ARCH. MED. S
D. KRYM., 2009, LIX, 326-329 PRACE KAZUISTYCZNE
Krzysztof Woz
niak, Elżbieta Nowaczek-Dziocha1, Artur Moskała, Andrzej Urbanik2,
Jerzy Pohl
Rekonstrukcja kanału postrzału z wiatrówki w zakresie szyi 
opis przypadku
Reconstruction of an air-gun injury track in the neck region  a case report
Z Katedry Medycyny SÄ…dowej UJ CM
Kierownik: prof. dr hab. n. med. M. KÅ‚ys
1
Z Zakładu Diagnostyki Obrazowej i Radiologii Interwencyjnej Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycz-
nego w Radomiu
Kierownik: dr n. med. J. Więckowski
2
Z Katedry Radiologii UJ CM
Kierownik: prof. dr hab. med. A. Urbanik
Autorzy przedstawiają analizę obrażenia postrzało- WSTęP
wego szyi z pozostawieniem ciała obcego, dla której
posłużono się przestrzenną rekonstrukcją w oparciu
badania obrazowe z użyciem promieni Roe-
o pliki DICOM z akwizycji TK (z uwzględnieniem
ntgena od samego poczÄ…tku ich zastosowania
obrazu po podaniu środka kontrastowego). Opraco- znalazły istotne miejsce w dyscyplinach klinicz-
wanie danych pozwoliło nie tylko na przedstawienie
nych, jako z
ródło cennych danych na temat
lokalizacji pocisku z wizualizacjÄ… okolicznych pni
np. doznanych obrażeń, jak i wykrywania ciał
naczyniowych, ale i orientacyjne odtworzenie prze- obcych [1]. Przy rozwoju techniki komputero-
biegu kanału rany postrzałowej, dające podstawy
wej zaprzestaje się prezentacji wyników takich
do odniesienia siÄ™ do wersji krytycznego zdarzenia.
badań na błonach rtg, a dokonuje się zapisu
informacji w postaci plików  obecnie jest to po-
The authors present a case of an air-gun injury of
wszechnie stosowany format DICOM. Taki zapis
the neck region with a foreign body left in situ. The
informacji pozwala nie tylko na specjalistycznÄ…
DICOM files obtained during clinical CT examination
analizę radiologiczną, ale i daje możliwość
(including computed tomography angiography) gave
dokonania przestrzennych rekonstrukcji po-
the opportunity for three-dimensional reconstructions
kazujÄ…cych topografiÄ™ struktur anatomicznych
of the location of the pellet, neighboring blood vessels
i obrażeń. Skutkuje to przedstawieniem wyników
and the bullet track  essential for a successful
odpowiadajÄ…cych technikom  preparowania ,
analysis of a possible version according to the
mieszczącym się w umiejętnościach każdego
testimonies related to the critical event.
medyka sÄ…dowego.
Słowa kluczowe: broń pneumatyczna, tomo- OPIS PRZYPADKU
grafia komputerowa, rekonstrukcja kanału
postrzału, skutek biologiczny obrażeń
Nastoletnia osoba została przyjęta do szpi-
Key words: air-gun, computed tomography,
tala po doznaniu obrażenia postrzałowego szyi
bullet track reconstruction, health damage
z wiatrówki. W udostępnionej do analizy historii
estimation
choroby nie odnotowano wyglÄ…du i lokalizacji
rany wlotowej. Jak zeznał lekarz, w dniu przy-
Nr 4 REKONSTRUKCJA KANAłU POSTRZAłU Z WIATRÓWKI W ZAKRESIE SZYI
327
jęcia do szpitala widział niewielką ranę powłok powstania obrażeń, celem zleconej ekspertyzy
po lewej stronie:  w okolicy zażuchwowej tuż było określenie skutku biologicznego, w tym
poniżej wyrostka sutkowatego , z rozległym ewentualności narażenia na bezpośrednie
obrzękiem tkanek miękkich szyi, rozpoczyna- niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego
jÄ…cym siÄ™ od rejonu wyrostka sutkowatego, uszczerbku na zdrowiu.
