Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej

Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie

w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie

Vademecum dla osób niepełnosprawnych

- przewodnik zawodowy

Część II. Edukacja osób niepełnosprawnych

B. Kształcenie

specjalne i nauczanie

indywidualne

1

Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:

Ustawy z 07.10.1991 o systemie oświaty (Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425)

http://www.wrotamalopolski.pl

http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=230

http://www.niepelnosprawni.pl/ledge

MEN o kształceniu integracyjnym i specjalnym, Biblioteczka reformy, Warszawa 2001.

Justyna Osiecka „Kształcenie osób niepełnosprawnych w Polsce - stan obecny i perspektywy”

Informacja nr 635

Październik 2009

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej

Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie

w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie

SPIS TREŚCI:………………………………………………………2

B. Kształcenie specjalne i nauczanie indywidualne

Szkolnictwo specjalne……………………………………….....………………………3

Adresy szkół:

Przedszkola specjalne……………………………………………..……..……...5

Przedszkola z oddziałami specjalnymi…………………………..……..…….…5

Szkoły specjalne…………………………………………………..….…….……5

Gimnazja specjalne………………………………………………..………...…..8

Szkoły zawodowe ponadgimnazjalne specjalne……………………….………10

Nauczanie indywidualne…………………………………………………………….....12

2

Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:

Ustawy z 07.10.1991 o systemie oświaty (Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425)

http://www.wrotamalopolski.pl

http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=230

http://www.niepelnosprawni.pl/ledge

MEN o kształceniu integracyjnym i specjalnym, Biblioteczka reformy, Warszawa 2001.

Justyna Osiecka „Kształcenie osób niepełnosprawnych w Polsce - stan obecny i perspektywy”

Informacja nr 635

Październik 2009

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej

Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie

w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie

Szkolnictwo specjalne

Przemiany zachodzące w szkolnictwie specjalnym polegają przede wszystkim na zmianie

podejścia do niepełnosprawnego ucznia, na zwróceniu uwagi na jego indywidualne,

zmienione przez dysfunkcje potrzeby oraz na podejmowaniu działań w celu stworzenia mu

jak najlepszych warunków do normalnego funkcjonowania w społeczeństwie. Doświadczenia

wielu krajów pokazują, że integracji dzieci i młodzieży o specjalnych potrzebach

edukacyjnych najlepiej służą szkoły integracyjne, które są otwarte dla wszystkich dzieci

w danej społeczności. To właśnie w szkołach i klasach integracyjnych dzieci i młodzież

niepełnosprawna mogą osiągnąć najlepsze wyniki w nauce i zintegrować się ze

społeczeństwem. Szkoły i klasy integracyjne sprzyjają w dużej mierze również uczniom

zdrowym, którzy uczą się pomagać swoim niepełnosprawnym kolegom.

Dzieci niepełnosprawne, które uczą się w szkołach z pełnosprawnymi rówieśnikami,

w większym stopniu rozwijają swoje społeczne i zawodowe umiejętności, które są potrzebne

w codziennym życiu i na rynku pracy. Nauka w tej samej szkole jest nie tylko korzystna dla

dzieci niepełnosprawnych, ale także dla ich pełnosprawnych kolegów. Pozwala im lepiej

rozumieć, że osoby z niepełnosprawnością mają prawo do pełnego uczestnictwa i równości

w społeczeństwie. Szkolnictwo integracyjne jest więc najskuteczniejszym środkiem

budowania solidarności między dziećmi o specjalnych potrzebach i ich rówieśnikami.

Dzieci i młodzież ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi to uczniowie, którzy mają

upośledzenia fizyczne, upośledzenia sensoryczne bądź poważne problemy w nauce lub też

problemy emocjonalne, ale nie tylko. Pojęcie „uczeń o specjalnych potrzebach edukacyjnych”

jest szersze i obejmuje zarówno uczniów niepełnosprawnych fizycznie, psychicznie,

intelektualnie, społecznie, jak również uczniów wybitnych. Zwrócenie uwagi na

podmiotowość osób niepełnosprawnych jest wynikiem głębokich przemian, jakie dokonały

się w świadomości naszego społeczeństwa. Wiąże się to ze zmianą hierarchii wartości i metod

działania w wielu dziedzinach życia, wyzbyciem się uprzedzeń oraz dostrzeganiem partnera

w każdym człowieku. Działania reformatorskie zmierzające do zapewnienia każdemu dziecku

dostępu do edukacji podejmowane przez różne gremia zbliżają Polskę do standardów

obowiązujących w krajach Unii Europejskiej.

