i V, (przykurcz Dupuytrena). Choroba występuje przeważnie u mężczyzn,
jedynym skutecznym leczeniem jest zabieg operacyjny.
STOSOWANE ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE
CELE:
" miejscowe rozluz
nienie i uelastycznienie tkanek
" zmiękczenie blizny pooperacyjnej
FIZYKOTERAPIA
prądy diadynamiczne
jonoforeza
ultradz
więki
fonoforeza
krioterapia
laseroterapia
magnetoterapia
masaż podwodny
masaż wirowy
KINEZYTERAPIA
ETAP I- do czasu zagojenia się rany pooperacyjne
" ćwiczenia czynne przedramienia i nadgarstka- mm. prostowników promieniowych i
łokciowych nadgarstka, prostowników palców i mm. międzykostnych
" ćwiczenia czynne i wspomagane zginaczy palców
" ćwiczenia rozluz
niające całej ręki
ETAP II- po zagojeniu się rany
" ćwiczenia czynne z oporem mm. prostowników palców
" ćwiczenia czynne we wszystkich stawach ręki
" ćwiczenia w wodzie
MASAŻ
Stosujemy na blizny, opracowanie:
" palców
" dłoni
" stawu nadgarstkowego
" przedramienia
Stosujemy rozcierania i wibrację poprzeczną oraz ugniatania.
ZESPÓA
KANAA
U NADGARSTKA
Jest to zapalenie ścięgien zginaczy palców przechodzących wraz z nerwem pośrodkowym przez
kanał nadgarstka i utworzenie się ziarniny zapalnej w pochewkach ścięgnistych. Powoduje to ucisk
na nerw i wywołuje objawy ruchowe i czuciowe. Na początku występuje drętwienie, parestezje i ból
w obrębie kciuka, palca wskazującego, środkowego i wewnętrznej powierzchni palca serdecznego.
Dolegliwości te nasilają się w okresie nocnym. Objawy często są obustronne. Nierzadko występują
bóle w obrębie przedramion, póz
niej dołączają się osłabienie i zanik mięśni kłębu.
STOSOWANE ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE
CELE:
" zapobieganie zanikom mięśniowym
" działanie przeciwbólowe
FIZYKOTERAPIA
" promieniowanie IR z niebieskim filtrem
" galwanizacja
" jonoforeza
" prądy interferencyjne
" prądy diadynamiczne
" laseroterapia
" magnetoterapia
" kąpiele lecznicze
KINEZYTERAPIA
" ćwiczenie czynne mięśni nie objętych porażeniem
MASAŻ
Stosujemy masaż rozluz
niający, opracowujemy:
" staw ramienny
" ramię
" staw łokciowy
" przedramię
" śródręcze
" palce
" staw nadgarstkowy ( w momencie poprawy stanu zdrowia)
Stosujemy masaż pobudzający, opracowujemy w/w odcinki kończyny górnej
ZAPALENIE OKOA
OSTAWOWE A
OKCIA
A
OKIEĆ TENISISTY-
EPICONDYLITIS HUMERI
A
okieć tenisisty jest to określenie zespołu objawów w przebiegu stanu zapalnego
zlokalizowanego w okolicy bocznej łokcia. Zapalenie obejmuje mięśnie, ścięgna, okostną oraz tzw.
nadkłykieć boczny kości ramieniowej. Służy on jako miejsce przyczepu mięśni przedramienia.
Schorzenie najczęściej występuje u osób wykonujących monotonną pracę rękami oraz u sportowców.
Zespół objawia się bolesnością okolicy st. łokciowego. Ból może promieniować do przedramienia
i nasila się przy ruchach w stawie nadgarstkowym. Ból nasila się przy ruchu odwracania
przedramienia wykonywanego z oporem oraz przy zginaniu grzbietowym ręki. Ból zwiększa się
również przy ucisku nadkłykcia bocznego kości ramiennej.Przyczyną choroby jest naderwanie
przyczepu mięśni przedramienia, spowodowane:
" częstymi, powtarzającymi się mikrourazami tej okolicy podczas ćwiczeń fizycznych lub
ciężkiej pracy
" nagłym przeciążeniem mięśni przedramienia
STOSOWANE ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE
CELE:
" działanie przeciwbólowe
" działanie przeciwzapalne
" zapobieganie przykurczom
FIZYKOTERAPIA
" prądy diadynamiczne
" prąd Traberta
" ultradz
więki
" diatermia krótkofalowa
" diatermia mikrofalowa
" prądy interferencyjne
" krioterapia
" laseroterapia
" magnetoterapia
KINEZYTERAPIA
" ułożenie przeciwbólowe w okresie ostrym: kończyna zgięta w stawie łokciowym pod kątem
90 i ułożona na temblaku lub szynie
" lekkie ćwiczenia czynne w odciążeniu
" ćwiczenia czynne z przyborami oraz czynne z dawkowanym oporem
MASAŻ
" masaż kończyny zdrowej
" likwidacja przykurczów- masaż z redresją
" masaż pobudzający po usunięciu przykurczów
ZESPÓA
BOLESNEGO BARKU- PHS
PERIARTHRITIS HUMEROSCAPULARIS,
MORBUS DUPLAYI
PHS jest to zespół bólowy przestrzeni podbarkowej. Schorzenie objawia się bólem w obrębie
barku połączonym ze zniesieniem ruchomości w tym stawie. Zespół ten występuje częściej u kobiet
niż u mężczyzn.
Do przyczyn zaliczymy:
" stany zapalne poszczególnych elementów stawu i tkanek okołostawowych
" zmiany zwyrodnieniowe
" urazy
" długotrwałe unieruchomienie
Do najczęstszych dolegliwości stawu dochodzi jednak na skutek:
" zapalenia ścięgna m. nadgrzebieniowego
" przerwania stożka ścięgnisto-mięśniowego
" zapalenia kaletki podbarkowej
" zmian w ścięgnie m. ramiennego
Może się zdarzyć, że w okolicy stawu barkowego dochodzi stopniowo do zwłóknienia
przestrzeni podpowięziowej, zarośnięcia zachyłków torebki stawowej i zrastania się jej
z chrząstką stawową głowy kości ramiennej, co prowadzi do całkowitego unieruchomienia barku.
Stan taki określamy mianem ,,bark zamrożony".
STOSOWANE ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE
CELE:
" zmniejszenie napięcia mięśni
" działanie przeciwbólowe
" likwidacja przykurczów
" absorbcja złogów wapnia
STAN OSTRY
FIZYKOTERAPIA
" ultradz
więki
" prądy diadynamiczne
" prąd Traberta
" jonoforezę lignokainową
" prądy interferencyjne
" krioterapię
" laseroterapię
" magnetoterapię
" terapuls
KINEZYTERAPIA
" umieszczenie kończyny na szynie odwodzącej-odwiedzenie w st. barkowym, zgięcie w st.
łokciowym do 90, rotacja wewn.
