Dwudziesto072aangelsa

Temat: Obraz rewolucji i sytuacji współczesnego człowieka w "Szewcach"
Stanisława Ignacego Witkiewicza.

1) Katastrofizm w "Szewcach"
W "Szewcach" Witkacego przedstawiona rzeczywistość została przez autora
świadomie zdeformowana do granic absurdu. Zarówno główni bohaterowie (Księżna,
Prokurator, Sajetan), jak i sytuacje sceniczne przedstawione zostały w sposób
groteskowy.
Wizja świata przedstawiona w "Szewcach" ma charakter katarstroficzny -
Witkiewicz pokazuje świat wstrząsany nieustannymi przewrotami, rewolucyjnym
wrzeniem. Stary świat mieszczańsko - arystokratyczny Prokuratora Scurv'ego i
Księżnej jest zdegenerowany, skazany na zagładę. Wydaje się bowiem, że
nadciągają czasy rządów motłochu nie przygotowanego do sprawowania władzy, czasy
sponiewierania i zdegradowania jednostki (traktowanie Prokuratora), upadku
kultury. Dla fanatycznego indywidualisty, jakim był Witkiewicz jest to
perspektywa przerażająca
2) Obraz społeczeństwa w "Szewcach"
W społeczeństwie scharakteryzowanym przez Witkiewicza wyróżnić można następujące
grupy społeczne
a) zdegenerowana arystokracja - reprezentuje ja Księżna Irina Wsiewołodowna
Zbereźnicka Podberecka - zarówno jej wygląd, jak i sposób zachowania pozostawia
wiele do życzenia, jest ona bowiem reliktem przeszłości i reprezentantką klasy,
z która przestano się w społeczeństwie liczyć (niektórzy jednak np. Prokurator
zazdroszczą jej tego "wysokiego pochodzenia")
b) wywodząca się z mieszczaństwa inteligencja reprezentowana przez Prokuratora -
jest ona człowiekiem wykształconym. Z powodu sprawowanego urzędu posiada
określoną władzę, czuje się jednak w społeczeństwie "czymś gorszym", a osobą,
która go przytłacza, dominuje nad nim, a w końcu odbiera mu część jego
osobowości.
c) proletariat - reprezentują go szewcy : Sajetan Tempe, dwaj czeladnicy oraz
Hiperrobociarz, Józek Tempe - nie czują się oni szczęśliwi, podkreślają ciągle
fakt, że są wykorzystywani przez klasy wyższe, za wszelką cenę na drodze
przewrotu i rewolucji chcą zmienić swoją sytuację. Kiedy przejmują władzę,
okazuje się jednak, że nie mogą rozsądnie rządzić, nie potrafią również utrzymać
władzy w swoich rękach.
d) chłopi - pojawiają się z Chchołem, zostają rozbici przez sprawujących
aktualnie władzę, uciekając gubią Chchoła.
3) Różne wizje rewolucji w "Szewcach"
a) w pierwszej części dramatu ustrój ma charakter kapitalistyczny, świadczy o
tym charakterystyka tego ustroju, podział społeczny i ostre konflikty między
reprezentantami poszczególnych grup.
b) ustrój faszystowski. Prokurator Scurvy nie jest w stanie sam zapobiec
rewolucji, do jakiej przygotowują się szewcy. W zaprowadzeniu rządów
dyktatorskich pomagają mu Dziarscy Chłopcy na czele z Puczymordą. Rządy jakie
wprowadzają charakteryzuje bezwzględne posłuszeństwo przywódcy, stawianie
najwyżej siły fizycznej, bezkrytyczna wierność przywódcy, panowanie nad tłumem i
jego zastraszenie (aresztowanie Szewców, osadzenie w więzieniu i ostre
traktowanie ich)
c) ustrój komunistyczny - dotychczasowy porządek następny raz zostaje obalony, a
przewrotu dokonują szewcy. Ci, którzy byli poniżani, poniżają innych np.: szewcy
poniżają Prokuratora i traktują go jak psa. Zewnętrznie przypominają oni starą
władzę (np. Sajetan chodzi ubrany w szlafrok), jednak władza, jaką sprawują, nie
daje im szczęścia. Konflikty pojawiają się między nimi, czego dowodem ciągłe
kłótnie i morderstwo Sajetana (oskarżony zostaje przez Czeladników o to, że
kompromituje rewolucję i skłania się ku burżuazji)
d) zapowiedź rządów totalitarnych. Następny przewrót dokonany zostaje przez
Hiperrobociarza, który przypomina anarchistę. Władzę jednak przejmują bliżej nie
określeni towarzysz X i towarzysz Abramowski. Swoim wyglądem i sposobem mówienia
przypominają inteligencję, ale ich poglądy zwiastują zbliżający się
totalitaryzm. Wizja świata nękanego ciągłymi przewrotami społecznymi jest
pesymistyczna. Historią kierują pewne prawa, często wraca ona do punktu wyjścia.
Rewolucja wymierzona jest najczęściej nie przeciwko całemu społeczeństwu, ale
przeciwko jednostce, indywidualizmowi człowieka. W rezultacie prowadzi ona do
zniszczenia nie tylko społeczeństwa, ale także jednostki.