Szkolnictwo specjalne w Unii Europejskiej

Koncepcja szkolnictwa specjalnego została opracowana w XIX wieku z myślą przewodnią,

aby zagwarantować wszystkim dzieciom prawo do kształcenia. W państwach członkowskich

Unii Europejskiej stworzono odrębne struktury, których celem było kształcenie dzieci

„upośledzonych” – dziś powszechnie określanych jako dzieci ze specjalnymi potrzebami

3

Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:

Ustawy z 07.10.1991 o systemie oświaty (Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425)

http://www.wrotamalopolski.pl

http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=230

http://www.niepelnosprawni.pl/ledge

MEN o kształceniu integracyjnym i specjalnym, Biblioteczka reformy, Warszawa 2001.

Justyna Osiecka „Kształcenie osób niepełnosprawnych w Polsce - stan obecny i perspektywy”

Informacja nr 635

Październik 2009

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej

Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie

w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie

edukacyjnymi. W różnych krajach UE, EFTA/EOG i krajach kandydujących zmierza się

obecnie do integracji dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w szkołach głównego

nurtu.

Możliwość nauki uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi wraz z ich

pełnosprawnymi rówieśnikami zapewniają wszystkie kraje Unii Europejskiej, chociaż każde

państwo członkowskie przyjęło odmienne rozwiązania, zależnie od potrzeb. W niektórych

krajach, na przykład we Włoszech, całkowicie zrezygnowano ze szkół specjalnych na rzecz

placówek jednego typu dostępnych zarówno dla niepełnosprawnych, jak i dla dzieci

pełnosprawnych.

Państwa Unii Europejskiej można podzielić na trzy główne modele, jeśli chodzi o organizację

szkolnictwa specjalnego:

– Kategoria „jednej ścieżki” – kraje opracowują politykę i praktyczne rozwiązania

ukierunkowane na integrację prawie wszystkich dzieci w głównym nurcie edukacji. Podejście

to funkcjonuje w Grecji, Hiszpanii, Włoszech, Portugalii, Szwecji i Norwegii oraz na Cyprze.

– Kategoria „dwóch ścieżek” – istnieją dwa odrębne systemy edukacji, które funkcjonują na

podstawie odrębnych przepisów dla szkolnictwa głównego nurtu i szkolnictwa specjalnego.

Dość dobrze rozwinięte szkolnictwo specjalne uznane za odrębny sektor działa w Belgii,

Holandii oraz w Bułgarii, Rumunii i na Łotwie.

– Kategoria „wielu ścieżek” – nie proponuje się jednego rozwiązania, lecz raczej oferuje się

różne koncepcje łączące elementy obydwu wymienionych systemów. Do krajów tej kategorii

należą Dania, Niemcy, Francja, Irlandia, Luksemburg, Austria, Finlandia, Wielka Brytania,

Islandia i Lichtenstein oraz Czechy, Estonia, Litwa, Polska, Słowacja, Słowenia i Węgry.

Szkolnictwo specjalne w Polsce

Część uczniów niepełnosprawnych może się uczyć w szkołach ogólnodostępnych,

odpowiednio przygotowanych do realizacji tego procesu. Część dzieci i młodzieży,

szczególnie z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim lub znacznym, wymaga

kształcenia w szkołach specjalnych.

Na continuum od edukacji segregacyjnej do edukacji włączającej Polska znajduje się

zdecydowanie bliżej krańca segregacyjnego. Jednakże dzięki determinacji rodziców

niepełnosprawnych dzieci i młodzieży oraz dorosłych zrzeszonych w rosnącej lawinowo

liczbie organizacji pozarządowych, a także zaangażowaniu wielu nauczycieli powstaje coraz

więcej klas integracyjnych w szkołach powszechnych. Inicjatywy te należy widzieć jako

istotny krok w kierunku realizacji ostatecznego celu – edukacji włączającej.

