Przejście części zakładu pracy: kogo obejmują jego skutki?
Przejście części zakładu pracy: kogo obejmują jego skutki?
Przejście części zakładu pracy: kogo obejmują jego skutki?Pracownicy przejmowanej jednostki
zakładu pracy stają się z mocy prawa podwładnymi nowego szefa. Niejednokrotnie jednak ustalenie,
czy danego pracownika obejmują skutki przekształceń w firmie, bywa kłopotliwe. Dla oceny w tym
zakresie kluczową rolę odgrywa faktyczne powiązanie zatrudnionego z jednostką, która trafia w ręce
przejemcy.
Przypomnijmy, z art. 23 K.p. wynika, że zmiana pracodawcy będąca konsekwencją przejęcia zakładu
pracy (części zakładu pracy) następuje z mocy prawa. Pracodawca przejmujący firmę automatycznie
wstępuje w prawa i obowiązki poprzedniego szefa wynikające z treści indywidualnych stosunków
pracy. Nie ma zatem potrzeby, aby w związku z przejściem firmy zawierano z przejętymi
pracownikami nowe umowy o pracę (por. wyrok SN z 28 września 1990 r., I PR 251/90, OSN 1992, Nr
5, poz. 78). Jedyny wyjątek stanowią tu osoby zatrudnione na innej podstawie niż umowa o pracę,
którym nowy pracodawca zobowiązany jest przedstawić nowe warunki pracy i płacy.
W szczególności nie istnieje możliwość, aby skutek przejęcia firmy stał się przedmiotem porozumień
zainteresowanych pracodawców. SN niejednokrotnie już podkreślał, że żadne uzgodnienia nie mogą
wyłączyć lub zmienić skutku przejścia zakładu pracy, który ustawodawca wskazał w przepisach. I tak
np., w wyroku z 17 maja 1995 r. (I PRN 9/95, OSNAPiUS 1995, Nr 20, poz. 248) wskazano, że
stosowanie art. 23 ż 1 K.p. nie może zostać wyłączone postanowieniami cywilnoprawnej umowy
dzierżawy.
Analogiczny pogląd SN wyraził w wyroku 1 lutego 2000 r. (I PKN 508/99, OSNAPiUS 2001, Nr 12, poz.
412), w którym nie pozostawiono żadnych wątpliwości, iż przepis art. 23 ż 1 K.p. ma charakter
bezwzględnie obowiązujący i przejęcie w tym trybie pracowników przez nowego pracodawcę
następuje z mocy prawa, co nie jest uzależnione od jakichkolwiek czynności pracowników. Nie jest
również możliwe uchylenie skutków działania tego przepisu w wyniku czynności prawnej (umowy)
pomiędzy dotychczasowym i nowym pracodawcą.
Natomiast dla stwierdzenia, których pracowników dotyczy wskazany powyżej skutek przejęcia części
firmy zasadnicze znaczenie ma tylko i wyłącznie faktyczne związanie pracownika z określoną częścią
zakładu pracy. W praktyce oznacza to, że zatrudnieni, którzy faktycznie związani są z przejmowaną
częścią firmy stają się pracownikami nowego szefa (przejemcy), a pozostali kontynuują stosunek
pracy z dotychczasowym pracodawcą. Takie też jest stanowisko SN, który np. w orzeczeniu z 14
paz
dziernika 1997 r. (I PKN 299/97, OSNAPiUS 1998 nr 18, poz. 536), potwierdził, że dla oceny czy
nastąpiło przejście pracownika do nowego pracodawcy wskutek przejęcia części zakładu pracy,
decydujące znaczenie ma powiązanie pracownika z konkretną jednostką organizacyjną, w której jest
zatrudniony.
Strona 1 z 2
Przejście części zakładu pracy: kogo obejmują jego skutki?
Jeżeli pracownik świadczy pracę na rzecz różnych jednostek dotychczasowego zakładu pracy, to
ocena, czy obejmuje go skutek przejęcia części firmy, może przysporzyć nieco więcej problemów.
Sam SN przyznaje, że (por. uzasadnienie wyroku z 1 paz
dziernika 1997 r. I PKN 301/97, OSNAPiUS
1998, Nr 14, poz. 42 ) ustalenie w takim wypadku, czy stosunek pracy danego pracownika był
związany z tą częścią zakładu pracy, która została przejęta przez nowego pracodawcę, może
napotykać na spore trudności, już chociażby z tego powodu, iż stroną stosunku jest zakład pracy
(pracodawca), a nie jego część. Wówczas jednak decydującą rolę ma stopień, w jakim zatrudniony
powiązany jest z poszczególnymi jednostkami firmy.
W przypadku natomiast, gdy ustalenie związania pracownika z przejętą częścią zakładu pracy okazuje
się niemożliwe, to zmiana pracodawcy tego pracownika po prostu nie dotyczy (por. wyrok SN z 3
kwietnia 2007 r., III PK 245/06, OSNAPiUS 2008, Nr 11-12, poz. 162).
Przy okazji poruszanego tu zagadnienia warto podkreślić, że szef nie może swobodnie decydować,
których pracowników obejmie skutek przejęcia firmy. W opinii SN (por. wyrok z 17 marca 2005 r., III
PK 82/04), dowolne i jednostronne "przypisanie" przez pracodawcę do wydzielonych zakładowych
jednostek organizacyjnych pracownika, który wcześniej nie wykonywał w nich pracy, nie prowadzi do
przejęcia tego pracownika przez nowego pracodawcę w razie przejścia na niego tych jednostek
organizacyjnych jako części zakładu pracy.
Ponadto, nie można mówić o przejściu pracownika do nowego pracodawcy w trybie art. 23 ż 1 K.p.,
jeżeli nie był on zatrudniony w przejętej części zakładu pracy i został ,,przekazany" w dacie
póz
niejszej niż przejęcie wydzielonej części zakładu pracy przez nowego szefa (por. wyrok SN z 15
marca 2001 r., I PKN 304/00, OSNAPiUS 2002, Nr 24, poz. 590).
Strona 2 z 2