Konspekt wiedzy niezbędnej do zaliczenia przedmiotu
Bezpieczeństwo wewnętrzne w Unii Europejskiej
I Europejskie strategie bezpieczeństwa
1) Bezpieczna Europa w Lepszym Świecie  Europejska Strategia Bezpieczeństwa
a) globalne wyzwania
wojny i konflikty zbrojne
ubóstwo i choroby
konkurowanie o zasoby naturalne i migracje
zależność energetyczna
b) główne zagrożenia
terroryzm
rozprzestrzenianie broni masowego rażenia
konflikty regionalne
niewydolność państwa
przestępczość zorganizowana
2) Dążąc do Europejskiego Modelu Bezpieczeństwa  Strategia Bezpieczeństwa
Wewnętrznego Unii Europejskiej
a) zagrożenia
cyberprzestępczość
przestępczość transgraniczna
przemoc
klęski żywiołowe
wypadki drogowe
II Strefa Schengen
1) Układ o stopniowym znoszeniu kontroli na wspólnych granicach
a) działania krótkoterminowe
upraszczanie przekraczania granic dla obywateli wspólnoty
b) działania długoterminowe
likwidacja kontroli ruchu osobowego na granicach
2) Konwencja wykonawcza do Układu z Schengen
a) definicje granic
granice zewnętrzne Unii  granica między państwami Unii a państwami
1
nienależącymi do strefy Schengen
granice wewnętrzne Unii  granice między państwami strefy Schengen
b) najważniejsze postanowienia
możliwość przywrócenia kontroli ze względu na:
porządek publiczny
bezpieczeństwo narodowe
rodzaje wiz:
tranzytowa  5 dni
turystyczna  3 miesiące
azyl
gdy osoba ma wizę lub prawo pobytu  wiza w państwie, które udzieliło mu
tego dokumentu
gdy osoba nie ma wizy lub prawa pobytu  w państwie, w którym
przekroczyła granice strefy Schengen
procedura obserwacji - prowadzący obserwację:
musi niezwłocznie powiadomić policję danego kraju i poprosić o pomoc
prawną
musi przestrzegać prawa państwa goszczącego
może użyć broni tylko w obronie koniecznej
może prowadzić obserwację tylko w miejscach publicznych
po zakończeniu procedury obserwacji sporządza raport dla państwa
goszczącego
może zastosować procedurę obserwacji jedynie, gdy przestępstwo, o które
podejrzany jest dany osobnik podlega ekstradycji
pościg transgraniczny  :
można go stosować, jeśli uzyska się zgodę państwa
prowadzący pościg musi powiadomić władze
przy zatrzymaniu osoby prowadzący pościg może zatrzymać ściganą osobę
tylko w taki sposób jak może to zrobić zwykły obywatel
prowadzący pościg może zastosować procedurę pościgu jedynie, gdy
przestępstwo, o które podejrzany jest dany osobnik podlega ekstradycji
procedura pościgu transgranicznego dotyczy jedynie przekroczenia granicy
lądowej i może odbywać się tylko w miejscach publicznych
III Wymiar zewnętrzny bezpieczeństwa
2
1) Instytucje Unijne ogólne
a) Rada Europejska
zadania:
określa strategiczne interesy i cele UE
określa strategiczne kierunki i polityki Unii
podejmuje jednomyślnie decyzje gdy Rada nie potrafi ich podjąć
większościowo
rozszerza katalog decyzji podejmowanych przez Radę
mianuje Wysokiego Przedstawiciela Unii Europejskiej do Spraw
Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa
b) Rada
zadania:
podejmuje decyzje niezbędne dla określenia i realizacji WPZiB
decyduje o organizacji i zasadach działania Europejskiej Służby Działań
Zewnętrznych
decyduje o instrumentach WPZiB
zleca negocjacje i wprowadza do porządku prawnego UE umowy
decyduje w sprawach wzmocnionej współpracy
decydowanie
większości
jednomyślnie
większością kwalifikowaną gdy:
decyzja jest na podstawie decyzji Rady Europejskiej
decyzja wykonuje inną decyzje przyjętą jednomyślnie
mianuje specjalnego przedstawiciela
zwykłą większością  sprawy proceduralne
procedury szczególne:
konstruktywne wstrzymanie się od głosu
państwo składa oświadczenie o wstrzymaniu się i decyzja go nie
dotyczy, mimo że wchodzi ona do dorobku prawnego Unii
jeśli waga głosów przekroczy określony poziom (1/3 państw lub 1/3
