Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
 Szkoła Konstruktorów nabrała
rozpędu. Otrzymujemy wiele listów.
Bardzo cieszą nas szczegółowe
Zadanie 14
rozwiązania nadsyłane przez
doświadczonych praktyków - oby ich
było jak najwięcej - a z drugiej
strony, bardzo zależy nam na
ujawnieniu młodych i bardzo
młodych talentów, którzy dopiero
raczkują w elektronice. Jak wynika z
listów, niektórzy z Was nie bardzo
wierzą we własne siły i są pełni
obaw. Okazuje się, że to właśnie ci
nieśmiali uczestnicy nadsyłają wiele
oryginalnych i ciekawych pomysłów.
Domowa stacja
Nie obawiajcie się więc popełnienia
jakichś błędów, przysyłajcie także
meteorologiczna
rozwiązania częściowe.
zapro-
Tematem dzisiejszego zadania jest zapro- budowa czujnika zachmurzenia, ale czujnik
zapro-
zapro-
zapro-
jektowanie domowej stacji meteorologicz- wilgotności byłby znakomitym uzupełnieniem
jektowanie domowej stacji meteorologicz-
jektowanie domowej stacji meteorologicz-
jektowanie domowej stacji meteorologicz-
jektowanie domowej stacji meteorologicz-
Nagrody dla zwycięzców
nej systemu. W zasadzie przydałyby się dwa ta-
nej
nej.
nej
nej
konkursu nr 14 "Domowa
Temat jest bardzo poważny. Oczywiście kie czujniki: na zewnątrz i wewnątrz. A może
stacja meteorologiczna" nie oczekuję szczegółowych opisów całej ta- czujnik zewnętrzny można zastąpić prostym
kiej stacji, bo zajęłoby to ogromną ilość miejs- czujnikiem opadów, sygnalizującym pojawie-
ufundowała firma
ca. W rozwiązaniu dzisiejszego zadania ocze- nie sie deszczu?
kuję przede wszystkim krótkiego opisu ogól- A może potrzebne będą jeszcze inne czuj-
nej koncepcji, oraz propozycji poszczególnych niki?
czujników. Jednym z prawdopodobnych wariantów
Chciałbym, żeby to zadanie zaczęło szer- jest wykorzystanie jakiegokolwiek komputera
szą akcję: zróbmy wspólnie domową stację do zbierania danych i przedstawiania informa-
meteo. cji na ekranie monitora. Przy wykorzystaniu
W pierwszym etapie zadecydowalibyśmy komputera trzeba zaproponować sensowny
Warszawa, o ogólnym kształcie rozwiązania. Właśnie do sposób zbierania i przetwarzania informacji na
tego ma służyć niniejsze zadanie konkurso- postać cyfrową. Drugim wariantem jest budo-
Al. Niepodległości 84
we. Potem, gdy już wspólnie przedyskutuje- wa specjalnej stacji ze wskaz
nikami.
my przydatność, wady i zalety poszczegól- Każdy z wariantów ma swoje wady i zale-
nych pomysłów, przystąpimy do budowy. ty. Pomyślcie więc o obu wariantach. Naj-
Wyobrażam sobie, że będzie to drugi etap prawdopodobniej uda się przyjąć pewien
konkursu, już nie w Szkole Konstruktorów, standard, który pozwoliłby wykorzystać czuj-
i że nagrody będą bardzo cenne. W tej drugiej niki i układy przetwarzające zarówno w wersji
części trzeba będzie nie tylko opisać, ale i wy- komputerowej, jak i autonomicznej.
konać dane urządzenie, zgodnie z przyjętą ge- Oprócz ogólnych koncepcji całego syste-
neralną koncepcją. Redakcja może też przed- mu, możecie nadsyłać propozycje realizacji
stawić własne rozwiązania. Takie mam plany. poszczególnych pomiarów. Takie rozwiązania
Macie tu szerokie pole do popisu. Przed- też będą mieć szansę na nagrody. Przykłado-
stawcie, jak Waszym zdaniem powinna wy- wo można skoncentrować się np. na sposo-
glądać taka stacja. bach pomiaru i zobrazowania siły lub kierunku
Czekam na propozycje dotyczące ogólnej wiatru, albo też ilości opadów.
koncepcji układowej, sposobów zasilania, ro- Tylko bardzo proszę, żebyście nie przery-
Rozwiązanie zadania powinno zawierać
dzaju połączeń, stosowanych czujników, nie- sowywali schematów ze starej literatury.
schemat elektryczny i dokładny opis
zbyt drogich sposobów wyświetlania wyni- Tym razem nagrody ufundowała firma
działania; model i schematy montażowe
ków pomiarów. Nie zapominajcie o zagadnie- Sławmir Electronics z Warszawy.
