16 Magazynowanie materiałów stosowanych do produkcji

olf
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Ireneusz Winiarski
Magazynowanie materiałów stosowanych do produkcji
instrumentów muzycznych 311[18].Z3.02
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr Katarzyna Ziomek
mgr Ewa Groblewska
Opracowanie redakcyjne:
mgr Ireneusz Winiarski
Konsultacja:
dr in\. Jacek Przepiórka
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 311[18].Z3.02
Magazynowanie materiałów stosowanych do produkcji instrumentów muzycznych , dla
zawodu technik instrumentów muzycznych.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 4
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Materiał nauczania 7
4.1. Gospodarka magazynowa jako element logistyki w przedsiębiorstwie 7
4.1.1. Materiał nauczania 7
4.1.2. Pytania sprawdzające 7
4.1.3. Ćwiczenia 8
4.1.4. Sprawdzian postępów 8
4.2. Klasyfikacja magazynów 9
4.2.1. Materiał nauczania 9
4.2.2. Pytania sprawdzające 10
4.2.3. Ćwiczenia 11
4.2.4. Sprawdzian postępów 12
4.3. Wyposa\enie magazynowe 13
4.3.1. Materiał nauczania 13
4.3.2. Pytania sprawdzające 15
4.3.3. Ćwiczenia 15
4.3.4. Sprawdzian postępów 16
4.4. Rodzaje systemów składowania 17
4.4.1. Materiał nauczania 17
4.4.2. Pytania sprawdzające 17
4.4.3. Ćwiczenia 17
4.4.4. Sprawdzian postępów 18
4.5. Organizacja i funkcjonowanie magazynów 19
4.5.1. Materiał nauczania 19
4.5.2. Pytania sprawdzające 20
4.5.3. Ćwiczenia 20
4.5.4. Sprawdzian postępów 21
4.6. Transport wewnątrzzakładowy 22
4.6.1. Materiał nauczania 22
4.6.2. Pytania sprawdzające 24
4.6.3. Ćwiczenia 25
4.6.4. Sprawdzian postępów 25
4.7. Kontrola wewnętrzna gospodarki magazynowej 26
4.7.1. Materiał nauczania 26
4.7.2. Pytania sprawdzające 27
4.7.3. Ćwiczenia 27
4.7.4. Sprawdzian postępów 27
4.8. Dokumentacja i ewidencja towarów 28
4.8.1. Materiał nauczania 28
4.8.2. Pytania sprawdzające 29
4.8.3. Ćwiczenia 29
4.8.4. Sprawdzian postępów 30
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
4.9. Suszenie naturalne i suszarnie drewna 31
4.9.1. Materiał nauczania 31
4.9.2. Pytania sprawdzające 33
4.9.3. Ćwiczenia 34
4.9.4. Sprawdzian postępów 34
4.10. Suszenie pró\niowe 35
4.10.1. Materiał nauczania 35
4.10.2. Pytania sprawdzające 35
4.10.3. Ćwiczenia 36
4.10.4. Sprawdzian postępów 36
4.11. Wymagania dotyczące warunków magazynowania i sezonowania
materiałów stosowanych do produkcji instrumentów muzycznych 37
4.11.1. Materiał nauczania 37
4.11.2. Pytania sprawdzające 37
4.11.3. Ćwiczenia 37
4.11.4. Sprawdzian postępów 38
4.12. Przygotowanie surowca drzewnego do suszenia naturalnego
(sezonowania) 39
4.12.1. Materiał nauczania 39
4.12.2. Pytania sprawdzające 41
4.12.3. Ćwiczenia 42
4.12.4. Sprawdzian postępów 42
4.13. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony
przeciwpo\arowej obowiązujące w magazynach i w suszarniach 43
4.13.1. Materiał nauczania 43
4.13.2. Pytania sprawdzające 48
4.13.3. Ćwiczenia 48
4.13.4. Sprawdzian postępów 50
5. Sprawdzian osiągnięć 51
6. Literatura 56
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
1. WPROWADZENIE
Poradnik ten będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy z zakresu magazynowania
materiałów stosowanych do produkcji instrumentów muzycznych. W poradniku znajdziesz
wymagania wstępne wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć ju\ ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,
cele kształcenia wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,
materiał nauczania wiadomości teoretyczne niezbędne do opanowania treści jednostki
modułowej,
zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy ju\ opanowałeś określone treści,
ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować
umiejętności praktyczne,
sprawdzian postępów,
sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi
opanowanie materiału całej jednostki modułowej,
literaturę.
Miejsce jednostki modułowej w strukturze modułu 311[18].Z3.02 Magazynowanie
materiałów stosowanych do produkcji instrumentów muzycznych jest pokazane na schemacie
strukturalnym zamieszczonym na rysunku poni\ej.
311[18].Z3
Organizacja
procesów produkcji
311[18].Z3.01 311[18].Z3.04
311[18].Z3.02
Planowanie nagłośnienia
Normowanie zu\ycia Magazynowanie
materiałów i czasu pracy materiałów stosowanych do pomieszczeń
produkcji instrumentów
muzycznych
311[18].Z3.05
Projektowanie i wykonywanie
elementów instrumentów
muzycznych
311[18].Z3.03
Planowanie procesów
wytwarzania instrumentów
muzycznych
311[18].Z3.06
Posługiwanie się językiem
obcym zawodowym
Schemat układu jednostek modułowych
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WSTPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
- korzystać z ró\nych zródeł informacji,
- wyszukiwać potrzebne informacje w dokumentach,
- dokumentować, notować i selekcjonować informacje,
- obsługiwać komputer na poziomie podstawowym,
- pracować indywidualnie,
- pracować w grupie,
- prezentować wyniki pracy własnej i grupowej,
- uczestniczyć w dyskusji,
- posługiwać się instrukcją przy wykonywaniu ćwiczeń.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAACENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć
- zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,
- wyjaśnić zasady gospodarki magazynowej,
- wyjaśnić znaczenie lokalizacji magazynu,
- sklasyfikować rodzaje magazynów,
- scharakteryzować podstawowe wyposa\enie magazynów,
- scharakteryzować systemy składowania,
- posłu\yć się dokumentacją magazynową,
- rozplanować powierzchnię magazynową,
- zaprojektować wyposa\enie magazynów przeznaczonych do przechowywania
materiałów stosowanych do produkcji instrumentów,
- zaplanować system transportu poziomego i pionowego w magazynie,
- zaplanować organizację pracy w magazynie,
- sporządzić dokumentację magazynowanych materiałów,
- dobrać parametry magazynowania i sezonowania materiałów stosowanych do produkcji
instrumentów muzycznych,
- przygotować surowce drzewne do suszenia naturalnego,
- przygotować komory suszarnicze do suszenia drewna,
- przygotować do sezonowania materiały do budowy instrumentów,
- zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy ochrony
przeciwpo\arowej podczas magazynowania i sezonowania materiałów stosowanych do
produkcji instrumentów muzycznych.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. MATERIAA NAUCZANIA
4.1. Gospodarka magazynowa jako element logistyki
w przedsiębiorstwie
4.1.1. Materiał nauczania
Magazyn mo\na określić jako jednostkę organizacyjno funkcjonalną zajmującą się
magazynowaniem dóbr materialnych (zapasów) czasowo wyłączonych z u\ycia, dysponującą
wyodrębnioną na ten cel przestrzenią oraz środkami technicznymi przeznaczonymi dla ruchu
zapasów, ich obsługi oraz stanu. Natomiast system magazynowania i obsługi zapasów mo\na
określić jako skoordynowaną działalność w czasie i przestrzeni, polegającą na gromadzeniu
zapasów, ich składowaniu wraz z czynnościami manipulacyjnymi (przechowywanie,
kompletowanie, przemieszczanie) oraz czynnościami pielęgnacyjnymi (konserwacja), a tak\e
kontrolą, ewidencjonowaniem i wydawaniem dóbr materialnych (zapasów). Działalność ta
jest prowadzona z wykorzystaniem całej infrastruktury magazynowej.
Składowanie jest tylko jednym z elementów magazynowania. Według normy PN-84/N-
01800 składowanie to zbiór czynności związanych z umieszczeniem (uło\eniem) zapasów
na powierzchni lub w przestrzeni składowej budowli magazynowej (np. w urządzeniach do
składowania), w sposób usystematyzowany, odpowiednio do właściwości zapasów
i istniejących warunków".
Magazynowanie i manipulacja nale\ą do podstawowych funkcji logistycznych
przedsiębiorstwa. Wymagania logistyki nakładają na magazyn takie zadania, jak:
1. integrację rynku materiałów i informacji oraz terminowość i kompleksowość realizacji
usług,
2. minimalizację wielkości zapasów i wysoka przepustowość,
3. wysoką elastyczność działania i dostaw oraz minimalizacja cyklu realizacji zamówienia,
4. stosowanie zintegrowanych z dostawcą i odbiorcą systemów informatycznych,
5. oszczędność kosztów przez sprawne działania synergetyczne.
Logistyczne podejście do zadań gospodarki magazynowej wymaga przestrzegania jednej
z podstawowych zasad logistyki myślenia o całości , czyli myślenia systemowego. Z tego
wynika, \e przy organizacji gospodarki magazynowej nale\y uwzględnić problemy dostaw
materiałowych, sposoby transportu, magazynowania, rodzaje opakowań itp.
Szczególna rola systemu magazynowania jako elementu systemu logistycznego wynika
z konieczności zaspokajania ró\norodnych potrzeb, czyli
- wspomagania procesów produkcyjnych,
- skoordynowania wielkości poda\y i popytu,
- zredukowania kosztów transportu,
- wspomagania procesów marketingowych. Zró\nicowanie systemu magazynowego
powinno zapewnić uczestnikom obrotu towarowego ogniwom logistyki, poda\
powierzchni magazynowej wraz z jej wyposa\eniem i infrastrukturą.
4.1.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Powiedz, czym jest magazyn?
2. Wyjaśnij, co wchodzi w skład systemu magazynowania i obsługi zapasów?
3. Powiedz, jakie są zadania magazynu ze względu na wymagania logistyczne?
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wyszukaj w dostępnej Ci literaturze definicję magazynu, magazynowania i składowania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) wybrać odpowiednią normę z dostępnych Ci Polskich Norm,
2) wyszukać właściwe definicje,
3) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
Wyposa\enie stanowiska pracy:
- zbiór Polskich Norm,
- przybory do pisania.
Ćwiczenie 2
Dokonaj analizy znalezionych definicji oraz podaj ró\nice pomiędzy magazynowaniem
a składowaniem.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) posłu\yć się wcześniej znalezionymi definicjami,
2) przeanalizować potrzebne definicje,
3) wymienić ró\nice pomiędzy magazynowaniem a składowaniem,
4) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
Wyposa\enie stanowiska pracy:
- zbiór Polskich Norm,
- przybory do pisania.
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz
Tak Nie
1) znalezć odpowiednie normy?
2) znalezć potrzebne do zajęć definicje?
3) dokonać analizy tych definicji?
4) wymienić ró\nice pomiędzy magazynowaniem a składowaniem?
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
4.2. Klasyfikacja magazynów
4.2.1. Materiał nauczania
Budowle magazynowe są konstrukcjami in\ynierskimi przeznaczonymi do
magazynowania zapasów, uwzględniającymi w maksymalnym stopniu (ju\ przy ich
projektowaniu) podatność magazynową zapasów. Budowle magazynowe cechuje du\a
ró\norodność, a wynika ona z następujących przesłanek:
- rodzaju towarów i ich podatności magazynowej,
- czasu magazynowania zapasów,
- rotacji zapasów w magazynie,
- stopnia ich przygotowania do zmechanizowanych manipulacji,
- mechanizacji i automatyzacji procesów magazynowych itp.
Mo\na zatem przyjąć, \e ka\da budowla magazynowa posiada swoje:
- parametry konstrukcyjne określają one podstawowe wymiary, dopuszczalne obcią\enia,
kształt magazynu, układ rampowy lub bezrampowy itp.,
- parametry u\ytkowe powierzchnia magazynu (całkowita, składowania, manipulacyjna),
pojemność, przepustowość (sposób i intensywność przepływu strumieni zapasów), rodzaj
obsługi transportowej magazynu.
Budowle magazynowe mo\na podzielić, opierając się na wielu kryteriach, w zale\ności od:
- stanu skupienia i podatności magazynowej ładunków,
- rozwiązań techniczno-budowlanych i stopnia zabezpieczenia podatności magazynowej
zapasów,
- stopnia wprowadzonej mechanizacji procesów magazynowych,
- funkcji i przeznaczenia gospodarczego.
W zale\ności od stanu skupienia i podatności magazynowej wyró\nić mo\na następujące
typy magazynów:
- zbiorniki przeznaczone dla towarów ciekłych i gazowych,
- silosy dla towarów sypkich,
- magazyny uniwersalne do magazynowania ró\nych towarów w opakowaniach lub bez
opakowań.
Ze względu na rozwiązania techniczno-budowlane i stopień zabezpieczenia podatności
magazynowej magazyny dzieli się na:
- magazyny otwarte place składowe,
- magazyny półotwarte wiaty, szopy itp.,
- magazyny zamknięte: naziemne (parterowe lub wielokondygnacyjne, niskiego
i wysokiego składowania, rampowe lub bezrampowe) oraz podziemne (piwnice, kopce,
bunkry) itp.,
- magazyny specjalne, np. materiałów łatwo palnych i wybuchowych, przechowalnie
owoców, chłodnie itp.
Magazyny otwarte słu\ą do magazynowania produktów odpornych na działanie
czynników atmosferycznych. Są to zazwyczaj ogrodzone place, odpowiednio przygotowane
do magazynowania określonych towarów. W magazynach otwartych składowane są materiały
pochodzenia mineralnego, wyroby stalowe i \eliwne, drewno, ceramiczne materiały
budowlane itp.
Magazyny półotwarte posiadają dach, jedną, dwie lub trzy ściany. Mogą one stanowić
konstrukcję stałą lub te\ mogą być ustawiane czasowo z przenośnych elementów składanych.
Magazyny te zabezpieczają przechowywane materiały przed bezpośrednim oddziaływaniem
warunków atmosferycznych. W takich magazynach składowane są towary odporne na zmiany
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
temperatury, lecz wra\liwe na bezpośrednie oddziaływanie warunków atmosferycznych, np.
wyroby ceramiczne, liny, tarcica liściasta itp.
Magazyny zamknięte posiadają pełną budowę ścian, podłogę, drzwi i niekiedy okna.
Stanowią one najliczniejszą grupę magazynów. Do najprostszych zaliczane są magazyny nie
posiadające \adnego wyposa\enia. W magazynach tych składowane są następujące materiały:
cement, nawozy sztuczne, gwozdzie, druty i inne towary.
Magazyny wysokiego składowania występują jako magazyny zmechanizowane lub
zautomatyzowane. Ich wysokość przekracza 7,2 m. Magazyny tego typu są najczęściej
wyposa\one w zautomatyzowane manipulatory sterowane komputerowo. Mogą one pracować
w cyklu automatycznym lub półautomatycznym. Nale\y zaznaczyć, \e budowle magazynowe
wysokiego składowania są bardzo kapitałochłonnym składnikiem infrastruktury technicznej
logistyki.