poprzez boczną powierzchnię szyi aż do oboj-
czyka. Wykonano zdjęcia rtg szyi przeglądowe MATERIAł, METODA I WYNIKI
oraz badanie TK, w tym z podaniem kontrastu,
uwidaczniając m.in. metaliczne ciało obce. Do analizy posłużył materiał w postaci zapisu
Pierwsza próba operacyjnego usunięcia ciała akwizycji TK szyi (bez kontrastu i z kontrastem)
obcego nie powiodła się. Dopiero kilka tygodni z dnia krytycznego zdarzenia w formacie DI-
po zdarzeniu, podczas kolejnej hospitalizacji, COM. Na przekrojach poprzecznych w projekcji
ciało obce pod kontrolą fluoroskopową zostało 2D widoczne jest wyraz
nie kontrastujące ciało
wydobyte i zabezpieczone. Relacje dotyczące obce metaliczne o regularnym podłużnym
przebiegu samego zdarzenia były w znacznym kształcie, z przewężeniem w części środkowej,
stopniu rozbieżne: od  przystawienia lufy wia- wymiarach około 10x6 mm, znajdujące się po
trówki z niewielkiej odległości do głowy, poprzez lewej stronie szyi, poniżej kości gnykowej,
oddanie strzału przez osobę stojącą z odległości na poziomie krążka międzykręgowego C /
4
około 2 metrów z tyłu do osoby siedzącej, aż C , około 9 mm do przodu oraz około 18 mm
5
do  wejścia na linię strzału przez osobę po- przyśrodkowo od lewej tętnicy szyjnej wspólnej
krzywdzoną. Poza określeniem mechanizmu (ryc. 1 a, b).
Ryc. 1. Lokalizacja pocisku: a) zdjęcie przeglądowe boczne, b) przekrój poprzeczny  widoczne przesunięcie
dróg oddechowych na prawo.
Fig. 1. Location of the pellet: a) lateral X-ray, b) 2D reconstruction  the air-ways displaced to the right.
Zakres badania pozwalał na prześledzenie niowych, ryc. 2 a, b). Ponieważ zakres badania
dyslokacji krtani i tchawicy na prawo na całej nie obejmował powłok w rejonie, gdzie miała
długości szyi. Na podstawie zapisów z badań się znajdować rana wlotowa, nie było możliwe
TK zarówno bez kontrastu, jak i po podaniu jednoznaczne wyznaczenie kanału rany postrza-
kontrastu  wykonano przestrzenne rekonstruk- łowej. bazując jednak na informacjach z zeznań
cje, umożliwiające poglądowe zobrazowanie lekarza można było wyznaczyć przybliżony
umiejscowienia pocisku oraz sąsiadujących kanał rany zakładając lokalizację wlotu poniżej
z nim struktur anatomicznych szyi (pni naczy- lewego wyrostka sutkowatego (ryc. 3).
328 Krzysztof Woz
niak Nr 4
Ryc. 2. Przestrzenne rekonstrukcje na podstawie badania z podaniem środka kontrastowego, widok od: a)
przodu, b) tyłu i strony lewej; strzałka  lokalizacja pocisku.
Fig. 2. Three-dimensional reconstruction based on CT angiography: a) the anterior aspect, b) the posterior
and left-hand-sided aspect; an arrow shows the pellet.
Ryc. 3. Rekonstrukcja 3D z orientacyjnym przedsta- i przyśrodkowo  jest możliwe doznanie takie-
wieniem przebiegu kanału rany: A  rejon lewego
go obrażenia przy strzale oddanym z bliskiej
wyrostka sutkowatego, b  pocisk, C  kość gnykowa.
odległości (w granicach kilkudziesięciu centy-
Fig. 3. 3D reconstruction with the visualization of the
metrów/1-2 metrów) z tyłu od osoby siedzącej/
track of the pellet: A  the left mastoid process region,
wstajÄ…cej z pozycji siedzÄ…cej, kiedy lufa broni
b  the pellet, C  the hyoid bone.
skierowana jest ukośnie w dół. Nie odrzucono
możliwości powstania takiego kanału rany przy
strzale oddanym  na wprost , jednak musiałoby
być spełnione założenie, że głowa ofiary jest
przygięta maksymalnie do lewego barku, a w ta-
kim przypadku, w związku ze  ścieśnieniem
narządów szyi w przygiętej części  powinno
było wiązać się to z uszkodzeniem dużych pni
naczyniowych szyi. W opinii zaznaczono, że re-
jon szyi charakteryzuje się przebiegiem dużych
pni naczyniowych i nerwów, zlokalizowanych
płytko pod powłokami i w bliskiej odległości od
siebie. Uznano, że z punktu widzenia sądowo-
-lekarskiego w opiniowanym przypadku ist-
nieją przesłanki do przyjmowania, że postrzał
szyi spowodował narażenie na bezpośrednie
niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego
uszczerbku na zdrowiu, pozostawiajÄ…c ostatecz-
nÄ… kwalifikacjÄ™ prawnikom.