STAN PODOSTRY I PRZEWLEKA
Y
FIZYKOTERAPIA
Jak w okresie ostrym plus:
" promieniowanie UV
" promieniowanie IR
" diatermia krótko i mikrofalowa
" parafinoterapia
KINEZYTERAPIA
" ćwiczenia odwiedzenia w st. barkowym z rotacją zewn. oraz zgięcia z ruchem obwodzącym
" ćwiczenia w odciążeniu
" ćwiczenia rozluz
niające przy zwisającej kończynie
" ćwiczenia w wodzie
" ćwiczenia mięśni antygrawitacyjnych
" ćwiczenia czynne wolne i z dawkowanym oporem
MASAŻ
Postępowanie klasyczne
I FAZA- masaż rozluz
niajcący, opracowujemy:
" powiez
naramienną
" nadgrzebieniową
" podgrzebieniową
" podłopatkową
" obojczykowo-piersiową
II FAZA- masaż pobudzający, opracowujemy jak w fazie pierwszej oraz:
" m. najszerszy grzbietu
" m. czworoboczny
" m. piersiowy większy
" mm. ramienia i przedramienia
Postępowanie segmentarne
ZAPALENIE TKANEK W OKOLICY STAWU KOLANOWEGO
Jest to stan zapalny obejmujący kaletki stawu kolanowego (nad-, przed- i podrzepkową).
Najczęściej wywoływany jest długotrwałą pozycją klęczącą - tzw. ,,kolano zakonnicy . Dochodzi do
obrzęku i bolesności przedniej powierzchni stawu. Wskutek uwypuklenia błony maziowej stawu
kolanowego do dołu podkolanowego powstają torbiele Bakera. W wyniku zwiększania się ich
wielkości może dojść do ich zstępowania wzdłuż mięśni goleni.
STOSOWANE ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE
CELE:
" zapobieganie rozszerzaniu się zapalenia
" działanie przeciwbólowe
" działanie przeciwobrzękowe
" zapobieganie przykurczom
" zapobiegania zanikom mięśniowym
OKRES WCZESNY
FIZYKOTERAPIA
krioterapia
laseroterapia
magnetoterapia
KINEZYTERAPIA
ćwiczenia czynno-bierne
MASAŻ
Masaż klasyczny
Opracowujemy kolejno:
" udo
" podudzie
" stopę
Stosujemy głaskania, rozcierania i ugniatanie podłużne.
" rzepkę
Stosujemy rozcierania czterema palcami.
Masaż segmentarny
OKRES POy
NIEJSZY
FIZYKOTERAPIA
Jak w okresie wczesnym plus:
" diatermia krótkofalowa
" promieniowanie IR
KINEZYTERAPIA
" ćwiczenia czynne wolne
MASAŻ
Masaż klasyczny
Wykonujemy masaż całej kończyny o charakterze:
" rozluz
niającym
" pobudzającym
ZAPALENIE KALETEK MAZIOWYCH
BURSITIS
Jest to stan zapalny kaletek maziowych stanowiących uwypuklenie błony maziowej torebki stawowej
wypełnione mazią stawową i znajdującą się w miejscach narażonych na tarcie, podczas przesuwania
mięśni i ścięgien ułatwiają ruch.
STOSOWANE ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE
CELE:
" opanowanie postępu procesu zapalnego
" działanie przeciwbólowe
STAN OSTRY
FIZYKOTERAPIA
" promieniowanie IR
" prądy interferencyjne
" prądy diadynamiczne
" prądy izodynamiczne
" krioterapia
" laseroterapia
" diatermia krótkofalowa
KINEZYTERAPIA
" ćwiczenia izometryczne
MASAŻ
Wykonujemy tylko za zgodą lekarza, stosujemy techniki masażu klasycznego: głaskania,
rozcierania, ugniatania podłużne oraz wibracja poprzeczna brzuśca mięśnia pod którego ścięgnem
znajduje się chorobowo zmieniona kaletka.
STAN PRZEWLEKA
Y
FIZYKOTERAPIA
" promieniowanie IR i UV
" prądy interferencyjne
" diatermię krótkofalowa
" ultradz
więki
" laseroterapia
" kąpiele solankowe
" okłady z papki borowinowej
KINEZYTERAPIA
" ćwiczenia czynne
MASAŻ
Stosujemy techniki masażu klasycznego: głaskania, rozcierania, ugniatanie podłużne, wibrację,
delikatne roztrząsanie i wałkowanie
ZAPALENIE POCHEWEK ŚCI
GNISTYCH
TENDOVAGINITIS
Jest to stan zapalny pochewek ścięgnistych, które znajdują się w miejscach, gdzie ścięgna
przebiegają w kanałach kostno-włóknistych.
STOSOWANE ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE
CELE:
" opanowanie postępu procesu zapalnego
" działanie przeciwbólowe
STAN OSTRY
FIZYKOTERAPIA
" prądy diadynamiczne
" prąd Traberta
" prądy interferencyjne
" krioterapia
" laseroterapia
KINEZYTERAPIA
" nie wykonujemy żadnych ćwiczeń
MASAŻ
" Nie wykonujemy ze względu na unieruchomienie kończyny lub stosujemy masaż kończyny
symetrycznej
STAN PTRZEWLEKA
Y
FIZYKOTERAPIA
" prądy diadynamiczne
" prąd Traberta
" jonoforeza
" ultradz
więki
" fonoforeza
" laseroterapia
KINEZYTERAPIA
" ćwiczenia czynne wolne stawów oddalonych od chorych pochewek
" ćwiczenia czynne w odciążeniu stawów przylegających do chorych pochewek
MASAŻ
Masaż klasyczny
Stosujemy głaskania, rozcierania poprzeczne w skurczu izometrycznym, wibracja poprzeczna
Masaż segmentarny
WADY POSTAWY
Wadą postawy nazywamy taki układ ciała, jaki przyjmuje człowiek stojący swobodnie w pozycji
wyprostowanej, gdzie pion spuszczony z bocznej powierzchni głowy nie przebiega przez środek
ucha, środek barku, środek biodra, środek kolan i środek kostki bocznej, linia ciężkości nie
przechodzi przez środek ciała (od szczytu głowy do punktu pomiędzy stopami), a ciężar ciała z
każdej strony tej linii nie jest jednakowy.
Pod względem przyczyn wady postawy dzielimy na:
WADY WRODZONE:
" kości (zaburzenia kostnienia, rozszczep kręgów, kręgozmyk, dodatkowe żebra, kręgi,
wrodzony kręcz szyi, dysplazja st. biodrowego, zniekształcenia stóp)
" mięśni (atonia mięśniowa, postępujący zanik mięśni)
WADY NABYTE:
" rozwojowe (zapalenie gruz
licze stawów i kości, choroba Scheuermanna, krzywica)
" nawykowe ( siedzenie w nieprawidłowej pozycji, nieprawidłowe noszenie ciężarów,
przeciążenie pracą)
STOPNIE ZNIEKSZTAA
CENIA WAD ROZWOJOWYCH
" stopień I- powstają tylko zmiany czynnościowe polegające na osłabieniu i rozciągnięciu
niektórych grup mięśniowych oraz na wzmożeniu napięcia lub skróceniu. Nie stwierdza się
żadnych zmian kostnych
" stopień II- powstają przykurcze mięśni, ścięgien i więzadeł, mogą pojawić się nie wielkie
zmiany kostne
" stopień III- obserwuje się utrwalone przykurcze mięśni, ścięgien i więzadeł oraz poważne
zmiany kostne
ZNIEKSZTAA
CENIA KR
GOSA
UPA
PLECY OKR
GA
E
DORSUM ROTUNDOM
Jest to pogłębienie kifozy piersiowej dającej obraz okrągłych pleców. Dolna część odcinka
lędz
wiowego kręgosłupa ulega wygięciu do przodu, a miednica pochyla się ku tyłowi. W
konsekwencji dochodzi do zniesienia lordozy lędz
wiowej i powstania długiego skrzywienia do tyłu.