Magazyny zamknięte, podziemne często występują łącznie z magazynami naziemnymi.
Mogą one być równie\ odrębnymi jednostkami. Podziemne usytuowanie magazynów jest
często podyktowane względami bezpieczeństwa przeciwpo\arowego, specyficznymi
właściwościami towaru lub te\ przyczynami strategicznymi.
Magazyny specjalne przeznaczone są do składowania określonego rodzaju towarów. Do
tego typu magazynów zalicza się: zbiorniki stalowe naziemne i podziemne do
magazynowania cieczy (materiałów pędnych, smoły, asfaltu itp.), silosy do przechowywania
towarów sypkich (np. zbó\, cementu itp.), spichlerze komorowe i podłogowe do
magazynowania zbo\a, przechowalnie owoców i warzyw, chłodnie itp.
Magazyny w zale\ności od stopnia mechanizacji procesów magazynowych dzielą się na:
- nie zmechanizowane,
- zmechanizowane,
- zautomatyzowane.
W zale\ności od funkcji i przeznaczenia gospodarczego, jakie spełniają, magazyny dzielą
się na następujące typy:
- przemysłowe (zaopatrzenia materiałowego, gotowych wyrobów),
- handlowe (skupu, hurtu, detalu),
- transportowe (spedycyjne, przewozników, portów wodnych, lotniczych),
- usługowe,
- zasobowe i inne.
W ka\dym z wymienionych ogniw systemu logistycznego magazyn spełnia ró\ne funkcje.
W przedsiębiorstwach produkcyjnych celem magazynu jest sprawne zaopatrywanie procesu
produkcyjnego w niezbędne surowce, półfabrykaty oraz składowanie gotowych wyrobów,
które w określonym czasie zostaną przesunięte do następnych ogniw systemu logistycznego.
Magazynowanie dóbr będzie niezbędne w przypadku produkcji dóbr sezonowych. Trudno
jest obecnie przewidzieć lokalizację tego typu magazynów, poniewa\ będzie ona ściśle
uzale\niona od rozwiązań logistycznych.
4.2.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Powiedz, jakie warunki muszą spełniać budowle magazynowe?
2. Wyjaśnij, według jakich kryteriów mo\emy podzielić budowle magazynowe?
3. Wymień jakie znasz rodzaje magazynów?
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przyporządkuj do odpowiedniej grupy rodzaje magazynów, kierując się kryteriami
podziału budowli magazynowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) znać rodzaje magazynów i wiedzieć do jakiej grupy one nale\ą,
2) wykonać pracę w grupie,
3) przyporządkować do odpowiedniej grupy rodzaje magazynów,
Kryterium podziału budowli magazynowych Rodzaje magazynów
stan skupienia i podatność magazynowa
ładunków,
rozwiązania techniczno-budowlane
stopień wprowadzonej mechanizacji procesów
magazynowych
funkcja i przeznaczenie gospodarcze
4) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia,
5) zaprezentować ćwiczenie.
Wyposa\enie stanowiska pracy:
- przybory do pisania,
- materiał przygotowany przez nauczyciela: tabela do wypełnienia przez ucznia.
Ćwiczenie 2
Do jakiej grupy magazynów nale\ą magazyny: otwarte, półotwarte, zamknięte,
specjalne? Wymień ró\nice pomiędzy nimi.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) wiedzieć, do jakiej grupy magazynów nale\ą magazyny: otwarty, półotwarty, zamknięty,
specjalny,
2) wiedzieć, czym jest magazyn otwarty, półotwarty, zamknięty, specjalny,
3) wykonać pracę w grupie,
4) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia,
5) zaprezentować ćwiczenie.
Wyposa\enie stanowiska pracy:
- przybory do pisania,
- przykładowe zdjęcia potrzebnych do ćwiczenia magazynów.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
4.2.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz
Tak Nie
1) zdefiniować pojęcia: magazyn otwarty, półotwarty, zamknięty?
2) przyporządkować te magazyny do odpowiedniej grupy?
3) wyjaśnić oraz wskazać ró\nice pomiędzy nimi?
4) wskazać te magazyny na ilustracji?
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
4.3. Wyposa\enie techniczne magazynów
4.3.1. Materiał nauczania
Techniczne wyposa\enie magazynów jest istotnym składnikiem infrastruktury procesów
logistycznych aktywnie wpływających na szybkość przepływu materiałów, wydajność
procesów manipulacyjnych, maszyn i urządzeń transportowych.
Techniczne wyposa\enie magazynów uzale\nione jest od:
- wielkości i funkcji, jaką spełnia magazyn,
- rodzaju magazynowanych zapasów oraz ich podatności transportowej i magazynowej,
- rodzaju opakowania formy lub stosowanych jednostek ładunkowych,
- metod składowania,
- sposobu przemieszczania materiałów,
- sposobu i rodzaju przeprowadzanych zabiegów konserwacyjnych, konfekcjonowania
oraz od innych czynności,
- rodzaju zabezpieczeń, np. przed uszkodzeniami ładunku, przeciwpo\arowych itp.
Do technicznego wyposa\enia magazynu zalicza się:
- maszyny i urządzenia transportowe,
- urządzenia do składowania,
- urządzenia pomocnicze
Podstawowymi środkami transportu w magazynach są:
- wózki jezdniowe,
- dzwignice,
- przenośniki.
Wózki jezdniowe słu\ą do przemieszczania ładunków w czasie wykonywania robót
ładunkowych oraz prac magazynowych. Wyró\nia się wózki jezdniowe bez napędu lub
z napędem (elektrycznym, spalinowym), wózki unoszące i wózki podnośnikowe. Wózki
podnośnikowe charakteryzują się mo\liwością dokonywania przestrzennych manipulacji
ładunkiem, tak w pionie, jak i w poziomie (nawet do wysokości 5 m). Są one najbardziej
rozpowszechnionym środkiem technicznym w operacjach magazynowych i manipulacyjnych
oraz transporcie wewnętrznym przedsiębiorstw. Istotną cechą wózków podnośnikowych jest
mo\liwość ich uzbrajania w wymienne osprzęty robocze, ściśle dostosowane do rodzaju
podnoszonego ładunku. Umo\liwia to wprowadzenie szeregu udoskonaleń organizacyjnych
w pracach magazynowych.
Dzwignice słu\ą po przemieszczania ładunków przez ich podnoszenie i przenoszenie,
a ruch przeciwny odbywa się wskutek działania grawitacji. Dzwignice dzielą się na proste
i zło\one. Dzwignice zło\one obok mechanizmów podnoszących ładunek mogą mieć
mechanizmy obrotu, zmiany wysięgu oraz jazdy. Dzielą się one na: podnośniki (dzwigniki,
ciągniki i wyciągi), suwnice oraz \urawie.
Suwnice w zale\ności od rodzaju podpór i umieszczenia torów jezdnych, dzielą się na
pomostowe, półbramowe i bramowe. W zale\ności od konstrukcji i wyposa\enia wózka,
dzielą się one na hakowe (z chwytakiem silnikowym), widłowe, chwytakowe i magnesowe
(z chwytakiem elektromagnetycznym). Typowe suwnice z napędem elektrycznym posiadają
udzwig od 3 do 50 ton.
śurawie stosowane są głównie w otwartych magazynach, w punktach przeładunkowych
transportu lądowego i morskiego. Mogą one być stacjonarne i samojezdne. Udzwig tych
urządzeń wynosi od kilkunastu kilogramów do kilkudziesięciu ton.
Przenośniki są urządzeniami do przemieszczania i przeładunków towarów o ró\nej
technicznej podatności przewozowej. Wyró\nia się następujące rodzaje przenośników:
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
taśmowe, wałkowe, łańcuchowe, ślimakowe, kubełkowe, ślizgowe itp. Przenośniki mogą
mieć charakter urządzeń stacjonarnych lub samojezdnych.
Specjalną grupą urządzeń o automatycznych cyklach pracy są manipulatory i roboty
przemysłowe. Mają one zastosowanie w procesach magazynowych oraz transportowych.
Zastosowanie zautomatyzowanych systemów magazynowych i manipulacyjnych jest
przedsięwzięciem nie tylko technicznym, lecz równie\ organizacyjnym i ekonomicznym.
Urządzenia do składowania
Wyposa\enie magazynów w urządzenia do składowania zapasów jest uzale\nione od:
- rodzaju magazynu,
- rodzaju magazynowanych zapasów oraz ich podatności technicznej i magazynowej,
- sposobu przemieszczania, rotacji zapasów, stopnia mechanizacji magazynu,
- zasobów finansowych przedsiębiorstwa, kosztów urządzeń i od wielu innych czynników.
Wśród urządzeń do składowania mo\na wyró\nić
- w magazynach otwartych: legary, klamry, podstawki, stojaki itp.,
- w magazynach zamkniętych: regały o ró\nej konstrukcji oraz podstawki i stojaki.
Podstawki stosowane są wtedy, gdy ładunek nie mo\e lub nie powinien się stykać
z podło\em lub podłogą magazynu.
Regały zajmują czołowe miejsce w wyposa\eniu magazynów w urządzenia do
składowania. Mogą one być nieruchome, przepływowe (przelotowe), okrę\ne i przesuwne.
W zale\ności od ich wysokości, dzielą się na: niskie (do 7 m wysokości) i wysokie (powy\ej
7 m). Regały wysokie montowane są jako nieruchome. Do składowania ładunków
uformowanych w spaletyzowane jednostki ładunkowe stosowane są rusztowania paletowe.
Mogą one występować jako rusztowania nieruchome oraz jako rusztowania przesuwne.
Regały przesuwne posiadają tę zaletę, \e ich ruch roboczy mo\e być zorganizowany
równolegle do płaszczyzny załadowania, bądz prostopadle do niej. Konstrukcja regału jest
dostosowana do ró\nych obcią\eń, kształtu pomieszczeń, kształtu materiału oraz sposobu
jego układania na półkach.
Obok regałów przesuwnych w mechanizacji procesów magazynowych występują
rusztowania okrę\ne oraz regały przepływowe. Regały przepływowe wypełniają trzy
zasadnicze zadania:
1. zwiększają wykorzystanie powierzchni magazynu,
2. ograniczają przewozy ładunków wewnątrz magazynu,
3. zapewniają właściwą rotację zapasów w magazynie. Przepływowe regały grawitacyjne
składają się z konstrukcji dzwigającej, na której umieszczone są przenośniki wałkowe
tory. Tory posiadają 2 7% spadek w kierunku ruchu ładunków. Wielkość spadku zale\y
od wyposa\enia torów regałów oraz masy przesyłek.
Regały przepływowe mo\na stosować w magazynach o ograniczonym asortymencie,
poniewa\ na ka\dym torze mo\e znajdować się tylko jeden rodzaj towaru. W małych
magazynach wyposa\onych w regały przepływowe do wysokości 2 m ładunki o niewielkiej
masie są wkładane i wyjmowane z regałów ręcznie.
Wymienione rodzaje i typy regałów magazynowych mogą spełniać następujące funkcje:
- upraszczać procesy magazynowe,
- przyspieszać procesy magazynowe i zwiększać ich stopień zmechanizowania
i zautomatyzowania (regały przepływowe),
- zmniejszać przestrzeń zajętą, niezbędną do wykonywania robót ładunkowych
i składowania (rusztowania okrę\ne),
- zwiększać wykorzystanie powierzchni składowej (rusztowania przesuwne). Regały
zastosowane w procesach magazynowych kształtują wewnątrzmagazynową organizację
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
i technologię pracy, c) Urządzenia pomocnicze spełniają w magazynie wiele funkcji
dodatkowych. Do urządzeń pomocniczych zalicza się:
- urządzenia ułatwiające załadunek środków transportowych: rampy, pomosty ładunkowe,
pomosty wyrównawcze, rampy ruchome itp.,
- urządzenia pomocnicze do składowania i manipulacji, np. palety, paletyzery, nadstawki
palet, pojemniki, folio-maty, jarzma, kontenery, urządzenia do mocowania ładunków itp.,
- urządzenia kontrolno-pomiarowe do określania ilości i jakości magazynowych zapasów
(urządzenia wa\ące wagi określające w sposób dokładny masę produktu; urządzenia
wskaznikowe, dozowniki określają w sposób przybli\ony masę lub objętość ciał).
Do urządzeń pomocniczych zaliczane są:
- urządzenia kontrolno-pomiarowe (przyrządy do kontroli warunków magazynowania, tj.
termometry, psychrometry, higrometry),
- urządzenia przeciwpo\arowe osprzęt gaśniczy, automatyczne instalacje gaśnicze,
alarmowe itp.,
- urządzenia techniczno-organizacyjne np. maszyny księgujące i fakturujące, kartoteki itp.,
- sprzęt do utrzymania czystości itp.
4.3.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Czym jest techniczne wyposa\enie magazynów?
2. Od czego jest uzale\nione techniczne wyposa\enie magazynów?
3. Co wchodzi w skład technicznego wyposa\enia magazynów?
4. Jakie są podstawowe środki transportu w magazynach?
5. Czym są urządzenia do składowania?
6. Jakie funkcje mogą spełniać regały magazynowe?
7. Co zaliczamy do urządzeń pomocniczych?
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przyporządkuj odpowiednią nazwę środka transportu stosowanego w magazynie do
odpowiedniej ilustracji, dysponując ilustracjami przedstawiającymi ró\ne środki transportu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) znać nazwy środków transportu w magazynach,
2) przyporządkować odpowiednią nazwę do odpowiedniej ilustracji,
3) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Wyposa\enie stanowiska pracy:
- ilustracje przedstawiające ró\ne środki transportu,
- nazwy środków transportu w magazynach.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
Ćwiczenie 2
Nadaj odpowiednie nazwy regałom przedstawionym na ilustracjach.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) znać nazwy regałów,
2) nadać odpowiednie nazwy regałom,
3) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
Wyposa\enie stanowiska pracy:
- ilustracje z ró\nymi typami regałów.
4.3.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz
Tak Nie
1) powiedzieć, czym jest techniczne wyposa\enie magazynów?
2) wymienić, co wchodzi w skład technicznego wyposa\enia magazynów?
3) powiedzieć, jakie są podstawowe środki transportu w magazynie?
4) powiedzieć, co to są urządzenia do składowania?
5) wymienić funkcje regałów magazynowych?
6) przyporządkować odpowiednie nazwy do odpowiednich ilustracji
przedstawiających środki transportu w magazynach?
7) podać nazwy zaprezentowanych na ilustracjach regałów?
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
4.4. Rodzaje systemów składowania
4.4.1. Materiał nauczania
Stosowane sposoby składowania zapasów mo\na ró\nicować pod względem potrzeb
selektywności (ilość jednostek ładunkowych / ilość asortymentów) bez wykonywania
dodatkowych czynności przeładunkowych. Składowanie ładunków powinno uwzględniać
maksymalne wykorzystanie powierzchni magazynowej, a tak\e zakup odpowiednich środków
transportu do obsługi tych zadań.