DYSKUSJA I WNIOSKI
Na podstawie udostępnionych danych
Pomimo uznawania tzw. wiatrówek za bez-
w wydanej opinii przyjęto, że przy tak  stro- pieczne, zarówno w piśmiennictwie światowym,
mym przebiegu kanału rany na dół, do przodu
jak i własnym opisane są przypadki nawet
Nr 4 REKONSTRUKCJA KANAłU POSTRZAłU Z WIATRÓWKI W ZAKRESIE SZYI
329
zgonów po postrzałach z broni pneumatycznej 4. Campbell-Hewson G., Egleston C. V., bu-
[2, 3, 4, 5, 6, 7]. W rodzimym piśmiennictwie suttil A.: The use of air weapons in attempted
nie ma publikacji na temat rekonstrukcji kanału suicide, Injury. 1997, 28(2), 153-158.
postrzału z takiej broni na podstawie badania 5. bond S. J., Schnier G. C., Miller F. b.: Air-
TK. Opublikowano artykuł na temat odtworzenia powered guns: too much firepower to be a toy,
kanału postrzału z broni palnej z wykorzysta- J. Trauma. 1996, 41(4), 674-678.
niem obrazu 2D [8]. 6. Milroy C. M., Clark J. C., Carter N., Rutty G.,
badania radiologiczne, w tym wykonane Rooney N.: Air weapon fatalities, J. Clin. Pathol.
dla celów klinicznych  zwłaszcza wtedy, gdy 1998, 51(7), 525-529.
zostały zarejestrowane w różnych projekcjach, 7. Amirjamshidi A., Abbassioun K., Roosbeh
stanowią ważny zasób informacji dla medyka H.: Air-gun pellet injuries to the head and neck,
sądowego przy formułowaniu opinii na temat Surg. Neurol. 1997, 47(4), 331-338.
mechanizmu powstania obrażeń, pokazując 8. bloch-bogusławska E., Wolska E., bed-
np. rzeczywisty obraz złamań kości, wskazując narek J.: Wykorzystanie badań radiologicznych
umiejscowienie ciał obcych [9, 10, 11]. Przy ich w ranach postrzałowych głowy, Arch. Med. Sąd.
interpretacji wskazana jest współpraca specjali- Krym., 2008, 58 (4), 221-223.
sty radiologa, znajÄ…cego ograniczenia zastoso- 9. Woz
niak K., Pohl J.: badania radiologiczne
wanych technik badania obrazowego, choćby wstępem do sekcji zwłok w wybranych przy-
dotyczących zniekształceń obrazu. padkach, w: II Konferencja Szkoleniowo-Nau-
Wraz z wprowadzeniem do praktyki badań kowa  Problematyka obrażeń ciała powstałych
klinicznych tomografii komputerowej (TK)  w wyniku działania broni palnej i materiałów
możliwości diagnostyczne poszerzyły się do wybuchowych, broni gazowej i elektrycznej ,
trójwymiarowej prezentacji przestrzeni badanej. Jugowice, 23-25 maja 2001.
Analiza zapisu badania TK z jego wizualizacjÄ… 10. Stockmann P., Vairaktaris E., Fenner M.,
zarówno w postaci obrazów 2D, jak i rekonstruk- Tudor C., Neukam F. W., Nkenke E.: Conventional
cji przestrzennych, daje podstawy do opiniowa- radiographs: are they still the standard in locali-
nia na temat mechanizmu urazu, powodujÄ…cego zation of projectiles? Oral Surg. Oral Med. Oral
obrażenia. W przypadkach takich, jak przed- Pathol. Oral Radiol. Endod. 2007, 104(4), 71-75.
stawiony, daje także raczej rzadko spotykane 11. Stuehmer C., Essig H., bormann K. H.,
przez medyka sÄ…dowego szanse poglÄ…dowego Majdani O., Gellrich N. C., Rücker M.: Cone
unaocznienia narażenia w odniesieniu do dyspo- beam CT imaging of airgun injuries to the cra-
zycji art. 160 kk., wiążącego się z uszkodzeniem niomaxillofacial region, Int. J. Oral Maxillofac.
blisko sąsiadujących z przebiegiem kanału rany Surg. 2008, 37(10), 903-906.
struktur [12]. 12. Konopka T., Teresiński G., Jurek T.: Opi-
niowanie lekarskie w sprawach o narażenie na
PIśMIENNICTWO bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia
lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, w świetle
1. Urbanik A., Chrzan R., Woz
niak K., Mo- spostrzeżeń z Konferencji Naukowej Kraków
skała A.: Post-mortem CT examination  own 11-12 września 2008, Arch. Med. Sąd. Krym.,
experiences, Pol. J. Radiol. 2009, 74 (4), 55-63. 2008, 58 (4), 228-232.
2. Woz
niak K., Gross A.: Air weapon injuries
cases investigated in the Institute of Forensic
Medicine of Jagiellonian University Collegium
Medicum in the years 1996  2006, w: XX Con- Adres do korespondencji:
gress of Academy of Legal Medicine, budapeszt, dr Krzysztof Woz
niak
23-26 sierpnia 2006. Katedra Medycyny SÄ…dowej UJ CM
3. Ornehult L., Eriksson A.: Fatal firearm ac- ul. Grzegórzecka 16
cidents in Sweden, Forensic Sci. Int. 1987, 34 31-531 Kraków
(4), 257-266. [e-mail]