Wykład 1
Geoinformatyka- dyscyplina naukowo-techniczna zajmująca się pozyskaniem, przetwarzniem,
analizowaniem i udostępnianiem informacji geoprzestrzennej
geoinformatyka- zastosowanie informatyki w naukach o ziemi
geomatyka  matematyka ziemi, nauka o pozyskiwaniu, analizie i interpretacji danych, zwłaszcza
pomiarowych, które odnoszą się do powierzchni ziemi.
Geoinformacja  informacja uzyskiwana na drodze interpretacji danych geoprzestrzennych
 cechą wyróżniającą geoinformację od innych rodzajów informacji jest odniesienie do
określonej miejsca względem Ziemi
 niezbędnymi atrybutami geoinformacji są dane określające położenie względem Ziemi
wrażone w zdefiniowanym i przeliczalnym układzie współrzędnych
 odniesienie pośrednie musi być jednoznaczne
warunki definiujące geoinformatykę
 dane opisujące obiekt ulokowane za pomocą współrzędnych w przestrzeni dwu i trzy
wymiarowej
główne nurty
 działalność badawcza w zakresie teorii i metodyk
 działalność dydaktyczna i szkoleniowa
 działalność produkcyjna w zakresie oprogramowania aplikacyjnego, pozyskiwania danych,
ich obróbka i dystrybucja
gml- język zapisu informacji geoprzestrzennej analogicznej do języka html
system informacji przestrzennej  to system pozyskiwania, przetwarzania i udostępniania danych
zawierających informacje przestrzenne oraz towarzyszące im informacje opisowe o obiektach w
części przestrzenni objętej działaniem systemu
SIT  system służący do podejmowania decyzji o charakterze prawnym, administracyjnym i
gospodarczym, pomocy w planowaniu i rozwoju, składający się z bazy danych o terenie oraz metod
i technik systematycznego zbierania, aktualizowania i udostępniania danych
system informacji o terenie jest narzędziem do podejmowania prawnych, administracyjnych i
gospodarczych decyzji oraz pomocą w planowaniu i rozwoju
SIT:
 zawiera elementy systemu prawnego
 ma sprzężenie zwrotne
 pod względem szczegółowości odpowiada mapom wielkoskalowym
 ma aktualizowaną bazę danych
SIT składa się z bazy danych o terenie, dotyczącej określonego obszaru.
GIS  zorganizowany system składający się z komputera, oprogramowania, danych geograficznych
i obsługi, zaprojektowany w celu efektywnego przechowywania, uaktualniania, przetwarzania,
analizowania i wyświetlania wszystkich form informacji mających odniesienie geograficzne
GIS charakteryzuje się:
 liniowym przetwarzaniem danych
 określonym czasem użytkowania
 stopniem szczegółowości
Zadania GIS:
 wprowadzanie, weryfikowanie i wstępne opracowanie danych
 przechowywanie danych i zarządzanie bazą danych
 przetwarzanie danych i modelowanie przestrzennej
 wyprowadzanie danych  wizualizacja, wydruk itp.
elementy GIS:
 wiedza
 baza danych
 sprzęt: komputer, drukarka, ploter, &
 oprogramowanie
mapa numeryczna  zbiór danych przestrzennych zapisanych w postaci cyfrowej, zawierającej
informację o geometrycznym położeniu ito pologicznych właściwościach wybranych elemntow
przestrzeni geograficznej
Wykład 2
Etapy budowy systemu GIS
 identyfikacja uwarunkowań zewnętrznych i lokalnych które definiują cel i zakres systemu
oraz jego warunki środowiskowe
 projektowanie, obejmuje dokładne i jednoznaczne sformułowanie, w sposób ogólny i
niezależny od platform narzędziowych, modelu systemu, którego rolą jest zagwarantowanie
jednolitości, spójności i zgodności dowolnej liczby opartych na nim realizacji i zastosowań
na różnych platformach
 realizacja systemu na określonych platformach za pomocą dostępnego na nich
oprogramowania
 wdrożenie systemu, które obejmuje wypełnienie bazy danych konkretnymi danymi oraz
przejście do praktycznej rutynowej eksploatacji systemu
dobry system GIS:
 łatwość nauki i obsługi, intuicyjny interfejs użytkownika
 działanie w standardowym środowisku
 skalowalność, aby w razie potrzeby można go było rozszerzać, a nie wymieniać
 dostępne połączenie z bazą danych
 dostęp do różnych istniejących już danych (oracle, infotmix,...)
