Podstawy zarządzania
Podstawy zarządzania
Wykład 4.
Etyczny i społeczny
kontekst zarządzania
prowadzący: dr Krzysztof Śmiatacz
Zakres wykładu
1. Etyka indywidualna w organizacjach.
a. Etyka zarządzania
b. Etyka w kontekście organizacyjnym
c. Kierowanie zachowaniem etycznym
2. Odpowiedzialność społeczna a organizacje
a. Dziedziny odpowiedzialności społecznej
b. Odpowiedzialność społeczna: argumenty za i przeciw
c. Podejścia organizacji do kwestii odpowiedzialności społecznej
3. Odpowiedzialność społeczna a władze państwowe
Sposoby oddziaływania państwa na organizację i organizacji na
państwo.
4. Kierowanie odpowiedzialnością społeczną
a. Formalne i nieformalne wymiary organizacji
b. Ocena odpowiedzialności społecznej
2
1. Etyka indywidualna w organizacjach
Etyka  osobiste przekonania
jednostki dotyczące zachowania
słusznego i niesłusznego.
Zachowanie etyczne  zachowanie,
które mieści się w ogólnie przyjętych
normach społecznych.
Zachowanie nieetyczne  zachowanie,
które nie spełnia powszechnie przyjętych
norm społecznych.
3
Normy społeczne
Normy społeczne - system wartości
kształtujący właściwe zachowanie w
danej sytuacji i w danym miejscu.
Niektóre rodzaje norm społecznych:
prawne
religijne
moralne
obyczajowe
4
Kształtowanie się etyki indywidualnej
" Wpływ rodziny
" Wpływ kolegów
" Doświadczenia życiowe
" Osobiste wartości i normy moralne
" Czynniki sytuacyjne
5
1 a. Etyka zarządzania
Etyka zarządzania obejmuje normy
zachowania kierujące poszczególnymi
menedżerami w ich pracy.
Szczególne dziedziny zainteresowania etyki
zarządzania:
" stosunek firmy do jej pracowników
" stosunek pracowników do firmy
" stosunek firmy do innych podmiotów
gospodarczych
6
1 b. Etyka w kontekście organizacyjnym
Na etyczny kontekst organizacji składają się:
jednostkowe normy etyczne menedżerów
organizacji,
wykształcona (w sensie pozytywnym lub
negatywnym) kultura organizacyjna,
otoczenie organizacji.
7
1 c. Kierowanie zachowaniem etycznym
Wzmocnienie etycznego aspektu postępowania
pracowników  przede wszystkim najwyższego
szczebla.
Szkolenia pracowników.
Opracowanie kodeksu postępowania etycznego
(zestawienia wartości i norm etycznych, którymi
kieruje się firma w swoich działaniach).
8
2. Odpowiedzialność społeczna a organizacje
Społeczna odpowiedzialność jest
to zestaw zobowiązań organizacji do
ochrony i umacniania społecznego
kontekstu (społeczeństwa) w którym
funkcjonuje.
9
2 a. Dziedziny odpowiedzialności społecznej
 Udziałowcy zewnętrzni (interesariusze)
organizacji (osoby i organizacje bezpośrednio
dotknięte zachowaniem organizacji i materialnie
zainteresowane jej wynikami)
Środowisko naturalne
Ogólny dobrobyt społeczny
10
2 b. Argumenty za i przeciw społecznej odpowiedzialności
Argumenty za społeczną Argumenty przeciwko
odpowiedzialnością społecznej odpowiedzialności
Celem działalności
" Stwarzają problemy i gospodarczej jest zysk a
powinny je rozwiązywać nie filantropia
" Prawa  obywatelskie Zdobywanie zbyt wielkiej
organizacji władzy
" Duże zasoby organizacji Konflikt interesów
 społecznego kontekstu i
menedżera
Organizacjom brak
doświadczenia w
pomaganiu
11
2 c. Podejście organizacji do kwestii społecznej odpowiedzialności
Postawa obstrukcjonistyczna
Postawa obronna
Postawa dostosowawcza
Postawa aktywna
Rysunek. Podejście do społecznej odpowiedzialności
Postawa Postawa Postawa Postawa
obstrukcjonistyczna obronna dostosowawcza aktywna
Najniższy Stopień społecznej odpowiedzialności Najwyższy
12
3. Odpowiedzialność społeczna a władze państwowe
Władze państwowe starają się wpływać na działalność gospodarczą ale
występuje również sprzężenie zwrotne w kierunku władzy.
