Priorytety w OP
LEK. MED. ANETA DOMALEWSKA
ZOZ HOSPICJUM DOMOWE
HOSPICJUM STACJONARNE
BIAA
YSTOK
Holistyczna opieka  1 zasada OP
p�
Obejmuje wszystkie ważne sfery życia chorego: somatyczną,
psychiczną, społeczną, duchową ;
p�
Zaspokajanie wszystkich indywidualnych potrzeb chorego
związanych z tymi sferami życia
p�
Poprawa jakości jego życia
Poprawa jakości życia chorych - druga zasada OP
Poprawa warunków sytuacji Zmiana treści sytuacji
aktualnej upragnionej
p�
Tolerowanie zwyczajów i trybu p�
Zmiana postawy wobec
życia chorego
zasadniczych spraw życia
p�
Zmniejszenie uciążliwości leczenia
p�
Pogłębianie więzi z rodziną,
p�
Skuteczna kontrola objawów
przekazywanie innym swoich
somatycznych
doświadczeń i osiągnięć, realizacja
p�
Ograniczenie badań dodatkowych
wartości etycznych, religijnych
p�
Leczenie z  głową
p�
Kapelan, psycholog
p�
Wypełnianie wolnego czasu-
p�
Możliwe u osób z rozbudowaną
 pustych chwil
duchowością.
p�
Podkreślanie teraz
niejszości
p�
Psychiczna i ruchowa aktywizacja
chorego
p�
Odpowiadanie na potrzeby chorego
Leczenie  na miarę
p�
Ograniczyć liczbę leków.
p�
Leczyć objawy najbardziej dolegliwe, metodą małych kroków
p�
Ustalamy cele leczenia
p�
Leki podajemy p.o., ew. podskórnie
p�
Dawka leku musi być dobrana indywidualnie. Dawka optymalna to
taka dawka, która usuwa dolegliwości, nie dając objawów
niepożądanych
p�
Uosób starszych, wyniszczonych, z uszkodzoną wątrobą stosuje się
zasadę  start low  go slow
p�
Konieczne jest ciągłe monitorowanie efektu stosowanego leku!!!
Zwrot ku teraz
niejszości u chorych w stanie
terminalnym to bezwzględny warunek osiągnięcia
dobrej jakości życia
OP powinna być sprawowana zespołowo  3 zasada OP
p�
Harmonijna współpraca członków zespołu z uwzględnieniem roli
kierownika zespołu
p�
Zespół niezbyt duży, dostosowany do potrzeb rodziny i chorego,
obejmuje zaangażowanych członków rodziny& /zadomowienie w
środowisku chorego/
p�
Spotkania zespołu 1 x 2tyg., omawianie problemów chorego oraz
własnych
p�
Odpowiednio rozłożony jest ciężar opieki i odpowiedzialności
p�
Zespół pozwala łagodzić stresy i umożliwia wzajemne wsparcie
p�
Zespół nie wyręcza rodziny, ale jej pomaga!!!
4 zasada OP  akceptacja nieuchronności śmierci
p�
Powstrzymanie się od wszelkich działań nadzwyczajnych w
okresie agonii
p�
Uznanie prawdy, że działanie medyczne przywracające życie
 na siłę jest ograniczone. Czasem może być szkodliwe, bo
przedłuża agonię a nie życie.
5 zasada OP  akceptacja nieuchronności cierpienia
p�
A
agodząc dolegliwości, zaspokajając potrzeby chorego
dochodzimy do bariery własnych ograniczeń
p�
Nie jesteśmy w stanie sprawić, by człowiek chory nie
odczuwał żadnych przykrości
p�
Cierpienie, lęk i żal to odczucia głęboko ludzkie, naturalne.
Mogą one odegrać w życiu rolę pozytywną.