Klatka piersiowa jest spłaszczona. Plecom okrągłym towarzyszą ,,barki okrągłe" oraz inne objawy
zaburzenia postawy.
STOPNIE ZNIEKSZTAA
CENIA W PLECACH OKR
GA
YCH:
" stopień I- zmniejszenie napięcia mięśni
" stopień II- przykurcz mm. piersiowych, napięcie i osłabienie długich mięśni grzbietu oraz
mm. równoległobocznych i czworobocznego. Tylne więzadła kręgosłupa ulegają
wydłużeniu,przednie skróceniu.
" stopień III- przednie krawędzie kręgów przybierają kształt klinów
STOSOWANE ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE
CELE:
" korekcja zniekształcenia i nawykowej postawy
" reedukacja czucia postawy
" rozciąganie elementów przykurczonych
" wzmocnienie mięśni kontrolujących postawę
" polepszenie wentylacji płuc
FIZYKOTERAPIA
" promieniowanie UV
" kąpiele czterokomorowe
" ultradz
więki
" natryski deszczowe zimne i chłodne
" masaż podwodny
" masaż wibracyjny
" kąpiele lecznicze
" helioterapia
KINEZYTERAPIA
STOPIEC
I
" ćwiczenie specjalne, wzmacniające mięśnie grzbietu i mięśnie posturalne
" ćwiczenia rozwijające mięśnie klatki piersiowej i zwiększające jej ruchomość
" ćwiczenia oddechowe
" ćwiczenia mięśni brzucha i mięśni pośladkowych
" ćwiczenia wyrabiające nawyk prawidłowej postawy
Ćwiczenia prowadzi się w pozycjach izolowanych, antykifotycznych
STOPIEC
II
ćwiczenia jak w stopniu I oraz ćwiczenia kształtujące i uruchamiające klatkę piersiową
STOPIEC
III
" nauka prawidłowego oddychania i ćwiczenia oddechowe
" ćwiczenia korekcyjne
" ćwiczenia ogólnousprawniające
MASAŻ
STOPIEC
I
Masaż klasyczny
FAZA I- masaż rozluz
niający klatki piersiowej i grzbietu z uwzględnieniem mm. piersiowych,
równoległobocznych i czworobocznego
FAZA II- masaż kręgosłupaFAZA III- masaż pobudzający kręgosłupa
STOPIEC
II
Jak w stopniu I
STOPIEC
III
Masaż segmentarny
PLECY WKL
SA
E
DORSUM CONCAVUM
Wada ta polega na pogłębieniu lordozy lędz
wiowej, miednica jest pochylona do przodu
powodując rozciągnięcie mięśni brzucha. Dochodzi do wytwarzania się wtórnej kifozy z lekkim
opadnięciem klatki piersiowej oraz obniżeniem żeber. W przypadku pleców wklęsłych zmiany
kostne występują bardzo rzadko. Natomiast w obrębie mięśni i więzadeł obserwuje się następujące
zmiany:
" rozciągnięte są mięśnie brzucha i przykurczone mięśnie okolicy lędz
wiowej
" mięśnie pośladkowe są osłabione
" ścięgna podkolanowe mogą być rozciągnięte
" więzadła przedniej powierzchni kręgosłupa są rozciągnięte a tylnej skrócone
STOSOWANE ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE
CELE:
" jak w plecach okrągłych
FIZYKOTERAPIA
" parafinoterapia
" jonoforeza
" ultradz
więki
" kąpiele gorące
" natryski deszczowe o zmiennej temp.
" bicze szkockie
" masaż podwodny
" kąpiele solankowe
KINEZYTERAPIA
" ćwiczenia antylordotyczne
" ćwiczenia bierne lub czynne rozciągające mięśnie okolicy lędz
wiowej oraz więzadła leżące na
tylnej pow. kręgosłupa
" ćwiczenia mięśni antygrawitacyjnych z czynną korekcją miednicy i kręgosłupa
" ćwiczenia czynne i czynne z oporem mięśni brzucha i pośladków
" ćwiczenia oddechowe
" ćwiczenia w wodzie i pływanie
MASAŻ
Masaż klasyczny
ETAP I
" delikatny masaż grzbietu i kręgosłupa
ETAP II
" masaż rozluz
niający grzbietu i kręgosłupa w odc. lędz
wiowym
" masaż pobudzający mięśni brzucha i pośladków
Masaż segmentarny
PLECY OKR
GA
O-WKL
SA
E
DORSUM ROTUNDOCONCAVUM
Jest to połączenie pleców okrągłych i pleców wklęsłych, inaczej mówiąc kifozy i lordozy, przy
czym lordoza jest z reguły zniekształceniem pierwotnym.
STOSOWANE ZBIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE
CELE:
" korekcja nadmiernych krzywizn
" reedukacja odczuwania prawidłowej postawy
" poprawa ruchomości klatki piersiowej i kręgosłupa
" wzmocnienie osłabionych i rozluz
nienie napiętych mięśni
FIZYKOTERAPIA
" parafinoterapia
" jonoforeza
" ultradz
więki
" kąpiele gorące
" natryski deszczowe o zmiennej temperaturze
" bicze szkockie
" masaż podwodny
" kąpiele solankowe
KINEZYTERAPIA
" ćwiczenia korekcyjne
MASAŻ
Masaż klasyczny
ETAP I
" delikatny masaż kręgosłupa, grzbietu i klatki piersiowej
ETAP II
" masaż rozluz
niający okolicy lędz
wiowej kręgosłupa i klatki piersiowej
" masaż pobudzający odcinka piersiowego kręgosłupa, mięśni brzucha i pośladków
Masaż segmentarny
PLECY PA
ASKIE
DORSUM PLANUM
Zniekształcenie to jest przeciwieństwem lordozy. Miednica jest pochylona do tyłu a fizjologiczna
lordoza lędz
wiowa jest spłycona. Jeżeli odcinek piersiowy kręgosłupa pozostaje ruchomy, to jego
fizjologiczna kifoza również ulega spłyceniu.
