09-10-10
Wykład 2
Produktywność pracy a handel
międzynarodowy  model Ricardo
Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze, CE UW
dr Leszek Wincenciak
Informacja techniczna
UWAGA: dostęp do materiałów na stronie www jest
mo\
liwy jedynie dla studentów zapisanych na wykład
z MSG w USOS
Po kliknięciu w link pojawi się okno do wpisania
danych u\
ytkownika i hasła
W polu  U\
ytkownik nale\
y wpisać swój numer
indeksu, zaś w polu  Hasło swój numer PESEL. Dla
osób nie posiadających numeru PESEL hasło jest
identyczne z loginem
1
09-10-10
Wykład 2
Koszt alternatywny i przewaga komparatywna
Gospodarka w ujęciu modelu Ricardo
Krzywa mo\
liwości produkcyjnych i równowaga
autarkiczna
Wymiana w modelu Ricardo i korzyści z handlu
Płace a handel
Koszty transportu i dobra nie podlegające wymianie
Empiryczna weryfikacja modelu Ricardo
Koszt alternatywny
Centralne pojęcia w modelu Ricardo  koszt alternatywny i
przewaga komparatywna
Koszt alternatywny jest kluczowym pojęciem ekonomii w ogóle
Koszt alternatywny wią\
e się ściśle z tym, \
e stajemy wobec
problemu rzadkości dóbr i zasobów, które mo\
emy
wykorzystać na bardzo wiele konkurencyjnych sposobów
Kosztem alternatywnym związanym z podjęciem określonej
decyzji jest wartość najlepszego z dostępnych rozwiązań
alternatywnych:
Koszt alternatywny podjęcia pracy zawodowej  w tym czasie
mo\
na zająć się domem, leniuchować etc.  aktywizując się na
rynku pracy traci się te mo\
liwości
Koszt alternatywny zało\
enia własnej firmy  utrata dochodu z
pracy najemnej
Koszt alternatywny trzymania 5000 zł w skarpecie  utrata odsetek
z lokaty bankowej
2
09-10-10
Koszt alternatywny na poziomie gospodarki
Jednym z obszarów, gdzie pojawia się problem kosztu
alternatywnego jest wybór struktury produkcji w
gospodarce: w jaką produkcję zaanga\
ować dostępne
zasoby rzadkie (siłę roboczą i kapitał)
Na przykład: załó\
my, i\
gospodarka dysponuje pewnym
zasobem siły roboczej; pracownicy mogą pracować albo
przy produkcji ubrań albo przy produkcji komputerów
Kosztem alternatywnym produkcji komputera jest liczba ubrań,
które nie zostały wyprodukowane, w związku z tym, \
e
wyprodukowany został komputer
Kosztem alternatywnym produkcji ubrań jest liczba
komputerów, która nie została wyprodukowana, w związku z
tym, \
e wyprodukowane zostały ubrania
Nie da się dowolnie zwiększać produkcji obu dóbr jednocześnie
Model Ricardo - zało\
enia
1. Świat składa się z dwóch krajów: Kraju i Zagranicy
2. Jedynym czynnikiem produkcji w obu krajach jest praca
3. Produktywność pracy ró\
ni się między krajami (na skutek
ró\
nic w posiadanej technologii), stałe przychody skali
4. Poda\
pracy w ka\
dym kraju jest stała (oznaczamy ją jako L)
5. Istnieją dwa dobra: ser (c) i wino (w)
6. Konsumenci chcą jednocześnie konsumować oba dobra
7. W gospodarce panuje doskonała konkurencja: zarówno na
rynku dóbr (cena jest równa kosztom krańcowym produkcji),
jak i na rynku pracy (płaca jest równa produktywności
pracownika)
8. Siła robocza jest w pełni mobilna (pracownicy mogą wybierać,
gdzie chcą pracować, co znaczy, \
e pójdą pracować tam,
gdzie oferowana jest im wy\
sza płaca)
9. Pracownicy nie mogą przenosić się między krajami (nie
występują migracje)
3
09-10-10
Model Ricardo: technologia
Poniewa\
produktywność pracy jest stała, technologię