4

Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:

Ustawy z 07.10.1991 o systemie oświaty (Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425)

http://www.wrotamalopolski.pl

http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=230

http://www.niepelnosprawni.pl/ledge

MEN o kształceniu integracyjnym i specjalnym, Biblioteczka reformy, Warszawa 2001.

Justyna Osiecka „Kształcenie osób niepełnosprawnych w Polsce - stan obecny i perspektywy”

Informacja nr 635

Październik 2009

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej

Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie

w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie

Adresy szkół:

Przedszkola specjalne

Przedszkole Specjalne

Ostrogskich 5b, 33-100 Tarnów

Nr tel.: [phone]

Specjalne Przedszkole "Chatka Puchatka"

Różyckiego 5, 31-324 Kraków

Nr tel.: [phone]

Zespół Przedszkoli Specjalnych

Paderewskiego 19, 33-300 Nowy Sącz

Nr tel.: [phone]

Przedszkola z oddziałami specjalnymi

Przedszkole Samorządowe nr 14

Młyńska Boczna 4, 30-082 Kraków

Nr tel.: [phone]

Przedszkole Samorządowe nr 122

Fiołkowa 13, 31-478 Kraków

Nr tel.: [phone]

Przedszkole Samorządowe nr 71

Ludwinowska 6, 30-331 Kraków

Nr tel.: [phone]

Szkoły specjalne

Podregion tarnowski

Zespół Szkół Specjalnych dla Niesłyszących i Słabosłyszących w Tarnowie

Lippóczy'ego 4a; 33-100 Tarnów

Tel: [phone]

5

Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:

Ustawy z 07.10.1991 o systemie oświaty (Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425)

http://www.wrotamalopolski.pl

http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=230

http://www.niepelnosprawni.pl/ledge

MEN o kształceniu integracyjnym i specjalnym, Biblioteczka reformy, Warszawa 2001.

Justyna Osiecka „Kształcenie osób niepełnosprawnych w Polsce - stan obecny i perspektywy”

Informacja nr 635

Październik 2009

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej

Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie

w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie

Podregion krakowski

Szkoła Podstawowa Specjalna

Zagorzyce, 32-200 Miechów

Nr tel.: [phone]

Szkoła Podstawowa Specjalna przy Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym

3 Maja, 32-400 Myślenice

Nr tel.: [phone]

Zespół Palcówek Oświatowych w Szpitalu Rehabilitacyjnym dla Dzieci - Szkoła Podstawowa

Podlesie173, 32-050 Radziszów

Nr tel.: 0*12 275 14 88, 275 17 51

Szkoła Podstawowa Nr 5 Specjalna

Park Kingi 6, 32-020 Wieliczka

Podregion m. Kraków

Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy nr 4 - Szkoła Podstawowa Specjalna nr 6

Wietora7, 31-067 Kraków

Nr tel.: [phone]

Szkoła Podstawowa Specjalna nr 121

Saska 2, 30-715 Kraków

Nr tel.: [phone]

Szkoła Podstawowa Specjalna nr 42

Praska64, 30-322 Kraków

Nr tel.: [phone]

Szkoła Podstawowa Specjalna nr 46

Zamoyskiego 100, 30-523 Kraków

Nr tel.: [phone]

Szkoła Podstawowa Specjalna nr 59

Górka Narodowa 115, 31-234 Kraków

Nr tel.: [phone]

Zespół Szkół Specjalnych nr 1 - Szkoła Podstawowa Specjalna nr 71

6

Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:

Ustawy z 07.10.1991 o systemie oświaty (Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425)

http://www.wrotamalopolski.pl

http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=230

http://www.niepelnosprawni.pl/ledge

MEN o kształceniu integracyjnym i specjalnym, Biblioteczka reformy, Warszawa 2001.