6 zasada OP  akceptacja właściwej pory śmierci
p�
OP jest alternatywą eutanazji
 Eu  thanatos  śmierć łatwa, bezbolesna
 Kalos  thanatos  śmierć piękna, wzorcowa
7 zasada OP  obejmuje opieką chorego i jego rodzinę
p�
W trakcie opieki nad chorym w stanie terminalnym  jest to
najtrudniejszy czas dla rodziny
p�
W okresie żałoby do 1 roku.
p�
Zaspokaja podstawowe potrzeby rodziny, tj potrzebę
informacji o stanie zdrowia chorego, potrzebę pomocy
choremu, potrzebę wsparcia.
Zasady etyczne obowiązujące w OP
p�
Poszanowanie niezależności poglądów chorego, respektowanie jego
prawa do prawdy, do prywatności, podejmowania decyzji i działania,
p�
Respektowanie zasady sprawiedliwości,
p�
Uznawanie zasady primum non nocere  nie szkodzić, nie sprawiać
niepotrzebnego cierpienia fizycznego, psychicznego, duchowego,
p�
Przestrzeganie zasady czynienia dobra, tj. udzielanie pomocy,
leczenie, zmniejszenie cierpienia, zaspokajanie pragnień, towarzyszenie
choremu.
Uporczywe przedłużanie życia 
Zagadnienia etyczno - moralne
Akty prawne zawierające prawa pacjenta
p�
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
p�
Ustawa o ZOZ 30.08.1991r. + poprawka z 1998r
p�
Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego 19.08.1994
p�
Ustawa o pobieraniu tkanek i narządów 26. 10.1995r.
p�
Ustawa o zawodzie pielęgniarki i położnej 05.07.1996r
p�
Ustawa o zawodzie lekarza 05. 12. 1996r.
Konstytucja RP
p�
Równe prawo dostępu do ochrony zdrowia finansowanej ze
środków publicznych
p�
Prawna ochrona życia
p�
Ochrona przed eksperymentem medycznym bez
dobrowolnie wyrażonej zgody
Ustawa o ZOZ
p�
Art. 18- udostępnienie pacjentowi dokumentacji medycznej
p�
Art. 19- pacjent ma prawo do:
1.Świadczeń zdrowotnych zgodnych z aktualną wiedzą medyczną
2.Wyrażania zgody lub odmowy na określone świadczenia  po odpowiedniej info
3.Uzyskania informacji o swoim stanie zdrowia
4.Poszanowania jego intymności i godności
5.Umierania w spokoju i godności
p�
Art. 20- prawo do świadczeń zdrowotnych, środków farmaceutycznych i
materiałów opatrunkowych, pomieszczeń i wyżywienia odpowiedniego
do stanu zdrowia
p�
Art.24- prawo do sprzeciwu dokonania sekcji zwłok
Ustawa o zawodzie lekarza
p�
Art.30  prawo do udzielania pomocy lekarskiej
p�
Art.31  prawo do informacji, do decyzji /zgoda/
p�
Art.34  prawo do wyrażania zgody na operację i działania
o podwyższonym ryzyku
p�
Art.36- prawo do poszanowania intymności i godności
pacjenta
p�
Art.40- prawo do tajemnicy lekarskiej
p�
Art.41- prawo do wglądu w dokumentacje medyczną
Prawa pacjenta w kodeksie etyki lekarskiej
p�
Prawo do wyboru lekarza
p�
Prawo do intymności, życzliwego i kulturalnego
traktowania - art.12
p�
Prawo do świadomego udziału w podejmowaniu decyzji
lekarskich dotyczących zdrowia pacjenta- art.13
p�
Prawo do zapoznania się z ryzykiem i spodziewanymi
korzyściami  art.14
Prawa pacjenta KEL
p�
Prawo do wyrażania lub nie wyrażania zgody na
postępowania diagnostyczne, leczenie i eksperymenty med.
p�
Prawo do zasięgania opinii innego lekarza-art.18
p�
Prawo do korzystania z opieki rodzinnej-art.19
p�
Prawo do zachowania tajemnicy lekarskiej w trakcie
leczenia  art.23
Pacjent ma prawo
domagać się znie-
Może wywołać skutek
sienia bólu i cierpienia
uboczny!!!