ludności Unii) to decyzja nie zostaje podjęta
veto
państwo zgłasza, że z istotnych względów polityki krajowej, będzie
3
chciało zablokować decyzję podejmowaną większością
kwalifikowaną
po takim zgłoszeniu Wysoki Przedstawiciel Unii Europejskiej do
Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa poszukuje
rozwiązania kompromisowego, jeśli go nie znajdzie to Rada może
przekazać dokument do jednomyślnego przyjęcia w Radzie
Europejskiej
c) Wysoki Przedstawiciel Unii Europejskiej do Spraw Zagranicznych i Polityki
Bezpieczeństwa
wybór  wybiera Rada Europejska na wniosek Komisji
zadania:
kieruje Radą ds. Zagranicznych
jest wiceprzewodniczącym Komisji
opracowuje i realizuje WPZiB
zwołuje posiedzenia nadzwyczajne Rady
reprezentuje UE na zewnątrz
opiniuje wzmocnioną współpracę
d) Komisja
zadania
jako Komisja koordynuje wzmocnioną współpracę
opiniuje wzmocniona współpracę
przez delegatury współpracuje z przedstawicielami państw UE w państwach
trzecich
decydowanie
na posiedzeniu kolegium (czyli zbierają się wszyscy Komisarze) podejmuje
5% decyzji
w procedurze obiegowej (każdy Komisarz otrzymuje projekt decyzji  gdy
brak reakcji lub negatywnego stanowiska większości to decyzja przyjęta)
podejmuje 25% decyzji
procedura delegacji (za Komisje podejmuje decyzje jeden Komisarz)
podejmuje 70% decyzji
e) Parlament
zadania
jest konsultowany i informowany przez Wysokiego Przedstawiciela Unii
4
Europejskiej do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa
może formułować pytania i zalecenia do Rady i Wysokiego Przedstawiciela
Unii Europejskiej do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa
2 razy w roku odbywa debatę dotyczącą WPZiB
może zgłosić wotum nieufności wobec Komisji albo każdego z Komisarzy
2) Instytucje Unijne funkcjonujące w ramach  Drugiego Filaru
a) Instytut Studiów nad Bezpieczeństwem (ISS)
cel
przyczynianie się do rozwoju WPZiB przez prowadzenie badań i
analizowanie zagadnień
działalność
prowadzi i zleca badania
organizuje seminaria
Prowadzi Dialog Transatlantycki
utrzymuje siec wymiany z innymi instytutami i sztabami ekspertów
b) Europejskie Kolegium Bezpieczeństwa i Obrony
cele
wzmacnianie europejskiej kultury bezpieczeństwa w ramach EPBiO
wspieranie lepszego rozumienia EPBiO
zapewnienie fachowego personelu dla EPBiO
pomoc w propagowaniu kontaktów zawodowych między uczestnikami
szkoleń
działalność
prowadzenie kursów
wspieranie kontaktów między instytutami krajowymi
tworzenie systemu nauczania na odległość przez internet
opracowywanie i tworzenie materiałów szkoleniowych
c) Centrum Satelitarne UE
cel
wspieranie procesu decyzyjnego UE
działalność
przygotowywanie danych
szybka reakcja  propozycje działań
uzupełnianie obrazu o dodatkowe informacje
5
analizowanie zagrożeń dotyczących między innymi broni masowego rażenia
d) Europejska Służba Działań Zewnętrznych
cel
odpowiada za stosunki dyplomatyczne UE z państwami spoza UE oraz
prowadzi politykę zagraniczną i bezpieczeństwa UE
działalność
wspiera Wysoką Przedstawiciel UE w prowadzeniu polityki zagranicznej
i bezpieczeństwa UE
odpowiada za stosunki dyplomatyczne i wspiera partnerstwa strategiczne
z krajami spoza UE
współpracuje z krajowymi służbami dyplomatycznymi krajów UE, ONZ
i światowych potęg (np.: ChRL, Rosja)
e) Europejska Agencja Obrony
cel
poprawa zdolności obronnych UE, w szczególności w obszarze zarządzania
kryzysowego
promowanie europejskiej współpracy w dziedzinie uzbrojenia
wzmocnienie europejskiego przemysłu obronnego i bazy technologicznej
oraz stworzenie konkurencyjnego europejskiego rynku uzbrojenia
wspieranie badań w celu wzmocnienia przemysłowego i technologicznego
potencjału w zakresie zdolności obronnych