STOSOWANE ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE
CELE:
" zwiększenie krzywizn kręgosłupa
" nauka pochylania miednicy do przodu i wyginania kręgosłupa lędz
wiowego do przodu
FIZYKOTERAPIA
" parafinoterapia
" jonoforeza
" ultradz
więki
" kąpiele gorące
" natryski deszczowe o zmiennej temperaturze
" masaż podwodny
" kąpiele solankowe
KINEZYTERAPIA
" ćwiczenia bierne lub czynne pobudzające mięśnie okolicy lędz
wiowej oraz klatki piersiowe
" ćwiczenia bierne lub czynne rozciągające więzadła tylnej powierzchni kręgosłupa
piersiowego
" ćwiczenia mięśni antygrawitacyjnych z czynną korekcją miednicy i całego kręgosłupa
" ćwiczenia czynne i czynne z oporem pośladków
" ćwiczenia oddechowe
" ćwiczenia w wodzie i pływanie
MASAŻ
Masaż klasyczny:
ETAP I
" delikatny masaż grzbietu, odcinka piersiowego kręgosłupa i powłok brzusznych
ETAP II
" masaż rozluz
niający mięśni grzbietu i powłok brzusznych
" masaż pobudzający odcinka lędz
wiowego kręgosłupa i klatki piersiowej
Masaż segmentarny
CHOROBA SCHEUERMANNA- KIFOZA MA
ODZIEC
CZA
OSTEOCHONDRONECROSIS DEFORMANS JUVENILIS DORSI,
KYPHOSIS JUVENILIS
Jest jedną z postaci aseptycznej martwicy kości. Choroba występuje zazwyczaj u chłopców w
wieku 12-17 lat, zmiany dotyczą środkowych i dolnych kręgów piersiowych i górnych lędz
wiowych.
Istotą choroby jest ogniskowa martwica płytek granicznych, w których powstają ubytki. Przez te
ubytki zawartość krążków międzykręgowych wpukla się do masy kostnej trzonów. Rozwój trzonów
jest upośledzony w miejscach największego obciążenia statycznego, to znaczy po stronie brzusznej.
Dlatego właśnie po tej stronie trzony ulegają największemu zniekształceniu, przybierając kształt
klinów. Prowadzi to do powstania kifozy. Poza deformacją kręgosłupa dochodzi do sztywności
zajętego odcinka.
LECZENIE
Zasadniczym elementem leczenia jest leżenie. Stosuje się do tego celu łóżko gipsowe, wyciągi,
gorsety gipsowe.
STOSOWANE ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE
CELE:
" uaktywnienie przepływu krwi przez mięśnie grzbietu
" obniżenie napięcia mięśni piersiowych większych i zębatych przednich
" odciążenie kręgosłupa
" zapobieganie pogłębiania się kifozy piersiowej
" wyrabianie nawyku prawidłowej postawy
" wzmocnienie mięśni tułowia
FIZYKOTERAPIA
" parafinoterapia
" jonoforeza
" ultradz
więki
" kąpiele gorące
" natryski deszczowe o zmiennej temp.
" bicze szkockie
" masaż podwodny
" kąpiele solankowe
KINEZYTERAPIA
" ćwiczenia antykifotyczne
" ćwiczenia bierne lub czynne rozciągające mięśnie piersiowe większe
" ćwiczenia z oporem mięśni szyi i górnego odcinka kręgosłupa
" ćwiczenia mięśni antygrawitacyjnych
" ćwiczenia synergistyczne mięśni brzucha
" ćwiczenia oddechowe
" ćwiczenia w wodzie i pływanie stylem grzbietowym
MASAŻ
Masaż segmentarny grzbietu, miednicy, klatki piersiowej, karku i głowy
Masaż klasyczny
Faza I
" delikatny masaż grzbietu i kręgosłupa
Faza II
" masaż rozluz
niający mięśni piersiowych
" masaż pobudzający grzbietu i kręgosłupa
Faza III
" jak w fazie II oraz masaż pobudzający obręczy biodrowej i pośladków
SKOLIOZY
Jest to boczne wygięcie kręgosłupa połączone przeważnie ze skręceniem trzonów kręgów w
stronę wypukłości krzywizny (łuku).
Wyróżniamy:
" skrzywienie częściowe- polega na jednokierunkowym pojedynczym skrzywieniu kręgosłupa
szyjnego, piersiowego, piersiowo-lędz
wiowego lub lędz
wiowego
" skrzywienie całkowite- obejmuje cały kręgosłup, bądz
znaczną jego część, dzielimy je na:
ć% skrzywienie proste w kształcie litery C
ć% skrzywienie złożone w kształcie litery S
Podział etiologiczny skolioz wg. Cobba
1. Skoliozy funkcjonalne
2. Skoliozy strukturalne
ć% kostnopochodne
ć% nerwopochodne
ć% mięśniopochodne
ć% idiopatyczne
Stopnie zniekształcenia w skoliozach:
I stopień
zmiany w obrębie mięśni i więzadeł, niewielkie zrotowanie trzonów kręgów
II i III stopień
rozciągnięcie tkanek mięśniowych i więzadeł po stronie łuku oraz skrócenie po stronie cięciwy,
rotacja trzonów kręgów i przybranie kształtu klinów, zmiany ułożenia łuków kręgów i wyrostków
poprzecznych, zrastanie wyrostków stawowych, powstanie klatki piersiowej przekątnej
SKOLIOZY FUNKCJONALNE-STATYCZNE
Jest to pierwszy stopień zniekształcenia. Zmiany kostne są minimalne lub nie występują w ogóle.
STOSOWANE ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE
CELE:
" reedukacja czucia postawy
" wzmożenie napięcia mięśni rozluz
nionych
" obniżenie napięcia mięśni napiętych i przykurczonych
FIZYKOTERAPIA
promieniowanie UV i IR
ultradz
więki- masaż podwodny
masaż wibracyjny
kąpiele solankowe
KINEZYTERAPIA
ćwiczenia mięśni grzbietu, brzucha i innych mięśni posturalnych
czynno-bierna korekcja kręgosłupa
ćwiczenia izometryczne
ćwiczenia oddechowe
ćwiczenia antygrawitacyjne
ćwiczenia Klappa
ćwiczenia odruchu prawidłowej postawy
ćwiczenia w wodzie i pływanie
MASAŻ
Masaż klasyczny
Faza I
" opracowanie grzbietu i karku, stosujemy głaskania i rozcierania
Faza II
" masaż rozluz
niający tkanek od strony cięciwy
Faza III
" uciski kłębami po stronie łuku
Faza IV
" masaż pobudzający po stronie łuku
Faza V
" jak w fazie I
SKOLIZY STRUKTURALNE II STOPNIA
(SKRZYWIENIA ŚREDNIO CI
ŻKIE)
STOSOWANE ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE
CELE:
" uruchomienie kręgosłupa we wszystkich kierunkach
" korekcja skrzywienia
" wpojenie nawyku prawidłowej postawy
FIZYKOTERAPIA
" Jak w skoliozach funkcjonalych  statycznych
KINEZYTERAPIA
" Jak w skoliozach funkcjonalnych  statycznych
MASAŻ
Masaż klasyczny
" Jak w skoliozach funkcjonalnych - statycznych bez fazy III
Masaż segmentarny
SKOLIOZY STRUKTURALNE III STOPNIA
(SKRZYWIENIA BARDZO CI
ŻKIE)
LECZENIE:
Stosujemy leczenie zachowawcze oraz operacyjne
STOSOWANE ZABIEGI FIZJOTERAPETYCZNE
LECZENIE ZACHOWAWCZE
CELE:
" utrzymanie ruchomości klatki piersiowej i kręgosłupa
FIZYKOTERAPIA
Jak w skoliozach funkcjonalnych  statycznych
KINEZYTERAPIA
Jak w skoliozach funkcjonalnych  statycznych
MASAŻ
Jak w II stopniu zniekształcenia oraz bez masażu segmentarnego
LECZENIE OPERACYJNE
CELE:
" rozluz
nienie skrzywienia
" adaptacja krążeniowo-oddechowa
FIZYKOTERAPIA
Nie stosujemy żadnych zabiegów.