Wyró\niamy następujące podstawowe systemy składowania:
a. składowanie rzędowe regały paletowe ramowe uło\one są w magazynie w jedno-
i dwurzędowe bloki, rozdzielone drogami manipulacyjnymi, przystosowane do obsługi
odpowiednimi środkami transportowymi. Sposób ten daje mo\liwość pełnej
wybieralności dowolnych jednostek ładunkowych, dobrą organizację pracy, dobry
wskaznik wykorzystania przestrzeni;
b. składowanie blokowe w regałach przepływowych uło\one obok siebie rzędy regałów
wyposa\one są w trasy jezdne tunelowe, w których uło\one są z zasady identyczne
asortymentowo zapasy. Regały te dają mo\liwość pobierania tylko czołowej jednostki
ładunkowej. Sposób ten umo\liwia niezale\ne zasilanie i wybieranie, dobrą organizację
pracy, stosowanie zasady pierwsze weszło pierwsze wyszło , teoretycznie wysoki
wskaznik wykorzystania przestrzeni;
c. składowanie w regałach zblokowanych, ze wspornikami do palet o rozstawie
umo\liwiającym wjazd do wnętrza wózków podnośnikowych. Sposób ten pozwala
wyeliminować warunek wysokiej wytrzymałości jednostek ładunkowych na ściskanie.
Wymaga odpowiedniej organizacji, ograniczona wybieralność, stosowany przy du\ej
ilości jednorodnych asortymentów, wysoki wskaznik wykorzystania przestrzeni;
d. składowanie jednostek ładunkowych bezpośrednio na posadzce (bez urządzeń do
składowania), gdzie stosy jednostek ładunkowych składowane są w rzędach lub blokach
w takiej postaci w jakiej zostały dostosowane do magazynu lub o zwiększonej
wytrzymałości na ściskanie za pomocą nadstawek paletowych. Składowanie
bezpośrednie stosowane jest dla du\ej ilości jednorodnych asortymentów i umo\liwia
piętrzenie 13 jednostek ładunkowych. Sposób ten daje du\e wykorzystanie powierzchni,
umo\liwia jednak tylko pobieranie górnej jednostki ładunkowej. Stosowany
w magazynach o małej wysokości i mo\liwości odpowiedniego obcią\enia posadzki.
4.4.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Powiedz, co powinno uwzględniać składowanie ładunków?
2. Wymień, jakie znasz systemy składowania?
4.4.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Powiedz, jakie materiały mogą być składowane w systemie składowania rzędowego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) poszukać w Internecie i wypisać, jakie materiały nadają się do składowania rzędowego,
2) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
Wyposa\enie stanowiska pracy:
- zestaw komputerowy z dostępem do Internetu,
- materiały piśmiennicze.
Ćwiczenie 2
Powiedz, jakie materiały i produkty mogą być składowane w systemie składowania
jednostek ładunkowych bezpośrednio na podłodze.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) wyszukać w Internecie potrzebnych informacji,
2) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia,
3) zaprezentować wyniki swojej pracy.
Wyposa\enie stanowiska pracy:
- zestaw komputerowy z dostępem do Internetu,
- przybory piśmiennicze.
4.4.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz
Tak Nie
1) podać, jakie są systemy składowania?
2) opisać systemy składowania?
3) wymienić materiały, które mo\na nadają się do składowania
rzędowego?
4) wymienić materiały i produkty nadające się do składowania
bezpośrednio na podłodze?
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
4.5. Organizacja i funkcjonowanie magazynów
4.5.1 Materiał nauczania
Funkcjonowanie magazynu
W procesie magazynowania mo\emy wyró\nić fazy jego przebiegu, które wyznaczają
następujące strefy funkcjonalne:
1. Strefa przyjęć materiałów (operacje i czynności przyjmowania), która obejmuje:
- rozładunek środków transportu zewnętrznego (samochodowego i kolejowego),
- kontrolę ilościową i jakościową,
- segregowanie, sortowanie, przepakowywanie i oznakowanie dostawy zgodnie
z ustaloną organizacją magazynu.
2. Strefa składowania materiałów, tj. składowanie i przechowywanie w określonym czasie:
- ochrona,
- kondycjonowanie (stopniowe pozyskanie po\ądanych właściwości materiałów).
3. Strefa komplementacji materiałów (operacje i czynności związane z realizacją
zamówienia), obejmuje:
- przeformowanie materiałów (towarów),
- wybieranie materiałów według zamówień,
- przemieszczanie materiałów do wydania.
W sferze kompletacji wykonywane są czynności, w wyniku których następuje
zestawienie towarów zgodnie z ilościowym i asortymentowym zapotrzebowaniem
poszczególnych klientów. Uzale\nione jest to przede wszystkim od:
- czasu realizacji zamówienia im krótszy tym większa skłonność do prowadzenia
czynności kompletacyjnych w miejscu składowania,
- wielkości zamówienia w przypadku większej partii towarów wskazane jest wykonanie
czynności kompletacyjnych w miejscu składowania. Trzeba kierować się zasadą
racjonalności działania.
Z organizacyjnego punktu widzenia kompletacja mo\e odbywać się według:
- sposobu jednostopniowego (zlecenie po zleceniu),
- sposobu dwustopniowego (artykuł po artykule),
- kierunku dostawy i tras,
- kolejności rozładunku.
4. Strefa wydań materiałów (operacje i czynności wydania), obejmująca:
- pakowanie i formowanie jednostek,
- przygotowanie do wysyłki i załadunek środków transportu zewnętrznego,
- kontrolę wyjścia itp.
Organizacja magazynu polega na przyporządkowaniu miejsca przedmiotom
w magazynie. Mo\na wyró\nić następujące podstawowe metody rozmieszczania
asortymentów towarowych w strefie składowej:
- rozmieszczenie metodą stałych miejsc składowych, polegające na przeznaczeniu dla
poszczególnych grup towarowych stałych miejsc składowania (pól lub sektorów
składowych, gniazd w regałach). W metodzie tej potrzebna jest du\a przestrzeń
składowa, równa maksymalnym zapasom ka\dego asortymentu.
- rozmieszczenie metodą wolnych miejsc składowych, polegające na zagospodarowaniu
przestrzeni składowej odpowiednio do wolnego miejsca w przestrzeni składowej, czyli
tam, gdzie jest wolne.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
- rozmieszczenie towarów według częstotliwości pobierania (rotacji), pozwalające
wyodrębnić w strefie składowej sektory składowe zgodnie z kryteriami analizy ABC
zapasów., a mianowicie podziału zapasów według cenności.
Inne metody rozmieszczenia towarów w strefie składowej. W zale\ności od potrzeb
stosuje się metody rozmieszczenia według
- grup asortymentowych,
- szybkości rotacji,
- dostawców lub dostaw,
- odbiorców lub odbiorów,
- przynale\ności do określonego wyrobu (według kompletów),
- zastosowanych pomocniczych urządzeń magazynowych.
4.5.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Wymień, jakie są strefy funkcjonalne magazynu?
2. Powiedz, czym się charakteryzuje strefa przyjęć oraz strefa składowania materiałów?
3. Powiedz, na czym polega organizacja magazynu?
4.5.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wyszukaj w Internecie, a następnie wypisz szczegółowe zadania strefy przyjęć oraz
strefy składowania materiałów.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) wiedzieć czym jest strefa przyjęć materiałów,
2) wiedzieć czym jest strefa składowania materiałów,
3) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia,
4) zaprezentować wyniki swojej pracy.
Wyposa\enie stanowiska pracy:
- zestaw komputerowy z dostępem do Internetu,
- przybory do pisania.
Ćwiczenie 2
Zaproponuj schemat organizacyjny magazynu do przechowywania półfabrykatów
i surowców stosowanych w procesach wytwórczych instrumentów muzycznych oraz
przedstaw jego schemat graficzny, mając do dyspozycji przykładowe schematy organizacyjne
magazynów ró\nych przedsiębiorstw.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeanalizować materiał nauczania 4.5.1 z Poradnika dla ucznia,
2) skorzystać ze wzorów schematów organizacyjnych magazynów ró\nych przedsiębiorstw
otrzymanych od nauczyciela,
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
3) zaproponować schemat organizacyjny magazynu do przechowywania półfabrykatów
i surowców stosowanych w procesach wytwórczych instrumentów muzycznych,
4) przedstawić schemat graficzny tego magazynu,
5) przedstawić wyniki swojej pracy,
6) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
Wyposa\enie stanowiska pracy:
- Poradnik dla ucznia
- przykładowe schematy organizacyjne magazynów ró\nych przedsiębiorstw,
- przybory piśmiennicze.
4.5.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz
Tak Nie
1) powiedzieć, na czym polega organizacja magazynu?
2) wymienić strefy funkcjonalne magazynu?
3) powiedzieć, czym się charakteryzuje strefa przyjęć oraz
strefa składowania materiałów?
4) przedstawić schemat organizacyjny magazynu do przechowywania
półfabrykatów i surowców stosowanych w procesach wytwórczych
instrumentów muzycznych?
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
4.6. Transport wewnątrzzakładowy
4.6.1. Materiał nauczania
Transport wewnątrzzakładowy powinien zapewniać stały przepływ materiałów pomiędzy
stanowiskami roboczymi oraz pomiędzy wydziałami i magazynami. Urządzenia transportowe
w zakładzie powinny być odpowiednio dobierane i dostosowane do potrzeb zakładu.
W eksploatacji urządzeń transportowych niezbędne jest zapewnienie bezpieczeństwa pracy.
Urządzenia transportowe nale\y utrzymywać w nienagannej sprawności a przepisy dotyczące
bezpieczeństwa pracy dokładnie przestrzegać.
Urządzenia transportowe mogą być ujęte w dwie podstawowe grupy:
a) urządzenia o działaniu ciągłym w pewnym określonym kierunku, są to przenośniki
cięgnowe, bezcięgnowe i pneumatyczne,
b) urządzenia o działaniu okresowym bez określonego rytmu przewa\nie o kierunkach
zmiennych, są to urządzenia transportu szynowego, jezdnego i dzwigniowego.
Przykładem przenośników cięgnowych jest przenośnik taśmowy (rys. 1), najczęściej
bywają płaskie, mogą być stałe lub przenośne.
Rys. 1. Schemat budowy przenośnika taśmowego
Przenośniki bezcięgnowe to takie, których części nie przesuwają się razem
z przenoszonym ładunkiem. Zalicza się do nich przenośniki: rolkowe, ślimakowe itp.
Urządzenia transportu szynowego (poziomego)
Do ruchu wewnątrzzakładowego stosowane są tory wąskie (szerokość 600 mm).
Głównym środkiem transportu szynowego są wózki ręczne. Wózki szynowe ręczne powinny
być tak konstruowane, aby wysiłek pracownika nie był du\y. Niekiedy do zmiany kierunku
ruchu pod dowolnym kątem słu\ą obrotnice.
Urządzenia transportu jezdnego (bezszynowego) to wszelkiego rodzaju wózki.
Wózki są podstawowymi środkami transportu drewna wewnątrz hal fabrycznych.
W magazynach przeznaczonych do magazynowania i składowania materiałów stosowanych
do wyrobu instrumentów muzycznych stosowane są następujące odmiany wózków:
podstawki ładunkowe (palety), wózki jezdniowe naładowane i wózki jezdniowe
podnośnikowe.
Podstawka ładunkowa przedstawiona jest na rysunku 2. Składa się ona z dwóch
rozłącznych części: palety (1) wyposa\onej w koła jezdne osadzone na jednej osi oraz
z dwukołowego wózka (2) z dzwignią (3). Na osi wózka umieszczony jest wspornik z czopem
kulistym (4). Do przedniej części palety przymocowane jest gniazdo zaczepowe (5). W celu
przetoczenia podstawki ładunkowej pod paletę nale\y wtoczyć wózek tak, aby jego czop
wsunął się w występ gniazda zaczepowego palety. Następnie wychylając dzwignię nale\y
unieść wspornik palety (6) i przetoczyć zestaw w zadanym kierunku.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
Rys. 2. Podstawka ładunkowa: 1 paleta, 2 wózek, 3 dzwignia, 4 czop, 5 gniazdo, 6 wspornik
Wózkami jezdniowymi naładowanymi nazywa się wózki, na których ładunki nanoszone są
ręcznie lub za pomocą urządzenia mechanicznego nie związanego z wózkiem. Na rysunku 3
przedstawiono kilka odmian tych wózków:
a) wózek stosowany do transportu tarcicy, wyrzynków, skrzyń itp.,
b) wózek dwuporęczowy do transportu krótkich elementów półfabrykatów,
c) wózek skrzyniowy do przenoszenia drobnych elementów,
d) wózek półkowy stosowany jest w lakierniach do układania i transportu płyt.
d
a b c
Rys. 3. Wózki jezdniowe naładowane: a -jednoporęczowy, b dwuporęczowy, c skrzyniowy, d półkowy
Na rysunku 4 przedstawiono wózek jezdniowy przenośnikowy o maszcie zewnętrznym
czołowym oraz schemat hydrauliczny mechanizmu podnoszenia ładunku tego wózka. Wózki
tego typu nazywane są tak\e wózkami widłowymi wysokiego podnoszenia. Są one napędzane
za pomocą silników spalinowych lub elektrycznych zasilanych z akumulatora. Wózek składa
się z dwóch zasadniczych części: nadwozia wraz z mechanizmem jazdy A, oraz
mechanizmu podnoszenia ładunku B.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
1.
Rys. 4. Wózek jezdniowy podnośnikowy: a wózek, b- schemat hydrauliczny; A mechanizm jazdy,
B- mechanizm podnoszenia ładunku, 1- maszt, 2 cylinder wychylania masztu, 3 widły, 4 cylinder
hydrauliczny roboczy, 5 przekładnia łańcuchowa, 6,7 rozdzielacze, 8 dzwignie sterujące,
9 pompa, 10 zawór dławiący, 11 zawór przelewowy, 12 filtr, 13 zbiornik [5, s. 380]
Przepływ elementów półfabrykatów czy wyrobów powinien być włączony w ogólny
rytm produkcji zakładu i przemyślany we wszystkich szczegółach jako jedna całość,
a poszczególne fragmenty transportu powinny być wzajemnie zharmonizowane.
Na kierownictwie zakładu cią\y obowiązek opracowania na podstawie obowiązujących
przepisów i dostosowanie do warunków miejscowych szczegółowych instrukcji bhp, które
powinny zwracać uwagę na następujące momenty:
zapewnienie widoczności i sygnalizacji,
zabezpieczenie przed upadkiem transportowanego materiału ,
zabezpieczenie ruchomych części urządzeń od zetknięcia z pracownikami,
zapobieganie mo\liwości wypadków spowodowanych niezręcznością pracowników.
Instrukcja powinna dokładnie określać obowiązki pracowników, pouczać o przyczynach
wypadków, wskazywać sposób zachowania się w pracy i w razie awarii. Znajomość instrukcji
nale\y sprawdzać w miejscu pracy, nieprzestrzeganie ich powinno być traktowane jako
naruszenie dyscypliny w pracy.