Justyna Osiecka „Kształcenie osób niepełnosprawnych w Polsce - stan obecny i perspektywy”

Informacja nr 635

Październik 2009

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej

Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie

w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie

Os. Sportowe 28, 31-966 Kraków

Nr tel.: [phone] 6443417

Zespół Szkół Specjalnych nr 10 - Szkoła Podstawowa Specjalna nr 131

Lubomirskiego21, 31-509 Kraków

Nr tel.: [phone]

Zespół Szkół Specjalnych nr 11 - Szkoła Podstawowa Specjalna nr 150

Al. Dygasińskiego 25, 30-820 Kraków

Nr tel.: [phone]

Zespół Szkół Specjalnych nr 12 dla Dzieci Niedosłyszących - Szkoła Podstawowa Specjalna

nr 154

Niecała 8, 30-425 Kraków

Nr tel.: [phone]

Zespół Szkół Specjalnych Nr 13 - Szkoła Podstawowa Specjalna nr 69

Szopkarzy 8, 31-228 Kraków

Nr tel.: [phone]

Zespół Szkół Specjalnych nr 2 - Szkoła Podstawowa Specjalna nr 122

Kopernika32, 31-501 Kraków

Nr tel.: [phone] 4214123

Zespół Szkół Specjalnych nr 4 - Szkoła Podstawowa Specjalna nr 44 im. Jana Brzechwy

Senatorska9, 30-106 Kraków

Nr tel.: [phone]

Zespół Szkół Specjalnych nr 6 - Szkoła Podstawowa Specjalna nr 79

Ptaszyckiego9, 31-979 Kraków

Nr tel.: [phone]

Zespół Szkół Specjalnych nr 7 - Szkoła Podstawowa Specjalna nr 118

Os. Na Skarpie 66, 31-913 Kraków

Nr tel.: [phone] w. 414

Zespół Szkół Specjalnych Nr 8 -Szkoła Podstawowa Nr 120

Prądnicka80, 31-202 Kraków

Nr tel.: [phone]

7

Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:

Ustawy z 07.10.1991 o systemie oświaty (Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425)

http://www.wrotamalopolski.pl

http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=230

http://www.niepelnosprawni.pl/ledge

MEN o kształceniu integracyjnym i specjalnym, Biblioteczka reformy, Warszawa 2001.

Justyna Osiecka „Kształcenie osób niepełnosprawnych w Polsce - stan obecny i perspektywy”

Informacja nr 635

Październik 2009

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej

Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie

w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie

Zespół Szkół Specjalnych nr 9 - Szkoła Podstawowa Specjalna nr 121

Łanowa, 30-725 Kraków

Nr tel.: [phone] w. 47

Podregion oświęcimski

Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna

Paderewskiego1, 32-500 Chrzanów

Nr tel.: [phone]

Szkoła Specjalna

Orkana24, 34-220 Maków Podhalański

Nr tel.: [phone]

Szkoła Podstawowa Specjalna nr 8

Kochanowskiego2, 32-300 Olkusz

Nr tel.: [phone]

Szkoła Podstawowa Specjalna

Kościelna6, 32-600 Oświęcim

Nr tel.: [phone]

Podregion nowosądecki

Niepubliczna Szkoła Specjalna

M. Konopnickiej 21, 38-300 Gorlice

Nr tel.: 0*18 353 51 60

Szkoła Podstawowa Specjalna w Prewentorium Kolejowym

Kowaniec, 34-400 Nowy Targ

Gimnazja specjalne

Podregion m. Kraków

Gimnazjum Specjalne nr 59

Górka Narodowa 115, 31-234 Kraków

Nr tel.: [phone]

8

Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:

Ustawy z 07.10.1991 o systemie oświaty (Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425)

http://www.wrotamalopolski.pl

http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=230

http://www.niepelnosprawni.pl/ledge

MEN o kształceniu integracyjnym i specjalnym, Biblioteczka reformy, Warszawa 2001.