 możliwość pracy na mapie hybrydowej, czyli rastrowo - wektorowej
 możliwość łatwego zadawana pytań do bazy danych
etapy projektowania GIS
 identyfikacja celów
 tworzenie bazy danych projektu
 analiza danych
 prezentacja wyników
Etap I: identyfikacja celów
 jaki jest problem do rozwiązania?
 W jaki sposób jest on rozwiązany dotychczas
 czy są alternatywne sposoby jego rozwiązania z wykorzystaniem systemu
geoinformatycznego?
 Do kogo są adresowane te produkty  opinia publiczna, technicy, planiści, &
 jakie mają być finalne produkty projektu  raporty, mapy robocze, &
 czy dane projektu będą wykorzystywane do innych celów i jakie są wymagania w tym
zakresie?
Podział użytkowników GIS:
 administracja : użytkownik podstawowy GIS,
- szczebel odpowiedni do zakresu projektu, -użytkownicy zasilający system, jak i
wykorzystujący informacje z systemu, - dostęp intranetowy, - w grupie tej mieści się
komórka zarządzający systemem: administrator
 Biznes: użytkownik stowarzyszony GIS, - instytucje branżowe i biznesowe, - użytkownicy
wykorzystujący informację przestrzenne do poprawy funkcjonowania i zwiększania
efektywności pracy, - dostęp do internetu, -dostęp do systemu na podstawie umowy
cywilno-prawnej
 społeczność lokalna: pozostali użytkownicy systemu:
-informacja zawarta w systemie pozwala na kształtowanie orientacji przestrzennej, zdobycie
niezbędnych informacji,
- dostęp przez internet do ograniczonego zakresu informacji,
- system pozwala np. na wykonywanie procedur administracyjnych bez konieczności
bezpośredniego kontaktu z urzędem
Etap 2: Tworzenie bazy danych projektu
 tworzenie bazy danych projektu to trój etapowy proces, obejmujący:
1. zaprojektowanie bazy danych
2. wprowadzanie pozyskanie danych do bazy danych
3. zarządzanie geobazą danych
 tworzenie geobazy danych jest krytyczną i długotrwałą fazą wdrażania projektu
 kompletność i dokładność wykorzystanych w analizie danych przestrzennych określa
dokładność wyników tej analizy
etapy procesu budowy bazy danych
 projektowanie bazy danych obejmuje zidentyfikowanie potrzebnych danych przestrzennych
w oparciu o wymagania analizy przestrzennej, określanie wymaganych atrybutów obiektów,
zdefiniowanie zasięgu projektu oraz wybór układu współrzędnych, w którym baza danych
będzie wyrażona
 wprowadzanie danych do bazy danych obejmuje digitalizację lub konwersję danych z
innych systemów o formatów jak również weryfikację i korygowanie błędów
 zarządzanie bazą danych obejmuję weryfikację układów współrzędnych i łączenie
sąsiednich warstw informacji
projekt bazy danych, etapy
1. poznanie i analiza modelu danych stosowanego przez użytkownika
2. definicja obiektów i relacji pomiędzy nimi, które mają być modelowane w geobazie
3. wybór odpowiednich modeli przestrzennych dla reprezentacji poszczególnych grup danych
4. wybór elementów geobazy do reprezentacji poszczególnych obiektów
1. poznanie i analiza modelu danych stosowanego przez użytkownika
- rozmowy z użytkownikiem
- poznanie struktury i identyfikacja funkcji poszczególnych jednostek organizacji
- analiza wymagań biznesowych
- określenie, jakie dane potrzebne są do realizacji poszczególnych funkcji
- logiczne wyodrębnienie grupy danych
- zdefiniowanie wstępnego planu projektowania i implementacja geobazy
2. definicja obiektów i relacji pomiędzy nimi, które mają być modelowane w geobazie
-identyfikacja obiektów
- określanie relacji pomiędzy obiektami
- podział obiektów na warstwy
- dokumentacja logicznej struktury obiektów i relacji za pomocą diagramów UML
3. wybór odpowiednich modeli przestrzennych dla reprezentacji poszczególnych grup danych
- czy dany obiekt powinien posiadać możliwość przedstawienia na mapie
- czy istotny jest jego kształt obiektu
- czy z punktu widzenia dostępu do danych obiektów i ich wizualizacji dna klasa obiektów
powinna być powiązana relacją z inną klasa obiektów?
