Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze
CE UW
Wykład 11  Parytet siły nabywczej
dr Leszek Wincenciak
Wykład 11  Parytet siły nabywczej
2/18
Plan wykładu:
Parytet siły nabywczej
Parytet siły nabywczej w wersji absolutnej
Parytet siły nabywczej w wersji względnej
Burgereconomics
Przyczyny zawodności parytetu siły nabywczej
Model monetarystyczny płynnego kursu walutowego
Wykład 11  Parytet siły nabywczej
Parytet siły nabywczej 3/18
Parytet siły nabywczej (PPP)
�%
Parytet siły nabywczej (PPP) wywodzi się z prawa jednej ceny
(LOOP)
�%
Prawo jednej ceny  homogeniczny produkt na jednym rynku
powinien być sprzedawany po jednakowej cenie, niezależnie od
kraju pochodzenia
�%
Wersja absolutna: poziom cen we wszystkich krajach jest taki
sam w przeliczeniu na wspólną walutę
�%
Wersja względna: zmiana poziomów cen mierzonych w jednej
walucie we wszystkich krajach powinna być taka sama
Wykład 11  Parytet siły nabywczej
Parytet siły nabywczej 4/18
Parytet siły nabywczej w wersji absolutnej
Parytet siły nabywczej w wersji absolutnej
Zasada parytetu siły nabywczej w wersji absolutnej stwierdza, że
kurs walutowy powinien być równy relacji cen takich samych
koszyków konsumpcyjnych wyrażonych w dwóch różnych walutach.
Np. jeśli pewien koszyk konsumpcyjny kosztuje w Europie 100 euro
oraz ten sam koszyk kosztuje w USA 133 dolary, to kurs walutowy,
cena euro wyrażona w dolarach, powinien wynieść 133/100 = 1.33
USD/EUR.
P
E =
"
P
Wykład 11  Parytet siły nabywczej
Parytet siły nabywczej 5/18
Parytet siły nabywczej w wersji względnej
Parytet siły nabywczej w wersji względnej
Zasada parytetu siły nabywczej w wersji względnej stwierdza, że
zmiana kursu walutowego powinna być równa różnicy w zmianach
poziomów cen wyrażonych w dwóch różnych jednostkach
pieniężnych. Np. jeśli ceny w strefie euro wzrosły przeciętnie o 3%,
zaś w USA o 2,4%, to zgodnie z zasadą PPP w wersji względnej
euro ulegnie deprecjacji w stosunku do dolara o około 0,6%.
"
"E "P "P
= -
"
E P P
Wykład 11  Parytet siły nabywczej
Parytet siły nabywczej 6/18
Burgereconomics
Burgereconomics
Tab. 1. Ceny Big Maca wg magazynu  The Economist 2009
Kraj Waluta P E P [USD] E [PPP] +/-
USA USD 3.54 1 3.54 1.00
Wlk. Brytania GBP 2.29 0.69 3.32 0.65 -6.25%
Chiny CNY 12.5 6.84 1.83 3.53 -48.38%
Str. Euro EUR 3.42 0.78 4.38 0.97 23.86%
Japonia JPY 290 89.8 3.23 81.92 -8.77%
Polska PLN 7 3.48 2.01 1.98 -43.18%
Rosja RUB 62 35.7 1.74 17.51 -50.94%
Szwajcaria CHF 5.6 1.16 4.83 1.58 36.37%
Wykład 11  Parytet siły nabywczej
Parytet siły nabywczej 7/18
Burgereconomics
PKB według PPP
Tab. 2. PKB według PPP, 2006 [mld USD]
# Kraj PKB PKB PPP PKB pc PKB PPP pc
1 USA 13178.350 13178.350 44063.340 44063.340
2 Japonia 4377.052 4094.499 34263.643 32051.813
3 Niemcy 2914.988 2671.448 35422.063 32462.642
4 Chiny 2657.842 6121.904 2021.972 4657.282
5 UK 2435.699 2048.992 40237.538 33849.181
6 Francja 2271.262 1970.680 37019.835 32120.569
7 Włochy 1858.336 1716.027 31801.625 29366.299
8 Kanada 1278.971 1203.740 39313.691 37001.211
9 Hiszpania 1233.427 1269.571 27989.026 28809.205
10 Brazylia 1072.357 1697.057 5741.576 9086.319
11 Rosja 988.557 1882.354 6922.665 13181.750
12 Meksyk 948.861 1402.470 9104.285 13456.647
13 Korea 888.443 1114.914 18395.336 23084.461
14 Indie 877.793 2668.832 762.137 2317.194
19 Szwecja 393.606 317.936 43190.450 34887.181
20 Szwajcaria 388.679 283.844 53340.470 38953.437
24 Polska 341.670 567.938 8958.008 14890.363
Wykład 11  Parytet siły nabywczej
Parytet siły nabywczej 8/18
Burgereconomics
CHN
UK AUS
50
20 20
40
10
10
30
0
20
0
10
-10
0
-10
-20
1991 1995 1999 2003 2007 1991 1995 1999 2003 2007
1991 1995 1999 2003 2007
x_uk p_uk x_aus p_aus
x_chn p_chn
GER JAP POL
20 20
40
30
10 10
20
0 0
10
-10 -10
0
-10
-20 -20
1991 1995 1999 2003 2007 1991 1995 1999 2003 2007 1991 1995 1999 2003 2007
x_ger p_ger x_jap p_jap x_pol p_pol
Wykład 11  Parytet siły nabywczej
Parytet siły nabywczej 9/18
Przyczyny zawodności parytetu siły nabywczej
Przyczyny zawodności parytetu siły nabywczej
Zasada parytetu siły nabywczej jest przedmiotem wielu
kontrowersji. Przyczyn, dla których może nie być spełniona jest
bardzo wiele. Teoria PPP wymaga, aby:
�%
rynki finansowe były doskonałe, bez ograniczeń w przepływach
kapitału, podatków, kosztów transakcyjnych itd.