4.6.2 Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Powiedz, jakie znaczenie ma transport wewnątrzzakładowy?
2. Wymień, jakie znasz rodzaje przenośników cięgnowych? Podaj ich zastosowanie.
3. Powiedz, jakie znasz rodzaje przenośników bezcięgnowych? Podaj ich zastosowanie.
4. Powiedz, jakie znasz wózki? Podaj ich zastosowanie do określonych prac.
5. Powiedz, jakie są zasady sporządzania instrukcji bhp dotyczących urządzeń
transportowych?
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
4.6.3 Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj schemat transportu wewnątrzzakładowego na podstawie obserwacji
w wybranym magazynie do przechowywania półfabrykatów i surowców stosowanych
w procesach wytwórczych instrumentów muzycznych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zwrócić szczególną uwagę na rozwiązania transportu wewnątrzzakładowego
przenośniki cięgnowe i bezcięgnowe,
urządzenia transportu szynowego,
zastosowania wszelkiego rodzaju wózków oraz paletyzacji,
zastosowanie wózków jezdniowych,
2) zapoznać się z transportem półfabrykatów i surowców stosowanych
w procesach wytwórczych instrumentów muzycznych,
3) wykonać schemat transportu wewnątrzzakładowego,
4) przedstawić wyniki swojej pracy.
Wyposa\enie stanowiska pracy:
Poradnik dla ucznia,
przybory do pisania.
4.6.4 Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) określić zadania transport wewnątrzzakładowego?
2) wymienić przenośniki cięgnowe i podać ich zastosowanie ?
3) wymienić przenośniki bezcięgnowe i podać ich zastosowanie ?
4) scharakteryzować rodzaje wózków i zastosować je do określonych prac ?
5) scharakteryzować zasady sporządzania instrukcji bhp?
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
4.7. Kontrola wewnętrzna gospodarki magazynowej
4.7.1. Materiał nauczania
Kontrola wewnętrzna ma na celu:
- wykrywanie nieprawidłowości w funkcjonowaniu jednostki kontrolowanej na ka\dym
odcinku jej działania,
- podniesienie sprawności działania jednostki, poprzez eliminację w przyszłej pracy
ujawnionych uchybień,
- ujawnienie przyczyn i zródeł ich powstawania,
- badanie gospodarności, efektywności działań i realizacji zadań.
Badania i oceny nale\y dokonywać w oparciu o celowość, gospodarność, rzetelność
i realność działań oraz sprawność organizacji pracy.
Przedmiotem kontroli jest, czy:
- dokumenty obrotu materiałowego są pełne i formalne,
- zapisy w urządzeniach ewidencji analitycznej magazynowej (kartoteka magazynowa)
dokonywane są systematycznie, bie\ąco i prawidłowo oraz zgodnie z dowodami dostawy
i rozchodu,
- istnieje zgodność między ró\nymi urządzeniami ewidencji analitycznej (kartoteka
magazynowa) oraz miedzy stanem materiałów w naturze a stanem ewidencyjnym
w księgowości,
- stan materiałów jest dobry, a sposób przechowywania prawidłowy, zgodnie
z wymogami i zabezpieczający materiały przed zniszczeniem i kradzie\ą,
- ilość poszczególnych materiałów znajdujących się w magazynie jest uzasadniona
potrzebami gospodarczymi jednostki,
- zapisy w kartotekach magazynowych materiałów są dokonywane przez magazyniera
codziennie na podstawie poszczególnych dowodów obrotu materiałowego (dowodów
przychodu i rozchodu),
- ka\dy dowód jest zapisany w oddzielnej pozycji,
- wszystkie zapisy w kartotekach magazynowych otrzymały swój numer wg kolejności
księgowania na danej karcie; numeracja pozycji na ka\dej karcie jest rozpoczęta od
numeru 1 i prowadzona kolejno przez cały rok kalendarzowy,
- magazyny wyposa\one są w odpowiednie urządzenia jak regały, półki, szafy, zbiorniki,
- w magazynach znajduje się sprzęt ppo\. w dobrym stanie,
- czynności magazyniera zostały przekazane protokolarnie na podstawie spisu z natury
sporządzonego na dzień przekazania czynności i uzgodnionego z ewidencją księgową,
- magazynier obejmując swoje obowiązki zło\ył pisemną deklarację o odpowiedzialności
materiałowej,
- w przypadkach przerw w pracy na skutek urlopu lub dłu\szej choroby sporządzono
komisyjnie ( skład co najmniej 2 osoby) spis z natury i protokolarnie przekazano funkcje
magazyniera innemu pracownikowi.
W zakresie gospodarki magazynowej kontrolę wewnętrzną sprawuje dyrektor
i główny księgowy.
Kontrolę zgodności rzeczywistych stanów zapasów artykułów materiałowych nale\y
ustalić w drodze inwentaryzacji w terminach określonych w instrukcji oraz w razie zmian na
stanowisku magazyniera lub w razie kradzie\y lub po\aru.
W przypadku stwierdzenia braków materiałowych nale\y przeprowadzić postępowanie
wyjaśniające w celu ustalenia przyczyn ich powstania oraz powiadomić jednostkę nadrzędną,
obcią\ając jednocześnie osoby winne ich powstania.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
4.7.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Powiedz, co jest celem kontroli wewnętrznej?
2. Powiedz, co jest przedmiotem kontroli?
3. Powiedz, kto sprawuje kontrolę wewnętrzną w zakresie gospodarki magazynowej?
4.7.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Korzystając z literatury oraz Internetu, zaplanuj przebieg postępowania kontrolnego
w magazynie półfabrykatów i materiałów stosowanych do wyrobu instrumentów
muzycznych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) skorzystać z literatury oraz Internetu i odnalezć materiał dotyczący przebiegu kontroli
w przedsiębiorstwie,
2) zaplanować przebieg owej kontroli,
3) przedstawić wynik swojej pracy,
4) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Wyposa\enie stanowiska pracy:
- literatura z rozdziału 6,
- zestaw komputerowy z dostępem do Internetu,
- zeszyt przedmiotowy, przybory do pisania.
Ćwiczenie 2
Korzystając z literatury oraz Internet, wyszukaj informacje dotyczące sposobu
dokumentowania czynności kontrolnych. Sporządz krótką notatkę.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) odnalezć informacje związane z dokumentowaniem czynności kontrolnych,
2) wykonać notatkę w zeszycie,
3) przedstawić wyniki swojej pracy.
Wyposa\enie stanowiska pracy:
- literatura z rozdziału 6,
- zestaw komputerowy z dostępem do Internetu,
- zeszyt przedmiotowy, przybory do pisania.
4.7.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) powiedzieć, co ma na celu kontrola wewnętrzna?
2) powiedzieć, co jest przedmiotem kontroli?
3) zaplanować przebieg kontroli wewnętrznej?
4) powiedzieć, w jaki sposób nale\y dokumentować czynności kontrolne?
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
4.8. Dokumentacja i ewidencja towarów
4.8.1. Materiał nauczania
Aby magazyn, jako samodzielna komórka organizacyjno funkcjonalna
w przedsiębiorstwie, mógł spełniać swoje zadania, musi być odpowiednio zorganizowany
wyposa\ony we właściwą dokumentację. Ewidencja związana z przyjmowaniem
i wydawaniem dóbr oraz wielkości ich stanów stanowi podstawowe zródło informacji
o wielkości i ruchu fizycznym zapasów. Ma to znaczenie dla operatywnego zarządzania nie
tylko magazynem, lecz dla gospodarowania zapasami. Podstawowym aktem prawnym
regulującym zasady dokumentowania obrotu magazynowego jest ustawa z 29 września 1994
o rachunkowości. Dokumenty magazynowe stanowią grupę dokumentów, których zapisy
mają bezpośredni wpływ na prowadzenie gospodarki magazynowej i jej rozliczanie. Mogą
być wystawiane ręcznie przez magazyniera, w sposób półautomatyczny lub automatyczny,
w zale\ności od ustalenia odpowiednich parametrów i procedur. Zgodnie z ustawą dokument
powinien zawierać co najmniej:
- określenie rodzaju dowodu,
- określenie stron (nazwy i adresy) dokonujących operacji gospodarczej,
- opis operacji, jej wartości,
- datę dokonania operacji,
- podpis wystawcy dokumentu oraz osoby, której wydano towar,
- numer identyfikacyjny dowodu.
Przebieg procesu rozpoczyna się od odbioru i przyjęcia towaru. Przychód do magazynu
mo\e nastąpić jako dostawa z zewnątrz bądz z wewnątrz przedsiębiorstwa. Dokumenty
oznaczone symbolami Pz, PI i Zz odnoszą się do dostaw z zewnątrz.
Odbiór polega na ilościowym oraz jakościowym sprawdzeniu dostarczonych pozycji.
Sprawdzenie ma na celu ujawnienie braków i nadwy\ek ilościowych oraz wad i braków
jakościowych. Przyjęcie natomiast polega na skontrolowaniu strony formalnej tj. zgodności
dostawy z zamówieniem, wystawieniu dowodu przychodu.
Głównymi dokumentami magazynowymi są:
- dokumenty Pz przyjęcie towaru z zewnątrz od dostawcy krajowego,
- dokumenty PI przyjęcie towaru z zewnątrz od dostawcy zagranicznego,
- dokumenty Zz korekta do przyjęcia Pz lub PI wydanie do dostawcy.
Wydanie to czynność następująca po okresie składowania. Często proces wydawania
poprzedza kompletacja, która mo\e odbywać się:
a) jednostopniowo zlecenie po zleceniu,
b) dwustopniowo artykuł po artykule,
c) według tras dostawy,
d) według kolejności rozładunku.
Wydanie mo\e odbywać się w dwóch zasadniczych kierunkach:
- wydanie na zewnątrz przedsiębiorstwa dokumentem Wz (dokument ten związany jest ze
sprzeda\ą),
- wydanie do wewnątrz przedsiębiorstwa Rw,
- dokumentem Rw rozchód wewnętrzny,
- dokumentem Wp wydanie na produkcję.
Kolejną grupą dokumentów są dokumenty przychodu i rozchodu wewnętrznego
(Pw, Rw), przeznaczone do:
- korygowania stanów magazynowych o protokoły ró\nic,
- do zmian indeksów towarowych,
- innych wydań wewnętrznych.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
Wśród dokumentacji magazynowej mo\na równie\ rozró\nić dokumenty przychodu
i rozchodu wewnętrznego, przeznaczone do korygowania stanów magazynowych o protokoły
ró\nic, do zmian indeksów towarowych, obrotu opakowaniami itp. (Px, Rx).
4.8.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jaka ustawa reguluje zasady dokumentowania obrotu magazynowego?
2. Z jakich podstawowych składników powinien się składać dokument?
3. Jakie są główne dokumenty magazynowe?
4. W jakich dwóch kierunkach odbywać się mo\e wydanie?
4.8.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie danych opracowanych w grupie wypełnij przykładowy dokument przyjęcia
do magazynu.
Symbol Dowód dostawy Nr zamówienia Nr bie\ący
P dowodu
......................
Nr Data Data
pieczęć Magazyn
przyjmie
Odbiorca Przeznaczenie
L.p. Nazwa artykułu- KTM- symbol indeksu J.m. Ilość Cena Wartość
materiału
Zatwierdził Zdał Przyjął Uwagi kontroli Zaksięgowano w kartotece
przyjęcia magazynowej
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) opracować dane potrzebne do wypełnienia dokumentu,
2) wypełnić dokument,
3) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
Wyposa\enie stanowiska pracy:
- przybory do pisania,
- przykładowy dokument magazynowy.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
Ćwiczenie 2
Na podstawie danych opracowanych w grupie, wypełnij przykładowy dokument
wydania.
Symbol Dowód dostawy Nr zamówienia Nr bie\ący
W dowodu
......................
Nr Data Data
pieczęć Magazyn
wyda
Odbiorca Przeznaczenie
L.p. Nazwa artykułu- KTM- symbol indeksu J.m. Ilość Cena Wartość
materiału
Zatwierdził Zdał Przyjął Uwagi kontroli Zaksięgowano w kartotece
przyjęcia magazynowej
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) opracować dane potrzebne do wypełnienia dokumentu,
2) wypełnić dokument,
3) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
Wyposa\enie stanowiska pracy:
- przybory do pisania,
- przykładowy dokument magazynowy.
4.8.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wymienić podstawowe składniki dokumentu magazynowego?
2) wymienić rodzaje dokumentów magazynowych?
3) wypełnić przykładowy dokument przyjęcia?
4) wypełnić przykładowy dokument wydania?
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
4.9. Suszenie naturalne i suszarnie drewna
4.9.1. Suszenie naturalne i suszarnie drewna
4.9.1.1. Suszenie naturalne
Suszenie naturalne jest metodą dwukrotnie dro\szą ni\ suszenie w suszarkach. Jest to
suszenie niekontrolowane. Wszystkie straty jakościowe związane są z wysoką wilgotnością
drewna i początkiem suszenia. Dą\y się do tego, a\eby wyeliminować suszenie naturalne.
Suszenie naturalne odbywa się na składzie tarcicy. Zaletami tego rodzaju suszenia są:
- niski koszt inwestycyjny i eksploatacyjny,
- zachowanie naturalnej barwy drewna,
- łatwość realizacji.
Do wad mo\na zaliczyć długi czas suszenia, zale\ność od warunków atmosferycznych,
brak mo\liwości wysychania poni\ej 15%, mo\e powodować du\e straty (owady),
nieopłacalny sposób suszenia, koszt dzier\awy powierzchni.
Przystępując do planowania składu drewna, które ma zostać poddane procesowi suszenia
naturalnego (sezonowania), nale\y wziąć pod uwagę przestronność tego składu, przepływ
powietrza musi być łatwy, uwzględnić tak\e nale\y najczęstszy kierunek wiatrów
Powierzchnia składu powinna być płaska. Przy powierzchni >5000m2 konieczne jest
wyznaczenie pasów przeciwpo\arowych (szerokość >30m.).
Czas suszenia:
LN=AN * St
L -czas suszenia w miesiącach,
A -współczynnik zale\ny od rodzaju drew,
S -grubość tarcicy w cm,
A: jodła 4,4 sosna 4,5 buk 5,3 dąb 5,7 orzech 5,9 brzoza 4,9
Liczba stosów:
N=O/v k [szt]
O objętość tarcicy w danej partii
K współczynnik
V objętość tarcicy w stosie
Powierzchnia składu:
F=O/h * KF *Kv *Kz
H wysokość stosu
KF współczynnik wykorzystania powierzchni składu
Kv udział tarcicy w objętości stosu
Kz ró\nica wysokości stosów między sobą
Przykrywanie stosów dachem oraz malowanie na czarno intensyfikuje proces. Drewno
ulega nagrzaniu, następnie po zachodzie zaczyna stygnąć.
4.9.1.2. Suszarnie drewna
Suszenie drewna jest bardzo czasochłonnym procesem, który w zakładach przemysłu
drzewnego pochłania od 35 do 80% całkowitego zu\ycia energii. W bran\y drzewnej
dominującym sposobem suszenia jest nadal suszenie konwekcyjne przy zastosowaniu suszarń
komorowych, wykorzystujących gorące powietrze.
