Zakład pracy chronionej jako element
świadomej polityki podatkowej
Zakłady pracy chronionej to zakłady, których powstanie miało na celu pomoc
ludziom niepełnosprawnym pod względem fizycznym lub umysłowym w znalezieniu
zatrudnienia i umożliwić im uzyskanie trochę niezależności.. Stworzenie zakładu pracy dla
ludzi niepełnosprawnych wymaga nie tylko odpowiednich warunków w miejscu pracy i
specjalistycznej opieki, ale także zapewnienia różnych szkoleń. Aby przekonać
pracodawców do zmierzenia się z takimi utrudnieniami i do zatrudniania takich ludzi
trzeba było zaoferować im wiążące się z tym korzyści. Zdecydowano, że najlepszym
sposobem będzie zaoferowanie pracodawcom różnych ulg i zwolnień podatkowych.
Poniżej przedstawię niektóre z nich i warunki z ich korzystania.
Zakład pracy chronionej to taki zakład, w którym pracodawca zatrudnia nie mniej
niż 20 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu oraz wskaz
nik zatrudnienia
osób niepełnosprawnych powinien wynosić:
1) co najmniej 40%, a w tym co najmniej 10% ogółu zatrudnionych muszą stanowić
osoby zaliczone do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności
2) co najmniej 30% zatrudnionych powinny stanowić niewidomi lub psychicznie
chorzy albo upośledzeni umysłowo zaliczeni do znacznego albo umiarkowanego
stopnia niepełnosprawności
Do pracowników tych zalicza się także osoby niepełnosprawne wykonujące pracę
nakładczą.
Prowadzący taki zakład musi zapewnić odpowiednie pomieszczenie, zgodne z
przepisami oraz opiekÄ™ lekarskÄ… itp.
Prowadzący zakład pracy chronionej może być osoba fizyczna, osoba prawna,
jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, pod warunkiem, że
zatrudniają one pracowników. Jeżeli zajmują się zawodowo prowadzeniem stałej
działalności gospodarczej, w celach zarobkowych to są one przedsiębiorcami.
Zwolnienia z podatków
Prowadzący zakład pracy chronionej (ustawa o rehabilitacji) jest zwolniony w
stosunku do tego zakładu:
·ð Z podatków:
1) podatek dochodowy od osób fizycznych
2) podatek dochodowy od osób prawnych
3) podatek od nieruchomości
4) podatek od transportu
5) podatek rolny
6) podatek leśny
7) podatek od spadków i darowizn
·ð Z wpÅ‚at do urzÄ™du skarbowego należnoÅ›ci z tytuÅ‚u podatku od towarów i usÅ‚ug
·ð Z niepodatkowych należnoÅ›ci budżetowych
Zwolnienie to nie dotyczy podatku od gier, podatku akcyzowego i cła.
Środki uzyskane z tytułu zwolnienia z podatków prowadzący zakład pracy chronionej
przekazuje na:
·ð PaÅ„stwowy Fundusz Rehabilitacji Osób NiepeÅ‚nosprawnych w wysokoÅ›ci 10 %
·ð ZakÅ‚adowy fundusz rehabilitacji osób niepeÅ‚nosprawnych w wysokoÅ›ci 90%
Ad 1 i 2) Zwrot  w stosunku do tego zakładu oznacza, że zwolnienie dotyczy tylko
tych dochodów osoby fizycznej lub prawnej, która uzyskuje ona ze z
ródła przychodów
jakim jest działalność gospodarcza prowadzona w formie ZPChr. Wolne od podatku są
również dotacje, subwencje i dopłaty otrzymane przez PFRON. Pomimo, że większość
pieniędzy jest przeznaczana na fundusze, prowadzący zakład może osiągnąć znaczne
korzyści. Może on otrzymać od PFRON pomoc na realizację działalności. Można
otrzymać np:
·ð dofinansowanie w wysokoÅ›ci 50% oprocentowania zaciÄ…gniÄ™tych kredytów
bankowych
·ð pożyczkÄ™ na cele inwestycyjne, modernizacjÄ™ lub n a restrukturyzacjÄ™ zakÅ‚adu  z
możliwością jej umorzenia, w wysokości do 50%
·ð dofinansowanie wynagrodzeÅ„ osób niepeÅ‚nosprawnych
·ð zwrot kosztów szkoleÅ„ osób niepeÅ‚nosprawnych
·ð subwencje w zwiÄ…zku z zatrudnieniem osób niepeÅ‚nosprawnych
Ponadto gdy zakup środka trwałego sfinansowano ze środków zakładowego funduszu
rehabilitacji odpisy amortyzacyjne będą stanowiły koszt uzyskania przychodu.
Ad 3) warunkiem uzyskania zwolnienia z podatku jest tylko warunek, że podmiot ten
jest ZPChr. Na zakres zwolnienia nie ma wpływu fakt wynajmowania nieruchomości
lub jej części będącej własnością ZPChr innym osobom i czerpania z tego zysków.
VAT
Zakłady pracy chronionej będący zgodnie z przepisami ustawy a VAT podatnikami
tego podatku mogą wybrać zwolnienie od podatku lub dokonywać rozliczeń z tego
tytułu na zasadach przepisów określonych w ustawach o podatku VAT i o rehabilitacji
zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Zakłady te mogą wybrać zwolnienie, bez względu na wartość sprzedaży towarów, pod
warunkiem złożenia przez podatnika pisemnego oświadczenia we właściwym urzędzie
skarbowym. Przepis nie określa w jakim terminie należy takie oświadczenie złożyć.
Wynika z tego, że w każdym czasie roku podatkowego zakład może się zdecydować
na wybór zwolnienia., zawiadamiając odpowiedni urząd. Jednakże gdy ZPChr  osoba
prawna wybierze zwolnienie od VAT, jego odział samodzielnie sporządzający bilans
może być płatnikiem tego podatku.
Jeżeli jednak kwota zwolnienia jest wyższa od iloczynu liczby pracowników
niepełnosprawnych oraz trzykrotności najniższego wynagrodzenia, różnica podlega
przekazaniu na PFRON.
ZPChr zwolniony od podatku na podstawie przepisów określonych w ustawie nie ma
obowiązku składania w urzędzie skarbowym deklaracji podatkowej VAT 7.Nie ma też
obowiÄ…zku prowadzenia ewidencji na potrzeby VAT-u.
Zakłady pracy chronionej były stworzone aby pomóc ludziom niepełnosprawnym. Nie
mniej jednak często przedsiębiorcy nadużywają tej formy prowadzenia
przedsiębiorstwa. Sceptycy twierdzą, że przepisy sprzyjają unikaniu podatków, a nie
ochronie praw osób niepełnosprawnych. Zdarzają się bowiem często sytuacje, że
zatrudnia się osoby niepełnosprawne, nawet gdy ich praca nie jest przydatna, tylko
dlatego, że zyski z ich zatrudnienia przewyższają ich wynagrodzenie i koszty
utrzymania.
y
ródło: S. Kruk, Zakłady pracy chronionej w świetle przepisów podatkowych.