Zarządzanie  Wykład nr 2 Rzeszów, dn. 28-02-2011
Zarządzanie  Wykład 2
dr inż. Mariola Grzebyk
Katedra Ekonomiki i ZarzÄ…dzania,
Wydział Ekonomii
Uniwersytetu Rzeszowskiego
Temat: Definicje kierowania, administrowania,
zarzÄ…dzania.
Cechy organizacji:
1. Organizacje są tworami człowieka i służą wykonaniu określonego celu (celów),
zatem sÄ… zorientowane celowo.
2. W skład organizacji wchodzą ludzie, stanowiący jej niezbędny element
(bez ludzi organizacja jest fikcją, która nie może funkcjonować), oraz środki rzeczowe,
którymi posługują się ludzie podczas działania.
3. Organizacje są systemami zachowującymi rozmyślnie, to znaczy że mogą korygować
i zmieniać wyznaczone cele.
4. Są wyodrębnione z otoczenia i są otwarte. Z jednej strony biorą z otoczenia to, co jest
niezbędne do działania  zasoby ludzkie, energię, zasoby materialne, informacyjne
i finansowe; z drugiej dostarczają otoczeniu różne dobra, usługi, wartości, informacje.
5. Organizacje są ustrukturalizowane, czyli uporządkowane wewnętrznie oraz
zhierarchizowane pod względem istnienia podsystemów w systemie
i podporzÄ…dkowania.
6. Są szczególnie złożone, co nie pozwala do końca odwzorować ani opisać ich struktury.
Możliwe jest na przykład graficzne przedstawienie struktury danej organizacji,
ukazując tylko organy najważniejsze komórki, ale nie możliwe jest dokładnie opisanie
powiązań i interakcji następujących między nimi.
7. Organizacje mają wyodrębniony człon kierowniczy (sterujący).
8. Są stabilne, zdolne do utrzymania wewnętrznej równowagi mimo zmian zachodzących
w otoczeniu.
9. Organizacje są ekwifinalne, co oznacza, że podobne efekty mogą być realizowane
w różnych strukturach organizacyjnych i w wyniku różnych procesów organizacyjnych.
10. SÄ… systemami samoorganizujÄ…cymi siÄ™, zdolnymi do podnoszenia stopnia swojego
wewnętrznego uporządkowania.
11. Organizacje utrwalajÄ… sposoby zachowania ludzi i funkcjonowania organizacji
w drodze instytucjonalizacji i formalizacji.
Copyright ©2011 by Latarnik  Starosta ZmRoku http://ekonomiczne.pun.pl/ Str. 1/4
Zarządzanie  Wykład nr 2 Rzeszów, dn. 28-02-2011
Pojęcie  kierowanie w znaczeniu ogólnym jest pojęciem najszerszym (szerszym niż zarządzanie).
NowoczesnÄ… formÄ… zarzÄ…dzania jest controlling - planowanie i kontrola
(funkcja tradycyjna) i zasilanie w informacjÄ™.
Def.:
KIEROWANIE w znaczeniu ogólnym to takie działanie, które zmierza
do spowodowania funkcjonowania innych rzeczy zgodnego z celem tego,
kto kieruje nimi.
W tym znaczeniu w każdym działaniu kierowniczym wyróżnimy trzy elementy:
1) kierujÄ…cego,
2) proces kierowania,
3) kierowanego.
2
rzecz
1 3
proces oddziaływania
KierujÄ…cy kierowany
(ktoÅ› lub coÅ›)
istota żywa,
ożywiona
Istota żywa to np. roślina, zwierzę, człowiek.
KIEROWANIE w znaczeniu wÄ…skim
odnosi się tylko i wyłącznie do istot żywych (ludzi).
Większość autorów jest zgodna, że kierowanie sprowadza się do działania zmierzającego
do spowodowania działania innych ludzi zgodnie z celem kierującego. Chodzi więc tutaj
o wpływanie (inaczej oddziaływanie) przez kierującego na podwładnych, inaczej
kierowanych w tym sensie, aby realizowali wolę kierownika, który zmierza świadomie
i celowo do wywarcia określonego wpływu na zachowania innych.
ZARZ
DZANIE:
Def. 1: Przez zarządzanie rozumie się pewne celowe, świadome i wyodrębnione
działanie człowieka w zorganizowanym zespole ludzkim w działającej organizacji
społecznej.
Def. 2: Przez zarządzanie rozumie się zdolność zarządzającego do poddania swej woli
woli zarządzanych celem urzeczywistnienia celów i zadań postawionych
przez zarządzającego lub przyjętych przez niego z zewnątrz.