KINEZYTERAPIA
Przed operacją:
" ćwiczenia rozciągające tkanki przykurczone
Po operacji:
" ćwiczenia oddechowe,
" ćwiczenia izometryczne
" ćwiczenia prawidłowej postawy
" ćwiczenia wzmacniające mięśnie
" ćwiczenia w wodzie i pływanie
MASAŻ
Masaż klasyczny grzbietu, klatki piersiowej, kończyn górnych i kończyn dolnych
KLATKA PIERSIOWA LEJKOWATA
PECTUS INFUNDIBULIFORME,
PECTUS EXCAVATUM
Jest to tak zwana klatka piersiowa ,,szewska . Jest to wrodzone zniekształcenie przedniej ściany
klatki piersiowej, polegające na wygięciu do tyłu trzonu mostka wraz z przyległymi żebrami.
Zmiany przeważnie występują niesymetrycznie. Przymostkowe odcinki żeber są silnie wygięte do
tyłu, a miejsce kątowego zgięcia przypadają przeważnie na granicy pomiędzy częścią chrzęstną, a
kostną żeber. W następstwie zapadnięcia dolnego odcinka mostka powiększa się fizjologiczna kifoza
piersiowa. Jednocześnie głowa, szyja i barki opadają do przodu. Spłaszczenie klatki piersiowej
upośledza oddychanie I krążenie.
LECZENIE
Jeżeli nie występują zmiany w układzie krążenie i oddechowym, stosuje się leczenie
zachowawcze lub operacyjne w zależności od stopnia deformacji. Jeżeli natomiast zmiany w tych
dwóch układach występują to jedyną skuteczną formą leczenia jest zabieg chirurgiczny.
STOSOWANE ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE
CELE:
" zwiększenie pojemności życiowej płuc
" zwiększenie ruchomości klatki piersiowej, stawów barkowych i kręgosłupa
" wzmocnienie mięśni oddechowych
" wzmocnienie mięśni grzbietu
FIZYKOTERAPIA
Nie stosuje się żadnych zabiegów
KINEZYTERAPIA
" ćwiczenia obręczy barkowej, głowy i tułowia we wszystkich płaszczyznach
" ćwiczenia oddechowe
" ćwiczenia wzmacniające mięśnie grzbietu, pośladków i brzucha
" ćwiczenia rozprężające klatkę piersiową
" ćwiczenia o charakterze wytrzymałościowym
MASAŻ
Masaż klasyczny
Faza I- masaż rozluz
niający klatki piersiowej w ułożeniu na plecach
Faza II- masaż pobudzający mięśni grzbietu
Masaż segmentarny klatki piersiowej bez chwytu sprężynowania
KLATKA PIERSIOWA KURZA
PECTUS GALLINACEUM,
PECTUS CARNATUM
Jest to wada polegająca na nadmiernym uwypukleniu przedniej ściany klatki piersiowej.
Wyróżnia się dwie postacie tej wady: pierwsza polega na nadmiernym wypukleniu do przodu
rękojeści mostka, druga polega na uwypukleniu trzonu mostka. Zniekształcenie to nie wywołuje
zaburzeń pracy serca ani układu oddechowego. Często jednak deformacji towarzyszą wrodzone
wady serca, dychawica oskrzelowa lub przepuklina przeponowa.
LECZENIE
W leczeniu nie stosuje się zabiegów chirurgicznych, gdyż dają one niewielką poprawę i zawsze
następuje nawrót.
STOSOWANE ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE
CELE:
" zwiększenie pojemności życiowej płuc
" zwiększenie ruchomości klatki piersiowej, stawów barkowych i kręgosłupa
" wzmocnienie mięśni oddechowych
" wzmocnienie mięśni grzbietu
" rozciągnięcie boków klatki piersiowej oraz dolnych łuków żeber
FIZYKOTERAPIA
Nie stosujemy żadnych zabiegów.
KINEZYTERAPIA
" ćwiczenia wzmacniające mięśnie posturalne
" ćwiczenia zwiększające ruchomość kręgosłupa i obręczy barkowej
" ćwiczenia rozciągające boki klatki piersiowej
MASAŻMasaż klasyczny
Faza I- masaż rozluz
niający klatki piersiowej
Faza II- masaż pobudzający grzbietu
Faza III- masaż powłok brzusznych
Masaż segmentarny klatki piersiowej
ZNIEKSZTAA
CENIA SZYI
Najczęściej spotykanym zniekształceniem jest kręcz szyi (torticollis). Wyróżniamy cztery postacie
kręczu szyi:
" wrodzoną: pochodzenia mięśniowego i pochodzenia kostnego
" nabytą: wywołaną procesami zapalnymi, urazami i zburzeniami nerwowymi i nawykową.
WRODZONY KR
CZ SZYI
POCHODZENIA MI
ŚNIOWEGO
TORTICOLLIS CONGENITA MYOGENES
Jest to przymusowe ustawienie głowy w pochyleniu do boku z jednoczesnym skręceniem jej w
stronę przeciwną pochylenia. Przyczyną tej postaci kręczu jest skrócenie mięśnia mostkowo-
sutkowo obojczykowego na skutek jego częściowego zbliznowacenia i zwłóknienia. Zmiany te mogą
powstać we wczesnym okresie rozwojowym wskutek niedorozwoju naczyń krwionośnych lub są
następstwem urazu porodowego.
Zgodnie z czynnością mięśnia m.s.o. głowa ustawia się w zgięciu bocznym, w stronę chorego
mięśnia oraz skręca w stronę przeciwną. I tak: w przypadku lewostronnego kręczu szyja jest zgięta w
lewo i skręcona w prawo. Lewy bark zostaje uniesiony, a cała głowa przesunięta w kierunku strony
zdrowej. W miarę rozwoju dziecka zniekształcenia pogłębia się. Twarz po stronie przykurczonej staje
się mniejsza, kąty oczu i uszu obniżają się, a samo oko wydaje się mniejsze i innego kształtu. nos
odchyla się w stronę chorą. Zniekształcenie to występuje częściej u dziewcząt niż u chłopców i
dotyczy raczej strony lewej niż prawej.
LECZENIE
Stosuje się leczenia zachowawcze lub operacyjne, wtedy kiedy dziecko ukończy 1 rok życia.
STOSOWANE ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE
CELE:
" korekcja zniekształcenia
" utrwalenie korekcji
FIZYKOTERAPIA
Nie stosuje się żadnych zabiegów.