- czy reprezentacja obiektu powinna być różna dla rożnych przedziałów skali mapy?
- czy dane atrybuty nieprzestrzenne obiektu będą miały być przedstawiane w formie
tekstowej na mapie
wybór najlepszej reprezentacji dla obiektów
 punkt  obiekty zbyt małe do przedstawienia n mapie jako obszar w rozważanych skalach
 linia  obiekty zbyt wąskie do przedstawienia na mapie jako obszar w rożnych skalach
 obszar  na mapie przedstawiona będzie lokalizacja oraz kształt obiektu
 powierzchnia  obiekt trójwymiarowy przedstawiający zmianę wysokości
 raster  regularna siatka pikseli
 obraz fotografia (nie stanowiący danych do analizy)
 obiekt nieprzestrzenny  obiekt nie posiadający cech przestrzennych
4. wybór elementów geobazy do reprezentacji poszczególnych obiektów
- wybór typów dla wszystkich obiektów spośród oferowanych przez bazę danych
- określanie relacji pomiędzy klasami obiektów w bazie danych
- definicja atrybutów obiektów
5. określenie struktury geobazy
 zdefiniowanie klas obiektów i zestawów danych oraz podtypów obiektów
 odrębne klasy obiektów muszą być zdefiniowane zamiast definicji podtypów, gdy:
- grupy obiektów różnią się zestawem atrybutów,
- poszczególne grupy obiektów wymagać będą odrębnego zachowania,
- poszczególne grupy obiektów różnić się będą prawami dostępu do nich,
- dla jednych grup obiektów możliwe będzie wersjonowanie a dla innych nie
 określanie relacji reguł spójność oraz topologii
 zdefiniowanie układu bądz
układów współrzędnych
 zdefiniowanie geobazy bądz
geobaz zawierających wszystkie zaprojektowane elementy
Etap 3: Analiza danych
 analizowanie danych w systemie geoinformatycznym mieści się w szerokim zakresie
począwszy od prostych prezentacji kartograficznych aż do tworzenia złożonych modeli
przestrzennych
 model jest reprezentacją rzeczywistości wykorzystywaną do symulowania procesów,
przewidywania następstw i analizowania problemów
 posługujące się narzędziami systemu gis można szybko wykonywać analizy, które nie
byłyby możliwe do wykonania metodami tradycyjnymi albo trwałyby bardzo długo
 ponowne wykonywanie analizy po zmianie metod i parametrów daje również możliwość
realizowania alternatywnych scenariuszy
Funkcje GIS w analizach przestrzennych
 tworzenie modeli przestrzennych obejmuje zastosowanie co najmniej jednej z trzech
kategorii funkcji gis w stosunku do danych przestrzennych
 są to następujące funkcje:
modelowanie geometrii  obliczanie odległości generowanie buforów oraz obliczanie pól
powierzchni i obwodów
modelowanie zgodności  nakładanie zestawów danych w celu wyszukania miejsca zgodności
określanych wartości
modelowanie sąsiedztwa  alokowanie, wyszukiwanie połączeń oraz wyznaczanie obszarów
Etap 4: prezentacja wyników
 produkt finalny powinien w sposób komunikatywny przedstawić odbiorcom wyniki analizy
 najczęściej wyniki analiz przestrzennych gis przedstawiane są a mapach
 wykresy i raporty to dwie kolejne metody prezentowania wyników analizy
 wykresy raporty mogą być drukowane oddzielanie wstawiane do dokumentów tworzonych
w innych aplikacjach albo umieszczone bezpośrednio na mapie
Model danych przestrzennych określa sposób reprezentacji obiektów świata rzeczywistego w
aspekcie ich położenie przestrzennego, kształtu oraz istniejących między nimi relacji
przestrzennych
Ponieważ informacje przestrzenne stanowią podstawę systemu informacji przestrzennej z tego też
względu model danych przestrzennych jest również bardzo ważnym jego elementem
od przyjętego modelu zależy, zakres i forma reprezentowanych informacji przestrzennych, a co za
tym idzie również możliwości i efektywność ich przetwarzania.