�%
rynki dóbr podlegały doskonałej konkurencji, bez kosztów
transportu, bez barier handlowych
�%
dobra konsumpcyjne były homogeniczne i posiadały identyczne
udziały w koszykach konsumentów na całym świecie
Wszystkie powyższe założenia są w oczywisty sposób
nierealistyczne.
Wykład 11  Parytet siły nabywczej
Parytet siły nabywczej 10/18
Przyczyny zawodności parytetu siły nabywczej
Przyczyny zawodności parytetu siły nabywczej
Teoria PPP sugeruje, że przyczyną występowania zmian kursowych
są wyłącznie zmiany cen. Jednak, przynajmniej w krótkim okresie,
istnieją odstępstwa od prawa jednej ceny na rynku dóbr (arbitraż
przy istotnych kosztach transakcyjnych nie zrównuje cen
natychmiast, bariery informacji itd.). Gdy LOOP nie jest spełniony,
wówczas PPP również nie będzie.
Ponadto czynniki inne niż monetarne, np. popytowe, mogą
wpływać na kształtowanie się popytu na waluty, co wpływa również
na zmiany kursu walutowego.
Wykład 11  Parytet siły nabywczej
Parytet siły nabywczej 11/18
Przyczyny zawodności parytetu siły nabywczej
Przyczyny zawodności parytetu siły nabywczej
�%
Bariery handlowe
�%
Koszty transakcyjne
�%
Niedoskonała konkurencja
�%
Dyskryminacja cenowa  Pricing to market
�%
Problemy z porównywalnością koszyków konsumpcyjnych
(różne udziały poszczególnych dóbr)
�%
Dobra niehandlowe  efekt Balassy-Samuelsona
Wykład 11  Parytet siły nabywczej
Model monetarystyczny płynnego kursu walutowego 12/18
Model monetarystyczny płynnego kursu walutowego
Trzy zasadnicze założenia modelu:
�%
Bilans płatniczy jest zjawiskiem czysto pieniężnym i dlatego
powinien być analizowany przez pryzmat dostosowań zasobów
pieniądza
�%
Rynek międzynarodowy jest efektywny, działa parytet siły
"
nabywczej, tzn. P = EP
�%
Produkcja jest na poziomie pełnego zatrudnienia
Wykład 11  Parytet siły nabywczej
Model monetarystyczny płynnego kursu walutowego 13/18
Model monetarystyczny płynnego kursu walutowego
W warunkach płynnego kursu walutowego zmienną, która
odpowiada za równoważenie bilansu płatniczego jest kurs
walutowy. Model monetarystyczny można zatem wykorzystać do
sformułowania czynników wpływających na kształtowanie się kursu
walutowego równowagi w długim okresie.
Równowaga rynków pieniądza:
M M" "
ą "ą
= Y e-�i = Y e-�i
"
P P
Parytet siły nabywczej:
"
P = EP .
Wykład 11  Parytet siły nabywczej
Model monetarystyczny płynnego kursu walutowego 14/18
Model monetarystyczny płynnego kursu walutowego
Przedstawmy równania opisujące równowagę na rynku pieniądza
w logarytmach i wyznaczmy z nich poziomy cen (zmienne pisane
małymi literami oznaczają logarytmy):
p = m - ąy + �i
p" = m" - ąy" + �i"
Ponieważ z PPP wynika, że e = p - p", to:
e = (m - m") - ą(y - y") + �(i - i")
Wykład 11  Parytet siły nabywczej
Model monetarystyczny płynnego kursu walutowego 15/18
Model monetarystyczny płynnego kursu walutowego
Fundamentalne równanie:
e = (m - m") - ą(y - y") + �(i - i")
lub w kategoriach tempa wzrostu:
2
ę = (m - m") - ą(w
- w
") + �(i2 - i" )
Ć Ć
Wykład 11  Parytet siły nabywczej
Model monetarystyczny płynnego kursu walutowego 16/18
Wnioski
2
ę = (m - m") - ą(w
- w
") + �(i2 - i" )
Ć Ć
Waluta krajowa deprecjonuje się, gdy:
�%
podaż pieniądza w kraju rośnie szybciej niż zagranicą
�%
dochód krajowy rośnie wolniej niż zagraniczny
�%
nominalna stopa procentowa w kraju rośnie
Wykład 11  Parytet siły nabywczej
Model monetarystyczny płynnego kursu walutowego 17/18
Wnioski
�%
Wniosek, że wzrost nominalnej stopy procentowej w kraju
powoduje deprecjację waluty krajowej jest sprzeczny
z wnioskiem wyprowadzonym z modelu opartego na parytecie
stóp procentowych
�%
Co powoduje tę sprzeczność?
�%
Krótki vs. długi okres
�%
Stałość vs. elastyczność cen
�%
Międzynarodowy efekt Fishera
Wykład 11  Parytet siły nabywczej
Model monetarystyczny płynnego kursu walutowego 18/18
Międzynarodowy efekt Fishera
Załóżmy, że spełniony jest niezabezpieczony warunek parytetu stóp
procentowych:
i = i" + Ęe
Dodatkowo, w długim okresie spełniony jest PPP:
Ęe = Ąe - Ą"e
Z powyższych warunków wynika, że:
i - i" = Ąe - Ą"e
i - Ąe = i" - Ą"e