działalność (zadania)
wypracowanie spójnego i systematycznego podejścia przy definiowaniu
i realizacji Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony
wspieranie współpracy między Państwami Członkowskimi w dziedzinie
uzbrojenia
wspieranie rozwoju i ogólna restrukturyzacja europejskiego przemysłu
obronnego
promowanie badań i technologii w dziedzinie obrony w UE
z uwzględnieniem priorytetów politycznych UE
działanie  w ścisłej współpracy z Komisją  na rzecz rozwoju
konkurencyjnego w skali światowej europejskiego rynku uzbrojenia
3) Instrumenty
a) traktatowe
6
ogólne wytyczne
określa  Rada Europejska
na ich podstawie Rada opracowuje i podejmuje decyzje dotyczące WPZiB
decyzje
rodzaje
decyzje dotyczące działań
decyzje dotyczące stanowisk
decyzje dotyczące wykonania decyzji
procedura przyjęcia
wniosek o zajęcie się problemem  zgłasza państwo członkowskie lub
Wysoki Przedstawiciel Unii Europejskiej do Spraw Zagranicznych
i Polityki Bezpieczeństwa
dyskusja nad wnioskiem  w Grupach Roboczych i Komitecie
Politycznym i Bezpieczeństwa
przygotowanie projektu decyzji - Wysoki Przedstawiciel Unii
Europejskiej do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa
dyskusja nad projektem  w Komitecie Politycznym i Bezpieczeństwa
(musi go także zaopiniować Coreper)
przyjęcie projektu  Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa
uchwalenie decyzji - Rada
umowy międzynarodowe
prerogatywa Rady (to ona je przyjmuje)
proces tworzenia umowy:
Rada zleca Wysokiemu Przedstawicielowi Unii Europejskiej do Spraw
Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa negocjowanie umowy
(wcześniej przyjmuje stanowisko negocjacyjne, czyli instrukcje, jak i co
negocjować)
Wysoki Przedstawiciel Unii Europejskiej do Spraw Zagranicznych i Polityki
Bezpieczeństwa zleca prowadzenie negocjacji negocjatorowi lub zespołowi
negocjacyjnemu
negocjator lub zespół negocjacyjny dostarcza Radzie wynegocjowaną
umowę, ona decyduje ostatecznie co zrobić z tą umową
b) pozatraktatowe
oświadczenia Wysokiego Przedstawiciela Unii Europejskiej do Spraw
7
Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa
deklaracje Rady Europejskiej i Rady
IV Wymiar wewnętrzny bezpieczeństwa
1) Instytucje i uprawnienia
a) instytucje Unijne ogólne
Rada Europejska
zadania:
wyznacza kierunki działania Unii w przestrzeni wolności, bezpieczeństwa
i sprawiedliwości.
Rada
zadania:
przyjmuje wszystkie rodzaje uchwał (z inicjatywy państw członkowskich
lub Komisji po zasięgnięciu opinii Parlamentu)
forum konsultacyjne dla państw członkowskich w zakresie przestrzeni
wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości
decydowanie:
na zasadzie pełnej samodzielności - Rada podejmuje decyzje, ale na
wniosek państwa lub Komisji
na zasadzie procedury konsultacji  na wniosek państwa lub Komisji, ale
z opinią Parlamentu
na zasadzie procedury zgody decyduje Rada i Parlament
zwykła procedura prawodawcza  Rada i Parlament, wspomaga Komisja
specjalna procedura prawodawcza  Rada i Parlament, gdy w radzie brak
jednomyślności konsensus wypracowuje się w Radzie Europejskiej, ale
decyzję przyjmuje Rada
Komisja
zadania:
posiada prawo inicjatywy ustawodawczej
czuwa nad realizacją polityk unijnych
wykonuje (na własną odpowiedzialność) budżet oraz administruje
funduszami unijnymi
Wspomaga Radę Europejską, Radę i Parlament opiniując uchwały
pośredniczy między parlamentami narodowymi a instytucjami Unijnymi
w zakresie zgodności aktów prawnych z zasadą subsydiarności
8
(pomocniczości)
Parlament
zadania:
posiada funkcję prawodawczą
bierze udział w zatwierdzaniu składu Komisji Europejskiej
posiada liczne uprawnienia kontrolne
posiada prawo do konsultacji oraz informacji
Trybunał Sprawiedliwości