KINEZYTERAPIA
" ćwiczenia czynne tzw. ,,odruch szukania"
MASAŻMasaż klasyczny
Faza I- pogłębienie przykurczu i w tym ułożeniu wykonujemy delikatne głaskania i rozcierania
mięśnia chorego oraz intensywne głaskania i rozcierania mięśnia zdrowego.
Faza II- rozciągnięcie przykurczu i w tym ułożeniu wykonujemy masaż jak wyżej
Faza III- w swobodnym ułożeniu głowy wykonujemy masaż rozluz
niający na mięśniu chorym, jak i
zdrowym
Faza IV- w pozycji jak wyżej wykonujemy masaż mięśni karku
Faza V- w pozycji jak wyżej wykonujemy masaż mięśni czworobocznych
Faza VI- masaż punktowy, po stronie przykurczonej uciski jednostajne (każdy punkt uciskamy przez
15 sekund), po zdrowej uciski przerywane (co sekundę o czasie 1 sekundy).
Faza VII- redresja
WRODZONY KR
CZ SZYI
POCHODZENIA KOSTNEGO
TORTICOLLIS CONGENITA OSTEOGENES
Wada ta spowodowana jest wrodzoną asymetrią boczną w ukształtowaniu kręgosłupa. Asymetria
ta jest wynikiem zaburzeń rozwojowych w obrębie kręgu lub kręgów. Chory nie odczuwa żadnych
dolegliwości bólowych.
LECZENIE
Leczenie jest jedynie zachowawcze i polega na stosowaniu długotrwałych opatrunków
gipsowych lub aparatów - kołnierzy ortopedycznych. Leczenia operacyjnego nie stosuje się ze
względu na bliskie sąsiedztwo rdzenia przedłużonego.
STOSOWANE ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE
CELE:
" korekcja zniekształcenia
" utrwalenie korekcji
FIZYKOTERAPIA
Nie stosuje się żadnych zabiegów.
KINEZYTERAPIA
" ćwiczenia korekcyjne
MASAŻ
Masaż klasyczny
Jak we wrodzonym kręczu szyi pochodzenia mięśniowego bez fazy I i VII.
KR
CZ SZYI NABYTY
TORTICOLLIS ACQIUSITA
Wywołany jest przez różnego rodzaju procesy zapalne toczące się w obrębie szyi, np.:
zapalenie mięśni, gruz
lica węzłów chłonnych czy choroba reumatyczna oraz przez urazy szyi, wady
postawy, zaburzenia nerwowe i porażenia wiotkie.
STOSOWANE ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE
CELE:
" wyrównanie zniekształcenia
" usunięcie przykurczu kręczu
FIZYKOTERAPIA
Nie stosuje się żadnych zabiegów.
KINEZYTERAPIA
" ćwiczenia czynne
" ćwiczenia czynne z oporem
" ćwiczenia korekcyjne
MASAŻ
Masaż klasyczny
Jak we wrodzonym kręczu szyi pochodzenia mięśniowego. Przed masażem należy ustalić który
mięsień jest zdrowy- rozluz
niony, a który chory- napięty.
KR
CZ SZYI NAWYKOWY
TORTICOLLIS HABITUALIS
Spowodowany jest wadliwym ułożeniem płodu w łonie matki. Ponieważ nie występują tutaj
skrócenia i obkurczenia, nie ma przeszkody w powrocie głowy do prawidłowego ustawienia. W
przypadkach tych osiąga się samoistne wyleczenie w ciągu tygodni bądz
miesięcy.
ZNIEKSZTAA
CENIA KOC
CZYN DOLNYCH
DYSPLAZJA I WRODZONE ZWICHNI
CIE
STAWU BIODROWEGO
DYSPLASIA ET LUXATIO COXAE CONGENITA
Dysplazja jest to wrodzone wadliwe ukształtowanie stawu biodrowego mogące doprowadzić do
jego zwichnięcia.
OBJAWY:
" objaw przeskakiwania
" ograniczenie odwodzenia w stawie biodrowym
" wypuklenie okolicy krętarza większego
" nadmierna obracalność uda
" objaw Trendelenburga
" objaw Duchenn'a
" chód kaczkowaty
" hiperlordoza lędz
wiowa
" asymetria fałdów pośladkowych i udowych
STOSOWANE ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE
CELE:
" zmniejszenie ryzyka powikłań
FIZYKOTERAPIA
Stosujemy tylko zabiegi o łagodnym działaniu cieplnym.
KINEZYTERAPIA
" ćwiczenie czynne: zginanie i delikatne odwodzenie w stawach biodrowych, zginanie i
prostowanie w stawach biodrowych i kolanowych, prostowanie w stawie biodrowym w
ułożeniu na brzuchu
" ćwiczenia wzmacniające mięśnie grzbietu i brzucha
" ćwiczenia w wodzie
MASAŻ
Masaż klasyczny całych kończyn dolnych oraz pośladków
BIODRO SZPOTAWE
COXAVARA
Zniekształcenie polega na zmniejszeniu kąta szyjkowo- trzonowego kości udowej. Choroba
występuje najczęściej we wczesnym okresie dojrzewania, rzadziej u dziewcząt niż u chłopców
Wyróżniamy postać wrodzoną i nabytą. Postać wrodzona występuje niekiedy łącznie z wrodzonym
zwichnięciem biodra.
Postać nabyta przeważnie jest efektem:
" działania wzrastającej wagi ciała (zwiększanej noszeniem ciężarów) na niezupełnie jeszcze
stwardniały kościec,
" urazów (np. złamanie szyjki głowy kości udowej),
" chorób kości lub stawów (np.: krzywica, gruz
lica stawu biodrowego, zapalenie stawu
biodrowego).
Poza zmniejszeniem kąta szyjkowo-trzonowego dochodzi do skrócenia i skrzywienia szyjki,
najczęściej ku tyłowi. Może również, wystąpić zniekształcenie głowy kości udowej, co prowadzi do
jej nadwichnięcia. Obserwuje się zmiany w ułożeniu mięśni pośladkowych, osłabienie lub nawet
zanik mięśni odwodzących oraz skrócenie przywodzicieli. Wszystkie te zmiany patologiczne
prowadzą do zmiany zakresu ruchów.
I tak:
" Zakres ruchu zgięcia jest ograniczony, natomiast nieznacznie wzrasta zakres wyprostu.
" Zakres ruchu odwodzenia jest bardzo ograniczony, natomiast zwiększa się zakres
przywodzenia.
" Rotacja do wewnątrz jest zwiększona, natomiast na zewnątrz  ograniczona.
" Chory stoi z nogą przywiedzioną i skręconą w stawie biodrowym na zewnątrz, stopa jest
odwrócona, a miednica po stronie chorej  obniżona.
" Obserwuje się utykanie lub chód kaczkowaty.
" Niekiedy występuje objaw Trcndclenburga (opadanie miednicy przy nodze uniesionej przez
zgięcie w kolanie).
" We wszystkich okresach choroby obserwuje się ból, osłabienie i drętwienie chorej kończyny.