nie są wymagane. Na rozwiązania cze-
niach praktycznych: ilości potrzebnych prze-
Rozwiązanie zadania 11
kamy miesiąc czasu po ukazaniu się
wodów, dokładności i stabilności poszczegól-
numeru.
nych czujników, itp. Tematem zadania zamieszczonego w nu-
Ponieważ w naszym konkursie biorą
Zagadnienie jest rzeczywiście ogromne, merze 1/97 było zaprojektowanie w miarę
udział uczestnicy zarówno bardzo mło- więc już teraz apeluję o zwięzłe opisy. prostego urządzenia powiadamiającego.
dzi, jak i zdecydowanie starsi, bardzo Potraktujcie zadanie tak, jakbyście mieli Urządenie miałoby być rodzajem prostego pa-
zaprojektować taką stację meteo dla siebie. gera. Jednym z zastosowań byłoby przywoły-
prosimy, podawajcie w listach swój
Uwzględnijcie sprawę kosztów. Pomyślcie wanie osoby w sytuacji, gdy w domu dzwoni
wiek. Jeśli macie telefon, podajcie jego
nad możliwością stopniowej rozbudowy sys- telefon, a osoba ta znajduje się np. w ogród-
numer.
temu o kolejne czujniki i wskaz
niki. ku.
Jeżeli oprócz rozwiązania zadania ze
Oczywiście należy przewidzieć pomiar Innym praktycznym zastosowaniem było-
Szkoły przysyłacie lisy do redakcji lub
temperatury w kilku punktach, pomiar ciśnie- by przywoływanie dzieci: po naciśnięciu przy-
odkryte błędy do erraty, to powinny być
nia, kierunku i siły wiatru, ewentualnie wskaz
- cisku w nadajniku, w małym  pagerze no-
one umieszczone na oddzielnych kart-
nik dobowy czy tygodniowy opadów (desz- szonym przez dziecko odezwałby się sygnał
kach.
czu, śniegu). Nie ma chyba większego sensu wzywający do domu.
24 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 4/97
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Rys. 1. Schemat blokowy nadajnika
z syntezą częstotliwości.
Problem oceniłem jako bardzo trudny, tym choć zmniejszone byłyby
bardziej więc się ucieszyłem, otrzymawszy wymogi na selektywność
kilkadziesiąt rozwiązań. Prezentują one różny odbiornika. Pasmo CB nale-
poziom, ale większość z nich zawiera sen- ży bowiem do najbardziej
sowne propozycje, możliwe do wykorzysta-  zaśmieconych . Choć na
nia w praktyce. potrzeby sterowania, radio-
Przy tym zadaniu jeszcze raz z pełną jas- pwiadomienia, itp. przezna-
nością wyszła sprawa praktycznej przydat- czono pięć  dziur wśród
ności. kanałów, to jednak ich wy-
Rys. 2. Schemat ideowy odbiornika.
Niestety, znów część uczestników bezkry- korzystanie jest dosyć
tycznie skorzystała z literatury. Nie w tym problematyczne - wielu
problem, że skorzystali - nie zastanowili się użytkowników radiotelefonów pracuje rów- Jak widać, Sławek włożył sporo trudu
jednak, czy urządzenie ma szansę sprawdzić nież na tych częstotliwościach. w przemyślenie generalnej koncepcji syste-
się w praktyce. Uwaga ta dotyczy większości Jeśli chodzi o konstrukcję odbiornika, to mu. Przy takim rozwiązaniu w nadajniku pra-
młodych uczestników. Kochani - to jest Szko- już na wstępie można wyeliminować odbior- cowałby syntezer częstotliwości o schemacie
rysunku 1
ła Konstruktorów. Pamiętajcie o tym! Nie bę- niki o bezpośrednim wzmocnieniu. Co praw- blokowym z rysunku 1 Natomiast schemat
rysunku 1.
rysunku 1
rysunku 1
dę was przyzwyczajał do pochwał, bo nad- da są one z powodzeniem i często stosowa- ideowy odbiornika z kostką TDA7000 pokaza-
rysunku 2
miar pochwał wam zaszkodzi. Ja rozumiem, ne przez producentów zabawkowych samo- ny jest na rysunku 2 Za swój list Sławek
rysunku 2.
rysunku 2
rysunku 2
że nie znacie jeszcze wielu szczegółów chodzików, jednak ich zasięg nie przekracza otrzymuje część puli nagród.