produkcji w ka\
dym z krajów mo\
emy opisać za pomocą
jednostkowego nakładu pracy, czyli liczby
roboczogodzin potrzebnych do wytworzenia jednostki
produktu
aLW to jednostkowy nakład pracy w produkcji wina w Kraju. Na
przykład: jeśli aLW = 2, to znaczy, \
e wyprodukowanie litra wina w
Kraju zabiera 2 roboczogodziny pracy
aLC to jednostkowy nakład pracy w produkcji sera w Kraju. Na
przykład: jeśli aLC = 1, to znaczy, \
e wyprodukowanie kg sera w
Kraju zabiera 1 roboczogodzinę pracy
Wysoki jednostkowy nakład pracy oznacza niską produktywność
pracy
Mo\
liwości produkcyjne
Granica mo\
liwości produkcyjnych gospodarki (PPF) pokazuje
maksymalną wielkość produkcji, która mo\
e zostać wytworzona przy
danym zasobie czynników produkcji
Przyjmijmy, \
e QC oznacza wielkość produkcji sera, zaś QW oznacza
wielkość produkcji wina. Granica mo\
liwości produkcyjnych tej
gospodarki mo\
e zostać opisana równaniem:
Całkowity zasób
aLCQC + aLWQW = L
pracy
Jednostkowy Wielkość Jednostkowy Wielkość
nakład pracy w produkcji nakład pracy w produkcji
produkcji sera sera produkcji wina wina
4
09-10-10
PPF w ujęciu graficznym
Mo\
liwości produkcyjne
aLCQC + aLWQW = L
QC = L/aLC kiedy QW = 0
QW = L/aLW kiedy QC = 0
Równanie PPF: QW = L/aLW  (aLC /aLW )QC:
nachylenie tej linii jest równe:  (aLC /aLW )
5
09-10-10
Mo\
liwości produkcyjne
Wyprodukowanie dodatkowego kilograma sera
wymaga aLC godzin pracy
Ka\
da godzina poświęcona produkcji sera, mogłaby
zostać przeznaczona na produkcję wina. W ciągu
tej godziny mo\
na wyprodukować 1/aLW litrów wina
Koszt alternatywny produkcji kilograma sera to
liczba litrów wina, które nie zostały
wyprodukowane, czyli: aLC /aLW
Przy pełnym wykorzystaniu czynnika produkcji, koszt
alternatywny jest równy bezwzględnej wartości
nachylenia PPF i jest stały (poniewa\
PPF jest linią
prostą)
Przewaga komparatywna
Kraj ma przewagę komparatywną w
wytwarzaniu tego dobra, przy produkcji
którego ma ni\
szy koszt alternatywny ni\

drugi kraj
Kraj wykorzystuje posiadane zasoby w sposób
najbardziej wydajny, kiedy wytwarza dobro, w
którym ma przewagę komparatywną w stosunku
do innych krajów
6
09-10-10
Mo\
liwości produkcyjne
Ograniczenie krajowej produkcji jest dane:
aLCQC + aLWQW d" L
Nierówność ta opisuje, co gospodarka MOśE
wytwarzać, ale aby stwierdzić, co faktycznie
wytwarza konieczne jest określenie cen dóbr 
rola preferencji konsumentów
Produkcja, ceny i płace
Niech PC będzie ceną sera, zaś PW ceną wina
Poniewa\
zało\
yliśmy występowanie doskonałej
konkurencji:
Godzinowa stawka płacy przy produkcji sera równa jest rynkowej
wartości sera wytwarzanego w ciągu godziny: Pc /aLC
Godzinowa stawka płacy przy produkcji wina równa jest rynkowej
wartości wina wytwarzanego w ciągu godziny: PW /aLW
Poniewa\
pracownicy są mobilni, zatrudnią się w tym
sektorze, który oferuje wy\
sze wynagrodzenia
7
09-10-10
Produkcja, ceny i płace
Kiedy PC /aLC > PW /aLW pracownicy chcą pracować tylko
przy produkcji sera
Kiedy PC /PW > aLC /aLW produkowany będzie tylko ser
Gospodarka specjalizuje się w produkcji sera, jeśli relacja ceny
sera do ceny wina (względna cena sera) jest wy\
sza od kosztu
alternatywnego produkcji sera
Kiedy PC /aLC < PW /aLW pracownicy chcą pracować tylko
przy produkcji wina
Kiedy PC /PW < aLC /aLW produkowane będzie tylko wino.