Podstawowe elementy geometryczne
0 - D  zerowymiarowe  punkt
1  D  jednowymiarowe - linia
2 - D  dwuwymiarowe - obszar
3  D  trójwymiarowe - bryła
Obiekty proste  dla większości obiektów świata rzeczywistego występujące w systemach
informacji przestrzennej ich reprezentacja przestrzenna może być zrealizowana tylko jednym z
wymienionych elementów geometrycznych
1. obiekt punktowe  reprezentujące np. punkt osnowy, geodezyjne
2. obiekty liniowe  reprezentujące np. ogrodzenia, krawężnik
3. obiekty powierzchniowe  reprezentujące np. działki
Obiekty złożone  ponieważ jednak nie wszystkie wyodrębnione na potrzeby systemów informacji
przestrzennej, obiekty świata rzeczywistego dają się przedstawić w sensie przestrzennym przy
pomocy jednego z obiektów prostych, wprowadza się pojęcie obiektu złożonego będącego
kombinacją obiektów prostych
Przykładem może być obiekt reprezentujący budynek.
Struktury obiektów - innym problemem związanym z prezentacją skomplikowanej rzeczywistości
są obiekty tworzące różne konfiguracje wynikające z ich wzajemnej relacji przestrzennych.
Konfiguracje takie nazywamy strukturami obiektów.
Istotne jest czy relacje te zostaną zapisane bezpośrednio, czy też do stwierdzenia zachodzących
relacji trzeba wykorzystać drogę analityczną polegającą na porównaniu współrzędnych punktów
granicznych.
Struktury obiektów:
1. struktura typu drzewa  np. większość systemów rzecznych
2. struktura sieciowa  np. systemy drogowe
3. struktura sieci poligonów  np. grupa działek gruntowych
obiekty ciągłe - ostatni problem związany z prezentacją przestrzenną rzeczywistości, a więc
dotyczącym modelu danych przestrzennych jest reprezentacja obiektów o charakterze ciągłym,
czyli występującym na całym rozpatrywanym obszarze.
Wcześniej omawiane obiekty nazywamy dla odróżnienia obiektami dyskretnymi.
Przykładem obiektu ciągłego jest powierzchnia terenu czy powierzchnie charakteryzujące określone
zjawiska fizyczne.
Jeśli powierzchnia matematyczną opisującą zjawisko daje się wyrazić analitycznie w postaci
z=f(x,y), gdzie z jest wartością zjawiska, to problem prezentacji jest rozwiązany automatycznie
gdyż na podstawie znanej postaci funkcji możemy określić wartość danego zjawiska w dowolnym
punkcie.