" W niektórych przypadkach mogą wystąpić zaburzenia krzywizn kręgosłupa, kompensacyjna
koślawość kolana i płaskostopie.
STOSOWANE ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE
CELE:
" odciążenie nasady kości udowej lub jej nastawienie (w przypadkach cięższych).
FIZYKOTERAPIA
" promieniowanie podczerwone,
" helioterapię,
" parafinoterapię,
" elektrostymulację,
" masaże wirowe
" kąpiele solankowe.
KINEZYTERAPIA
" ćwiczenia biernych i czynnych
" ćwiczenia nauki chodzenia (nauka utrzymywania miednicy na jednym poziomie oraz
zwalczanie utykania i chodu kaczkowatego),
" ćwiczenia ogólnych kończyn dolnych,
" ćwiczenia równowagi,
" wszelkiego rodzaju ćwiczeń wolnych.
MASAŻ
Masażem obejmujemy całą chorą kończynę. Postępowanie składa się z dwóch faz:
Faza I masaż rozluz
niający stopy, stawu skokowego, podudzia, kolana, uda i stawu biodrowego z
wykorzystaniem:
Faza II masaż pobudzający tylko i wyłącznie po stronie bocznej i przedniej uda
KOLANO KOŚLAWE
GENU VELGUM
Jest to zniekształcenie nabyte, pojawiające się najczęściej w kilka miesięcy po rozpoczęciu przez
dziecko chodzenia. Głównymi czynnikami sprzyjającymi powstawaniu kolan koślawych są:
" krzywica w okresie niemowlęcym
" szybszy wzrost kłykci wewnętrznych niż zewnętrznych kościudowej
" osłabienie mięśni i więzadeł w okresie dojrzewania
" urazy okolicy stawu
" porażenie mięśni
" choroby stawów
Kolana koślawe mogą powstać wtórnie po biodrach szpotawych, płaskostopiu czy
skrzywieniach kręgosłupa. W obrębie mięśni i więzadeł dochodzi do skrócenia więzadła bocznego
stawu kolanowego oraz do rozciągnięcia więzadła przyśrodkowego. Mięśnie: półścięgnisty,
półbłoniasty, krawiecki i obszerny przyśrodkowy ulegają wydłużeniu. Jednocześnie przykurcza się
pasmo biodrowo-piszczelowe i ścięgno mięśnia dwugłowego uda.
LECZENIE
Na kończyny zakłada się aparat ortopedyczny lub wykonuje się zabieg operacyjny.
STOSOWANE ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE
CELE:
" wzmocnienie mięśni rozciągniętych i rozluz
nienie mięśni przykurczonych
" uzyskanie stabilności stawu i prawidłowego obciążania kończyny
FIZYKOTERAPIA
" promieniowanie IR
" elektrostymulację prądem Traberta
" helioterapia
" parafinoterapia
" masaże wirowe
" kąpiele solankowe
KINEZYTERAPIA
" ćwiczenia czynne wolne całych kończyn dolnych zwłaszcza stóp
" ćwiczenia izometryczne mieśnia czworogłowego uda
" ćwiczenia wzmacniające mięśnie wydłużone
" ruchy bierne
" redresyjne i ułożenia redresujące
MASAŻ
Obejmujemy całe kończyny dolne:
Faza I i Faza IV - wykonujemy łagodne głaskania i delikatne rozcierania
Faza II - wykonujemy masaż rozluz
niający więzadła bocznego stawu kolanowego i ścięgna m.
dwugłowego uda oraz całego pasma biodrowo-piszczelowego.
Faza III - wykonujemy masaż pobudzający mm. półścięgnistego, półbłoniastego, krawieckiego oraz
głowy przyśrodkowej m. czworogłowego uda.
KOLANA SZPOTAWE
GENU LARUM
Jest to zniekształcenie równie częste, jak koślawość kolan. Pojawia się w wieku dziecięcym i
zazwyczaj jest obustronne. Kolana szpotawe są zniekształceniem całej kończyny. Najczęstszą
przyczyną jest krzywica lub zbyt wcześnie rozpoczęta nauka chodzenia
STOSOWANE ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE
CELE:
" wzmocnienie mięśni rozciągniętych
" rozluz
nienie mięśni przykurczonych
" uzyskanie stabilności stawu
" uzyskanie prawidłowego obciążenia kkd
FIZYKOTERAPIA
" promieniowanie podczerwone,
" elektrostymulację prądem Traberta,
" helioterapię,
" parafinoterapię,
" masaże wirowe
" kąpiele solankowe
KINEZYTERAPIA
" ćwiczenia czynne wolne całych kończyn dolnych (szczególnie stóp),
" ćwiczenia izometryczne właściwe mięśni: pośladkowych i dwugłowego uda,
" ćwiczenia wzmacniające mięśnie: pośladkowe, dwugłowy uda i strzałkowe, w pozycji
półleżącej z wyprostowanym kolanem,
" ruchy bierne redresyjne
" ułożenie redresujące
MASAŻ
Masaż jak przy kolanach koślawych
w fazie I i IV dołączamy opracowanie mięśni pośladkowych.
w fazie II wykonujemy masaż rozluz
niający mięśnia półścięgnistego i mięśnia półbłoniastego oraz
więzadła przyśrodkowego stawu kolanowego.
w fazie III wykonujemy masaż pobudzający mięśni: pośladkowych, dwugłowego uda i
strzałkowych.
STOPA KOC
SKA
PES EQUINUS
Jest zniekształceniem wrodzonym lub nabytym. Postać wrodzona występuje rzadziej, jest lżejszego
stopnia i obejmuje tylko staw skokowy. Postać nabyta występuje przeważnie w przypadkach
mózgowego porażenia dziecięcego.
Pięta jest uniesiona ku górze i chory chodzi na palcach, opierając ciężar ciała na główkach kości
śródstopia, co powoduje ich rozepchnięcie. Rzadko obserwuje się zmiany kostne, natomiast w
obrębie więzadeł ulegają rozciągnięciu: przednie więzadło st. skokowego, przednia część więzadeł
bocznych i wszystkie więzadła grzbietu stopy. Jednocześnie dochodzi do skrócenia więzadeł
podeszwowych. W obrębie podudzia obserwuje się wydłużenie mięśni przedniej grupy piszczelowej
oraz przykurcz mięśni łydki, ścięgna Achillesa, długich zginaczy palców i mięśnia strzałkowego
długiego.
LECZENIE
W przypadkach wcześniej wykrytych (u dzieci) stosuje się odpowiednie unieruchomienia i
ćwiczenia. Do unieruchomienia używane są różnego typu szyny, gips lub aparaty zapobiegające
zginaniu podeszwowemu stopy. Natomiast u dorosłych konieczne jest leczenie chirurgiczne.
STOSOWANE ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE
CELE:
" rozluz
nienie przykurczonych więzadeł i mięśni, i doprowadzenie ich do stanu fizjologicznego
FIZYKOTERAPIA
" promieniowanie IR
" elektrostymulacja prądem Traberta
" helioterapia
" parafinoterapia
" masaż wirowy
" kąpiel solankowa
KINEZYTERAPIA
" redresje bierne i ułożeniowe mięśni łydki
" ćwiczenia czynne wolne zgięcia grzbietowego stopy z ustabilizowaną piętą
" ćwiczenia czynne mięśni prostowników palców i palucha
MASAŻ
W leczeniu zachowawczym:
I Faza- masaż rozluz
niający mięśni łydki i ścięgna Achillesa,stosujemy głaskania, głębokie i powolne
rozcierania,głębokie ugniatania podłużne.