Justyna Osiecka „Kształcenie osób niepełnosprawnych w Polsce - stan obecny i perspektywy”

Informacja nr 635

Październik 2009

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej

Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie

w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie

Gimnazjum Specjalne nr 64

Wietora 7, 30-067 Kraków

Nr tel.: [phone]

Gimnazjum Specjalne nr 65

Spadochroniarzy 1, 31-455 Kraków

Nr tel.: [phone]

Gimnazjum Specjalne nr 66

Praska 66, 30-322 Kraków

Nr tel.: [phone]

Gimnazjum Specjalne nr 67

Zamoyskiego 100, 30-523 Kraków

Nr tel.: [phone]

Gimnazjum Specjalne nr 68

Tyniecka 7, 30-319 Kraków

Nr tel.: [phone] 2676022

Zespół Szkół Specjalnych nr 1 - Gimnazjum Specjalne nr 71

Os. Sportowe28, 31-966 Kraków

Nr tel.: [phone]

Zespół Szkół Specjalnych nr 10 - Gimnazjum Specjalne nr 61

Lubomirskiego 21, 31-509 Kraków

Nr tel.: [phone]

Zespół Szkół Specjalnych nr 11 - Gimnazjum Specjalne nr 62

Dobczycka 20, 30-820 Kraków

Nr tel.: [phone]

Zespół Szkół Specjalnych nr 12 dla Dzieci Niedosłyszących - Gimnazjum Specjalne nr 63

Niecała 8, 30-425 Kraków

Nr tel.: [phone]

Zespół Szkół Specjalnych nr 2 - Gimnazjum Specjalne nr 69

Kopernika 32, 31-501 Kraków

Nr tel.: [phone] 4214123

9

Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:

Ustawy z 07.10.1991 o systemie oświaty (Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425)

http://www.wrotamalopolski.pl

http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=230

http://www.niepelnosprawni.pl/ledge

MEN o kształceniu integracyjnym i specjalnym, Biblioteczka reformy, Warszawa 2001.

Justyna Osiecka „Kształcenie osób niepełnosprawnych w Polsce - stan obecny i perspektywy”

Informacja nr 635

Październik 2009

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej

Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie

w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie

Zespół Szkół Specjalnych nr 3 - Gimnazjum Specjalne nr 70

Wielicka 265, 30-663 Kraków

Nr tel.: [phone] w. 567

Zespół Szkół Specjalnych nr 4 - Gimnazjum Specjalne nr 55

Senatorska 9, 30-106 Kraków

Nr tel.: [phone]

Zespół Szkół Specjalnych nr 6 - Gimnazjum Specjalne nr 56

Ptaszyckiego 9, 31-979 Kraków

Nr tel.: [phone]

Zespół Szkół Specjalnych nr 7 - Gimnazjum Specjalne nr 57

Os. Na Skarpie 66, 31-913 Kraków

Nr tel.: [phone] w. 414

Zespół Szkół Specjalnych nr 8 - Gimnazjum Specjalne nr 58

Prądnicka 80, 31-202 Kraków

Nr tel.: [phone]

Zespół Szkół Specjalnych nr 9 - Gimnazjum Specjalne nr 60

Łanowa , 30-075 Kraków

Nr tel.: [phone] w. 47

Podregion nowosądecki

Gimnazjum Specjalne

Dietla 5, przy GOR5, 34-700 Rabka

Nr tel.: [phone]

Szkoły zawodowe ponadgimnazjalne specjalne

Podregion tarnowski

Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna

Okrężna, 33-100 Tarnów

Nr tel.: [phone]

Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna przy Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym

Romanowicza 9,

10

Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:

Ustawy z 07.10.1991 o systemie oświaty (Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425)

http://www.wrotamalopolski.pl

http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=230

http://www.niepelnosprawni.pl/ledge

MEN o kształceniu integracyjnym i specjalnym, Biblioteczka reformy, Warszawa 2001.

Justyna Osiecka „Kształcenie osób niepełnosprawnych w Polsce - stan obecny i perspektywy”

Informacja nr 635

Październik 2009

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej

Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie

w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie

33-100 Tarnów

Nr tel.: [phone]

Podregion m. Kraków

Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna

Dobczycka 20, 30-620 Kraków

Nr tel.: [phone]

Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna nr 3

Os. Sportowe 28, 31-966 Kraków

Nr tel.: [phone] 6445347

Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna

Szujskiego2, 31-123 Kraków

Nr tel.: [phone]

Podregion oświęcimski

Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna

Paderewskiego1, 32-500 Chrzanów

Podregion nowosądecki

Zespół Szkół Zawodowych

Niepodległości5, 38-300 Gorlice

Nr tel.: [phone]

Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna nr 4

Magazynowa6, 33-300 Nowy Sącz

Nr tel.: [phone]

11

Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:

Ustawy z 07.10.1991 o systemie oświaty (Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425)

http://www.wrotamalopolski.pl

http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=230

http://www.niepelnosprawni.pl/ledge

MEN o kształceniu integracyjnym i specjalnym, Biblioteczka reformy, Warszawa 2001.