Metody przestrzennej reprezentacji powierzchni są:
1. reprezentacja elementami punktowymi, dla których określono wartość zjawisk i które
rozmieszczone są regularnie (np. siatka kwadratów)
2. reprezentacja elementami liniowymi, dla których wartość zjawiska jest określona i
niezmienna (izolinie)
3. reprezentacja w postaci elementów powierzchniowych będących siecią nieregularnych
trójkątów (TIN) opartych na punktach pomiarowych
Zależnie od wymiaru podstawowego elementu geometrycznego z jakiego tworzony jest model
możemy wyróżnić trzy rodzaje numerycznych modeli przestrzennych:
1. modele punktowe  podstawowym elementem geometrycznym jest punktowymi
2. modele liniowe (wektorowe)  podstawowym elementem jest linia reprezentowana przez
ciąg punktów
3. modele powierzchniowe  podstawowym elementem jest obszar
Dodatkowo, w zależności od rozmieszczania i kształtu podstawowych elementów, modele
przestrzenne dzielimy na:
1. modele regularne
2. modele nieregularne
Uzyskujemy w ten sposób dwustopniowy podział numerycznych modeli przestrzennych.
//Książka gis.wi.zut.edu.pl
Rodzaje modeli przestrzennych
w modelach wektorowych podstawowym elementem jest twór jednowymiarowy  linia
reprezentowana przez ciąg punktów
w szczególnych przypadkach modelu wektorowego nieregularnego linia może przedstawiać:
1. element zerowymiarowy, gdy długość linii wynosi zero, a ciąg punktów zawiera tylko jeden
punkt
2. element dwuwymiarowy, gdy ciąg punktów reprezentuje linię zamkniętą stanowiąca granicę
pewnego obszaru
Szczególnymi przypadkami modeli powierzchniowych są teselacje, które definiowane są jako
podział części płaszczyzny na elementarne obszary będące figurami ustalonego kształtu
Teselacja w powierzchni dwuwymiarowej może być więc porównywana do mozaiki, której
elementy pokrywają całkowicie dany obszar, nie nakładając się na siebie.
W testelacjach wyróżniamy teselacje regularne, które utworzone są z elementów w kształcie
kwadratu, trójkąta równobocznego lub sześciokąt foremny.
Z wymienionych modeli największe znaczenie mają modele wektorowe nieregularne  a oraz
modele rastrowe (czyli teselacje o elementach kwadratowych).
Modele wektorowe  charakteryzują się jawnym występowaniem współrzędnych punktów
opisujących poszczególne obiekty terenowe.
W modelu rastrowym dane posiadają postać rastrową. Element rastra jest najmniejszą rozróżnialną
jednostką powierzchniową, której położenie jest odpowiednio identyfikowane np. przez podanie
wiersza i kolumny w tablicy przyporządkowanej rastrowi.
Do elementów rastra przypisywane są również atrybuty.
Oba modele danych różnią się między sobą w sposób zasadniczy jednocześnie wzajemnie się
uzupełniają pod względem zakresu zastosowań.
Prosty model wektorowy  model ten stanowi bezpośrednie, numeryczne przedstawienie obiektów
świata rzeczywistego przez odpowiadającej im geometryczne obiekty modelu danych
przestrzennych.
Obiektami prostego modelu wektorowego są obiekty:
1. punktowe
2. liniowe
3. powierzchniowej
Położenie obiektów punktowych określa się przez współrzędne punktu lokalizującego dany obiekt.
Główną zaletą jest prostota i bezpośrednie obrazowanie obiektów terenowych przez przypisany ciąg
punktów.
Wady prostego modelu wektorowego ujawniają się szczególnie w aspekcie rozpatrywania obiektow
w ich wzajemnym powiązaniu przestrzennym (obiekty w modelu są wzajemnie niezależne)
Do istotnych wad należy zaliczyć:
1. współrzędne punktów wspólnych, należących do dwóch lub więcej obiektów, muszą być
zapisywane w każdym z nich, powstaje w sten sposób redundancja danych wiążąca się nie
tylko ze strata pamięci
W topologicznym modelu wektorowym wyodrębniania się try rodzaje elementów topologicznych:
1. zerowymiarowe  punkty węzłowe
2. jednowymiarowe  linie graniczne
3. trójwymiarowe  obszar
dla których można zapisać wszystkie wzajemne relacje
Elementy klasy wyższej budowane są zawsze z elementów klasy niższej.