Zbi-
 kuchni konstruktora , ale od samego po- 30...50 metrów. w terenie otwartym. Równie ważne spostrzeżenia podał Zbi-
Zbi-
Zbi-
Zbi-
gniew Rapp
czątku powinniście myśleć o wspomnianych Dobry odbiornik musi posiadać przemianę gniew Rapp
gniew Rapp ze Śremu. Zwrócił też uwagę na
gniew Rapp
gniew Rapp
prostych, a jakże ważnych sprawach. Jeszcze częstotliwości. (...) niewątpliwie poważny problem anteny od-
raz wam powtarzam - dobry konstruktor, to Moim zdaniem, prosty odbiornik z poje- biorczej.
nie ten, który ma szufladę biurka i głowę peł- dynczą przemianą, z filtrem 455kHz może Proponuje on odmienną, bardzo prostą
ną schematów, tylko ten, który potrafi dopa- spełnić swoją rolę tylko wtedy, gdy w okolicy koncepcję: Prosty nadajnik z kwarcem, pracu-
sować pomysły z literatury do konkretnych nie mieszka zapaleniec CB. jący na dowolnym kanale CB, oraz równie
potrzeb. Często widzę, że młody kandydat na Oczywiście ze względu na stabilność, he- prosty odbiornik o bezpośredniej przemianie.
konstruktora samodzielnie wpadł na jakiś po- terodyna musi być sterowana kwarcem, i tu Heterodyna odbiornika miałaby częstotliwość
mysł. Niestety, opis tego pomysłu wskazuje, rodzi się kolejny problem.Skompletowanie różną od częstotliwości nadajnika o np.
że Autor nawet przez chwilę nie pomyślał, czy pary kwarców, o częstotliwościach różnią- 1...2kHz. Wtedy za mieszaczem wystąpiłby
jest to do zrealizowania w praktyce. Nie za- cych się o 455kHz graniczy z cudem. W więk- sygnał p.cz. o takiej właśnie częstotliwości.
stanowił się, czy uzyskany efekt będzie pro- szości sklepów dostepne są jedynie rezona- Zbigniew nie przewiduje żadnego dekodera -
porcjonalny do kosztów? Jak zasilać dane tory 27,125 i 27,145MHz, używane we wspo- jego zdaniem wystarczy wzmocniony sygnał
urządzenie, by miesięczne koszty zakupu ba- mnianych prostych nadajnikach i najprost- p.cz podać na mały głośniczek. Schemat blo-
rysunku 3
terii nie pochłonęły połowy inżynierskiej pens- szych Walkie-talkie. Oprócz tego dostepny kowy odbiornika pokazany jest na rysunku 3
rysunku 3
rysunku 3
rysunku 3.
ji? Jaka ma być obudowa? Jaka antena? jest kwarc 27,00MHz, używany w dekoderze Zastosowanie dwubramkowego MOSFETa
Z tym większą przyjemnością stwierdzam, telegazety. (...) jest bardzo dobrym rozwiązaniem, bowiem
że kilku Czytelników przedstawiło krótsze lub Budowa odbiornika z podwójną przemianą układ będzie odporny nawet na silne sygnały
dłuższe rozważania o celowości (i realności) uwalnia od problemu częstotliwości lustrza- zakłócające z sąsiednich kanałów.
poszczególnych wariantów swego rozwiąza- nych, lecz utrudnia miniaturyzację odbiornika. Dla przesłania kilku sygnałów Zbyszek pro-
nia. W kilku przypadkach samo rozwiązanie Jeszcze inna koncepcja to oparcie części ponuje dołączyć do kwarcu nadajnika diodę
wskazuje, że Autor przeprowadził takową odbiorczej o układ TDA7000. Jak dowodzi p. pojemnościową. Umożliwi to zmianę częstot-
analizę. Andrzej Janeczek w EP 11/94, układ ten bar- liwości odbieranego tonu. Rytm zmian wska-
Zajmijmy się więc analizą rozwiązań. dzo dobrze sprawuje się w pasmie CB. (...) zywałby na (umówioną) treść przekazu.
Jeśli w heterodynie użyje się dostępnego re- W sumie przedstawiona koncepcja jest
Analiza
zonatora 27,125MHz, to częstotliwość nadaj- świetna! Jedyna wątpliwość dotyczy sytuacji,
Zawsze bardzo wysoko cenię ogólne roz- nika wyniesie 27,190MHz. Jest to jeden z ka-
ważania nad celowością możliwych rozwią- nałów przeznaczonych do zdalnego sterowa-
zań i wariantów. Zacytuję więc kilka wartoś- nia. Częstotliwość lustrzana odbiornika bę-
ciowych uwag. dzie wynosić 27,060 - jest to częstotliwość 9,
Sławomir Osoba
Sławomir Osoba
Sławomir Osoba
Sławomir Osoba
Sławomir Osoba z Imielina napisał: ratunkowego kanału CB. Jest on przez więk-
Obowiązujące przepisy pozwalają na wy- szość czasu nie używany, gdyż prowadzenie
korzystywanie dla celów amatorskich jedynie na nim zwykłych łączności jest zabronione.
pasma CB (w Polsce 26,960 - 27,440MHz). Wykorzystanie tych częstotliwości daje możli-
Budowa pagera pracującego na innym niż CB wość zbudowania prostego układu transmisji,
pasmie byłaby więc trudna (b. duża czułość przy możliwie najmniejszych zakłóceniach po-
Rys. 3. Schemat blokowy odbiornika.
związana z bardzo małą mocą nadajnika), czodzących od innych użytkowników CB. (...)