Justyna Osiecka „Kształcenie osób niepełnosprawnych w Polsce - stan obecny i perspektywy”

Informacja nr 635

Październik 2009

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej

Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie

w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie

Nauczanie indywidualne

Nauczanie indywidualne to system nauczania, w którym uczeń realizuje materiał nauczania w

formie indywidualnej w domu lub w szkole.

Zgodnie z art. 71b ust. 1a ustawy o systemie oświaty "indywidualnym nauczaniem obejmuje

się dzieci i młodzież, których stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie

do szkoły". Ta forma nauczania przeznaczona jest dla uczniów poważnie chorych, z ciężkimi

urazami, po wypadkach, operacjach itp. Upośledzenie umysłowe, wady wzroku, słuchu -

nawet poważne, nie kwalifikują dziecka do nauczania indywidualnego. Uczeń dotknięty

niepełnosprawnością może być nauczany indywidualnie tylko ze względu na chorobę.

Decyzja w sprawie nauczania indywidualnego

Decyzję wydaje dyrektor szkoły, do której uczęszcza uczeń. Podstawą wydania decyzji jest

"orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania" wydane przez zespół orzekający

działający w publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej lub innej publicznej poradni

specjalistycznej oraz wniosek rodziców. Decyzja wydaje się w porozumieniu z organem

prowadzącym szkołę.

Zwolnienie z części zajęć

Uczeń może być zwolniony wyłącznie z wychowania fizycznego, informatyki lub technologii

informatycznej (na ogólnych zasadach, to jest na podstawie opinii o ograniczonych

możliwościach uczestniczenia ucznia w tych zajęciach, wydanej przez lekarza, oraz na czas

określony w tej opinii) - §8 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z

dnia z dnia 7 września 2004 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania klasyfikowania i

promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w

szkołach publicznych (Dz. U. Nr 199 poz. 2046, ze zmianami) oraz z nauki drugiego

obowiązkowego języka obcego (dotyczy ucznia z wadą słuchu lub z głęboką dysleksją – §9

ust.1 ww. rozporządzenia). Pozostałe przedmioty ujęte w szkolnym planie nauczania dla

danej klasy muszą być realizowane, oczywiście proporcjonalnie do ogólnej liczby godzin

nauczania indywidualnego. Uczeń musi być z tych przedmiotów oceniony. Jest to podstawa

do klasyfikacji i uzyskania promocji.

Nie należy lekceważyć takich przedmiotów jak plastyka i muzyka. Dla dziecka chorego mają

one szczególne walory terapeutyczne.

§3 ust. 5 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 29 stycznia 2003 r. w

sprawie sposobu i trybu organizowania indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (Dz. U.

12

Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:

Ustawy z 07.10.1991 o systemie oświaty (Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425)

http://www.wrotamalopolski.pl

http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=230

http://www.niepelnosprawni.pl/ledge

MEN o kształceniu integracyjnym i specjalnym, Biblioteczka reformy, Warszawa 2001.

Justyna Osiecka „Kształcenie osób niepełnosprawnych w Polsce - stan obecny i perspektywy”

Informacja nr 635

Październik 2009

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej

Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie

w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie

Nr 23, poz. 193) stanowi, że "dyrektor szkoły, na wniosek nauczyciela prowadzącego zajęcia

indywidualnego nauczania może zezwolić na odstąpienie od realizacji niektórych treści

nauczania objętych obowiązkowymi zajęciami edukacyjnymi, stosownie do możliwości

psychofizycznych ucznia i warunków organizacyjnych nauczania".