Kiedy PW /PC > aLW /aLC produkowane będzie tylko wino.
Gospodarka specjalizuje się w produkcji wina, jeśli relacja ceny
wina do ceny sera (względna cena wina) jest wy\
sza od kosztu
alternatywnego produkcji wina
Relacja cen rynkowych w autarkii
Kiedy w gospodarce zamkniętej konsumenci chcą
konsumować oba dobra, cena względna musi się tak
dostosować, aby płace były identyczne w obu sektorach
(wytwarzający ser i wino):
Kiedy PC /aLC = PW /aLW pracownikom jest wszystko jedno, gdzie
pracują, a zatem wytwarzane są oba dobra
PC /PW = aLC /aLW
W autarkii ma miejsce produkcja (i konsumpcja) obu dóbr
tylko wtedy, gdy cena względna ka\
dego dobra jest równa
kosztowi alternatywnemu jego produkcji
Ile konkretnie będzie produkowane którego dobra zale\
y od
preferencji konsumentów
8
09-10-10
Równowaga autarkiczna
QW
Nachylenie =  aLC /aLW
LC LW
L /aLW
A
W0
U0
C0
L /aLC QC
Handel w modelu Ricardo
Załó\
my, \
e Kraj ma przewagę komparatywną w
produkcji sera: musi to oznaczać, \
e jego koszt
alternatywny produkcji sera jest ni\
szy ni\
zagranicą:
aLC /aLW < a*LC /a*LW
Kiedy Kraj zwiększa produkcję sera, zmniejsza produkcję
wina o mniej ni\
Zagranicą, gdy\
krajowy jednostkowy
nakład pracy w produkcji sera jest niski w porównaniu z
nakładem w produkcji wina
9
09-10-10
Handel w modelu Ricardo
Załó\
my, \
e Kraj jest bardziej wydajny od Zagranicy
zarówno w produkcji wina, jak i sera
Mówimy wówczas, \
e ma absolutną przewagę w
produkcji obu dóbr: jednostkowe nakłady pracy
zarówno w produkcji wina, jak i sera są ni\
sze w Kraju
ni\
Zagranicą:
aLC < a*LC oraz aLW < a*LW
Kraj mo\
e być bardziej wydajny w produkcji obu dóbr,
ale ma przewagę komparatywna tylko w produkcji
jednego z dóbr  tego, gdzie wydajność produkcji jest
większa w porównaniu z drugim dobrem
Handel w modelu Ricardo
Nawet jeśli kraj jest bardziej (lub mniej) wydajny w
produkcji wszystkich dóbr, mo\
e skorzystać na handlu
Aby zobaczyć, na czym polega korzyść z handlu musimy
najpierw znalez
ć względną cenę dóbr w warunkach
handlu
W gospodarce zamkniętej, względna cena dobra równa się
kosztowi alternatywnemu jego produkcji
Aby policzyć cenę względną w warunkach handlu,
musimy odwołać się do równowagi światowej na rynku
obu dóbr
10
09-10-10
Cena względna
Cena dóbr w równowadze (P) wyznaczona jest
przez przecięcie linii popytu i poda\
y
Cena względna (Pc /Pw) w równowadze światowej,
zwana terms of trade wyznaczona jest przez
przecięcie względnego popytu i względnej poda\
y
Względna poda\
sera: ilość sera dostarczana
łącznie przez producentów we wszystkich krajach
odniesiona do ilości wina produkowanego we
wszystkich krajach świata, przy ka\
dym poziomie
względnej ceny sera, Pc /Pw
Względna poda\
sera
Względna
cena sera, PC/PW
Jak będzie wyglądać krzywa względnej poda\
y sera?