Zgodnie z zasadami prawidłowego suszenia, komora suszarni, powinna być wypełniona
asortymentem o tej samej grubości pochodzącym z jednego gatunku drewna. Równie\
maksymalne wykorzystanie pojemności komór wymagane jest ze względu na rachunek
ekonomiczny. Spełnienie obu tych warunków jest często trudne do realizacji, szczególnie
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
w mniejszych przedsiębiorstwach przerabiających zró\nicowany wymiarowo i gatunkowo
sortyment drzewny.
W przypadku jednoczesnego suszenia drewna gatunków o odmiennych właściwościach,
a więc charakteryzujących się inną desorpcją, występują powa\ne trudności w ustaleniu
odpowiednich parametrów suszenia. Jednym z rozwiązań jest taka zmiana naturalnej
prędkości odparowywania wody, która doprowadziłaby do wyrównania intensywności
zmiany wilgotności dla obu rodzajów suszonego drewna. Mo\na to między innymi osiągnąć
poprzez pokrycie powierzchni drewna powłokami utrudniającymi proces odparowania
wilgoci.
Suszarnie komorowe z naturalnym obiegiem powietrza
Działanie tych suszarni polega na wykorzystaniu zjawiska unoszenia się w górę
powietrza ogrzanego. Kanał doprowadza do podziemnej części suszarni świe\e powietrze,
które opływa rury grzejne, nagrzewa się, unosi do góry przez otwory w podłodze. Powietrze
przepływa między tarcicą uło\oną w stosy, ogrzewa drewno i powoduje odparowanie wilgoci.
Temperatura powietrza obni\a się, opada ono w dolną część suszarki gdzie zostaje ponownie
nagrzane przez rury grzejne i po nagrzaniu znowu unosi się do góry. Obieg powtarza się do
momentu a\ powietrze zostanie nasycone parą wodną. Zu\yte powietrze zostaje wydalone na
zewnątrz przez kominki po uchyleniu w odpowiednim czasie zasuw; w razie potrzeby
zwiększania wilgotności powietrza w suszarni wprowadza się do jej wnętrza parę wodną
rurami.
Suszarnie komorowe ze sztucznym obiegiem powietrza
Suszarnie te są powszechnie stosowane. Ruch powietrza w komorze wymuszają
wentylatory. Komora podzielona jest na 2 części, przegrodę stanowi tzw. pozorny pułap. Do
dolnej części wprowadza się wózek z tarcicą. Górna część nad pozornym pułapem podzielona
jest pionową przegrodą na dwie części: ssącą i tłoczącą, znajdują się tu rury grzejne oraz
szeregowo ustawione wentylatory. Wirniki wentylatorów osadzone są przewa\nie na jednym
wale, który napędzany jest jednym silnikiem. W pułapie pozornym wykonywane są otwory
łączące ze sobą obydwie części komory. W stropie znajdują się kominki wyposa\one w klapy
regulacyjne. Stosowane są obiegi poprzeczne stałe lub odwracalne. Przy obiegu odwracalnym
stosuje się okresowo zmiany kierunku ruchu powietrza, dzięki czemu drewno jest bardziej
równomiernie suszone. Wilgotność względną powietrza reguluje się za pomocą pary
doprowadzonej rurami oraz przez odpowiednie ustawienie klap w kominkach.
Suszarnie komorowe segmentowe
Ogrzewane są parą, prądem lub spalinami. Znajdują zastosowanie w małych zakładach.
Budowa ich jest prosta i lekka. Komora suszarni składa się z kilku segmentów, mo\na je
w zale\ności od potrzeb powiększyć. Segmenty suszarni mają podwójne ściany, ściany
zewnętrzne są izolowane np. watą szklaną. Przestrzeń między ścianami tworzą kanały,
którymi przepływa medium grzewcze (np. spaliny).
Suszarnie tunelowe
Suszarnie te przeznaczone są do drewna łatwo suszącego się, tolerującego zmiany
parametrów powietrza (drewno iglaste), przeznaczone do podsuszania materiału
(8 20%).Suszarnie tunelowe są suszarniami o działaniu ciągłym. Wyposa\one są w dwie pary
drzwi usytuowane na przeciw siebie do wprowadzania i wyprowadzania wózków z tarcicą.
Materiał przemieszczany jest na wózkach szynowych, przenośnikach taśmowych lub
rolkowych.
Zaletami stosowania suszarni tunelowych jest niskie zu\ycie ciepła, stosunkowo niskie
koszty inwestycyjne i eksploatacyjne. Zasadniczymi wadami są: konieczność
systematycznego załadunku do suszarni drewna tego samego gatunku, grubości, wilgotności,
parametry suszenia często odbiegają od parametrów optymalnych dla danego gatunku,
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
istnieje du\a ró\nica wilgotności na długościach desek, trudność prowadzenia obróbki
wyrównawczej.
Pod względem działania suszarnie tunelowe klasyfikujemy na:
- przeciwprądowe z wzdłu\nym układaniem tarcicy,
- przeciwprądowe z poprzecznym układaniem tarcicy,
- z poprzecznym śrubowym obiegiem powietrza,
- z poprzecznym strefowym obiegiem powietrza,
- przewiewowe.
Suszarnie tunelowe przeciwprądowe materiał drzewny przesuwany jest wzdłu\ tunelu.
Powietrze wprowadzane jest kominkiem. Tłoczone następnie wentylatorem opływa
nagrzewnicę i przedostaje się między wkład drzewny. Ochłodzone i wilgotne powietrze po
wielokrotnym obiegu odprowadzone jest na zewnątrz kominkiem. Wilgotność drewna na
poszczególnych wózkach jest ró\na. Drewno bli\ej drzwi wyładunkowych jest bardziej suche.
Wózek z wysuszonym drewnem wyprowadza się z suszarni, pozostałe wózki przesuwają się
do przodu a z drugiej strony wprowadza się nowy wózek.
Przy poprzecznym układzie wsadu powietrze łatwiej przepływa przez boczne ściany
sztapli ni\ przez ich czołowe powierzchnie, przede wszystkim zaś nie trafia bezpośrednio na
czoła tarcicy, dzięki czemu drewno mniej pęka.
Suszarnia z poprzecznym śrubowym ruchem powietrza
Między stosem a pułapem pozornym umieszczone są wentylatory, które nadają powietrzu
ruch śrubowy. Stosowane są po to, aby ułatwić ruch powietrza przez boczne powierzchnie
sztapli.
Suszarnie z poprzecznym strefowym obiegiem powietrza
Mają oddzielne strefy klimatyczne, jest ich ok 7 9. Ruch powietrza w ka\dej z nich
wytworzony jest za pomocą oddzielnego wentylatora. Nagrzewanie, dopływ świe\ego
powietrza i odprowadzenie powietrza zu\ytego regulowane jest automatycznie urządzeniami
sterowanymi w ka\dej strefie oddzielnie. Umo\liwiają dokładne suszenie, tak\e gatunków
twardych do wilg 7 9%.
Suszarnie przewiewowe
Suszenie odbywa się w temperaturze tylko 30oC, ściany nie są izolowane, ciepłe
powietrze przepływa tylko raz, tarcica nie uzyskuje jednakowej wilgotności. Suszenie tego
typu zastępuje suszenie na wolnym powietrzu.
Drewno stosowane do wyrobu instrumentów muzycznych (jesion, klon, olcha, orzech,
palisander, topola, mahoń, heban, i in.)ze względu na takie właściwości jak: lekkość
i miękkość nie wymaga suszenia naturalnego (na mokro). Drewno takie poddawane jest
najczęściej procesowi suszenia w suszarniach drzewa. Suszone jest w temperaturach
z przedziału 40 50oC a 70 80oC. Dą\y się do uzyskania wilgotności z 80 90% do 6 8%.
4.9.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie są wady i zalety suszenia naturalnego?
2. Na co nale\y zwrócić uwagę podczas planowania stosu do suszenia drewna?
3. Jakie znasz zasady prawidłowego suszenia drewna w suszarniach?
4. Na jakiej zasadzie działają suszarnie komorowe z naturalnym obiegiem powietrza?
5. Jak dzielimy suszarnie tunelowe?
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
4.9.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Oblicz czas suszenia dla orzecha, jodły, klonu oraz topoli. Dane: grubość tarcicy 2 cm,
4 cm, 5 cm.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zastosować odpowiedni wzór do obliczeń,
2) podstawić odpowiednie wartości liczbowe,
3) obliczyć czas suszenia dla poszczególnych gatunków drewna,
4) zaprezentować wyniki pracy.
Wyposa\enie stanowiska pracy:
- kalkulator,
- zeszyt przedmiotowy, przybory piśmiennicze.
Ćwiczenie 2
Korzystając z Internetu, wyszukaj witryny sklepów z Twojego regionu oferujących
suszenie surowca drzewnego. Zapisz te dane do zeszytu przedmiotowego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) wyszukać witryny sklepów z Twojego regionu oferujących suszenie drewna,
2) zapisać dane tych firm w zeszycie przedmiotowym,
3) przedstawić wyniki pracy.
Wyposa\enie stanowiska pracy:
- zestaw komputerowy z dostępem do Internetu,
- zeszyt przedmiotowy,
- przybory do pisania.
4.9.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz
Tak Nie
1) wymienić wady i zalety suszenia naturalnego?
2) powiedzieć, na co nale\y zwrócić uwagę podczas planowania
stosu do suszenia drewna ?
3) wymienić zasady prawidłowego suszenia drewna w suszarniach?
4) powiedzieć, na jakiej zasadzie działają suszarnie komorowe z
naturalnym obiegiem powietrza
5) obliczyć czas potrzebny do wysuszenia drewna?
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
4.10. Suszenie pró\niowe
4.10.1. Materiał nauczania
Przy suszeniu pró\niowym w komorach pró\niowych obszar ciśnienia wynosi od 1 MPa
czasem do 10 hPa. Przy suszeniu pró\niowym ruch wilgoci w drewnie odbywa się w postaci
pary, gdy\ zazwyczaj ciśnienie w komorze suszarki jest obni\one poni\ej zale\nego od
temperatury ciśnienia nasycenia. Powoduje to wrzenie wody w temperaturze znacznie poni\ej
temperatury wrzenia w ciśnieniu atmosferycznym.Za pomocą tej metody mogą być suszone
gatunki nieodporne na wysoką temperaturę. W czasie suszenia pró\niowego atmosfera
w komorze zawiera tylko śladowe ilości tlenu. Zostaje zmniejszone ryzyko przebarwień.
Suszenie w komorach pró\niowych przebiega szybciej i łagodniej ni\ suszenie w mieszaninie
pary wodnej i powietrza, bowiem wilgoć na powierzchni drewna zmniejsza się dopiero przy
stosunkowo niskich średnich wartościach wilgotności poni\ej wilgotności nasycenia włókien,
dzięki czemu w drewnie jest niski gradient wilgotności.
Czas suszenia pró\niowego jest bardzo krótki: dla drewna iglastego i liściastego
miękkiego wystarczająca jest 1/5 czasu suszenia, pozostałe drewno liściaste ź czasu suszenia
w konwencjonalnych suszarkach łącznie z nagrzewaniem.
Suszarnie (komory pró\niowe) mo\na podzielić na:
- z ogrzewaniem konwencjonalnym,
- z płytami grzejnymi (przewodzącymi ciepło),
- z ogrzewaniem okresowym ,
- z ogrzewaniem w polu prądów wysokiej częstotliwości.
Zaletami stosowania komór pró\niowych są:
- krótkie czasy suszenia przy zachowaniu wysokiej jakości suszonych materiałów,
- racjonalne suszenie elementów o du\ych przekrojach,
- łatwe suszenie drewna \ywicznego i gatunków oleistych,
- łagodne suszenie w skutek niskich temperatur,
- zmniejszenie ryzyka przebarwienia drewna,
- ograniczenie spękań drewna,
- oszczędność energii.
Wady stosowania komór pró\niowych:
- ograniczenia ze względu na wielkość cylindrów,
- skomplikowana konstrukcja suszarki przy ogrzewaniu powietrzem i parą wodną,
- nie powinny występować ró\nice w grubości poszczególnych sztuk tarcicy (ze względu
na ogrzewanie kontaktowe).
W obecnych czasach suszenie drewna w komorach pró\niowych wypiera czasochłonne
i mało opłacalne suszenie naturalne, przede wszystkim przez skrócenie czasów suszenia
(co zostało wspomniane).
4.10.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Powiedz, jakie ciśnienie występuje w komorach pró\niowych?
2. Powiedz, jakie są czasy suszenia drewna w komorach pró\niowych?
3. Powiedz, jakie są rodzaje komór pró\niowych?
4. Powiedz ,jakie są wady i zalety stosowania komór pró\niowych do suszenia drewna?
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
4.10.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wyszukaj witryny internetowe przedsiębiorstw oferujących suszenie surowca drzewnego
w komorach pró\niowych w Twoim regionie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) wyszukać witryny internetowe oferujące suszenie drewna w Twoim regionie,
2) zapisać dane tych przedsiębiorstw w zeszycie przedmiotowym,
3) zaprezentować wyniki pracy.
Wyposa\enie stanowiska pracy:
- zestaw komputerowy z dostępem do Internetu,
- zeszyt przedmiotowy, przybory do pisania.
4.10.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) powiedzieć, jakiego ciśnienia u\ywa się do suszenia drewna
w komorach pró\niowych?
2) wskazać czasy suszenia drewna w komorach pró\niowych?
3) wymienić rodzaje komór pró\niowych?
4) powiedzieć, jakie są wady i zalety stosowania komór pró\niowych?
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
4.11. Wymagania dotyczące warunków magazynowania
i sezonowania materiałów stosowanych do produkcji
instrumentów muzycznych
4.11.1. Materiał nauczania
Właściwe warunki magazynowania mo\na osiągnąć przez szczegółowe sformułowanie
wymogów co do sposobu przygotowywania wyrobów i materiałów.
W ramach tych czynności niezbędne jest ustalenie:
- warunków klimatycznych, tj. granice dozwolonych wahań temperatury (kierownik
zmiany odpowiada za dokonywanie wpisów temperatur w dzienniku pomiaru temperatur)
i wilgotności względnej powietrza (pomiary termograficzne), rozmieszczenie światła
(zgodnie z projektem technicznym) oraz podanie wyposa\enia specjalnego, jak czujniki
temperatury, wykrywacze par itp.,
- sposoby składowania, tj. wskazanie rodzaju podło\a, podłogi budowli magazynowej,
podkładów, regałów, stojaków, itp.,
- warunków higienicznych (czystość ścian zmywalność, zabezpieczenie przed
mikroorganizmami, gryzoniami powiadomienie inspektora BHP).
W celu zabezpieczenia materiałów przed całkowitą lub częściową utratą cech
jakościowych, konieczne jest rozmieszczenie ich w magazynie według określonych
właściwości. Podstawowymi właściwościami materiałów mającymi wpływ na ich
rozmieszczenie i przechowywanie są temperatura i higroskopijność (proszek mleczny).