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 4/97 25
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Rys. 6. Nietypowe wykorzystanie
odbiornika UM3758-108.
Marek wylewa tu trochę zimnej wody ma
Rys. 4. Nadajnik na dwóch tranzystorach. rozpalone głowy młodych konstruktorów. Ma
rację. O ile stosunkowo prosto można wyko-
nać sensowny nadajnik, o tyle budowa od-
biornika na pewno przysporzy kłopotów.
Zanim przejdę do innych rozwiązań, mu-
szę powrócić do sprawy selektywności i od-
porności na  obce sygnały. Większość
uczestników konkursu chyba zapomniała, że
pasmo CB jest strasznie zaśmiecone. Tym-
czasem większość proponowanych odbiorni-
ków ma bardzo małą selektywność. Odbiorni-
ki takie bedą jednocześnie odbierać sygnały
z całego pasma CB, a nie tylko sygnał włas-
nego nadajnika. Sygnał właściwego nadajnika
musi wtedy być odebrany jako najsilniejszy
w całym pasmie. Przy małej mocy nadajnika
(do 150mW), mała selektywność całkowicie
przekreśla przydatność takich systemów
w miastach. Takie proste odbiorniki (np. ten
Rys. 5. Odbiornik superreakcyjny.
z rysunku 5) spełnią swoją rolę tylko w tere-
nie, gdzie nie ma w pobliżu nadajników CB,
gdy w kanale pojawi się  obcy sygnał. Nie my. Spośród propozycji Mariana na wyróżnie- a więc praktycznie tylko w terenie wiejskim,
tylko nie można tego wykluczyć, ale jest to nie zasługuje jeszcze nietypowe wykorzysta- z dala od głównych szlaków samochodo-
wręcz nieuniknione. Gdyby rzeczywiście uda- nie odbiornika UM3758-108 do sterowania wych. Jest to bardzo ważna sprawa. Nawet
ło się zrealizować taki prosty układ, można go wyświetlacza LED i brzęczyka piezo, pokaza- jeśli odbiornik wyposażony będzie w deko-
rys. 6
byłoby uzupełnić o koder i dekoder, automa- ne na rys. 6
rys. 6. Marian jest trzecim laureatem. der, wyławiający właściwą częstotliwość
rys. 6
rys. 6
tycznie wychwytujący nie jeden ton, tylko Ciekawy przykład analizy nadesłał także m.cz, nic to nie pomoże, jeśli słaby sygnał na-
Bartosz Reichel
ustaloną sekwencję zmian dz
więku. Wtedy 16-letni Bartosz Reichel z Sopotu. Co praw- dajnika zostanie  przykryty przez inny,  ob-
Bartosz Reichel
Bartosz Reichel
Bartosz Reichel
otrzymalibyśmy praktyczny układ powiado- da nadesłane uwagi nie sięgają w szczegóły cy nadajnik.
mienia, odporny na przypadkowe zakłócenia. tak daleko, jak wcześniej wspomniane listy, Wady tej nie mają układy zaproponowane
System taki znakomicie nadawałby się także jednak list Bartka udowadnia, że można sen- przez Sławomira Osobę i Zbigniewa Rappa.
do powiadamiania o włamaniu do samocho- sownie przemyśleć całą koncepcję, nawet Prawie wszystkie inne układy proponowa-
du, domku letniskowego, itp. Zbigniew jest wtedy, gdy się ma tylko 16 lat. Autor propo- nych odbiorników będą zakłócane przez obce
drugim laureatem tego konkursu. nuje prosty układ nadajnika z kwarcem, nato- nadajniki.
Mariana
Na wyróżnienie zasługuje też list Mariana miast w odbiorniku wykorzystuje kostkę Oprócz sprawy  przykrywania przez na-
Mariana
Mariana
Mariana
Jarka z Ołpina. Marian proponuje kilka ukła- UL1219. Sygnał nośny byłby modulowany dajniki pracujące na sąsiednich kanałach, is-
Jarka
Jarka
Jarka
Jarka
dów nadajnika; jeden z nich pokazany jest na amplitudowo w 100% (kluczowany) przebie- totna jest sprawa dekodowania odebranego
rysunku 4 Sygnał nośny jest kluczowany giem m.cz. Układ dekodera z filtrem pasmo- sygnału. Przecież w naszym kanale będą po-
rysunku 4
rysunku 4.
rysunku 4
rysunku 4
przebiegiem prostokątnym m.cz. Ze względu wym uruchomiałby sygnał dz
więkowy tylko jawiać się przypadkowe sygnały i zakłócenia.