Tygodniowy wymiar godzin indywidualnego nauczania wynosi:

• dla uczniów zerowego etapu edukacyjnego (klasy wstępnej) – od 4 do 6 godzin

• dla uczniów klas I – III szkoły podstawowej – od 6 do 8 godzin

• dla uczniów klas IV – VI szkoły podstawowej – od 8 do 10 godzin

• dla uczniów gimnazjum – od 10 do 12 godzin

• dla uczniów szkół ponadpodstawowych i ponadgimnazjalnych – od 12 do 16 godzin

Kwalifikacje nauczycieli uczących dziecko zakwalifikowane do indywidualnego

nauczania

W zakresie przygotowania do nauczania przedmiotowego takie samo jak do pracy w szkole.

W pracy z dziećmi ze starszych klas, gdzie liczba przedmiotów jest duża, wskazane jest

łączenie treści przedmiotów humanistycznych i matematyczno-przyrodniczych, tak aby

ograniczyć liczbę nauczycieli pracujących z dzieckiem. Takich ograniczeń wymaga

organizacja nauczania oraz specyficzne potrzeby dziecka chorego. Z powyższych względów

organizujący nauczanie dyrektor szkoły musi przydzielić nauczanie odpowiednim

nauczycielom. Byłoby wskazane i bardzo pomocne, gdyby prowadzący nauczanie posiadali

przygotowanie z zakresu pedagogiki leczniczej (terapeutycznej). Nauczanie dziecka chorego

a równocześnie niepełnosprawnego prowadzić powinien nauczyciel z przygotowaniem z

zakresu właściwego działu pedagogiki specjalnej (oligofrenopedagogiki, surdopedagogiki,

tyflopedagogiki). Gdy w szkole brak jest odpowiednio przygotowanego nauczyciela z zakresu

pedagogiki

specjalnej,

który

poprowadziłby

nauczanie

indywidualne

dziecka

zakwalifikowanego jednocześnie do kształcenia specjalnego należy wyczerpać wszystkie

możliwości pozyskania takiego nauczyciela. Dobrym sposobem jest zwrócenie się do

najbliższej szkoły specjalnej, która ma wiedzę na temat pedagogów specjalnych,

poszukujących pracy. Wyjściem jest także zawarcie umowy z nauczycielem ze szkoły

specjalnej. Zatrudnienie nauczyciela specjalisty jest bezwzględnie konieczne w przypadku

organizowania nauczania indywidualnego dla ucznia upośledzonego w lekkim oraz w stopniu

umiarkowanym lub znacznym albo indywidualnych zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla

dziecka upośledzonego w stopniu głębokim.

13

Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:

Ustawy z 07.10.1991 o systemie oświaty (Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425)

http://www.wrotamalopolski.pl

http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=230

http://www.niepelnosprawni.pl/ledge

MEN o kształceniu integracyjnym i specjalnym, Biblioteczka reformy, Warszawa 2001.

Justyna Osiecka „Kształcenie osób niepełnosprawnych w Polsce - stan obecny i perspektywy”

Informacja nr 635

Październik 2009

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej

Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie

w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie

Podstawa programowa

W nauczaniu indywidualnym nauczyciel ma swoisty komfort. Może bowiem realizować

program w pełni dostosowany do indywidualnych możliwości ucznia. Musi uwzględnić

poziom rozwoju intelektualnego oraz właściwą podstawę programową. Uczniów z

upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim oraz dzieci z normą intelektualną obowiązuje ta

sama podstawa: "Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkól podstawowych

i gimnazjów", natomiast dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub

znacznym "Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla uczniów z upośledzeniem

umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym w szkołach podstawowych i

gimnazjach" (Dz. U. z 2002 r. Nr 51. poz. 458, z 2003 Nr 210 poz.2041, z 2005 r. Nr 19 poz.

165). Nauczyciel uczący dziecko chore musi także uwzględnić wpływ choroby na

funkcjonowanie w sterze społecznej i emocjonalnej oraz warunki organizacyjne.

Miejsce organizacji zajęć

Zgodnie z §2 ust.4 w/w rozporządzenia "zajęcia w ramach indywidualnego nauczania

prowadzi się w miejscu pobytu ucznia, w szczególności w domu rodzinnym, specjalnym

ośrodku szkolno-wychowawczym lub w placówce opiekuńczo-wychowawczej". Jednakże "w

celu pełnego osobowego rozwoju uczniów objętych indywidualnym nauczaniem oraz ich

integracji ze środowiskiem rówieśników, dyrektor szkoły w miarę posiadanych możliwości,

uwzględniając stan zdrowia dzieci, organizuje im uczestniczenie w życiu szkoły, np. w

uroczystościach okolicznościowych".