Radykalna
analgezja
Następstwo
Życzenie pacjenta
niezamierzone
może być wypowie-
dziane lub domniemane
Skutek przewidywany
Ale niezamierzony!!!
Radykalna analgezja
Opinie przyzwalające:
- odpowiedz
na pytanie anastezjologów Piusa XII
/24.02.1957/
 Tak- o ile nie istnieją inne środki i takie okoliczności aby nie stanowiły
przeszkody w innych obowiązkach religijnych i moralnych umierającego
- Deklaracja Świętej Kongregacji Wiary
- Evangelium vitae  Jan Paweł II
 do godności człowieka należy, aby mógł zakończyć
swoje życie o ile to możliwe zachowując integralność
swojej osobowości i związków, które łączą go z otoczeniem,
a przede wszystkim z rodziną
Katechizm Kościoła Katolickiego
Wg Papieskiej Rady Corfunum rozdz.2.2
Ewentualna śmierć
jest następstwem jedynie przewidywanym
lecz niezamierzonym
ból
Środki przeciwbólowe
2 skutki
Objawy uboczne
Kontrolowana analgezja
Działanie niezamierzone
działanie zamierzone Ale przewidywane
Zasada podwójnego skutku
p�
Czyn dokonywany jest w intencji uzyskania etycznie
pozytywnego skutku
p�
Skutek uboczny jest niezamierzony, choć przewidywany
Radykalna analgezja to nie jest eutanazja
p�
Czyn sam w sobie jest moralnie dobry
p�
Ocena czynu etycznego opiera się na zamierzeniu
p�
Skutek bezpośredni jest dobry  cel działania
p�
Radykalna analgezja = analgezja kontrolowana , nie muszą przyspieszać
śmierci
p�
Śmierć może być wynikiem niezastosowania analgezji
Zasady czynu o podwójnym skutku
p�
Czyn sam w sobie jest moralnie dobry/obojetny
p�
Skutek bezpośredni jest dobry
p�
Celem działającego jest dobry bezpośredni skutek czynu
p�
Istnieją proporcjonalne ważne racje dla tego czynu
Przeszkody w stosowaniu radykalnej analgezji
p�
Niewiedza w zakresie współczesnych sposobów zwalczania
bólu
p�
Niezrozumienie pojęcia tolerancji opioidów
p�
Opioidofobia
p�
Obawa przed oskarżeniem o działanie eutanatyczne
p�
Obawa przed odpowiedzialnością wobec prawa
Prawa człowieka umierającego
p�
Należne osobie traktowanie aż do śmierci
p�
Informacja o stanie zdrowia i udział w decydowaniu o sobie
p�
Ulga w bólu i cierpieniu fizycznym, psychicznym i duchowym
p�
Wolność od terapii przedłużającej proces umierania
p�
Pomoc psychologiczna i wsparcie duchowe, zgodnie ze swoim
światopoglądem
p�
Kontakt z rodziną i swoim środowiskiem, aby nie umierać w samotności
p�
Wyrażanie swoich uczuć na temat śmierci
p�
Prawo do naturalnej i godnej śmierci
eutanazja
p�
- to zabicie człowieka na jego żądanie i pod wpływem współ-
czucia dla niego;
p�
art.150 KK. zagrożony karą pozbawienia wolności od 3 m-cy
do 5 lat;
p�
 samobójstwo wspomagane  namowa lub pomoc
doprowadzająca człowieka do targnięcia się na własne życie.
p�
 kryptoeutanazja - zabicie człowieka bez jego wiedzy i woli, z
powołaniem się na dobro jego lub jego bliskich, morderstwo.