Dla materiałów stosowanych do produkcji instrumentów muzycznych (przede wszystkim
mowa tu o półfabrykatach i materiałach drewnianych) wilgotność powietrza w magazynie nie
powinna przekraczać 60 80%, a temperatura powinna być utrzymywana powy\ej 5oC.
Podczas sezonowania takich materiałów trzeba zadbać o zadaszenie składu oraz pamiętać
o miejscu zacienionym.
4.11.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Powiedz, co nale\y ustalić, aby zapewnić odpowiednie warunki magazynowania?
2. Powiedz, jakie warunki magazynowania i sezonowania nale\y zapewnić materiałom do
produkcji instrumentów muzycznych?
4.11.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Określ warunki sezonowania materiałów stosowanych do produkcji instrumentów
muzycznych, wykorzystując wiadomości z lekcji i literatury przedmiotu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeanalizować materiał nauczania z punktu 4.11.1 i literatury przedmiotu,
2) określić warunki sezonowania materiałów stosowanych do produkcji instrumentów
muzycznych,
3) przedstawić wyniki ćwiczenia.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
Wyposa\enie stanowiska pracy:
- poradnik dla ucznia,
- literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 2
Określ i dobierz warunki magazynowania materiałów stosowanych do produkcji
instrumentów muzycznych wykorzystując podstawowe wiadomości z lekcji i literatury
przedmiotu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeanalizować materiał nauczania z punktu 4.11.1 i literatury przedmiotu,
2) określić i dobrać warunki magazynowania materiałów stosowanych do produkcji
instrumentów muzycznych,
3) przedstawić wyniki ćwiczenia.
Wyposa\enie stanowiska pracy:
- literatura z rozdziału 6,
- przybory do pisania.
4.11.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) powiedzieć, co nale\y ustalić, aby zapewnić odpowiednie
warunki magazynowania?
2) określić i dobrać warunki magazynowania materiałów
stosowanych do produkcji instrumentów muzycznych?
3) określić i dobrać warunki sezonowania materiałów
stosowanych do produkcji instrumentów muzycznych?
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
4.12. Przygotowywanie surowca drzewnego do suszenia
naturalnego (sezonowania)
4.12.1. Materiał nauczania
Warunki skutecznej impregnacji drewna
Aby ochrona drewna przed korozją odniosła po\ądany skutek nale\y uwzględnić
wszystkie procesy składające się na pozyskanie, przerób, i u\ytkowanie drewna.
Najwa\niejszymi etapami planowania ochrony są:
poprawna organizacja procesu pozyskania, przerobu i magazynowania drewna ze
szczególnym zabezpieczeniem go przed sinizną, pleśnieniem i owadami,
właściwy dobór metod i środków ochrony drewna,
poprawne sporządzenie projektu budowlanego z uwzględnieniem profilaktyki
bioochronnej,
stosowanie odpornych lub uodpornionych na korozję biologiczną materiałów drzewnych
i drewnopochodnych,
właściwa realizacja obiektu w zakresie przestrzegania zasad sztuki budowlanej,
prawidłowe u\ytkowanie oraz bie\ące i okresowe konserwacje budynku.
Chemiczna ochrona drewna jest jednym z wa\niejszych przedsięwzięć przedłu\ających
trwałość budowli.
Planując impregnację powinno się uwzględnić
stopień zagro\enia degradacyjnego w miejscu wbudowania drewna,
podatność drewna na impregnację,
stan wilgotności drewna przeznaczonego do impregnacji,
wymagania higieniczno-sanitarne przy stosowaniu środków chemicznych.
Przygotowanie drewna do impregnacji
Do metod przygotowawczych drewno do impregnacji zaliczamy:
nakłuwanie drewna,
nacinanie drewna,
nawiercanie drewna,
parowanie drewna,
składowanie drewna w wodzie.
Postępowanie z drewnem po impregnacji
Po bezpośrednim zaimpregnowaniu drewna nale\y stosować następujące czynności:
bezpośrednio po impregnacji odstawić w materiał do obcieknięcia,
sezonowanie (unikając bezpośredniego nasłonecznienia).
Nale\y równie\ pamiętać, \e:
drewno powinno być chronione przed dostępem wody,
okres sezonowania nale\y dostosować do gatunku drewna i impregnatu,
po impregnowaniu drewno nie powinno być poddawane dalszej obróbce,
w razie dodatkowych operacji w miejscach obróbki nale\y poprawić impregnację.
Składowanie materiałów do produkcji instrumentów muzycznych (surowiec drzewny)
Podstawowymi zadaniami składów surowca drzewnego jest:
- zabezpieczenie go przed odkształceniami,
- zabezpieczenie przed działaniem szkodliwych warunków atmosferycznych,
- zabezpieczenie przed działaniem grzybów i owadów,
- zabezpieczenie zapasu materiału drzewnego na potrzeby zakładu.
Surowiec drzewny przeznaczony do pózniejszej produkcji instrumentów muzycznych
składujemy zale\nie od jego wilgotności, je\eli osiągnął on stan powietrzno-suchy lub był
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
wcześniej wysuszony poni\ej tej wartości nale\y składować go w magazynach stałych lub
pod wiatami, układając na głucho , bez przekładek. Jest on wówczas dostatecznie dobrze
zabezpieczony przed większymi wahaniami wilgoci, a co za tym idzie przed paczeniem,
pękaniem i zaszarzeniem.
W momencie gdy drewno ma wilgotność wy\szą ni\ stan powietrzno-suchy, nale\y układać je
w sztaplach na przekładkach w celu sezonowania i doprowadzenia do stanu powietrzno-suchego.
W sztaplach stojących na wolnym powietrzu zachodzi proces naturalnego suszenia drewna poprzez
który mo\emy je doprowadzić do wilgotności od 13 20%.
Aby proces składowania przebiegał prawidłowo, nale\y spełnić odpowiednie wymagania:
układanie drewna powinno odbywać się w pogodne, suche dni,
drewno układa się w stosy na dokładnie spoziomowanych legarach, których wymiary
zale\ą od sortymentu drewna i dostępnego miejsca,
w ka\dym stosie powinno być jednolite drewno,
przy układaniu nale\y zwrócić uwagę na kolejność wykorzystania sortymentów drewna
w procesie produkcyjnym,
drewno powinno się zabezpieczyć przed działaniem grzybów i owadów,
sztuki zara\one grzybami lub zasiedlone przez owady nale\y niezwłocznie usuwać,
teren składu nale\y czyścić na bie\ąco z roślin,
nie nale\y umacniać gruntu trocinami,
stosować wyłącznie zdrowe przekładki a nieu\ywane przechowywać w suchym miejscy,
co pewien czas odka\ać przekładki i dzwigary drewniane.
Budowa i rodzaje sztapli oraz składu drewna pokazano na rysunku 5.
Rys. 5. Elementy stosu: 1 słupki betonowe, 2 legary, 3 przekładki, 4 drewno, 5 podpory dachu,
6 dach.
a) b)
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
c) d)
e)
Rys. 6. Typy stosów a) trójkątny, b) jedno-czołowy pojedynczy, c) dwu-czołowy pojedynczy,
d) podwójnej długości układania tarcicy, dwu-czołowy niepełny, e) podwójnej długości tarcicy,
dwuczołowy pełny.
Podział stosów:
1. Stosy do krótkotrwałego przechowywania tarcicy (rys 6a).
2. Stosy stałe:
a) stosy pojedyncze o jednej długości układania tarcicy:
jedno-czołowe (rys 6.b) ,
dwu-czołowe (rys 6c),
b) stosy o podwójnej długości układania tarcicy:
dwu-czołowy niepełny (rys 6d),
dwu-czołowy pełny (rys 6e),
dwu-czołowy blizniaczy.
Magazynowanie sklejki
Sklejkę przechowuje się w pomieszczeniach zamkniętych o kontrolowanych parametrach
powietrza. Klimatyzacja pomieszczeń jest niezbędna ze względu na mo\liwość
wyrównywania wilgotności i naprę\eń w arkuszach sklejki. Wilgotność względna
w magazynie nie powinna przekraczać 80 % a temperatura powinna być utrzymywana
powy\ej 5oC. Arkusze luzem lub zapakowane w paczki układa się w stosy w pozycji
poziomej do wysokości nie przekraczającej 2 metrów na paletach. Ponadto ka\dy stos na jego
wysokości w odstępach co 50 100 cm nale\y przeło\yć paletą lub sklejką o grubości 18 mm
z podkładkami.
4.12.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie znasz etapy ochrony drewna przed korozją?
2. Co powinieneś wziąć pod uwagę planując impregnację?
3. Wymień czynności jakie, nale\y stosować po impregnacji?
4. O czym nale\y pamiętać po zaimpregnowaniu drewna?
5. Jakie znasz zadania składów surowca drzewnego?
6. Jakie wymagania nale\y spełnić, aby składowanie surowca drzewnego dało po\ądane
efekty?
7. Wymień elementy składowe sztapla?
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
4.12.3 Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Sprawdz skuteczność najprostszych metod impregnowania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z literaturą dotyczącą impregnacji drewna,
2) przygotować impregnaty i próbki do impregnowania,
3) zaimpregnować drewno kilkoma metodami,
4) wysuszyć próbki,
5) rozciąć próbki, przygotowując do pomiaru,
6) dokonać pomiarów głębokości penetracji impregnatu,
7) przedstawić wyniki w formie opisowej,
8) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Wyposa\enie stanowiska pracy:
notatnik,
ołówek/długopis,
impregnat, przybory do impregnacji (pojemniki, pędzle), próbki do impregnacji,
suszarka laboratoryjna,
literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 2
Określ elementy składowe i wymiary składu tarcicy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z literaturą dotyczącą składowania drewna,
2) przygotować kartki z rysunkiem składu surowca drzewnego pozbawionym opisów
i wymiarów,
3) opisać rysunek,
4) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Wyposa\enie stanowiska pracy:
ołówek/długopis,
rysunek pozbawiony opisów karta ćwiczeń,
literatura z rozdziału 6.
4.12.4 Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wymienić etapy ochrony drewna przed korozją
2) powiedzieć, co powinieneś wziąć pod uwagę planując impregnację?
3) powiedzieć, o czym nale\y pamiętać po zaimpregnowaniu drewna?
4) wymienić zadania składów surowca drzewnego?
5) wskazać wymagania, jakie nale\y spełnić, aby składowanie
surowca drzewnego dało po\ądane efekty?
6) powiedzieć, jak powinien być usytuowany skład drewna?
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
4.13. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony
przeciwpo\arowej obowiązujące w magazynach
i w suszarniach
4.13.1. Materiał nauczania
Pracownik nie przestrzegający ogólnie obowiązujących przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy w zakładzie pracy nara\ony jest na wypadki i utratę zdrowia.
Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczą głównie:
- obiektów budowlanych, pomieszczeń pracy i terenu zakładów pracy,
- pomieszczeń i urządzeń higieniczno sanitarnych.
- maszyn i urządzeń do suszenia drewna.
Stan środowiska pracy mogący spowodować wypadek lub chorobę bądz poniesienie
innych szkód nazywamy zagro\eniem.
Na człowieka mogą oddziaływać zagro\enia o ró\norodnym charakterze, a w szczególności:
- zagro\enia fizyczne (temperatura, hałas, wibracje, promieniowanie),
- zagro\enia chemiczne (pyły, substancje trujące),
- zagro\enia biologiczne (bakterie i wirusy, choroby),
- zagro\enia neuropsychologiczne (monotonia, tempo pracy wymuszone warunkami
technologicznymi, ryzyko związane z wykonywaniem czynności o du\ej
odpowiedzialności).
4.13.1.1. Wymagania bhp dotyczące pracowników zatrudnionych w magazynach
W magazynach nośność poszczególnych kondygnacji powinna być odpowiednia do
rodzaju oraz ilości składowanych materiałów. Dopuszczalne obcią\enie stropów powinno być
opisane i umieszczone w widocznym miejscu. Stropy oraz podło\e nie powinny być
obcią\ane ponad dopuszczalne obcią\enie.
Posadzki w magazynie powinny być wykonane z materiałów nie pylących się oraz takich,
które nie stwarzają niebezpieczeństwa łatwego poślizgnięcia się.
Magazyn powinien mieć sprawną wentylację grawitacyjną lub w przypadku materiałów
łatwo pylących się czy wydzielających szkodliwe opary wentylację mechaniczną.
Natę\enie oświetlenia w pomieszczeniach magazynowych powinno wynosić 50 100 lx.
Regały do składowania materiałów powinny być umocowane do posadzki lub ścian, albo
te\ ustawione w sposób całkowicie stabilny i pewny. Dopuszczalne obcią\enie regałów
powinno być umieszczone na nich w sposób widoczny. Przy składowaniu materiałów na
regałach nie nale\y przekraczać dopuszczalnych obcią\eń.
W magazynach mogą być stosowane drabiny przesuwne (przymocowane do regałów
stałych) lub rozstawne. Zdejmowanie materiałów przy pomocy drabin mo\e się odbywać
jedynie do wysokości 3 metrów od podło\a.
Przy składowaniu warstwowym nale\y przestrzegać dopuszczalnej liczby warstw
określonej przez producenta materiałów.
Podczas składowania materiałów nale\y zachować wolne drogi ewakuacyjne
o szerokości minimum 1,2 metra.
Pracownikom magazynów zabrania się u\ywania w zamkniętych pomieszczeniach
magazynowych urządzeń grzewczych elektrycznych i gazowych. Zabronione jest tak\e
palenie tytoniu i u\ywanie otwartego ognia w pomieszczeniach magazynowych.
Pracownikom magazynów zabrania się tak\e podnoszenia cię\arów ponad dopuszczalne
normy.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
Ka\dy pracownik po zakończeniu swojej pracy powinien uporządkować stanowisko
pracy, wyłączyć energię elektryczną. Po zakończeniu pracy magazyn nale\y zamknąć oraz
zabezpieczyć przed wejściem osób niepowołanych.
Pracownik magazynu powinien być przeszkolony w zakresie przepisów
przeciwpo\arowych dotyczących obiektu oraz obsługi sprzętu przeciwpo\arowego.
W przypadku posługiwania się środkami transportu i urządzeniami dzwignicowymi,
pracownik powinien posiadać odpowiednie uprawnienia.
W razie wypadku przy pracy nale\y niezwłocznie poinformować przeło\onego,
a stanowisko pracy pozostawić w stanie jak w chwili wypadku.
4.13.1.2. Wymagania bhp podczas obsługi suszarni do drewna
Obsługę suszarni nale\y powierzyć pracownikom pełnoletnim, przeszkolonym w zakresie
obsługi, zapoznanym z dokumentacją techniczno ruchową oraz posiadającym aktualne
badania lekarskie. Podczas pracy pracownicy zobowiązani są u\ywać specjalistycznej odzie\y
oraz masek ochronnych.
Komora suszarni powinna być dobrze oświetlona (lampy 24 V).