na fakt, że nadajniki CB o mocy ponad w przypadku odebrania tak zmodulowanego Nasz pager nie powinien na nie reagować. To
150mW muszą mieć homologację, proponuje sygnału. Zapobiegłoby to fałszywym alarmom też istotny problem. Każdy dekoder zwiększa
wykorzystanie fabrycznego radia CB w roli pod wpływem przypadkowych  obcych syg- cenę urządzenia, pobór prądu, itd. Ale bez
nadajnika. Przy mocy 4W zasięg będzie nałów. Za przeprowadzoną analizę Bartek niego praktyczne wykorzystanie odbiornika
znacznie większy. Jest to bardzo dobry, choć otrzyma drobny upominek. może być bardzo denerwujące. Dlatego jakiś
nieco kosztowny pomysł - podało go też kilku Koniecznie muszę też wspomnieć o krót- prosty dekoder chyba jest wręcz konieczny.
Marka Tokarskiego
innych kolegów. kim liście Marka Tokarskiego z Giżycka. Po- Na przykład Sławek Osoba proponuje wyko-
Marka Tokarskiego
Marka Tokarskiego
Marka Tokarskiego
Również kilku kolegów proponuje wyko- dał on sześć ogólnych propozycji, wykorzys- rzystanie dekodera DTMF z rodziny MT8870.
Robert Chrustek
rzystanie odbiornika superreakcyjnego. Roz- tujących gotowe układy i urządzenia dostep- Natomiast Robert Chrustek
Robert Chrustek
Robert Chrustek
Robert Chrustek z Mszany Dolnej
rysunku
wiązanie Mariana pokazane jest na rysunku ne w handlu. List zakończył tak: przedstawił rozwiązanie z dekoderem DTMF
rysunku
rysunku
rysunku
5
5
5. Odebrany sygnał (już jako m.cz.) jest poda- Ja osobiście do tych celów wykorzystuję Motoroli, czyli z kostką MC145436. Nadajnik
5
5
wany na układ filtru, który sprawdza, czy jest CB-radio pełnozakresowe. Mam łączność modulowany jest za pomocą kostki stosowa-
to sygnał ze współpracującego nadajnika. obustronną i mogę poprosić o zadzwonienie nej w klawiaturach aparatów telefonicznych.
rysunku
W filtrze może być wykorzystany obwód re- pod dowolny numer. Odbiornik Roberta pokazany jest na rysunku
rysunku
rysunku
rysunku
7
zonansowy lub kostka dekodera tonu Nie zdecydowałbym sie na wykonanie od- 7
7. Nadajnikiem jest fabryczne radio CB Onwa.
7
7
LM(NE)567. Rzeczywiście filtr jest konieczny, biornika na pasmo CB, ze względu na wyma- Jest to niezły pomysł. Ale choć sygnalizacja
w przeciwnym wypadku  obce sygnały gane parametry: czułość, pobór prądu, odpor- DTMF jest szeroko stosowana na pasmach
i różne śmieci powodowałyby fałszywe alar- ność na zakłócenia, itp. CB, dla naszych celów lepsze wydaje się wy-
26 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 4/97
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Rys. 7. Odbiornik z dekoderem DTMF MC145436.
korzystanie jednej częstotliwości modulują- stety, układ ten, z podanych wcześniej wzglę- przemianą. Myślę, że warto zainteresować
cej. Można wtedy w bardzo prosty sposób dów, nie spełni swego zadania. Nie tylko se- się tymi interesującymi kostkami (i nadajni-
kluczować nadajnik, uzyskując 100% modula- lektywność jest za mała, ale też wzmocnienie kiem MC2833). Jeśli chcielibyście dowie-
cję. Taki sposób modulacji proponuje więk- uzyskane z dwóch tranzystorów na pewno dzieć się czegoś więcej o tych kostkach mo-
szość uczestników. I bardzo słusznie. Zwięk- nie wystarczy. Układ Piotra zawiera więcej żemy przedstawić je w ramach Klubu Kon-
szy to zasięg i odporność na niektóre zakłóce- błędów i do dość poważnych, ale błędy te struktorów, a zaprzyjaz
nione przedstawiciels-
nia. wskazują na samodzielną pracę. W sumie two Motoroli poprosić o próbki.