Niedopuszczalna jest natomiast sytuacja, gdy dziecko regularnie uczęszcza na lekcje oraz jest

„douczane indywidualnie" w ramach przyznanego mu nauczania indywidualnego.

Nauczanie indywidualne odbywa się na życzenie rodziców. To oni występują z wnioskiem do

poradni psychologiczno-pedagogicznej o wydanie orzeczenia o potrzebie indywidualnego

nauczania, przedkładają zaświadczenie lekarza–specjalisty o chorobie dziecka. Na ich

wniosek dyrektor szkoły organizuje indywidualne nauczanie w oparciu o obowiązujące

przepisy. Jeżeli rodzice nie życzą sobie, by nauczyciele przychodzili do domu, aby uczyć

chore dziecko, to należy domniemywać, że nie zdają sobie sprawy z tego, czym jest

indywidualne nauczanie. Rodzice powinni być informowani o sposobie organizacji

indywidualnego nauczania – przez poradnię psychologiczno-pedagogiczna i przez szkołę,

wówczas ich decyzje będą w pełni świadome.

14

Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:

Ustawy z 07.10.1991 o systemie oświaty (Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425)

http://www.wrotamalopolski.pl

http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=230

http://www.niepelnosprawni.pl/ledge

MEN o kształceniu integracyjnym i specjalnym, Biblioteczka reformy, Warszawa 2001.

Justyna Osiecka „Kształcenie osób niepełnosprawnych w Polsce - stan obecny i perspektywy”

Informacja nr 635

Październik 2009

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej

Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie

w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie

Dokumentacja zajęć z dzieckiem nauczanym indywidualnie

Zgodnie z §11 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego

2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki

dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów

tej dokumentacji (Dz. U. Nr 23 poz. 225 oraz z 2003 r. Nr 107, poz. 1003) w przypadku

ucznia nauczanego indywidualnie szkoła/przedszkole prowadzą odrębny dla każdego

ucznia/wychowanka dziennik indywidualnego nauczania. Dziecko nauczane indywidualnie

pozostaje uczniem konkretnej klasy – powinno więc być wpisane do dziennika lekcyjnego (z

odpowiednią adnotacją). Do tego dziennika należy wpisać ustalone dla ucznia oceny

końcoworoczne (semestralne) oraz ocenę z zachowania. Pozostała dokumentacja prowadzona

jest analogicznie jak w stosunku do innych uczniów. Dotyczy to również wydawania

świadectw.

Indywidualne zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze

Zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze są formą realizacji obowiązku szkolnego przez dzieci i

młodzież z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim. Mogą one być prowadzone w

formie indywidualnej lub zespołowej. Organizację tych zajęć regulują odrębne przepisy:

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 1997 r. w sprawie zasad

organizowania zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla dzieci i młodzieży upośledzonych

umysłowo w stopniu głębokim (Dz. U. Nr 14, poz. 76). Określony w §9 ust. 1 pkt 2 ww.

rozporządzenia wymiar godzin (2 godzin dziennie na zajęciach indywidualnych) jest

obligatoryjny. Zajęcia te może prowadzić wyłącznie nauczyciel posiadający kwalifikacje z

zakresu oligofrenopedagogiki. Sposób organizowania tych zajęć jest analogiczny jak w

przypadku nauczania indywidualnego.

Opracowała: Wioletta Niewola – Inspektor wojewódzki

15

Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:

Ustawy z 07.10.1991 o systemie oświaty (Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425)

http://www.wrotamalopolski.pl

http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=230

http://www.niepelnosprawni.pl/ledge

MEN o kształceniu integracyjnym i specjalnym, Biblioteczka reformy, Warszawa 2001.

Justyna Osiecka „Kształcenie osób niepełnosprawnych w Polsce - stan obecny i perspektywy”

Informacja nr 635

Październik 2009