Zarządzanie  Wykład nr 7 Rzeszów, dn. 11-04-2011
Zarządzanie  Wykład 7
dr inż. Mariola Grzebyk
Katedra Ekonomiki i ZarzÄ…dzania,
Wydział Ekonomii
Uniwersytetu Rzeszowskiego
Temat: Rodzaje planowania.
Planowanie strategiczne.
Rodzaje planowania
Ze względu na kryterium czasu wymienia się:
planowanie krótkookresowe (do roku, mniej więcej do ok. miesiąca),
długookresowe (powyżej roku).
Czasami wymienia się też planowanie średniookresowe (do roku).
Kryterium nr 2: funkcje realizowane przez przedsiębiorstwo
(funkcje finansowe, produkcyjne, zaopatrzeniowe, administracyjne, funkcje zwiÄ…zane
z jakością, ludz
mi itd.)
W związku z funkcjami realizowanymi przez przedsiębiorstwo
można wyodrębnić przykłady planowania:
planowanie kosztów,
planowanie finansów,
planowanie zaopatrzenia,
planowanie produkcji,
planowanie sprzedaży itd.
Kryterium nr 3: szczebel zarzÄ…dzania
Rodzaje planowania ze względu na szczebel zarządzania:
planowanie operacyjne  to planowanie najkrótsze, w jego ramach przygotowuje
się cele operacyjne (kierownictwo szczebla najniższego);
planowanie taktyczne - w ramach tego planowania przygotowuje siÄ™ cele taktyczne,
przygotowywane przez średni szczebel zarządzania,
realizowane w czasie do ok. roku;
planowanie strategiczne - planowanie, w ramach którego przygotowuje się cele
strategiczne, dotyczy najdłuższego horyzontu czasu,
a więc przynajmniej kilkuletniego; bardzo złożone, trudne do odwrócenia;
Planowanie strategiczne jest podstawowym etapem zarzÄ…dzania strategicznego.
Copyright ©2011 by Latarnik  Starosta ZmRoku http://ekonomiczne.pun.pl/ Str. 1/6
Zarządzanie  Wykład nr 7 Rzeszów, dn. 11-04-2011
W literaturze przedmiotu zamiast planowania operacyjnego i taktycznego
wymieniane jest planowanie operatywne.
Planowanie operatywne obejmuje planowanie operacyjne i taktyczne.
Planowanie strategiczne na tle zarzÄ…dzania strategicznego.
Planowanie strategiczne
(implementacja)
Rys. - Schemat zarzÄ…dzania strategicznego
Analiza strategiczna (etap I) obejmuje:
analizÄ™ otoczenia (otoczenie to analizuje siÄ™ pod kÄ…tem szans bÄ…dz
zagrożeń),
analizę przedsiębiorstwa (analiza obejmuje jego silne i słabe strony).
Realizacja bardzo często w literaturze przedmiotu jest nazywana wdrożeniem do praktyki
albo inaczej implementacją. Kontrola strategiczna dotyczy wszystkich po kolei etapów.
Realizacja jest etapem zarzÄ…dzania strategicznego, ale nie planowania!
Wszystkie etapy do realizacji wchodzą w skład planowania strategicznego.
Na bazie zebranych informacji przygotowuje siÄ™ tzw. opcje strategiczne.
Opcje strategiczne bardzo często są nazywane literaturze przedmiotu  wariantami
strategicznymi ,  alternatywami strategicznymi .
Copyright ©2011 by Latarnik  Starosta ZmRoku http://ekonomiczne.pun.pl/ Str. 2/6
Analiza strategiczna
Zarządzanie  Wykład nr 7 Rzeszów, dn. 11-04-2011
Etapem końcowym zarządzania strategicznego jest zawsze opracowanie strategii.
Strategia jest dokumentem, w którym znajdują się kierunki rozwoju danej organizacji,
m.in. przedsiębiorstwa, rozłożone na 5-10-15 lat w zależności od tego, na jaki okres jest
przygotowana strategia).
Na bazie porównania opcji strategicznych dokonuje się odrzucenia tych opcji, które nie
przyniosą rezultatu, pozostawiając kilka opcji, spośród których dokonuje się aktu wyboru.
Akt wyboru jest poniekąd bardzo ważnym etapem procesu zarządzania strategicznego.
W zależności od wariantu, który wybierzemy, mamy póz
niej efekty działania.
Następnie przygotowujemy program strategiczny (zapisany w strategii działania).
Wielu autorów podkreśla, że etap analizy strategicznej jest najważniejszym etapem
planowania strategicznego.
Analiza strategiczna przedsiębiorstwa
to analiza wszystkich zasobów, które ono posiada
(zasoby rzeczowe, finansowe, ludzkie i informacyjne).
