Copyright © 2005 Via Medica ISSN 1734 5251
Naturalny przebieg stwardnienia
rozsianego  opis przypadku
Tomasz Berkowicz
Klinika Neurologii Uniwersytetu Medycznego w A
odzi
STRESZCZENI E
no ją iniekcjami steroidów na oddziale okulistycz-
Mimo znacznej różnorodności objawów stwardnienia rozsianego (SM,
nym, gdzie rozpoznano pozagałkowe zapalenie lewe-
sclerosis multiplex), większość przypadków przebiega dość typowo.
U tych chorych występuje zarówno charakterystyczny obraz klinicz- go nerwu wzrokowego. Po 2 tygodniach ostrość wzro-
ny, jak i przebieg naturalny. ku zaczęła się poprawiać, a po 4 tygodniach widze-
Celem niniejszej pracy jest prezentacja typowego przypadku pacjent- nie było prawie takie, jak przed zachorowaniem.
ki z wtórnie przewlekłą postacią SM.
SÅ‚owa kluczowe: stwardnienie rozsiane, objawy kliniczne,
Okres rzutowy choroby
przebieg naturalny
Po upływie 10 miesięcy pacjentkę hospitalizo-
wano na oddziale neurologicznym z powodu sil-
nych zawrotów głowy. W badaniu neurologicznym,
Wstęp
poza niestabilnym chodem i patologiczną próbą
Opisy typowych przypadków chorób, w szcze-
Romberga z chwianiem siÄ™ we wszystkich kierun-
gólności neurologicznych, pozwalają lekarzowi
kach, nie stwierdzono odchyleń od stanu prawi-
w najpełniejszy sposób zapoznać się z symptoma-
dłowego. Od tego czasu przez 4 lata okresowo wy-
tologiÄ…, naturalnym przebiegiem i reakcjÄ… na stoso-
stępowały zaburzenia równowagi o nieznacznym
wane leczenie. Temu celowi ma również służyć pre-
nasileniu. Po 4 latach od pojawienia siÄ™ pierwszych
zentowany poniżej przypadek pacjentki ze stward-
objawów pacjentka zauważyła, że po dłuższym
nieniem rozsianym (SM, sclerosis multiplex), pozo-
chodzeniu jej lewa dolna kończyna ulega osłabie-
stajÄ…cej pod obserwacjÄ… autora w Klinice Neurologii
niu. Wykonano wtedy badanie rezonansu magne-
Uniwersytetu Medycznego w A
odzi od 13 lat.
tycznego głowy, które wykazało obecność licznych
zmian hiperintensywnych na obrazach PD/T2, hi-
Opis przypadku
pointensywnych oraz izointensywnych na obra-
PoczÄ…tek choroby
zach T1, zlokalizowanych podkorowo, w środkach
U chorej M.Z. w 17. roku życia nagle wystąpiły
półowalnych, wokół komór bocznych, w ciele mo-
zaburzenia widzenia lewym okiem. Pacjentka nie
dzelowatym oraz w konarach móżdżku. Niektóre
mogła czytać i rozpoznawała ruchy tylko dużych
ze zmian uległy wzmocnieniu po podaniu środka
przedmiotów. Utraciła także widzenie barw. Leczo-
kontrastowego. Po kolejnych 4 latach pacjentkÄ™ ho-
spitalizowano w Klinice Neurologii Uniwersytetu
Adres do korespondencji: dr med. Tomasz Berkowicz Medycznego w A
odzi z powodu nasilenia zaburzeń
Katedra i Klinika Neurologii Uniwersytetu Medycznego
równowagi oraz osłabienia siły mięśniowej koń-
ul. Kopcińskiego 22, 90 153 A
ódz

czyn dolnych. W badaniu neurologicznym stwier-
tel.: [phone], faks: [phone]
e-mail: [e-mail]
dzano ataksję czterokończynową niewielkiego stop-
Polski PrzeglÄ…d Neurologiczny 2005, tom 1, 3, 134 135
nia oraz niedowład spastyczny (4/5) kończyn
Wydawca: Wydawnictwo Via Medica
www.ppn.viamedica.pl
134
Tomasz Berkowicz, Naturalny przebieg stwardnienia rozsianego  opis przypadku
dolnych z obustronnym objawem Babińskiego. było samodzielne spożywanie posiłków, szczegól-
Podczas hospitalizacji wykonano punkcję lę- nie za pomocą sztućców, higiena osobista, czyta-
dz
wiową. W badaniu płynu mózgowo-rdzeniowe- nie książek. Dodatkowo czytanie utrudniał oczopląs
go wykazano podwyższony indeks immunoglobu- znacznego stopnia. Mimo leczenia objawowego po-
lin (0,95) oraz obecność prążków oligoklonalnych. czątkowo narastały trudności w utrzymaniu moczu,
Za pomocą badania wzrokowych potencjałów wy- co zmusiło chorą do stosowania na stałe pielucho-
wołanych stwierdzono obustronne przedłużenie la- majtek. Ostatnio wystąpiły również objawy dyssy-
tencji załamka P100. Chorej podawano dożylnie ste- nergii wypieraczowo-zwieraczowej, co wymagało
roidy, w wyniku czego ustąpił niedowład kończyn okresowego cewnikowania (samocewnikowanie
dolnych, utrzymywała się natomiast ataksja koń- było niemożliwe ze względu na znaczną niezbor-
czyn górnych i dolnych. Przez kolejnych 8 lat wy- ność kończyn górnych). Nasilił się również niedo-
stąpiły 4 rzuty choroby  3-krotnie pod postacią wład kończyn dolnych i pojawiła się znaczna spa-
nasilenia ataksji kończyn górnych i dolnych, a tak- styczność, której towarzyszyły również napadowe
że niedowładu kończyn dolnych oraz jeden raz pod nocne skurcze kończyn dolnych. Obecnie chora
postacią nagłego zniesienia czucia powierzchow- porusza się na wózku inwalidzkim, a sporadycznie
nego na poziomie Th2. W trakcie rzutów chorą le- i z wielkim trudem  za pomocą balkonika. W cza-
czono podawanym dożylnie metyloprednizolonem, sie ostatnich 2 lat postęp choroby zahamowano, sto-
uzyskujÄ…c wyraz
ną regresję objawów, z pozostawie- sując przez 18 miesięcy mitoksantron.
niem coraz to większego deficytu neurologiczne-
go. Po ostatnim z 4 rzutów pojawiły się zaburzenia Podsumowanie
zwieraczy w postaci nietrzymania moczu. Należy raz jeszcze podkreślić typowość prezen-
towanego przypadku. Pierwsze objawy choroby,
Okres wtórnie postępujący przejście postaci przebiegającej rzutami w postać
Po 12 latach trwania choroby nie obserwowano wtórnie przewlekłą oraz piramidowo-ataktyczny
już rzutów, ale pacjentka skarżyła się na postępu- zespół objawów są tak niezwykle charakterystycz-
jące osłabienie kończyn dolnych i zaburzenia ko- ne dla SM, że nawet bez uwzględnienia wyników
ordynacji ruchów. Pojawiły się trudności w samo- badań dodatkowych prawdopodobieństwo wystą-
obsłudze, związane głównie z niezbornością koń- pienia w tym przypadku innej jednostki chorobo-
czyn górnych. Znacznym problemem dla chorej wej jest bardzo małe.
www.ppn.viamedica.pl
135