Przed rozpoczęciem pracy suszarni:
- nale\y sprawdzić jej stan techniczny oraz zainstalowane instalacje jak: instalację grzejną
instalację wentylacyjną, nawil\ającą, układ regulacji parametrów powietrza suszącego
lub automatykę sterującą (w suszarniach spalinowych wszystkie kanały spalin nale\y
czyścić z częstotliwością podaną w dokumentacji techniczno ruchowej),
- nale\y dokonać załadunku drewna do suszarni na paletach za pomocą wózków
widłowych przedniego podnoszenia, wózków szynowych lub bezszynowych,
- załadunek suszarni powinien być dokonywany przynajmniej przez dwie osoby, z których
jedna wykonuje pracę, a druga ubezpiecza pracującego,
- przed zamknięciem wrót suszarni osoba zamykająca ma obowiązek upewnić się, czy
w suszarni nikt nie pozostał; ta sama osoba zamyka i otwiera wrota suszarni,
- po załadunku nale\y zasunąć wrota suszarni.
Czynności podczas pracy i po jej zakończeniu:
- nale\y włączyć działanie poszczególnych instalacji suszarni oraz układ pomiarowo
kontrolny (gdy suszarnia wyposa\ona jest w automatyczny układ sterowania, nale\y
włączyć mikroprocesor),
- wyznaczony pracownik ma za zadanie obserwować zmiany parametrów wilgotności
w suszarni poprzez układ pomiarowo- kontrolny lub automatyczny,
- suszarnię nale\y wyłączyć po zakończeniu cyklu,
- po otwarciu wrót i ochłodzeniu materiał z suszarni nale\y wyładować,
- w razie powstania jakiejkolwiek awarii w pracy suszarni, nale\y przerwać dopływ prądu
lub pary, a następnie powiadomić bezpośredniego przeło\onego.
Czynności zabronione:
- zabrania się wchodzenia do wszelkich pomieszczeń suszarniczych (komór, tuneli),
w których temperatura przekracza 40 oC,
- niedopuszczalne jest stosowanie psychrometrów lub termometrów wymagających
wchodzenia do suszarni w celu dokonania odczytów,
- nie mo\na bezpośrednio z suszarni wychodzić na zimne powietrze,
- zabrania się wchodzenia do komory suszarni z otwartym ogniem.
Naprawy urządzeń parowych i elektrycznych nale\y dokonywać po uprzednim
odłączeniu dopływu pary lub prądu i zawieszeniu w odpowiednich miejscach tabliczek
z napisem: REMONT, NIE WACZAĆ!
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44
Do przeprowadzenia przeglądów i remontów suszarni upowa\niony jest tylko ślusarz
konserwator zapoznany z dokumentacją techniczno ruchową suszarni do drewna.
W razie zapalenia się w suszarni wsadu lub sadzy w kanałach nale\y postępować zgodnie
z właściwymi instrukcjami przeciwpo\arowymi.
Pomieszczenie, w którym znajduje się suszarnia, nale\y wyposa\yć w gaśnice śniegowe,
a obsługę suszarni odpowiednio przeszkolić o sposobie ich u\ywania.
4.13.1.3. Zagro\enia po\arowe i zasady ochrony przeciwpo\arowej
Zagro\enie po\arowe to wszystkie czynniki i okoliczności stwarzające warunki do
powstawania po\aru, jego rozprzestrzeniania się, tworzenia trujących gazów i dymów,
zagra\ających \yciu i zdrowiu oraz mieniu ludzi .
Procesy technologiczne i materiały stosowane w przemyśle drzewnym stwarzają bardzo
du\e zagro\enie po\arowe i wybuchowe. Najbardziej niebezpieczne, z punktu widzenia
zagro\enia po\arowego, są przede wszystkim procesy wykończeniowe, w których przebiegają
operacje z materiałami łatwozapalnymi i wybuchowymi. Du\e zagro\enie po\arowe istnieje
równie\ z uwagi na pył i drobne odpady w dziale obróbki mechanicznej. Nale\y jednak
pamiętać, \e mo\liwość wybuchu po\aru, zwłaszcza przez nieuwagę, lekkomyślność i brak
dyscypliny, istnieje na ka\dym stanowisku pracy, a obecność materiałów łatwopalnych mo\e
powodować jego łatwe rozprzestrzenianie się. Przyczyną po\aru mo\e być tak\e: zła
organizacja pracy, kwalifikacje, zachowanie i reakcje pracowników.
Właściwości wybuchowe posiadają mieszaniny pyłów z powietrzem, które mogą powstać
w stolarniach, lakierniach, magazynach farb. Wybuch często powoduje po\ar, po\ar mo\e
wywołać wybuch. Zabezpieczeniem przed mo\liwością wybuchu, jest takie rozrzedzenie
pyłów, par i gazów, aby ich stę\enie w powietrzu było mniejsze od norm określających
granice wybuchowości.
W przemyśle drzewnym zródłem zapłonu pyłu drewna mo\e być: otwarty ogień,
zaiskrzenie mechaniczne, iskra elektryczna, wyładowania elektrostatyczne, rozgrzane do
temperatury zapłonu elementy maszyn.
Wszędzie tam gdzie następuje stykanie się i szybkie rozdzielanie ró\nych substancji przy
tarciu, przelewaniu, przewijaniu, występuje zjawisko elektryczności statycznej. Wyładowania
elektrostatyczne mogą doprowadzić do eksplozji w pomieszczeniach o atmosferze gro\ącej
wybuchem. Gromadzenie się elektryczności statycznej na stanowiskach pracy w stolarni
ogranicza się poprzez: nawil\anie powietrza, uziemienia zbiorników, maszyn, stosowanie
odzie\y roboczej wykonanej z bawełny i butów z podeszwami antystatycznymi, w lakierni
podłogi z materiałów niepowodujących iskrzenia mechanicznego lub wyładowań
elektrostatycznych i nienasiąkliwych.
Najczęściej spotykanymi przyczynami po\aru są:
- zły stan urządzeń elektrycznych, grzewczych i mechanicznych oraz nieprawidłowe ich
-
-
-
u\ytkowanie,
- brak porządku i czystości,
-
-
-
- nieostro\ność osób,
-
-
-
- samozapalenie,
-
-
-
- podpalenie umyślne.
-
-
-
Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa po\arowego pozwala na znaczne ograniczenie
mo\liwości powstania i rozprzestrzeniania się po\aru. Dlatego w ka\dym zakładzie,
instytucji, szkole (zgodnie z ustawą z dnia 24 sierpnia 1991 o ochronie przeciwpo\arowej)
muszą być prowadzone działania zapobiegające powstaniu po\aru.
Ochrona przeciwpo\arowa to ogół przedsięwzięć, czynności i zabiegów
profilaktycznych mających na celu ochronę \ycia, mienia i zdrowia ludzi przed po\arem.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
45
W walce z po\arami stosuje się ochronę:
- bierna, która polega na zapobieganiu powstawania po\aru,
-
-
-
- czynną, gdy walczymy ju\ z powstałym po\arem.
-
-
-
Pracodawcy są zobowiązani do
- umieszczenia w miejscach widocznych wykazu telefonów alarmowych oraz instrukcji
-
-
-
postępowania na wypadek po\aru,
- oznakowania, zgodnie z Polskimi Normami
-
-
-
a) dróg ewakuacyjnych oraz pomieszczeń, w których w myśl przepisów techniczno-
budowlanych wymagane są co najmniej 2 wyjścia ewakuacyjne, w sposób
zapewniający dostarczenie informacji niezbędnych do ewakuacji,
b) miejsc usytuowania urządzeń przeciwpo\arowych,
c) elementów sterujących urządzeniami przeciwpo\arowymi,
d) lokalizacji przeciwpo\arowych wyłączników prądu, głównych zaworów gazu oraz
materiałów niebezpiecznych po\arowo,
e) pomieszczeń, w których występują materiały niebezpieczne po\arowo.
Do podręcznego sprzętu gaśniczego zalicza się:
- wszelkiego rodzaju gaśnice, czyli aparaty wyrzucające pod ciśnieniem zawarte
-
-
-
w nich środki gaśnicze,
- hydronetki wodne, czyli pojemniki wyposa\one w zbiornik zawierający ok. 15 l wody,
-
-
-
- agregaty gaśnicze wyposa\one w kółka mające zapas środków gaśniczych w ilości
-
-
-
większej ni\ 20 kg (od 25 kg do 750 kg),
- koce gaśnicze wykonane z tkaniny niepalnej o powierzchni ok. 2 m2. Kocem okrywamy
-
-
-
zródło ognia, a obrze\a dokładnie dociskamy do podło\a, dzięki czemu ograniczamy
dostęp tlenu do palącego się materiału.
Hydranty (wewnętrzne i zewnętrzne) są to urządzenia słu\ące do poboru wody wyłącznie
do celów gaśniczych. Umieszcza się je w łatwo dostępnych miejscach, zazwyczaj we
wnękach ścian budynku, w korytarzach, klatkach schodowych i wejściach. Hydranty
najczęściej zasilane są wodą o wysokim ciśnieniu, co umo\liwia bezpośrednie gaszenie
po\aru. Zainstalowanie w obiekcie wewnętrznej instalacji hydrantowej nie zwalnia
u\ytkowników od obowiązku wyposa\enia go w gaśnice.
Zasady postępowania podczas po\aru:
- nale\y zachować spokój,
-
-
-
- natychmiast zgłosić po\ar ( 998 lub 112),
-
-
-
- ostrzec innych pracowników przed po\arem,
-
-
-
- wyłączyć urządzenia wentylacyjne (je\eli specjalne instrukcje ppo\. nie stanowią
-
-
-
inaczej), transportowe i grzewcze, odciąć dopływ przewodów rurowych, zamknąć główny
dopływ gazu, w razie potrzeby wyłączyć spod napięcia urządzenia elektryczne.
Uwaga! Urządzenia wysokiego napięcia mogą odłączać tylko osoby upowa\nione;
- obszary zagro\one nale\y opuścić klatkami schodowymi lub oznakowanymi drogami
-
-
-
ewakuacyjnymi i po\arowymi nie nale\y u\ywać wind (chyba \e są specjalnie oznaczone
np. winda przeciwpo\arowa),
- nale\y poruszać się w pozycji jak najbli\ej podłogi co chroni przed dymem i gorącym
-
-
-
powietrzem,
- działać zgodnie z instrukcją przeciwpo\arową,
-
-
-
- ratowanie \ycia ludzi ma pierwszeństwo przed gaszeniem po\aru,
-
-
-
- nie nara\ając własnego bezpieczeństwa, uczestniczyć w działaniach ratowniczo
-
-
-
gaśniczych, a\ do czasu przybycia stra\y po\arnej,
- osoby palące się nale\y okryć i zawinąć w koce gaśnicze, płaszcze, a w razie
-
-
-
konieczności gaszenia ognia obracać osobę poszkodowaną,
- nigdy nie wolno gasić płonącego tłuszczu wodą,
-
-
-
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
46
- z chwilą przybycia stra\y po\arnej udzielić dowódcy sekcji stosownych informacji,
-
-
-
przekazać plany budynku, dróg ewakuacyjnych i ratunkowych, a tak\e właściwe klucze.
Zasady postępowania w czasie gaszenia po\aru:
Podczas gaszenia po\aru nale\y:
- odłączyć urządzenia odbiorcze elektryczności, zamknąć zawory gazowe, zamknąć okna
-
-
-
i drzwi, wyłączyć instalacje wentylacyjne i klimatyzacyjne (jeśli odpowiednie instrukcje
p. ppo\. operaty nie stanowią inaczej),
- gaśnice uruchamiać dopiero przy zródle po\aru,
-
-
-
- ustawić się plecami do kierunku wiatru (w miarę mo\liwości),
-
-
-
- zachować ostro\ność przy otwieraniu zamkniętych drzwi: najpierw ostro\nie, tworząc
-
-
-
wąską szczelinę uchylić drzwi chowając się jednocześnie za ich oście\nicą lub wpuścić
przez szczelinę krótki strumień środka gaśniczego, następnie otworzyć drzwi i rozpocząć
gaszenie po\aru,
- gaśnicę trzymać pionowo i gasić strumieniem skierowanym z dołu do góry i od siebie do
-
-
-
środka,
- w przypadku po\aru silników pojazdów mechanicznych nie wolno kierować strumienia
-
-
-
środka gaśniczego na zamkniętą pokrywę silnika, lecz gasić ogień przez otwory
chłodzące lub od spodu silnika,
- nie rozpraszać płonących nieruchomych cieczy silnym strumieniem, lecz pokrywać
-
-
-
ognisko po\aru gaszącym obłokiem (rozpylonym środkiem gaśniczym),
- gasić ogień wyłącznie za pomocą przeznaczonego do tego celu podręcznego sprzętu
-
-
-
gaśniczego, uwzględniając przydatność środków gaśniczych i warunki ich zastosowania,
- je\eli środkiem gaśniczym jest dwutlenek węgla (CO2), to minimalny odstęp przy
-
-
-
gaszeniu po\aru instalacji elektrycznej pod napięciem nieprzekraczającym 1000 V
wynosi 1 m.
Zagro\enie powstające podczas po\aru
Głównymi zagro\eniami występującymi podczas po\aru są: brak tlenu, wysoka
temperatura, gęsty dym utrudniający widoczność, \rące, dra\niące i trujące gazy lub pary
(dwutlenek węgla CO2, tlenek węgla CO, gazy nitrozowe, amoniak, wodorotlenek, \rące lub
powodujące korozję pary kwasów, powstające w czasie spalania tworzyw sztucznych).
Zasady postępowania w razie awarii urządzenia:
- urządzenie lub narzędzie, natychmiast wyłączyć spod napięcia,
-
-
-
- zawiadomić przeło\onego,
-
-
-
- nie zdejmować pokryw ochronnych,
-
-
-
- nie dopuszczać do naprawy przez osoby postronne,
-
-
-
- unieruchomić układy, maszyny, ich zespoły lub doprowadzić je do stanu, w którym nie
-
-
-
powodują zagro\enia za pomocą wyłączników bezpieczeństwa.
Pora\enie prądem niskiego napięcia
Podczas akcji ratowniczej nale\y przerwać obwód elektryczny, wyłączyć dopływ prądu
w sieci głównej, gdy to mo\liwe, jeśli nie wyciągnąć wtyczkę lub wyrwać przewód
elektryczny. Nie dotykać poszkodowanego rękami. Jeśli nie ma mo\liwości wyłączenia prądu
nale\y:
- stanąć na suchym materiale izolacyjnym, (drewnianej skrzynce, gumowej lub plastykowej
-
-
-
macie, grubej ksią\ce),
- odepchnąć za pomocą kija od szczotki, drewnianego krzesła itp., kończyny
-
-
-
poszkodowanego od zródła zagro\enia,
- nie dotykać poszkodowanego; zrobić pętlę z liny wokół stóp bądz pod pachami,
-
-
-
odciągnąć od zródła zagro\enia,
- w ostateczności pociągnąć poszkodowanego za luzne, suche ubranie,
-
-
-
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
47
- sprawdzić oddech i puls, jeśli poszkodowany jest nieprzytomny,
-
-
-
- być gotowym do reanimacji,
-
-
-
- ochłodzić miejsca oparzeń du\ą ilością zimnej wody,
-
-
-
- uło\yć poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej.