orzekanie w sprawie legalności uchwał (organów Unijnych) na wniosek
państw lub Komisji
wydawanie orzeczeń wstępnych (prawomocność i interpretacja uchwał)
b) instytucje wyspecjalizowane:
Europejskie Biuro Policji Europol
cel - poprawienie wydajności i współpracy organów państw członkowskich
poprzez zapobieganie i zwalczanie poważnej przestępczości
międzynarodowej
działalność:
gromadzenie, przechowywanie, przetwarzanie, analizowanie i wymiana
informacji
niezwłoczne powiadamianie właściwych organów państw członkowskich
o powiązaniach między przestępstwami
pomoc w śledztwach i dochodzeniach prowadzonych w państwach
członkowskich
występowanie do właściwych organów państw z wnioskiem o wszczęcie,
prowadzenie lub koordynację śledztw, lub dochodzeń oraz proponowanie
utworzenia wspólnego zespołu dochodzeniowo-śledczego
zapewnianie państwom członkowskim wsparcia wywiadowczego
i analitycznego
przygotowanie ocen zagrożenia, analiz strategicznych i ogólnych
sprawozdań sytuacyjnych
Kolegium Policyjne CEPOL
cele:
podnoszenie poziomu wiedzy o krajowych systemach i strukturach
policyjnych oraz o transgranicznej współpracy policyjnej
9
podnoszenie poziomu wiedzy o międzynarodowych instrumentach
i instrumentach Unii
zapewnienie szkolenia w odniesieniu do przestrzegania standardów
demokratycznych, ze szczególnym uwzględnieniem prawa do obrony
działalność:
szkolenia dla funkcjonariuszy
przygotowywanie zharmonizowanych programów szkoleń
ułatwianie wymiany i oddelegowania funkcjonariuszy na szkolenia
rozwijanie sieci elektronicznej wspierającej CEPOL
EUROJUST
cel - ułatwianie i przyspieszanie współpracy między właściwymi organami
państw członkowskich w zakresie procedury sądowej i wykonywania
orzeczeń
zakresy działania:
ułatwiania tworzenia właściwego porozumienia między punktami
kontaktowymi w różnych państwach członkowskich
organizowania okresowych spotkań przedstawicieli państw
członkowskich
stałe dostarczanie pewnej ilości aktualnych informacji ogólnych
w ramach III Filaru UE
Agencja Zarządzania Współpracą operacyjną na Granicach Zewnętrznych
(FRONTEX)
cel - promuje, koordynuje i rozwija zarządzanie europejskimi granicami
(zgodnie z Europejska Kartą Praw Podstawowych) zgodnie z ideą
zintegrowanego zarządzania granicami
działania:
pomoc w szkoleniach i harmonizacji szkoleń w różnych państwach
przeprowadza analizę ryzyk
planuje i koordynuje wspólne operacje
prowadzi badania dotyczące zarządzania granicami
zapewnia zdolność szybkiej odpowiedzi poprzez Europejską Straż
Graniczną i bazy danych
rozwija i posługuje się systemami informatycznymi umożliwiającymi
wymianę informacji w tym Sieć Informacji i Koordynacji (Information
10
and Coordination Network)
Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii (EMCDDA)
cel - dostarczenie obiektywnej, wiarygodnej i porównywalnej informacji
odnośnie do narkotyków i uzależnienia od narkotyków oraz ich konsekwencji
działalność:
gromadzenie i analizowanie danych
wymiana informacji za pomocą prowadzonych przez siebie baz danych
rozpowszechnianie i udostępnianie zebranych informacji
współpraca z innymi organizacjami i instytucjami
Europejskie Biuro ds. Zwalczania Oszustw (OLAF)
cel  ochrona interesów finansowych wspólnot oraz walka z oszustwami je
naruszającymi
działalność  prowadzenie dochodzeń:
zewnętrznych - gdy w wyniku działań podmiotów zewnętrznych
naruszane są interesy finansowe Unii
wewnętrznych - gdy zagrożenie stanowią podmioty wewnątrz Unii
działania OLAF może przejąć zapowiedziana w Traktacie Lizbońskim
Prokuratura Europejska
2) Instrumenty
a) akty prawodawcze - stanowią prawo
rozporządzenia
dyrektywy
decyzje
b) akty delegowane  uzupełniają lub zmieniają akty prawodawcze
c) akty niewiążące
zalecenia
opinie
11