Pojęcie zarządzania jest bliskie pojęciu  rządzenie i  administrowanie .
W tych ostatnich dwóch pojęciach silniejszy nacisk kładzie się na samą władzę i jej z
ródło przy utrzymaniu treści
wszystkich innych funkcji zarządzania. Terminy te są częściej stosowane w naukach społecznych, szczególnie
prawnych i politycznych.
Wielu autorów uznaje, że kategorie  rządzenie i  administrowanie odnosi się raczej do dużych organizacji,
w których działalność gospodarcza nie stanowi wyłącznej domeny działalności.
W języku polskim te terminy stosowane są głównie w odniesieniu do instytucji państwa i jego złożonego
funkcjonowania.
Copyright ©2011 by Latarnik  Starosta ZmRoku http://ekonomiczne.pun.pl/ Str. 2/4
Zarządzanie  Wykład nr 2 Rzeszów, dn. 28-02-2011
Def.: STEROWANIE
definiuje się jako wszelkie celowe oddziaływanie jednego systemu na inny w celu
otrzymania takich zmian przebiegu procesu zachodzÄ…cego w przedmiocie sterowania
lub stanu sterowanego systemu w danej chwili, które uważa się za pożądane.
Schemat podstawowych pojęć związanych z zarządzaniem organizacjami:
Sterowanie
Działanie
w znaczeniu ogólnym
Sterowanie Kierowanie
automatyczne w znaczeniu ogólnym
Kierowanie ludz
mi Kierowanie rzeczami
Przywództwo Zarządzanie
RzÄ…dzenie
Wśród wielu definicji zarządzania można spotkać następujące:
Def.: Zarządzanie to  działalność kierownicza polegająca na ustaleniu celów
i powodowaniu ich realizacji w organizacjach podległych zarządzającemu
na podstawie własności środków produkcji lub dyspozycji nimi.
Pojęcie  zarządzanie jest węższe niż  kierowanie , które dotyczy osób, instytucji lub rzeczy niekoniecznie
podległych kierującemu z tytułu własności środków produkcji.
Def.:  Zarządzanie to koordynacja zbiorowych wysiłków w kierunku wyznaczonych celów.
Ta koordynacja dokonywana jest: poprzez ludzi, przy wykorzystaniu techniki,
w organizacjach, w oparciu o wyznaczone zadania .
Wspólną cechą definicji zarządzania jest koordynacja różnorodnych zadań
przez kierującego, której zakres zależy od:
charakteru procesu działania zespołowego zdeterminowanego celami,
skalÄ… i warunkami realizacji;
poziomu i struktury motywacji uczestników działania zespołowego;
poziomu i struktury kwalifikacji członków zespołu.
Obserwacja różnych działań zespołowych prowadzi do wniosku, że niektóre z nich mogą mieć charakter
autonomiczny (np. projektowanie jako jeden z procesów projektowych).
Copyright ©2011 by Latarnik  Starosta ZmRoku http://ekonomiczne.pun.pl/ Str. 3/4
Zarządzanie  Wykład nr 2 Rzeszów, dn. 28-02-2011
Historia rozwoju zarzÄ…dzania
Rys historyczny.
W ramach rozwoju historycznego nauki o kierowaniu i zarządzaniu można
wyodrębnić wiele różnych kierunków czy też nurtów.
SÄ… to przede wszystkim:
1) kierunek  naukowej organizacji pracy określany jako szkoła klasyczna lub nurt
inżynierski; w ramach tego kierunku wyróżnia się:
1a) fordyzm;
1b) szkoła neoklasyczna;
2) kierunek administracyjny (nazywany też inaczej kierunkiem neoklasycznym);
3) kierunek socjologiczno-psychologiczny, a w jego ramach:
3a) szkoła stosunków międzyludzkich,
3b) szkoła behawioralna;
4) szkoła procesów zarządzania, obejmuje dwa podkierunki:
4a) badań operacyjnych,
4b) teorii podejmowania decyzji;
5) podejście systemowe;
6) podejście sytuacyjne.
Podsumowując wszystkie kierunki, można stwierdzić:
Każdy z wyróżnionych kierunków i szkół niezależnie od ich twórców ma swoich
kontynuatorów, propagatorów i zwolenników, którzy dostrzegają w jego ideach
i koncepcjach istotne właściwości, które można obecnie wykorzystywać we współczesnych
organizacjach.
Uwaga!
Trzeba zapamiętać rysy historyczne szkół bez życiorysów ich twórców.
Copyright ©2011 by Latarnik  Starosta ZmRoku http://ekonomiczne.pun.pl/ Str. 4/4