Eutanazja na świecie jest legalna w:
p�
Holandii
p�
Belgii
p�
Stany Zjednoczone : stan Oregon,
p�
Kolumbia
p�
Japonia
p�
Szwajcaria  wspomagane samobójstwo
Wola pacjenta  podział eutanazji
p�
Eutanazja na życzenie (voluntary eutanasia)- dokonywana na
prośbę osoby cierpiącej, legalna obecnie w Holandii i Belgii
p�
Eutanazja bez zgody pacjenta (non- voluntary eutanasia) -
zw. Kryptanazja. Lekarz sam podejmuje decyzję, lub jest skłaniany
przez rodzinę lub opiekuna chorego. Rzadko wykryta, jest
przemilczana z powodu wiary w szlachetne pobudki lekarzy.
Eutanazja bierna
Nieuzasadnione medycznie zaprzestanie leczenia w
celu przyspieszenia zgonu, motywowane
współczuciem dla cierpiącego./ rezygnacja z
żywienia dojelitowego przez sondę, rezygnacja z
antybiotyku/
dystanazja
Utrzymywanie przy życiu człowieka wyłącznie dzięki
ciągłemu stosowaniu środków nadzwyczajnych
/np. respiratoroterapia u pacjentów z neo/
Ortotanazja- przyzwolenie zawiera art.32 Kodeksu Etyki Lekarskiej
- to zaprzestanie ciągłego stosowania środków
nadzwyczajnych (dystanazji)
p�
nie jest to eutanazja bierna
p�
Brak jest tutaj dwóch elementów:
1. Działania nie są medycznie uzasadnione
2. Celem zaprzestania stosowania środków nadzwyczajnych
nie jest spowodowanie śmierci.
Odstąpienie od reanimacji, która jest
terapią uporczywą
Eutanazja bierna
zaprzestanie nieużytecznej terapii
nie stanowi przyczyny śmierci chorego
Reanimacja jest zawsze obowiązkiem
lekarza, gdy pacjent jest potencjalnie
zdolny do życia.
Wg. Kodeksu Etyki Lekarskiej- art.32
p�
W stanach terminalnych lekarz nie ma obowiązku
podejmowania i prowadzenia reanimacji lub uporczywej
terapii za pomocą środków nadzwyczajnych.
p�
Decyzja o zaprzestaniu reanimacji należy do lekarza i jest
związana z oceną szans leczniczych.
 Zaprzestanie zabiegów medycznych kosztownych,
ryzykownych, nadzwyczajnych lub niewspółmiernych
do spodziewanych rezultatów może być uprawnione.
Jest to odmowa uporczywej terapii.
Art..2278 i 2279
Katechizm Kościoła Katolickiego
Prośba pacjenta o eutanazję, w hospicjum
p�
Nie zdarza się często
p�
Należy powstrzymać się od negatywnego osądu tej prośby,
zgodnie z poszanowaniem autonomii chorego
p�
Pragnienie śmierci ma miejsce, gdy chorzy :
-odczuwają silny ból, duszność lub inne intensywne dolegliwości fizyczne
- maja głęboką depresję, lęk lub inne przykre stany emocjonalne
- nie maja oparcia w otoczeniu, czują się odrzuceni, niepotrzebni i samotni
Badania naukowe dot. eutanazji dowodzą:
p�
59% pacjentów hospicyjnych, którzy pragnęli śmierci
było w depresji
p�
80% samobójców ma depresję
80-90% ludzi, którzy trafiają do hospicjum celem dokonania
Eutanazji, odstępuje od tego, co oznacza, że eliminacja bólu
I okazanie zainteresowania choremu likwiduje potrzebę
eutanazji
Bad.holenderskie. Kowalski,Karłowicz 2002
Chęć skrócenia sobie życia u chorych terminalnie
słabnie lub ustaje całkowicie z chwilą poprawienia
im warunków leczenia i opieki
Opieka paliatywna jest alternatywą dla eutanazji
 Jestem przeciwko eutanazji. Wielokrotnie byłem
świadkiem, gdy ludzie, którym nie dawano więcej
niż tydzień życia, wracali do zdrowia .
Prof..Andrzej Szczeklik
Członek PAN, PAU