-
-
-
Następnie nale\y wezwać pogotowie ratunkowe tel. 999 lub 112.
Pora\enie prądem wysokiego napięcia
Nie wolno zbli\ać się do poszkodowanego, do czasu powiadomienia o odcięciu dopływu
prądu. Nale\y zachować odległość, co najmniej 18 m i trzymać osoby postronne z daleka,
wezwać pomoc medyczną.
4.13.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jaka powinna być minimalna szerokość drogi ewakuacyjnej podczas składowania
materiałów?
2. Do jakiej wysokości mo\e odbywać się zdejmowanie materiałów przy pomocy drabin?
3. Czego zabrania się pracownikom magazynu?
4. Jakie znasz czynności przed rozpoczęciem pracy w suszarni?
5. Jakie znasz czynności podczas pracy suszarni do drewna i po jej zakończeniu?
6. Jakie czynności są zabronione podczas obsługi suszarni do drewna?
7. Co to jest zagro\enie po\arowe?
8. Co zaliczamy do podręcznego sprzętu gaśniczego?
9. Do czego słu\ą hydranty?
10. Jakie są zasady postępowania podczas awarii urządzenia?
11. Jak zachowasz się w przypadku zauwa\enia po\aru?
12. Kogo nale\y zawiadomić w przypadku wystąpienia po\aru?
13. Jaki jest alarmowy numer telefonu stra\y po\arnej?
14. Jakie informacje przeka\esz dy\urnemu stra\akowi, gdy odbierze telefon?
15. Jakie są zasady postępowania podczas po\aru?
16. Jakie są zasady postępowania w czasie gaszenia po\aru?
17. Kto w czasie po\aru mo\e wyłączyć urządzenia znajdujące się pod wysokim napięciem?
18. Jakie zagro\enia powstają podczas po\aru?
19. Kto mo\e udzielić pomocy poszkodowanemu?
20. Jakie elementy obejmuje podstawowe podtrzymanie \ycia (PPś) ?
21. W jaki sposób postępuje się przy udzielaniu pomocy pora\onemu prądem wysokiego
napięcia?
4.13.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przedstaw przebieg akcji ratunkowej w przypadku, gdy pracownik obsługujący suszarnię
do drewna, na skutek uszkodzonego przewodu elektrycznego, doznał pora\enia prądem.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z instrukcją bhp przy ratowaniu osób pora\onych prądem elektrycznym oraz
udzielaniu pierwszej pomocy,
2) zorganizować stanowisko do wykonania ćwiczenia,
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
48
3) zastosować się do poleceń zawartych w instrukcji,
4) uwolnić pora\onego spod napięcia,
5) rozpoznać stan poszkodowanego,
6) rozpocząć akcję ratowniczą,
7) wykonywać czynności krok po kroku, działać szybko, sprawnie bez paniki,
8) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Wyposa\enie stanowiska pracy:
- suszarnia do drewna,
- narzędzia z izolowanymi rękojeściami,
- materiały izolacyjne: suche drewno, tekstylia, tworzywo sztuczne itp.,
- apteczka pierwszej pomocy,
- materac gimnastyczny,
- manekin.
Ćwiczenie 2
Zastosuj podręczny sprzęt i środki gaśnicze do gaszenia zarzewia po\aru.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przygotować gaśnicę odpowiednią do gaszenia tego typu po\aru,
2) przygotować się do odegrania scenki gaszenia tego po\aru (puste pudełka i papiery,
grzejnik elektryczny, który był przyczyną po\aru, instrukcję przeciwpo\arową),
3) odegrać scenkę gaszenia tego po\aru,
4) przedstawić sytuacje, która mo\e być powodem po\aru i uzasadnić wybór gaśnicy.
Ćwiczenie jest pozorowane i nie wolno dopuścić do tego, aby powstał po\ar.
Wyposa\enie stanowiska pracy:
gaśnica,
instrukcja przeciwpo\arowa,
puste pudełka i papiery,
grzejnik elektryczny.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
49
4.13.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz
Tak Nie
1) powiedzieć, jaka powinna być minimalna szerokość drogi
ewakuacyjnej podczas składowania materiałów? 1 1
2) wskazać, do jakiej wysokości mo\e odbywać się zdejmowanie
materiałów przy pomocy drabin? 1 1
3) powiedzieć, czego zabrania się pracownikom magazynu?
1 1
4) wymienić czynności przed rozpoczęciem pracy w suszarni?
1 1
5) wymienić czynności zabronione podczas obsługi suszarni do drewna?
1 1
6) powiedzieć, czym jest zagro\enie po\arowe?
1 1
7) powiedzieć, co zaliczamy do podręcznego sprzętu gaśniczego?
1 1
8) powiedzieć, jakie są zasady postępowania w razie wypadku?
1 1
9) odpowiednio zachować się w przypadku zauwa\enia po\aru?
1 1
10) powiedzieć, jakie informacje przeka\esz dy\urnemu stra\akowi, gdy
odbierze telefon? 1 1
11) powiedzieć, w jaki sposób postępuje się przy udzielaniu pomocy
pora\onemu prądem wysokiego napięcia? 1 1
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
50
5. SPRAWDZIAN OSIGNIĆ
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
1. Przeczytaj uwa\nie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań o ró\nym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru.
Dla ka\dego zadania są podane 4 odpowiedzi a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedz jest
poprawna.
5. Za ka\dą poprawną odpowiedz mo\esz uzyskać 1 punkt. Za błędną odpowiedz lub jej
brak otrzymujesz 0.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki nale\y błędną odpowiedz zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedz prawidłową.
7. Zadania 1 17 są z poziomu podstawowego, natomiast zadania 18 20 są zadaniami
z poziomu ponadpodstawowego i te mogą przysporzyć Ci trudności, gdy\ są one na
poziomie wy\szym ni\ pozostałe.
8. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
9. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłó\ rozwiązanie
zadania na pózniej i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.
10. Po rozwiązaniu testu sprawdz czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na karcie
odpowiedzi.
11. Na rozwiązanie testu masz 45 min.
Powodzenia!
ZESTAW ZADAC TESTOWYCH
1. Magazyn to
a) jednostka organizacyjno funkcjonalna zajmująca się magazynowaniem dóbr
materialnych.
b) jednostka składowa przeznaczona do magazynowania dóbr materialnych.
c) jednostka gospodarcza zajmująca się magazynowaniem dóbr materialnych.
d) jednostka funkcjonalna zajmująca się magazynowaniem dóbr materialnych.
2. Budowle magazynowe cechuje
a) rodzaj towarów i ich podatności magazynowej.
b) czas magazynowania zapasów.
c) stopnia ich przygotowania do zmechanizowanych manipulacji.
d) wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.
3. Magazyny półotwarte posiadają
a) pełną budowę ścian, podłogę, drzwi i niekiedy okna.
b) dach, jedną, dwie lub trzy ściany.
c) występują łącznie z magazynami naziemnymi.
d) słu\ą do magazynowania produktów odpornych na działanie czynników
atmosferycznych.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
51
4. Do technicznego wyposa\enia magazynu zalicza się
a) wózki jezdniowe.
b) dzwignice.
c) przenośniki.
d) \adna z powy\szych odpowiedzi nie jest prawidłowa.
5. Wyposa\enie magazynów w urządzenia do składowania zapasów jest uzale\nione od
a) rodzaju magazynu.
b) rodzaju magazynowanych zapasów oraz ich podatności technicznej i magazynowej.
c) rodzaju magazynu i rodzaju magazynowanych zapasów oraz ich podatności
technicznej i magazynowej.
d) brak prawidłowej odpowiedzi.
6. Składowanie jednostek ładunkowych bezpośrednio na posadzce
a) stosowane jest przy du\ej ilości jednorodnych asortymentów.
b) mo\na ró\nicować pod względem potrzeb selektywności.
c) stosowane jest w magazynach o małej wysokości i mo\liwości odpowiedniego
obcią\enia posadzki.
d) wykorzystuje z zasady identyczne asortymentowo zapasy.
7. W procesie magazynowania mo\emy wyró\nić fazy jego przebiegu
a) strefa przyjęć materiałów, strefa składowania materiałów, strefa komplementacji
materiałów.
b) strefa składowania materiałów, strefa komplementacji materiałów.
c) strefa przyjęć materiałów, strefa składowania materiałów.
d) strefa przyjęć materiałów, strefa komplementacji materiałów.
8. Przenośniki bezcięgnowe to takie, których części
a) przesuwają się razem z przenoszonym ładunkiem.
b) nie przesuwają się razem z przenoszonym ładunkiem.
c) unoszą się razem z przenoszonym ładunkiem.
d) jednocześnie przesuwają się i unoszą razem z przenoszonym ładunkiem.
9. Kontrola wewnętrzna ma na celu
a) wykrywanie nieprawidłowości w funkcjonowaniu jednostki kontrolowanej na
ka\dym odcinku jej działania.
b) podniesienie sprawności działania jednostki, poprzez eliminację w przyszłej pracy
ujawnionych uchybień.
c) ujawnienie przyczyn i zródeł powstawania uchybień.
d) wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.
10. W zakresie gospodarki magazynowej kontrolę wewnętrzną sprawuje
a) dyrektor i główny magazynier.
b) główny magazynier i główny księgowy.
c) dyrektor i główny księgowy.
d) zastępca dyrektora, główny magazynier i główny księgowy.
11. Wydanie towaru z magazynu to czynność następująca
a) po okresie składowania.
b) w trakcie składowania.
c) po uwzględnieniu reklamacji.
d) we wszystkie dni parzyste.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
52
12. Zaletami suszenia naturalnego są
a) niski koszt inwestycyjny, łatwość realizacji.
b) niski koszt inwestycyjny i eksploatacyjny.
c) zachowanie naturalnej barwy drewna, łatwość realizacji.
d) niski koszt inwestycyjny i eksploatacyjny, zachowanie naturalnej barwy drewna,
łatwość realizacji.
13. Przy suszeniu pró\niowym w komorach pró\niowych obszar ciśnienia wynosi
a) 1 10Mpa.
b) 1MPa 10hPa.
c) 10MPa 1hPa.
d) 1 10 hPa.
14. Czas suszenia pró\niowego dla drewna iglastego i liściastego miękkiego wynosi
a) 1/3 czasu suszenia w konwencjonalnych suszarkach łącznie z nagrzewaniem.
b) � czasu suszenia w konwencjonalnych suszarkach łącznie z nagrzewaniem.
c) ź czasu suszenia w konwencjonalnych suszarkach łącznie z nagrzewaniem.
d) 1/5 czasu suszenia w konwencjonalnych suszarkach łącznie z nagrzewaniem.
15. Podczas suszenia drewna w warunkach naturalnych nie musimy uwzględniać
a) prędkości powietrza.
b) grubości przekładek.
c) przygotowania podło\a.
d) konstrukcji sztapla.
16. Planując impregnację nie nale\y uwzględniać
a) stopnia zagro\enia degradacyjnego w miejscu wbudowania drewna.
b) stanu wilgotności drewna przeznaczonego do impregnacji.
c) podatności drewna na impregnację.
d) klasy jakości drewna.
17. Numer alarmowy do Stra\y Po\arnej to
a) 996.
b) 997.
c) 998.
d) 999.
18. Przy udzielaniu pierwszej pomocy osobom pora\onym prądem elektrycznym w pierwszej
kolejności nale\y
a) opatrzyć powstałe zranienia.
b) odłączyć poszkodowanego od zródła prądu.
c) zastosować sztuczne oddychanie.
d) zastosować masa\ serca.
19. W celu ugaszenia po\arów występujących w pobli\u urządzeń elektrycznych stosujemy
a) wodę, halon, dwutlenek węgla.
b) proszek gaśniczy, dwutlenek węgla, halon.
c) proszek gaśniczy, pianę gaśniczą, dwutlenek węgla.
d) proszek gaśniczy, piasek, halon.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
53
20. Do podręcznego sprzętu gaśniczego nie zalicza się
a) wozu stra\ackiego.
b) gaśnicy.
c) hydronetki.
d) koca gaśniczego.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
54
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko...........................................................................................................................
Magazynowanie materiałów stosowanych do produkcji instrumentów
muzycznych
Zakreśl poprawną odpowiedz.
Nr
Odpowiedz Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
55
6. LITERATURA
1. Gacek W.: Kompendium pierwszej pomocy. CIOP- PIB, Warszawa 2002
2. Hansen A.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1993
3. Nowak h., Technologia i materiałoznawstwo, stolarstwo, WsiP, Warszawa 2000
4. Olszewski J.: Podstawy ergonomii i fizjologii pracy. WAE, Poznań 1997
5. Paczuła Cz., Kontrola wewnętrzna w zarządzaniu jednostką gospodarczą, Wydawnictwo
Difin, 1998
6. Praca zbiorowa: Obrabiarki i urządzenia techniczne dla techników przemysłu drzewnego,
Państwowe Wydawnictwa Rolnicze i Leśne, Warszawa 1982
7. Praca zbiorowa: Poradnik bhp w firmie. Wiedza i praktyka Sp. z o.o., Warszawa 2005
8. Roj-Chodacka A.: przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo\arowej oraz ochrony środowiska. Poradnik i materiały dla ucznia. KOWEZiU,
Warszawa 2002
9. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r.
z pózniejszymi zmianami w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Dz.U. 2003 nr 169 poz.1650. Tekst ujednolicony
10. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r.
w sprawie ochrony przeciwpo\arowej budynków, innych obiektów budowlanych
i terenów. Dz.U. 2006 nr 80 poz. 563
11. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych
wymagań dla urządzeń ciśnieniowych i zespołów urządzeń ciśnieniowych. Dz.U. nr 2005
nr 263 poz. 2200
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
56

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
008 Podstawowe materiały stosowane do produkcji rękojeści
Magazynowanie, składowanie i transportowanie materiałów stosowanych do budowy rurociągów
instrukcja technologiczna postepowania z jajami stosowanymi do produkcji w zakladzie garmazeryjnym
Materiały stosowane do budowy maszyn elektrycznych
Materiały stosowane do odbudowy ubytków kostnych
Dobieranie materiałów pomocniczych do produkcji obuwia
02 Określanie właściwości materiałów do produkcjiid699
16 Dobieranie materiałów narzędzi i sprzętu do izolacji
Wykład 04 Maszyny i narzędzia do produkcji materiału sadzeniowego
Ocenianie jakości surowców i materiałów do produkcji wyrobów kaletniczych
MATERIA Y POMOCNICZE do warsztatu asertywno ci 1 1
Materiały pomocnicze do ćwiczenia nr 3 co powinien wiedzieć wnioskodawca (1)
16 Nowy Testament List 2 do Tymoteusza
materiały dydaktyczne do wykładów
material obowiazujacy do kolokwiow z chemii analitycznej iiwf 2014
Materiałoznawstwo Zagadnienia Do Zaliczenia
07 05 Materialy wybuchowe do robot budowlanych

więcej podobnych podstron