Przy wykorzystaniu kluczowania w roli de- Piotr nie ma się czego wstydzić. Tyle o części odbiorczej.
kodera można zastosować filtr w postaci ob- Około połowy uczestników konkursu jest
Dekoder
wodu rezonansowego lub kostki LM567. Op- zdania, że należy zastosować odbiornik su-
rócz Mariana Jarka, takie dekodery proponują perreakcyjny. Nie jestem specjalistą w tej Jak wspomniałem wcześniej, ze względu
Piotr Wołoszyn z Wojsławic, Waldemar Ro- dziedzinie, konsultowałem się więc w tej na  obce sygnały, dekoder jest raczej nie-
Piotr Wołoszyn Waldemar Ro-
Piotr Wołoszyn Waldemar Ro-
Piotr Wołoszyn Waldemar Ro-
Piotr Wołoszyn Waldemar Ro-
gowski z Sieradza i Zbigniew Wojciechows- sprawie z naszym redakcyjnym kolegą, który zbędny.
gowski Zbigniew Wojciechows-
gowski Zbigniew Wojciechows-
gowski Zbigniew Wojciechows-
gowski Zbigniew Wojciechows-
ki niewątpliwie jest ekspertem w tej dziedzinie. Najczęściej w waszych propozycjach poja-
ki
ki z Lubaczowa.
ki
ki
Potwierdza on opinię o małej selektywności wiał się dekoder (i koder) w postaci UM3750
Nadajnik
i stabilności odbiornika reakcyjnego. Wyglą- i UM3758. O kostce UM3750 zapomnijcie,
Jak wspomniałem, większość uczestni- da, że taki odbiornik nie sprawdzi się w na- jest to już dinozaur. Na pierwszy rzut oka po-
ków proponuje wykorzystanie prostych, jed- szym pagerze. mysł wykorzystania dekodera UM3758 jest
notranzystorowych nadajników, takich jak ten Bardzo obiecująco zapowiada się prosty jak najbardziej słuszny. Jednak do niezawod-
rysunku 8
na rysunku 8 zaproponowany przez Tomka odbiornik według koncepcji Zbigniewa Rap- nego działania, kostka ta wymaga w miarę
rysunku 8,
rysunku 8
rysunku 8
Marcinkowskiego z Wrocławia. Trzeba wie- pa. Ciekawy też jestem, jak zdałby egzamin czystego, prostokątnego sygnału na wejściu.
dzieć, że takie nadajniki dadzą bardzo małą odbiornik z kostką TDA7000, Sławka Osoby. To wymaganie ogranicza zasięg budowanego
moc, rzędu pojedynczych miliwatów. Sławek podał także drugi układ odbiornika systemu. Dobry przywoływacz powinien pra-
Tymczasem możemy bawić się układami z podwójną przemianą, oparty na dwóch kos- cować nawet w obecności silnych zakłóceń.
nadajników o mocy do 150mW. tkach UL1042. Uwagi te dotyczą także systemu wykorzystu-
Dlatego warto pomyśleć o kilkutranzysto- Nikt z uczestników nie zaproponował wy- jącego sygnalizację DTMF.
rowym układzie, takim jak ten, który proponu- korzystania kostek Motoroli z rodziny Dlatego należy wziąć pod uwagę inne,
Tadeusz Kopania
je Tadeusz Kopania z Warszawy. Nadajnik MC33XX. Na przykład MC3362, czy MC3363 prostsze, a najprawdopodobniej skuteczniej-
Tadeusz Kopania
Tadeusz Kopania
Tadeusz Kopania
rysunku 9
ten pokazany jest na rysunku 9
rysunku 9. Układ będzie są kompletnymi odbiornikami z podwójną sze rozwiązania.
rysunku 9
rysunku 9
zresztą miał większą moc niż dopuszczalne
150mW. Tadeusz nadesłał kilka rzeczowych
i praktycznych propozycji, między innymi
schemat odbiornika z kostką UL1203. Podał
też kilka wskazówek, odnośnie wykonania
urządzenia. W krótkim liście daje się zauwa-
żyć duże doświadczenie praktyczne jego Au-
tora.
Odbiornik
Oprócz układów odbiorników przedsta-
Rys. 8. Prosty
wionych wcześniej, chciałbym wspomnieć
jednotranzysto-
o układach innych uczestników. Na przykład
wspomniany już Tomasz Marcinkowski rowy nadajnik.
Tomasz Tylus
z Wrocławia i Tomasz Tylus z Modliborzyc
Tomasz Tylus
Tomasz Tylus
Tomasz Tylus
zainteresowali sie kostkami LM1871/
LM1872. Są to układy wprost przeznaczone
rysunku 10
do podobnych celów. Na rysunku 10
rysunku 10
rysunku 10
rysunku 10 można
zobaczyć odbiornik proponowany przez Tom-
ka Tylusa.
Inny odbiornik przewidziany jest w projek-
Grzegorza Topyły
cie Grzegorza Topyły
Grzegorza Topyły
Grzegorza Topyły
Grzegorza Topyły z Gdyni. Układ pokaza-
rys. 11
ny jest na rys. 11
rys. 11. Odbiornik wykorzystuje kost-
rys. 11
rys. 11
kę TDA1072. Idea jest prawidłowa, obawy bu-
dzi tylko selektywność i stabilność częstotli-
wości heterodyny takiego odbiornika.
rysunek 12
Natomiast rysunek 12 pokazuje schemat
rysunek 12
rysunek 12
rysunek 12
odbiornika o bezpośrednim wzmocnieniu, au-
Piotra Wołoszyna
torstwa Piotra Wołoszyna z Wojsławic. Nie-
Piotra Wołoszyna
Piotra Wołoszyna
Piotra Wołoszyna
Rys. 9. Nadajnik większej mocy.