Jak będzie wyglądać krzywa względnej poda\
y sera?
Zale\
y to od struktury specjalizacji produkcji na świecie
Zale\
y to od struktury specjalizacji produkcji na świecie
przy ka\
dym poziomie względnej ceny sera
przy ka\
dym poziomie względnej ceny sera
?
Względna ilość
sera, QC + Q*C
QW + Q*W
11
09-10-10
Względna poda\
sera
Kiedy względna cena sera jest ni\
sza ni\
aLC /aLW ,
światowa produkcja sera wynosi 0.
Dlaczego? Poniewa\
w sytuacji, gdy PC /PW < aLC /aLW krajowi
pracownicy chcą pracować tylko w sektorze wytwarzającym wino,
a zatem kraj w pełni specjalizuje się w produkcji wina
Poniewa\
zało\
yliśmy, \
e: aLC /aLW < a*LC /a*LW zagraniczni
pracownicy tym bardziej nie będą chcieli pracować w sektorze
wytwarzającym ser
Kiedy PC /PW = aLC /aLW , krajowym pracownikom jest
wszystko jedno, gdzie pracują, natomiast robotnicy za
granicą będą wytwarzać tylko wino
Względna poda\
sera
Kiedy a*LC /a*LW > Pc /PW > aLC /aLW , krajowi
pracownicy chcą produkować tylko ser (tu zarobią
więcej), ale zagraniczni  tylko wino (wy\
sze płace)
Kiedy a*LC /a*LW = PC / PW, zagranicznym pracownikom
jest wszystko jedno, gdzie pracują, a krajowi cały czas
chcą się specjalizować tylko w produkcji sera
Jeśli cena sera przekroczy a*LC /a*LW w obu krajach
produkowany jest tylko ser, a produkcja wina spada do
zera
12
09-10-10
Względna poda\
sera
Względna
cena sera, PC/PW
a*LC/a*LW
RS
aLC/aLW
L/aLC Względna ilość
L*/a*LW sera, QC + Q*C
QW + Q*W
Względny popyt na ser
Względny popyt konsumentów na ser to ilość sera,
którą konsumenci chcą kupić w relacji do po\
ądanej
przez nich ilości wina, przy ka\
dym poziomie ceny
względnej sera
(Pc /Pw)
Wraz ze wzrostem względem ceny sera, konsumenci
w obu krajach będą kupować mniej sera (w relacji do
wina), a zatem względna wielkość popytu na ser
spada  krzywa względnego popytu na ser jest
zatem ujemnie nachylona
13
09-10-10
Równowaga światowa
Względna
cena sera, PC /PW
a*LC /a*LW
RS
1
Terms of trade
RD
2
aLC /aLW
RD
L/aLC Względna ilość
L*/a*LW sera, QC + Q*C
QW + Q*W
Korzyści z handlu: wzrost produkcji
Korzyści z handlu (w ujęciu Ricardo) wynikają z faktu
specjalizacji produkcji, gdy posiadane zasoby u\
ywane
są w sposób najbardziej wydajny oraz mo\
liwości u\
ycia
dochodu powstającego przy produkcji do zakupu dóbr i
usług, które chcą konsumować konsumenci w tym kraju
Najbardziej wydajne u\
ycie zasobów oznacza produkcję dobra, w
którym kraj ma przewagę komparatywną
14
09-10-10
Korzyści z handlu: zmiany dochodów
Krajowi pracownicy uzyskują wy\
szy dochód z produkcji
sera (ni\
w autarkii) poniewa\
względna cena sera rośnie
na skutek otwarcia się kraju na handel międzynarodowy
Zagraniczni pracownicy uzyskują wy\
szy dochód z
produkcji wina (ni\
w autarkii) poniewa\
dla nich
względna cena sera spada na skutek otwarcia się