Rząd oddziałuje na gospodarkę poprzez
ustawodawstwo:
" chroniące środowisko
Rząd
" ochrony konsumenta
" ochrony pracowników
" dotyczące papierów wartościowych
" podatkowe
Gospodarka oddziałuje na rząd poprzez:
Osobiste kontakty i powiązania
Gospodarka
Lobbing
Komitety działań politycznych
Przysługi i inne taktyki wpływów
Rysunek. Sposób wzajemnego oddziaływania państwa i gospodarki
13
4 a. Kierowanie społeczną odpowiedzialnością
Społeczna odpowiedzialność powinna być ujmowana w
strategii firmy, mając na uwadze 2 wymiary organizacji.
1. Formalne wymiary organizacji:
Stosowanie prawa
Stosowanie norm etycznych
Działalność filantropijna
2. Nieformalne wymiary organizacji:
Przywództwo i kultura organizacji
Ujawnianie nieprawidłowości innym
pracownikom
14
4 b. Ocena społecznej odpowiedzialności
Organizacja musi mieć pewność że jej wysiłki dotyczące
społecznej odpowiedzialności przynoszą rezultaty.
Wymaga to:
" wprowadzenia do organizacji pojęcia kontroli
społecznej odpowiedzialności,
" przeprowadzania rewizji społecznych działań
firmy (formalnej i szczegółowej analizy
efektywności działania firmy na polu społecznym).
15
Literatura do wykładu
[1] Griffin R.W., Podstawy zarządzania
organizacjami, Wyd. PWN, Warszawa 2005
(rozdział: Etyczny i społeczny kontekst
zarządzania).
Pytania/zadania na ćwiczenia po wykładzie
Z książki: Griffin R.W., Podstawy zarządzania
organizacjami, PWN, Warszawa 2005.
Z rozdziału 4 (pt. Etyczne i społeczne otoczenie organizacji):
- przygotować pytania kontrolne 1-7 i 9.
16
Pytania na plusa
1. Na przykładzie omów zależności między wybranymi rodzajami
norm społecznych.
2. Podaj przykłady pokazujące nieetyczne postępowanie
pracowników w stosunku do organizacji.
3. Podaj przykłady pokazujące nieetyczne postępowanie organizacji
w stosunku do pracowników.
4. Podaj przykłady pokazujące nieetyczne postępowanie organizacji
w stosunku do innej organizacji.
5. Znajdz
i zacytuj niektóre fragmentu kodeksu etycznego 2
organizacji.
6. Podaj przykład inny niż w Griffinie na postawę obstrukcjonistyczną,
obronną, dostosowawczą i aktywną.
7. Podaj na konkretnym przykładzie jak rząd oddziałuje na
gospodarkę.
8. Podaj na konkretnym przykładzie jak gospodarka oddziałuje na
rząd.
17
Przykład kodeksu etycznego (materiał dodatkowy)
KODEKS ETYCZNY PRACOWNIKÓW STAROSTWA POWIATOWEGO W KOA
OBRZEGU
[...............]
WYKONYWANIE ZADAC

Art. 2
[...............]
Art. 3
[...............]
2. Pracownik nie dopuszcza do podejrzeń o związek między interesem publicznym, a prywatnym.
3. Pracownik nie demonstruje poufałości z osobami publicznie znanymi ze swej działalności
politycznej, gospodarczej, społecznej lub religijnej, wystrzega się promowania jakichkolwiek
grup interesu.
4. Pracownik nie ulega wpływom i naciskom politycznym, które mogą prowadzić do działań
stronniczych lub sprzecznych z interesem publicznym.
5. Pracownik nie przyjmuje żadnych korzyści materialnych lub osobistych, ani obietnic takich
korzyści jak również nawet drobnych prezentów.
Art. 4
[...............]
Art. 5
1. W kontaktach z obywatelami pracownik zachowuje się uprzejmie, jest pomocny i udziela
odpowiedzi na skierowane do niego pytania wyczerpująco i dokładnie.
[...............]
ZAKOC
CZENIE
Art. 6
1. Pracownicy są zobowiązani przestrzegać postanowień Kodeksu i kierować się jego zasadami.
[...............]
18
Etyka w miejscu pracy (materiał dodatkowy)
Czynniki mogące skłonić pracowników
do działań nieetycznych lub
Typy zachowania nieetycznego lub
niezgodnych z prawem
niezgodnego z prawem wywołane
przez czynniki z lewej strony
" Godzenie pracy z rodziną
" Kiepska łączność w
" Niedbałe
organizacji
przeprowadzanie kontroli
" Kiepskie przywództwo
jakości
" Godziny pracy i/lub
" Tuszowanie wypadków
obciążenie pracą
" Nadużywanie zwolnień
" Brak wsparcia ze strony
chorobowych lub
kierownictwa
kłamstwa w sprawie stanu
" Potrzeba osiągania celów
zdrowia
" Niewielkie uznanie dla
" Okłamywanie lub
osiągnięć lub jego zupełny
zwodzenie klientów
brak
" Wywieranie
" Polityka firmy
niewłaściwego nacisku na
" Kłopoty finansowe
innych
" Niedostateczne zasoby
19