Kierunek linii określone są przez podanie dla każdego węzła początkowego Wp oraz węzła
końcowego Wk.
Model rastrowy  wykorzystywany jest dla gromadzenia i przetwarzania danych pochodzących ze
skanowania, zdjęć lotniczych i satelitarnych oraz obrazów teledetekcyjnych
w modelu rastrowym dane o obiektach świata rzeczywistego przechowywane są w postaci
regularnych elementów powierzchniowych zwanych pikselami.
Obraz tworzony przez piksele nazywany jest rastrem
Położenie każdego piksela w rastrze jest identyfikowane przez podanie wiersza i kolumny w tablicy
dwuwymiarowej
y
ródła danych:
1. pomiary bezpośrednie  wysoka jakość ale ilość danych jest z reguły ograniczona do
niewielkich powierzchni terenu. Przykładowe z
ródło danych do automatycznej rejestracji to
system satelitarny.
2. teledetekcja/fotogrametria  pokrywa duże powierzchnie jednak dokładność zależy od
jakości fotografii i metody próbkowania.
3. Mapa analogowa  dostarczają danych dla dużych obszarów jednak ich precyzja jest niska
przy oprogramowaniach małoskalowych
Wykorzystanie istniejących baz danych
1. z
ródłem informacji geograficznej mogą być także zewnętrzne bazy danych, z których
przenosimy dane do systemu geoinformatycznego
2. integracja danych może wymagać ujednolicenia skali i odwzorowania kartograficznego, tak
więc dobry system geoinformatyczny powinien mieć funkcję przeliczania współrzędnych z
zachowaniem zadowalającej dokładności
3. w wielu krajach utworzono narodowe agencje kartograficzne, które zajmują się
opracowaniem cyfrowych map topograficznych
Pozyskiwanie danych:
1. poprzez wykorzystanie istniejących dokumentacji
2. poprzez wykorzystanie istniejących map numerycznych
3. poprzez bezpośrednie pomiary w terenie  klasyczne pomiary geodezyjne lub z
wykorzystaniem technologii satelitarnej
Pomiary terenowe:
1. w geodezji do określania położenia punktów służy pomiar kątów i odległości
2. pojawienie się urządzeń optoelektronicznych otworzyło nowe możliwości przetwarzanie
danych, które zapisane w terenie w postaci cyfrowej są wczytywane do systemu
geoinformatycznego w celu dalszego przetworzenia do postaci planu lub mapy
3. dane są wykorzystywane do aktualizacji planów wielkoskalowych o dużej szczegółowości,
natomiast do map topograficznych stosuje się raczej fotogramaterię
Pomiary terenowe:
Najczęściej mają charakter punktowy i są rejestrowane w postaci cyfrowej (lokalizacja miejsca
pomiaru, wartości zmierzonych parametrów, zwykle są zapisywane jako tablica bazy danych)
Próbkowanie danych pomiarów terenowych:
1. profilami
2. sieci regularne
3. progresywne
4. selektywnie
Próbkowanie regularne:
Może być wykorzystywane profilami lub regularnej siatce kwadratów.
Zaletą jest możliwość całkowitego zautomatyzowania pozyskiwania wysokości.
Wadami jest ograniczenie do terenów o małych zmianach wysokości
Liczba pozyskiwanych punktów jest nieadekwatna do terenu: na terenach płaskich zbyt duża i za
mała na terenach pofałdowanych
metoda generuje zbyt dużą liczbę punktów ponieważ gęstość siatki musi być mała, by uniknąć
dużych błędów
Próbkowanie progresywne:
Przy pozyskiwaniu wysokości dokonywana jest analiza i w zależności od zmian wysokości gęstość
próbkowania ulega zmianie.
Zaletą jest operowanie na mniejszej liczbie punktów przy wyższej dokładności.