Informacje, które pochodzą z analizy strategicznej, są wykorzystywane przez różne grupy,
różnych użytkowników.
Użytkownikami wyników analizy strategicznej mogą być:
1. kierownictwo i specjaliści z przedsiębiorstw  na potrzeby formułowania
i realizacji strategii;
2. banki finansujące przedsiębiorstwo  w celu podjęcia decyzji kredytowej
lub oceny programu restrukturyzacji;
3. udziałowcy przedsiębiorstwa  w celu oszacowania przyszłej wartości i stopnia
ryzyka swoich inwestycji kapitałowych;
4. istniejący i potencjalni dostawcy, nabywcy i kooperanci przedsiębiorstwa  w celu
określenia swojej strategii w stosunku do przedsiębiorstwa;
5. konkurenci z sektora lub grupy strategicznej  w celu opracowania strategii
konkurencyjnej lub określenia swojej pozycji strategicznej w stosunku do
analizowanego przedsiębiorstwa;
6. potencjalni inwestorzy  w celu określenia barier wejścia, atrakcyjności sektora
i sytuacji poszczególnych uczestników sektora;
7. inne podmioty mające jakieś plany lub oczekiwania w stosunku do przedsiębiorstwa,
np. agendy rzÄ…dowe, fundusze inwestycyjne, instytucje ubezpieczeniowe.
Copyright ©2011 by Latarnik  Starosta ZmRoku http://ekonomiczne.pun.pl/ Str. 3/6
Zarządzanie  Wykład nr 7 Rzeszów, dn. 11-04-2011
Otoczenie organizacji
" Wymiar ekonomiczny:
ogólna kondycja i żywotność
systemu gospodarczego,
w którym działa organizacja.
" Wymiar technologiczny:
metody pozwalajÄ…ce
przekształcić zasoby w produkty
i usługi.
" Wymiar społeczno-
-kulturowy:
obyczaje, nawyki, wartości
i cechy demograficzne
społeczeństwa, w którym
funkcjonuje organizacja.
" Wymiar prawno-polityczny:
państwowa regulacja działalności
gospodarczej i ogólne stosunki
pomiędzy gospodarką
i państwem.
" Wymiar międzynarodowy:
zakres, w którym organizacja
uczestniczy w działalności
gospodarczej w innych krajach
lub pozostaje pod jej wpływem.
Rys. - Organizacja i jej otoczenie
y
ródło: Opracowanie własne na podstawie: Griffin R.W. -  Podstawy zarządzania organizacjami , 1998r. i 2004r.
Organizacje mają otoczenie zewnętrzne i wewnętrzne.
Otoczenie zewnętrzne składa się z dwóch warstw:
otoczenia ogólnego
i otoczenia celowego (zadaniowego).
" Konkurent: organizacja, która konkuruje z innymi organizacjami o zasoby.
" Klient: każdy kto płaci za nabycie wyrobów lub usług organizacji.
" Dostawca: organizacja, która dostarcza zasobów innym organizacjom.
" Regulator: jednostka, która może kontrolować i regulować na drodze prawno-administracyjnej politykę
i sposób działania organizacji lub w inny sposób oddziaływać na nią. Regulator jest elementem
otoczenia celowego (zadaniowego).
" Sojusznik strategiczny (lub partner strategiczny):
organizacja współpracująca z jedną lub wieloma innymi organizacjami nad wspólnym
przedsięwzięciem lub w inny sposób.
" Właściciel: osoba dysponująca prawem własności w stosunku do organizacji
" Zarząd: organ sprawujący władzę w firmie, wybrany przez akcjonariuszy i powołany do nadzoru nad
ogólnym zarządzaniem organizacją po to, aby zapewnić jej prowadzenie w sposób, który
najlepiej służy interesom akcjonariuszy
Copyright ©2011 by Latarnik  Starosta ZmRoku http://ekonomiczne.pun.pl/ Str. 4/6
Zarządzanie  Wykład nr 7 Rzeszów, dn. 11-04-2011
" MIKROotoczenie -
- czyli otoczenie bliższe:
Bardzo silnie wpływa na organizację.
W jego skład wchodzą różnego rodzaje
organizacje, instytucje, konsumenci, a więc
wszystkie podmioty, z którymi
taka organizacja ma różnego rodzaju
powiÄ…zania o charakterze kooperacyjnym
bÄ…dz
konkurencyjnym. CechÄ… takiego
otoczenia jest to, że organizacja (forma)
bardzo silnie oddziałuje na organizację,
ale ona też może oddziaływać silnie,
kształtować elementy mikrootoczenia oraz
stosunki występujące w tym otoczeniu
(kooperacyjne bÄ…dz
konkurencyjne);
nazywa siÄ™ to grÄ… ekonomicznÄ….