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 4/97 27
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Rys. 10. Odbiornik z kostką LM1872.
Rys. 11. Odbiornik
z kostką TDA1072.
28 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 4/97
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Szkoła Konstruktorów
Rys. 12. Odbiornik o bezpośrednim wzmocnieniu.
Ale rzeczywiście w pewnych sytuacjach, znacznie większych zakłóceń. Za pomocą ele- wyczytane z książek; popełnia też kardynalne
kostka UM3758 może być potrzebna. Przykła- mentów zewnętrznych można też dobrać po- błędy konstrukcyjne.
dowo na rysunku 11 kostka ta służy do stero- trzebne czasy reakcji, by układ nie reagował A teraz zupełnie inna sprawa. Do dwóch
wania wskaz
nika LCD z wbudowanym ste- na krótkie, przypadkowe sygnały o właściwej uczestników tego konkursu wysłałem listy
rownikiem. Choć istnieją duże obawy o po- częstotliwości, a tylko na sygnały mające od- z propozycją bliższej współpracy.
prawność szczegółów tego rozwiązania, jego powiedni czas trwania. Niestety świetna kos- Przedstawiony dziś temat urządzenia przy-
Autor, Grzegorz Topyła zaproponował stwo- tka 567 w podstawowej wersji charakteryzu- wołującego, czy sygnalizacyjnego jest nie-
rzenie sporego systemu przywoławczego. je się stosunkowo dużym poborem prądu. wątpliwie bardzo aktualny. Wiele osób byłoby
Pracą nadajnika w.cz. steruje komputer za po- Dlatego w pagerze należałoby zastosować zainteresowanych wykorzystaniem takiego
średnictwem kostki 8255 i kodera UM3758- mniej popularną i droższą wersję o kilkukrot- urządzenia do celów praktycznych. Nie zamy-
108. W systemie Grzegorza może pracować nie mniejszym poborze prądu. Swoją drogą kamy więc sprawy.
nawet kilkaset odbiorników - każdy z nich bę- kostka ta jest chyba za mało znana i docenia- Mam propozycję: jeśli ktoś z Was zrealizu-
dzie miał własny adres ustawiany DIP-swit- na wśród naszych Czytelników. je układ przywoławczy w praktyce, niech da
chem w odbiorniku - zobacz rysunek 11. Właśnie ze względu na wykorzystanie kos- mi znać, chętnie przedstawiłbym takie urzą-
Komputer przy każdym wywołaniu ustawia tki 567 przedstawiłem układ Piotra Wołoszy- dzenie na łamach EdW. Jeżeli byłaby to do-
potrzebny adres i nadaje informacje. W zasa- na (a Piotr pomimo licznych błędów otrzyma pracowana konstrukcja, zostanie opublikowa-
dzie obie wspomniane kostki są niepotrzebne drobny upominek). na nie w Forum Czytelników, tylko jako pro-
bo każdy komputer może zrealizować proto- Wśród rozwiązań kilka razy pojawiła się jekt AVT. Autor otrzyma normalne honora-
kół transmisji programowo. Ale dla uprosz- propozycja kodowania poszczególnych komu- rium autorskie i udział w zysku ze sprzedaży
czenia programu rzeczywiście można zasto- nikatów liczbą nadawanych impulsów. Deko- zestawu. Aby nie było niejasności, proszę
sować kostki 8255 i UM3758-108. Grzegorz, derem byłby wtedy licznik (np. 4017), zliczją- o wcześniejszy kontakt w celu ustalenia wa-
jako jeden z nielicznych wspomniał o możli- cy nadawane impulsy, a po każdym przekazie runków publikacji. Nie przysyłajcie od razu
wości zastosowania pętli indukcyjnej zamiast licznik dekodera byłby zerowany ręcznie. Pro- modelu, tylko list i ewentualną fotografię, bo-
Tomasz Lechicki
nadajnika radiowego. Pętla indukcyjna może pozycje takie nadesłali Tomasz Lechicki wiem redakcja nie zwraca niezamówionych
Tomasz Lechicki
Tomasz Lechicki
Tomasz Lechicki
Michał Kobierzycki
zdać egzamin w przypadku przywoływania z Białej Podlaskiej, Michał Kobierzycki materiałów.