II Faza- masaż rozluz
niający mięśni łydki i ścięgna Achillesa przy maksymalnym zgięciu
grzbietowym stopy
III Faza- masaż rozluz
niający stopy, stawu skokowego i podudzia
IV Faza- delikatna redresja rozciągająca ścięgno Achillesa
V Faza- masaż pobudzający po stronach: grzbietowej stopy i przedniej podudzia, stosujemy
intensywne głaskania, rozcierania, ugniatania poprzeczne, uciski punktowe,
oklepywanie i wibrację podłużną
STOPA SZPOTAWA
PES VARUS
Jest to zniekształcenie występujące częściej niż stopa końska. dochodzi tu do ustawienia stopy w
pozycji nadmiernego odwrócenia i przywiedzenia, w związku z czym chory chodzi na jej
zewnętrznym brzegu. Obserwuje się przykurcz mięśni piszczelowego przedniego i tylnego oraz
więzadeł po stronie wewnętrznej stopy i stawu skokowego. Jednocześnie mięśnie strzałkowe i
więzadła strony zewnętrznej stopy i stawu skokowego są rozciągnięte.
STOSOWANE ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE
CELE:
" rozluz
nienie przykurczonych więzadeł i mięśni oraz korekcja ustawienia
FIZYKOTERAPIA
" promieniowanie IR
" elektrostymulacja prądem Traberta
" helioterapia
" parafinoterapia
" masaż wirowy
" kąpiele solankowe
KINEZYTERAPIA
" ćwiczenia bierne i czynne stopy
" redresje
" nauka chodzenia w obuwiu ortopedycznym
" utrzymanie efektów korekcji
MASAŻ
I Faza- masaż rozluz
niający mięśni piszczelowego przedniego i tylnego, więzadła strony
wewnętrznej stopy i ścięgna Achillesa, stosujemy głaskania, powolne głębokie rozcierania, głębokie
ugniatania podłużne
II Faza- masaż jw. przy maksymalnym nawróceniu i odwiedzeniu stopy w celu rozciągnięcia
przykurczu
III Faza- masaż rozluz
niający stopy, stawu skokowego i podudzia
IV Faza- redresja rozciągająca ścięgno Achillesa
V Faza- masaż pobudzający mięśni strzałkowych oraz więzadeł strony zewnętrznej stopy i stawu
skokowego, stosujemy mocne głaskania, rozcierania, ugniatania poprzeczne , uciski punktowe
oraz oklepywanie
STOPA WYDR
ŻONA
PES EXCAVATUS
W tym zniekształceniu dochodzi do pogłębienia się łuku podłużnego. Zazwyczaj zniekształceniu
towarzyszą szpotawe palce. W większości przypadków jest to zniekształcenie nabyte, może
występować pojedynczo lub też łączyć się z innymi postaciami.
PRZYCZYNY:
" porażenie lub osłabienie mięśni międzykostnych i glistowatych
" porażenie mięśnia zginacza długiego palców
" zbyt ciasne buty lub skarpetki
" współistnienie innego zniekształcenia
W konsekwencji dochodzi do przykurczu rozcięgna podeszwowego stopy.
LECZENIE
W przypadkach lżejszych stosuje się masaż i korekcję ustawienia za pomocą redresji oraz wkładek
ortopedycznych i specjalnego obuwia. Przypadki cięższe wymagają leczenia operacyjnego.
STOSOWANE ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE
CELE:
" korekcja zniekształcenia
FIZYKOTERAPIA
" zabiegi rozgrzewające
" prądy faradyczne
KINEZYTERAPIA
" ćwiczenia reedukacyjne wewnętrznych mięśni stopy
" ćwiczenia ogólnousprawniające kończyny dolne
" nauka chodzenia w obuwiu ortopedycznym
" ćwiczenia rozciągające stopę
MASAŻ
I Faza- masaż ogólny stopy, stawu skokowego i podudzia, stosujemy głaskania i rozcierania
II Faza- masaż rozluz
niający rozcięgna podeszwowego, stosujemy rozcierania
III Faza- redresja
STOPA KOC
SKO - SZPOTAWA
PES EQUINOVARUS
Jest to najczęstsza wada stopy. Zniekształcone są stawy: skokowy górny i dolny oraz śródstopno-
stępowe. Wyróżniamy postać porażenną i wrodzoną. Wewnętrzny brzeg stopy jest uniesiony i
skrócony, łuk podłużny jest większy. Zewnętrzny brzeg stopy staje się wypukły i na nim spoczywa
ciężar ciała, pięta jest mała. Chód jest niezgrabny i kaczkowaty. Zmiany patologiczne dotyczą kości,
więzadeł i mięśni.
W obrębie kości dochodzi do przemieszczenia kości skokowej ku przodowi, kość piętowa jest
uniesiona, przechylona do wewnątrz i skręcona przyśrodkowo. W obrębie więzadeł przykurczone są
więzadła podeszwowe stopy oraz więzadła strony wewnętrznej. rozciągnięciu ulegają więzadła
grzbietowej i bocznej powierzchni stopy.
W obrębie mięśni przykurczone są ścięgno Achillesa, mięśnie przedniej grupy piszczeli, a
rozciągnięte są mięśnie strzałkowe.
LECZENIE:
W leczeniu stosuje się korekcję ręczną zniekształcenia lub wykonuje się zabieg chirurgiczny.
STOSOWANE ZABIEGI FIZJOTERAPEUTYCZNE
CELE:
" skorygowanie zniekształcenia
FIZYKOTERAPIA
" promieniowanie IR
" elektrostymulacja prądem Traberta
" helioterapia
" parafinoterapia
" masaże wirowe
" kąpiele solankowe
KINEZYTERAPIA
Po zabiegu operacyjnym stosuje się:
" ćwiczenia oddechowe
" ćwiczenia czynne z oporem zdrowej kończyny
" obciążanie stopy
" ćwiczenia ogólnousprawniające (oraz)
" ćwiczenia czynne i bierne stopy
" ćwiczenia czynne wolne z oporem ruchów odwodzenia i nawracania
" nauka chodzenia w obuwiu ortopedycznym
MASAŻ
Faza I- łagodny masaż stopy, stawu skokowego i podudzia.
Faza II- wykonujemy głaskania i powolne, lecz głębokie rozcierania podeszwowej strony stopy,
wewnętrznej strony stopy, mięśni przedniej grupy piszczeli, mięśnia piszczelowego tylnego i ścięgna
Achillesa.
Faza III- wykonujemy korekcję zniekształcenia.
Faza IV- wykonujemy głaskania, energiczne rozcierania i ugniatanie poprzeczne grzbietowej i
bocznej powierzchni stopy, mięśni strzałkowych i mięśni łydki.