Próbkowanie selektywne:
Pozyskuje się dodatkowo linie strukturalne.
W połączeniu z próbkowaniem progresywnym nosi nazwę próbkowania kompozytowego
Zaletą jest wyraz
ne poprawianie modelu terenu
Niedogodność stanowi konieczność interwencji operatora tak więc metoda jest jedynie częściowo
automatyczna.
Teledetekcja
To metoda zbierania, przetwarzania i analizy danych na temat powierzchni Ziemi lub innych ciał
niebieskich układu Słonecznego wykorzystująca pomiar promieniowania elektromagnetycznego,
pola grawitacyjnego, magnetycznego i fal akustycznych przez specjalną aparaturę naukową.
Wyniki pomiarów zapisywane są fotograficznie lub cyfrowo i przesyłane do stacji naziemnych,
gdzie poddaje się je opracowaniu komputerowemu.
Teledetekcja ma fundamentalne znaczenie dla prognozowania pogody, geologicznego wykrywania
złóż mineralnych i kopalin, itp.
Teledetekcja aktywna polega na rejestracji sygnałów i danych emitowanych przez z
ródło sztuczne
Pasywna odbiera sygnał (odbite) od z
ródeł naturalnych (np. słońce).
Sposoby pozyskiwania i zapisu obrazów stosowanych w fotogramaterii i teledetekcji
Urządzenia pasywne:
1. kamera analogowa
2. skaner optyczno-mechaniczny
3. skaner elektrooptyczny
4. kamera cyfrowa
Urządzenia aktywne:
1. radar boczny wybierania (SLAR)
2. skaner laserowy
LIDAR
SLAR
Pomiary satelitarnej W grupie systemów teledetekcji satelitarnej za najważniejsze uznaje się
systemy dostarczające obrazów teledetekcyjnych o rozdzielczości terenowej nie mniejszej niż 30m.
Warunki te spełniają obrazy pozyskiwane z systemów:
1. Landsat TM
2. SPOT o numerach 1 i 2  XS i Pan oraz z satelity SPOT 4
3. IRS
4. IKONOS
Pomiary lotnicze
Fotografia lotnicza jest najprostszą, najlepiej poznaną i najważniejszą techniką teledetekcji
Najważniejsze cechy:
1. wysoka rozróżnialność szczegółów terenowych
2. łatwość w tworzeniu modelu stereoskopowego i możliwość prowadzenia interpretacji na
modelu stereoskopowym
3. możliwość wykorzystywania dobrze poznanych metod fotogrametrycznych do odtwarzania
wymiarów obiektów terenowych
Rodzaje zdjęć lotniczych:
1. zdjęcia panchromatyczne
2. zdjęcia w barwach naturalnych
3. zdjęcia w barwach nienaturalnych, znane pod nazwą zdjęcia spektro strefowych i często
stosowane dla potrzeb inwentaryzacji obiektów o dużej przestrzennej
Zdjęcia lotnicze charakteryzują się zniekształceniami, wynikającymi z zastosowania obiektywu
optycznego, który tworzy obraz w rzucie środkowym, dlatego zanim będzie wykorzystane musi być
podane korekcji geometrycznej do postaci ortofotomapy a także dowiązane do współrzędnych.
Ortofotomapa  jest mapa uzyskana przez zmianę odwzorowania zdjęcia lotniczego do rzutu
równoległego, co likwiduje zniekształcenia wywołane rzez
bą i nachyleniem terenu.
Zdjęcia lotnicze jest obarczone zniekształceniami spowodowanymi kątem rejestracji, czy też
deniwelacjami
W odpowiednim procesie przetwarzania, takie zniekształcenia są eliminowane
Ortofotomapa w przeciwieństwie do zdjęcia lotniczego charakteryzuje się:
 rzutem ortogonalnym
 jednolitą skalą dla całej powierzchni terenu
Pomiary hydrograficzne
w ostatnich latach obserwujemy coraz większe zainteresowanie pozyskiwaniem