Michał Kobierzycki
Michał Kobierzycki
Michał Kobierzycki z Grój-
Jarosław Baran
w obrebie zakładu przemysłowego lub budynku. ca, Jarosław Baran
Jarosław Baran
Jarosław Baran
Jarosław Baran z Rowu i Tomasz Marcin- Dotyczy to także projektów ze wszystkich
Ale wracamy do prostszych rozwiązań. kowski z Wrocławia. Żaden z proponowanych innych dziedzin elektroniki. Po apelu w jed-
Prostym i skutecznym rozwiązaniem jest układów nie zda egzaminu w praktyce, dlate- nym z poprzednich odcinków Szkoły otrzyma-
użycie filtru LC. Generator w.cz. nadajnika go nie podaję schematów. łem już pierwsze materiały. Dziękuję! Niektó-
jest kluczowany jakąś częstotliwością z zakre- Chciałbym jeszcze wspomnieć o innych re zostaną opublikowane.
su pasma m.cz, a filtr w odbiorniku wyłapuje uczestnikach, którzy przysłali rozwiązania po- Jeśli ty też opracowałeś jakiś ciekawy
Mar-
tę właśnie częstotliwość. O takim rozwiąza- dobne do wcześniej omówionych. Są to Mar- układ i wykonałeś działający model, możesz
Mar-
Mar-
Mar-
cin Tomasik Norbert Jaroszewicz
niu piszą Marian Jarek i Waldemar Rogowski. cin Tomasik Norbert Jaroszewicz
cin Tomasik Norbert Jaroszewicz
cin Tomasik Norbert Jaroszewicz
cin Tomasik z Raszyna, Norbert Jaroszewicz napisać artykuł i przysłać do redakcji. Jeśli zo-
A
ukasz Jedynak
Inni proponują filtry aktywne z wykorzysta- z Białegostoku, A
ukasz Jedynak z Myślacho- stanie pozytywnie oceniony, zostanie opubli-
A
ukasz Jedynak
A
ukasz Jedynak
A
ukasz Jedynak
Artur Mirecki Oswald Sikors-
niem wzmacniaczy operacyjnych. Zwykły ob- wic, Artur Mirecki Oswald Sikors-
Artur Mirecki Oswald Sikors-
Artur Mirecki Oswald Sikors-
Artur Mirecki z A
upowa, Oswald Sikors- kowany na ogólnie przyjętych zasadach.
ki Krzysztof Nowakowski
wód rezonansowy ma tę ogromną przewagę ki z Oświęcimia i Krzysztof Nowakowski W żadnym wypadku nie przysyłajcie wy-
ki Krzysztof Nowakowski
ki Krzysztof Nowakowski
ki Krzysztof Nowakowski
nad filtrem aktywnym, że nie pobiera prądu. z Bolkowa. myślonych przez Was, Waszym zdaniem ge-
Jedyną wadą jest konieczność zastosowania nialnych schematów, jeśli ich nie zrealizujecie
Uwagi końcowe
przy częstotliwościach co najwyżej rzędu i nie wypróbujecie w praktyce. Schematów
3kHz, indukcyjności o znacznej wartości. Ale Wśród nadesłanych listów znalazły się też to my mamy setki i tysiące - pamiętajcie, że
z tym można chyba sobie poradzić bez więk- niestety rozwiązania, które można dosadnie w EdW przedstawia się wyłącznie projekty
szych trudności, stosując rdzeń kubkowy określić mianem  bełkotu technicznego . zrealizowane i sprawdzone.
o średnicy około 2...3cm i przenikalności AL Tym razem jeszcze nie rzucę żadnych na- Dlatego nadal gorąco namawiam wszyst-
rzędu kilkuset. zwisk, jednak w przyszłości zmuszony będę kich Czytelników EdW do praktycznych eks-
Tak więc odradzam stosowanie filtrów aktyw- to uczynić, bowiem kilku Czytelników usta- perymentów i prób. Zawsze mile widziane są
nych na korzyść obwodu rezonansowego. wicznie zasypuje mnie obszernymi  rozwią- działające modele.
Natomiast pod rozwagę trzeba koniecznie zaniami będących bezmyślnym połączeniem Pulę nagród podzielą między siebie Sławo-
wziąć układ scalonego dekodera tonu w po- różnych schematów z literatury. Zwłaszcza mir Osoba, Zbigniew Rapp i Marian Jarek,
staci kostki LM567 (NE567). Układ ten pracu- jednemu autorowi wydaje się, że świetnie a Bartosz Reichel, Piotr Wołoszyn i Tomasz
je na zasadzie pętli synchronizacji fazowej zna się na elektronice, a w rzeczywistości Tylus otrzymają drobne upominki.
i ma znakomite parametry. Między innymi  ślizga się tylko po jej powierzchni, rzucając
Wasz instruktor
może wyłowić sygnał użyteczny spośród mądre określenia, parametry, sformułowania
Piotr Górecki
Piotr Górecki
Piotr Górecki
Piotr Górecki
Piotr Górecki
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 4/97 29