FENOLE
- obszerna grupa związków chemicznych
- zróżnicowanie w zależności od ilości grup -OH
- obecność innych grup chemicznych (-CHO ,
COOH)
- bardzo rozpowszechnione w świecie roślinnym
(olejki eteryczne)
FENOLE
- związki fenolowe mają charakter słabych kwasów
- dobra rozpuszczalność w wodzie
- właściwości farmakologiczne : bakteriobójcze,
dezynfekujące, przeciwzapalne
FENOLE
Surowce zawierające glikozydy fenolowe jako
substancje czynne :
- Folium Uvae Ursi
- Folium Vitis idaeae
- Cortex Salicis
- Flos Ulmariae
FENOLE
Surowce olejkowe :
- Anthodium Arnicae
- Fructus Anisi
- Fructus Foeniculi
- Herba Thymi
- Rhizoma Calami
- Fructus Petroselini
FENOLE
Surowce farmakognostyczne zawierające fenole :
- Creosotum - kreozot
- Oleum Betulae - dziegieć brzozowy
FENOLE
OH
Fenol - podstawowy związek fenolowy, w
niewielkich ilościach występuje w olejkach
eterycznych.
CH3
Tymol - Jest składnikiem wielu olejków
eterycznych, szczególnie w Thymus
Vulgaris.
OH
Ma silne właściwości dezynfekujące i
H3C CH3
przeciwrobacze.
CH3
O
FENOLE
OH
Gwajakol - występuje między innymi
w żywicy gwajakowej (Resina Guajaci).
Ma właściwości dezynfekujące oraz
silnie wykrztuśne.
OH
Hydrochinon - para-difenol. Występuje
tylko w postaci glikozydu - arbutyny.
Działanie dezynfekujące w drogach
moczowych.
HO
FENOLE
Alkohol salicylowy - inaczej zwany
OH
CH2
saligeniną. Stanowi aglikon salicyny,
wystepuje w korze wierzby.
OH
FENOLE
Ważniejsze glikozydy fenolowe :
- arbutyna - glukozyd hydrochinonu. Działanie
dezynfekujące drogi moczowe, działa tylko w
środowisku zasdowym.
- salicyna - glukozyd saligeniny, występuje w korze
wierzb, Salix sp. Wykazuje słabe działanie
przeciwgorączkowe.
O OH
FENOLE
OH
Fenolokwasy :
- kwas salicylowy - o-hydroksybenzoesowy,
występuje w niektórych olejkach eterycznych
- kwas galusowy - wchodzi w skład licznych
O OH
garbników.
HO OH
HO
FENOLE
Mącznica lekarska
Arctostaphylos uva ursi
FENOLE
Arctostaphylos uva ursi - Mącznica Lekarska
Ericaceae - wrzosowate
- całe lub pocięte liście mącznicy lekarskiej.
- min. zawartość arbutyny - 7%
- skład : glikozydy fenolowe: arbutyna i
metyloarbutyna. Poza tym : garbniki hydrolizujące,
flawonoidy, trójterpeny, kwasy fenolowe.
- Działanie : Urodesinficiens, adstringens, diureticum
FENOLE
Folium Vitis idaeae - liść borówki brusznicy
FENOLE
Vaccinium vitis idaea - Borówka brusznica
Ericaceae - wrzosowate
-Surowcem są liście zebrane póz
ną jesienią,
zawierające nie mniej niż 4% arbutyny
-Zawiera glikozydy fenolowe w ilości 5-7% :
arbutyna, 6-acetyloarbutyna (pirozyt). Zawiera
także hydrochinon, garbniki katechinowe (10%),
flawonoidy i trójterpeny - kwas ursulowy.
Witaminy
- Urodesinficiens, antiphlogisticum, adstringens,
diureticum
FENOLE
FENOLE
Creosotum - kreozot
Jest to mieszanina związków fenolowych
otrzymanych przez suchą destylację drewna
bukowego z gatunku fagus sylvatica. Jest to ciecz o
silnym, aromatycznym zapachu, ostrym smaku.
Wykazuje dużą zawartość gwajakolu.Posiada
właściwości dezynfekujące i wykrztuśne.
FENOLE
a
FENOLE
Cortex Salicis - kora wierzby
Salix Purpurea - wierzba purpurowa
Salicaceae - wierzbowate
Surowcem jest kora z 2-3 letnich pędów wierzb.
Zawartość glikozydów fenolowych - ok 10% -
salicyna, populina, fragilina. Garbniki, flawonoidy.
Stosowana jest w mieszankach ziołowych
wspomagająco przy schorzeniach reumatycznych.
FENOLE
FENOLE
Flos Ulmariae - kwiat wiązówki
Filipendula ulmaria - wiązówka błotna.
Rosaceae - różowate
Zawiera glikozydy fenolowe - spireozyd, izosalicynę,
olejki eteryczne, salicylan metylu, flawonoidy,
garbniki.
Działanie napotne i ściągające.
FENOLE
a
FENOLE
Pix Liquida - dziegieć sosnowy
Pinus sylvestris - sosna zwyczajna.
Jest to ciągliwa, brunatnoczarna ciecz o silnym
charakterystycznym zapachu. Zawiera liczne
fenole (gwajakol) węglowodory aromatyczne,
kwasy żywiczne. Silne właściwości dezynfekujące
i bakteriobójcze. Czasem stosowany w maściach i
płynach w przypadkach zakażeń skórnych.
FENOLE
a
FENOLE
Oleum betulae - dziegieć brzozowy (oleum rusci)
Betula pubescens i Betula verrucosa
Jest to ciągliwa, brunatnoczarna ciecz. Otrzymuje się
ją poprzez suchą destylację drewna.
Zawiera : fenol, gwajakol i wiele innych fenoli.
Stosowany jako środek dezynfekujący w
dermatologii.