zagranicy na handel międzynarodowy (ser staje się
tańszy, a wino względnie dro\
sze)
Korzyści z handlu
Handel mo\
na uznać za pośrednią metodę
produkcji, która pozwala na zamianę sera na wino
lub odwrotnie
Bez wymiany, kraj musi tak dzielić (alokować) swoje
zasoby pracy, aby wytwarzać oba dobra, które
konsumenci chcą konsumować
W warunkach handlu, kraj mo\
e specjalizować się w
produkcji jednego dobra i wymieniać to dobro na
inne, które jest po\
ądane przez konsumentów
15
09-10-10
Korzyści z handlu
Handel rozszerza mo\
liwości konsumpcyjne poza
mo\
liwości produkcyjne danego kraju
Bez handlu konsumpcja ograniczona jest wielkością
produkcji krajowej
W warunkach handlu, konsumpcja ka\
dego kraju
mo\
e się zwiększyć, poniewa\
łączna światowa
produkcja rośnie, gdy ka\
dy kraj specjalizuje się w
produkcji tego dobra, w którym ma przewagę
komparatywną
Korzyści z handlu w ujęciu graficznym
Terms of trade
QW Q*W
L*/a*LW P*
L/aLW
D
W1 D*
W*0
A*
U1
W0
U*1
A
U0
U*0
P
C0
C*1
C*0 L*/a*LC Q*C
L/aLC QC
EXP IMP
16
EXP
IMP
09-10-10
Przykład liczbowy
Jednostkowe nakłady pracy w produkcji wina i sera
Ser Wino
Kraj aLC = 1 godz./kg aLW = 2 godz./litr
Zagranica a*LC = 6 godz./kg a*LW = 3 godz./litr
aLC /aLW = 1/2 < a*LC /a*LW = 2
Przykład liczbowy: ustalenie przewagi
Kraj jest bardziej wydajny w produkcji obu
dóbr od Zagranicy, ale ma przewagę
komparatywną w produkcji sera
Zagranica jest mniej wydajna w produkcji obu
dóbr, ale ma przewagę komparatywną w
produkcji wina
Jednostkowe nakłady pracy w produkcji wina i sera
Ser Wino
Kraj aLC = 1 godz./kg aLW = 2 godz./litr
Zagranica a*LC = 6 godz./kg a*LW = 3 godz./litr
17
09-10-10
Przykład liczbowy: cena w równowadze
W równowadze autarkicznej względna cena sera
wynosiła w kraju �, zaś za granicą 2
W warunkach handlu, względna cena sera musi
mieścić się między aLC /aLW = � i a*LC /a*LW = 2
Załó\
my, \
e w równowadze w warunkach handlu
PC /PW = 1 (terms of trade)
Oznacza to, \
e kraje wymieniają się dobrami według
relacji:
1 kg sera za 1 litr wina
Przykład liczbowy: korzyści z handlu
Bez handlu, kraj mo\
e u\
yć jednej godziny pracy do
wyprodukowania 1/aLW = 1/2 litra wina
Jeśli dopuścimy mo\
liwość wymiany, kraj będzie mógł u\
yć tej samej
godziny pracy do wyprodukowania 1/aLC = 1 kg sera, będzie mógł go
sprzedać zagranicę po cenie międzynarodowej i otrzyma w zamian
1 litr wina
Bez handlu, zagranica mo\
e u\
yć jednej godziny pracy do
wyprodukowania 1/a*LC = 1/6 kg sera
Jeśli dopuścimy mo\
liwość wymiany, zagranica będzie mogła u\
yć
tej samej godziny pracy do wyprodukowania 1/a*LW = 1/3 litra wina,
będzie mogła go sprzedać do kraju po cenie międzynarodowej i
otrzyma w zamian 1/3 kg sera
18
09-10-10
Płace względne
Względna płaca to relacja krajowego poziomu płac
do wynagrodzeń za granicą (w/w*)