Mikro- i makrootoczenie
analizuje siÄ™ zawsze pod kÄ…tem
szans i zagrożeń, które ono stwarza
dla organizacji.
Rys.  Model otoczenia przedsiębiorstwa
y
ródło: Opracowanie własne na podstawie: Nizińska E.,
Mikrootoczenie rynkowe przedsiębiorstwa a problemy konkurencji.
Handel wewnętrzny nr 1, 1995r., str. 9.
" MAKROotoczenie  czyli otoczenie dalsze; jego cechą jest to, że określa warunki
funkcjonowania przedsiębiorstwa, ale przedsiębiorstwo nie może zmienić tych warunków. Obejmuje różne daty,
zjawiska mające wpływ na przedsiębiorstwo, których nie może zmienić.
Rys.  Uproszczony schemat
stosunków przedsiębiorstwa
z innymi podmiotami
y
ródło: opracowanie własne.
Copyright ©2011 by Latarnik  Starosta ZmRoku http://ekonomiczne.pun.pl/ Str. 5/6
Zarządzanie  Wykład nr 7 Rzeszów, dn. 11-04-2011
Czynniki ekonomiczne:
stopa inflacji;
Inflacja - to średni przeciętny wzrost cen w danym okresie czasu;
w okresie od marca 2010r. do marca 2011r. inflacja była na poziomie 3,6%.
Jest to niewielka inflacja. W roku 1990 stopa inflacji w skali roku wynosiła 585%.
kursy walut; w zależności od tego, jaka jest to firma, kurs walut może stanowić zagrożenie lub szansę;
stopa procentowa; ma przełożenie przede wszystkim na oprocentowanie kredytów;
im wyższa stopa procentowa, tym droższy kredyt (i wyższe oprocentowanie lokat);
system podatkowy - obowiązkowe świadczenia pieniężne na rzecz Skarbu Państwa; im wyższe podatki,
tym gorzej dla firmy i gorzej dla obywateli;
stopa bezrobocia - procentowy udział bezrobotnych w ogólnej liczbie osób w wieku produkcyjnym;
im wyższa stopa bezrobocia, tym większa szansa dla firm.
Każdy z tych czynników analizuje się zawsze pod kątem szans i zagrożeń.
Czynniki polityczne - obok nich często wymienia się czynniki prawne albo zamiennie razem: czynniki polityczno-
prawne.
W zależności od tego jaka opcja polityczna wygrywa wybory, takie przygotowuje obowiązujące prawo
w formie ustaw.
Czynniki kulturowe, inaczej społeczno-kulturowe. Są to czynniki związane z naszym gustem, z normami, kulturą
życia, bycia. Szansą dla niektórych firm może być preferowanie przez klientów zdrowego stylu życia.
Najmniejszy wpływ na to, co dzieje się w firmie, mają czynniki przyrodnicze (może z wyjątkiem gospodarstw
rolnych).
Czynniki otoczenia makro
A1. Ekonomiczne A2. RzÄ…dowe i polityczne
× faza cyklu ekonomicznego × regulacje dot. praw konsumentów
× podaż pieniÄ…dza × regulacje antymonopolowe
× trendy rozwoju dochodu narodowego × prawa dot. ochrony Å›rodowiska
× stopa inflacji × prawa podatkowe
× stopa procentowa × regulacje dot. handlu miÄ™dzy- narodowego
× polityka wewnÄ™trzna × regulacje wynajmu i promocji
× poziom bezrobocia × stabilność rzÄ…du
× polityka podatkowa
× polityka pÅ‚ac i cen
× bilans pÅ‚atniczy
A3. Społeczne A4. Technologiczne
× podkreÅ›lenie roli jakoÅ›ci życia × rzÄ…dowe wydatki na badania i rozwój
× styl życia × wydatki przedsiÄ™biorstw na badania i rozwój
× udziaÅ‚ kobiet wÅ›ród zatrudnionych × skoncentrowanie wysiÅ‚ków na technologii
× oczekiwania dotyczÄ…ce kariery zawodowej × ochrona patentowa
× aktywność konsumentów × nowe produkty
× stopa wzrostu populacji × transfer nowej technologii
× przesuniÄ™cia demograficzne × automatyzacja
× robotyzacja
A5. Åšrodowiska naturalnego
× zanieczyszczenie Å›rodowiska naturalnego
× zasoby energetyczne
× kurczenie siÄ™ zasobów naturalnych
Wystarczy znać po dwa, trzy przykłady czynników z powyższej tabeli.
Copyright ©2011 by Latarnik  Starosta ZmRoku http://ekonomiczne.pun.pl/ Str. 6/6