GENETYKA (prelekcja 8)
ANALIZA CECH JAKOÅšCIOWYCH  ALLELOMORFICZNYCH:
prawo Hardy ego-Weinberga  stan pierwotnej równowagi genetycznej między względnymi
częstościami każdego z danej pary allel;
populacja mendlowska  nie działają żadne czynniki, mogące wpływać na stan ilościowy i
jakościowy puli genów populacji;
POPULACJA NATURALNA:
żadna populacja naturalna nie spełnia prawa Hardy ego-Weinberga, ALE! Każda znajduje się w
stanie wtórnej równowagi genetycznej, zachodzącej między częstościami selekcji i mutacji, które
w niej występują;
eliminacja alleli wskutek selekcji i nowe ich pojawienie siÄ™ wskutek mutacji wzajemnie siÄ™
równoważą;
każda ma dostatecznie dużą liczebność, aby prawo Hardy ego-Weinberga, mające charakter
statystyczny, zastosować w celu oceny liczebności częstości alleli i genotypów w zależności od
obserwowanej w danej chwili populacji częstości fenotypów;
CECHY DOMINUJ
CE AUTOSOMALNE:
włosy nierude;
ząbek włosów na czole;
wolny płatek ucha;
wzgórek Darwina (pozostałość po szpiczastym uchu zwierzęcym);
odstajÄ…ce uszy;
nos orli;
dołeczki w policzkach;
piegi (piegowatość jak indycze jajo);
podbródek rozszczepiony;
język zwinięty w U;
zdolność odczuwania smaku PTC (PTU) (FU  reakcja szybka, Fu  czucie osłabione, fu  brak
reakcji);
częstość w różnych populacjach osób wrażliwych na PTU:
Źð Autochtoni australijscy  27%;
Źð Europejczycy  75%;
Źð ChiÅ„czycy  93%;
Źð Indianie PółnocnoamerykaÅ„scy  97%;
wrażliwi  rzadziej:
Źð kretynizm;
Źð nałóg palenia tytoniu;
Źð cukrzyca;
Źð wole guzowate tarczycy;
Źð wole z niedoczynnoÅ›ciÄ… tarczycy;
wrażliwi  częściej:
Źð nadczynność tarczycy;
lateralizacja  przewaga czynności jednej strony nad drugą;
Źð opóz
niona  zmniejszona sprawność ruchowa;
Źð odchylenia od typu lateralizacji jednorodnej prawostronnej:
üð opóz
niony rozwój sprawności umysłowej: dysleksja, dysgrafia;
üð gorsza orientacja przestrzenna u dziecka;
Źð odsetek ludzi leworÄ™cznych w populacji = ok. 4%;
oburęczność  ambidekstria:
Źð pierwotny  częściej u ludów prymitywnych;
Źð wtórny  efekt ćwiczenia rÄ™ki mniej uprzywilejowanej;
przeplatanie palców  lewy kciuk na prawym;
włosy na paliczkach;
płetwiaste palce;
UKA
AD AB0:
Europa  częstość allela grupy krwi B stopniowo zwiększa się z zachodu na wschód;
Ameryka S  największa częstość: gr. 0  95-100%;
południowe rejony Australii - największa częstość: gr. A  40%;
północne rejony Indii - największa częstość: gr. B  25-30%;
DALTONIZM:
Europa:
Źð czÄ™stość u mężczyzn-daltonistów wynosi 6,6-9%;
Źð najczÄ™stsza deuteranomalia  4-5%;
Źð najrzadsza protanopia  1%;
populacje pozaeuropejskie:
Źð daltonizm u ok. 2% mężczyzn;
** częstość kobiet-daltonistek = kwadrat częstości mężczyzn-daltonistów
mężczyz
ni:
Źð rasa biaÅ‚a  8%;
Źð protanopia / dauteranopia  2%;
Źð protanomalia / deuteranomalia  6%;
Źð pochodzenia azjatyckiego  4-5%;
Źð AfrykaÅ„czycy i rodowici Amerykanie  1-4%;
DRYF GENETYCZNY:
losowe zmiany częstości genów w małych izolowanych populacjach;
może doprowadzić do utrwalenia jednego z alleli i wykluczenia drugiego, niezależnie od ich
wartości adaptacyjnych;
bezkierunkowy;
rzadkie choroby genetyczne mogą być obserwowane dość często w małoliczebnych populacjach;
np. fenyloketonuria i mukowiscydoza  popularne w populacji kaukaskiej, rzadki w populacji
fińskiej;
SELEKCJA:
selekcja cechy allelomorficznej;
osobnik nie dożywa do okresu reprodukcji lub jest bezpłodny (allele w jego puli genowej są
eliminowane);
allele dominujÄ…ce  eliminacja szybka;
allele recesywne  eliminacja wolna;