Choć z modelu Ricardo wynika, \
e względne ceny
dóbr wyrównają się między krajami na skutek
podjęcia wymiany międzynarodowej, nie mo\
na tego
powiedzieć o wynagrodzeniach
Ró\
nice w poziomie płac wynikają z ró\
nic w
produktywności (technologii)
Kraj mający przewagę absolutną w produkcji jakiegoś
dobra, w warunkach handlu będzie charakteryzował się
wy\
szą płacą pracowników zatrudnionych przy jego
produkcji
Płace względne: przykład
Jednostkowe nakłady pracy w produkcji wina i sera
Ser Wino
Kraj aLC = 1 godz./kg aLW = 2 godz./litr
Zagranica a*LC = 6 godz./kg a*LW = 3 godz./litr
Załó\
my, \
e PC = 12 zł/kg a PW = 12 zł/L
Poniewa\
w warunkach handlu w kraju wytwarzany jest tylko ser,
krajowa płaca jest równa płacy w sektorze produkującym ser, która
wynosi:
(1/aLC)PC = (1/1) x 12 zł = 12 zł
Poniewa\
w warunkach handlu za granicą wytwarzane jest tylko wino,
zagraniczna płaca jest równa płacy w sektorze produkującym wino,
która wynosi
(1/a*LW)PW = (1/3) x 12 zł = 4 zł
A zatem relacja płac krajowych pracowników do zagranicznych wynosi
12 zł/4 zł = 3 (pracownicy w kraju zarabiają trzykrotnie więcej)
19
09-10-10
Płace względne
Jednostkowe nakłady pracy w produkcji wina i sera
Ser Wino
Kraj aLC = 1 godz./kg aLW = 2 godz./litr
Zagranica a*LC = 6 godz./kg a*LW = 3 godz./litr
Relacja płac zawiera się w przedziale między relacjami
produktywności dla obu sektorów:
Kraj jest 6 razy bardziej wydajny w produkcji sera ni\
zagranica,
ale tylko 1,5 razy bardziej wydajny w produkcji wina
Stawka płac w kraju jest 3 razy wy\
sza ni\
zagranicą
Te relacje pokazują, \
e oba kraje mają kosztową
przewagę w produkcji stąd powstaje handel
Wy\
sze płace w kraju (podnoszące koszty) mogą być
zrekompensowane wy\
szą produktywnością (obni\
ającą koszt
produkcji)
Ni\
sza produktywność zagranicy musi być zrekompensowana
ni\
szymi płacami
Płace względne
Poniewa\
zagraniczni robotnicy mają 3 razy
ni\
sze płace ni\
krajowi, mają przewagę
kosztową w produkcji wina, mimo ni\
szej
produktywności
Poniewa\
krajowi robotnicy są 6 razy bardziej
wydajni ni\
zagraniczni w produkcji sera, mają
przewagę kosztową w jego wytwarzaniu, mimo
3-krotnie wy\
szych płac
20
09-10-10
Powszechne nieporozumienia dotyczące
koncepcji przewagi komparatywnej
1. Wolny handel jest korzystny tylko dla kraju
charakteryzującego się wy\
szą produktywnością ni\

inne kraje
Nawet kraje o niskiej produktywności korzystają z wolnego
handlu, gdy\
mają mo\
liwość nabywania taniej dóbr, które
musiałyby dro\
ej produkować w kraju same dla siebie
Korzyści z handlu nie zale\
ą od przewagi absolutnej, ale od
przewagi względnej
Powszechne nieporozumienia dotyczące
koncepcji przewagi komparatywnej
2. Wolny handel z krajami o niskich płacach szkodzi
krajom o wysokim poziomie wynagrodzeń
Mimo \
e handel mo\
e obni\
yć płace części pracowników
(wpłynąć na dystrybucję dochodu wewnątrz kraju model
HO), na handlu korzystają konsumenci i inni pracownicy
Konsumenci mogą nabyć dobra taniej ni\
gdyby były
produkowane w kraju
Producenci (pracownicy) korzystają otrzymując wy\
szy dochód
 bardziej efektywnie wykorzystują zasoby
21
09-10-10
Powszechne nieporozumienia dotyczące
koncepcji przewagi komparatywnej
3. Wolny handel prowadzi do eksploatacji krajów o niskim
poziomie produktywności
Choć standardy dot. warunków pracy są rzeczywiście znacznie
ni\
sze w wielu krajach w porównaniu z krajami
wysokorozwiniętymi, nie musi się to wiązać z handlem
Konsumenci korzystają z wolnego handlu mając dostęp do
tańszych produktów
Pracownicy w krajach biednych zarabiają w warunkach handlu
więcej (choć ciągle mniej, ni\
w krajach wysokorozwiniętych),
ni\
gdyby tej wymiany nie było
Koszty transportu i dobra niehandlowe
Model Ricardo przewiduje, \
e kraje powinny się w
pełni specjalizować w produkcji któregoś dobra
W praktyce zdarza się to bardzo rzadko:
Więcej ni\
jeden czynnik produkcji (ogranicza to
mo\
liwości specjalizacji model HO)
Protekcjonizm
Koszty transportu ograniczające mo\
liwości handlu i
powodujące, \
e pewne dobra muszą być produkowane
przez wszystkie kraje dobra niehandlowe
22
09-10-10
Weryfikacja empiryczna modelu Ricardo
Czy kraje rzeczywiście eksportują te dobra, w
wytwarzaniu których produktywność jest względnie
wysoka?
Porównanie struktury handlu USA i UK oraz relacji
produktywności w 26 sektorach sugeruje, \
e tak
(McDougall 1951-1952, Balassa 1963)
Jednocześnie we wszystkich 26 sektorach USA
miały przewagę absolutną wobec UK, a mimo to
handel miał miejsce (ró\
nice w płacach)
Weryfikacja empiryczna modelu Ricardo
23
09-10-10
Podsumowanie
Kraj ma przewagę komparatywną w produkcji dobra,
dla którego koszt alternatywny jest ni\
szy ni\

zagranicą
Produkując dobro, w którym ma przewagę komparatywną
kraj u\
ywa w sposób najbardziej efektywny swoich
zasobów
Model Ricardo skupia się na ró\
nicach w
produktywności pracy między krajami i wyjaśnia
korzyści z handlu posługując się koncepcją przewagi
komparatywnej
Podsumowanie
Kiedy kraj specjalizuje się w produkcji i handlu
zgodnie z modelem Ricardo, cena względna dobra
produkowanego rośne, płaca pracowników rośnie, a
dobra stają się realnie tańsze dla konsumentów
Na handlu korzysta zarówno bardziej, jak i mniej
wydajna (produktywna) gospodarka, choć handel
mo\
e zmienić dystrybucję dochodu wewnątrz krajów
Wysoka wydajność LUB niskie płace dają krajom
przewagę kosztową
24
09-10-10
Podsumowanie
Choć badania empiryczne częściowo potwierdzają
występowanie handlu opartego o przewagę
komparatywną, istnieją czynniki które nie pozwalają
krajom przejść do pełnej specjalizacji; zwykle
kontynuują one produkcję wielu dóbr
25