Teoria wychowania
10 paz
dziernika 2012
12:15
STRUKTURA NAUK O WYCHANIU - brak wykładu 24.10
Kubiak - Szymborska " podstawowe problemy wychowania"
A
obocki M. "teoria wychowania w zarysie"
Nowak M. "teorie i koncepcje wychowania"
B. Śliwerski. Pedagogika. Podręcznik akademicki TOM I, II, "pedagogika. Subdyscypliny i dziedziny wiedzy o
edukacji" , "program wychowawczy szkoły", "myśleć jak pedagog", "Teoretyczne i empiryczne podstawy
samowychowania"
Pedagogika - nauka o wychowaniu, dyscyplina nauki zajmująca się badaniem szeroko rozumianych procesów
edukacyjnych oraz uwarunkowań dyskursu edu5kacyjnego. Jest to wszechstronna nauka o całej rzeczywistości
wychowawczej, której istotę stanowi całożyciowy rozwój człowieka.
Edukacja - ogół oddziaływań międzygeneracyjnych służących formowaniu całokształtu zdolności życiowych
człowieka, czyniących z niego istotę dojrzałą, świadomie realizującą się, "zadomowioną" w danej kulturze,
zdolną do konstruktywnej krytyki i refleksyjnej afirmacji.
STRUKTURA NAUK O WYCHOWANIA:
1) Historia wychowania
2) Pedagogika ogólna
3) Dydaktyka
4) Teoria wychowania
5) Pedagogiki szczegółowe
" Pedagogika społeczna
" Pedagogika porównawcza
" Pedagogika specjalna
" Pedagogika dorosłych
" Pedagogika resocjalizacyjna itd..
Teoria wychowania - jedna z podstawowych dyscyplin pedagogicznych, której przedmiotem badań jest
usystematyzowana, spójna i uporządkowana wiedza o wychowaniu, jego celach, treściach, metodach,
formach, środkach i uwarunkowaniach. Podstawowa nauka pedagogiczna.
CELEM PRZEDMIOTU TEORIA WYCHOWANIA JEST:
1) Przedstawienie dylematów współczesnej teorii wychowania
2) Uwrażliwienie na probabilistyczne podstawy teorii
3) Kształtowanie umiejętności rozwiązywania problemów
WSPÓA
CZESNA TEORIA WYCHOWANIA:
1) Zawiera wiele różnych teorii, nurtów i ideologii wychowania
2) Dostarcza szereg modeli teoretycznych, opcji, argumentów, i sposobów myślenia o procesie
wychowania.
TEORIA WYCHOWANIA POWI
ZANA JEST Z :
1) Filozofią
" Teleologia wychowania ( nauka o stanowieniu celów)
" Aksjologia (nauka o wartościach)
" Antropologia filozoficzna ( dostarcza ważnych przesłanek dla zrozumienia kondycji współczesnego
człowieka)
2) Psychologią
Wykład 10.10 Strona 1
2) Psychologią
" Wiedza o funkcjonowaniu człowieka, o rozwoju jego psychiki, o strukturze osobowości i jej funkcjach
regulacyjnych.
3) Socjologią
" Wiedza o wpływie społecznym na rozwój jednostkowy, o mechanizmach socjalizacyjnych, o
funkcjonowaniu instytucji edukacyjnych i występujących w nich konfliktach społecznych.
4) Naukami biomedycznymi
" Znajomość prawidłowości rozwoju biologicznego człowieka ( standardy rozwojowe jego organizmu,
czynniki wspomagające wzrost biologiczny lub go utrudniający)
Dzięki wiedzy dostarczanej przez te dyscypliny można określić możliwości percepcyjne, wykonawcze, a nawet
twórcze wychowanka.
WPÓA
PRACA TEORII WYCHOWANIA W ZAKRESIE METOD BADAWCZYCH:
1) Z socjologii przejęła metodę sondażu
2) Z psychologii i nauk biomedycznych przejęła metodę eksperymentu
3) Z historii przyjęła metodę monograficzną
4) Z medycyny metodę indywidualnych przypadków - łączy to diagnozę naukową z programem terapii i
jego praktyczną realizacją.
Teoria wychowania powstała jako rezultat społecznego zapotrzebowania na wiedzę umożliwiającą racjonalne i
skuteczne programowanie i kierowanie procesem wychowania, realizowanym w ramach różnych instytucji i
środowisk tego typu, jak rodzina, szkoła, Kościół czy organizacje.
TEORIA WYCHOWANIA:
1) Wynik wielowiekowej obserwacji procesów wychowania, ich refleksyjnej analizy i badań
2) Rezultat twórczości intelektualnej wybitnych pedagogów i filozofów zajmujących się tą problematyką.
Obejmuje:
1) Teorię wychowania moralnego,
2) Społecznego
3) Obywatelskiego
4) Estetycznego
5) Zdrowotnego
6) Ekologicznego
7) Seksualnego
8) Religijnego
9) Technicznego
PRZEDMIOT BADAC
I REFLEKSJI TEORII WYCHOWANIA:
Świadome i celowe oddziaływanie wychowawcze na dzieci, młodzież i ludzi dorosłych przyjmując określoną
koncepcję natury człowieka, społeczeństwa, kultury i cywilizacji, uznające potrzebę uczenia i przeżywania oraz
twórczego realizowania wybranych systemów wartości.
ZADANIA TEORII WYCHOWANIA:
1) Dokonanie opisu, analizy i interpretacji procesu wychowania poprzez wyjaśnianie istniejących i
funkcjonujących w procesie wychowania celów, treści, form, metod, technik. Mechanizmów i
prawidłowości.
2) Dokonanie analizy doświadczenia wychowawczego historycznego i współczesnego
3) Poszukiwanie takich idei, wzorów rozwiązywania problemów wychowawczych i metod oddziaływania,
które nadal są aktualne, są funkcjonalne i przydatne do racjonalnego działania pedagogicznego.
TRZY SPOSOBY UPRAWIANIA TEORII WYCHOWANIA:
1) Refleksja poszukująca nad wychowaniem w oparciu o dotychczasowy zasób wiedzy pedagogicznej i
psychologicznej, systemy wartości i koncepcje człowieka powstałe na gruncie filozofii czy religii
2) Prowadzenie badań dotyczących procesu wychowania i jego uwarunkowań
3) Sięganie do własnych doświadczeń w pracy pedagogicznej, jak to czynili m.in. St. Szacki i J. Korczak
Wykład 10.10 Strona 2
TEORIA WYCHOWANIA A PEDAGOGIKA OGÓLNA
Stworzona na początku XIX w. przez J. F. Herbarta pedagogika jako nauka o wychowaniu nie wyeliminowała
wieloznaczności tego pojęcia.
Mimo uprawianej od dawna refleksji nad tożsamością pedagogiki ogólnej i teorii wychowania jako dziedziń
dyskursu edukacyjnego ich status nie jest przez pedagogów polskich definitywnie i jednoznacznie określony.
Koniec wieki XIX i wiek XX to czas rozwoju polskiej myśli pedagogicznej. Wielu pedagogów tworzyło w tym
czasie swoje koncepcje, pod wieloma względami opierali je na tradycji, a pod innymi wykraczali poza jej ramy.
Niektórzy uważali, ze nie należy oddzielać tych dwóch subdyscyplin - wręcz są tym samym np.. Według
Kazimierza Sośnickiego pedagogika ogólna to teoria wychowania, która ustala ideał wychowania i normy
postępowania umożliwiające jego skuteczną realizację.
Nazwa teoria wychowania jako odrębnej dyscypliny pedagogicznej pojawiła się dopiero w okresie
powojennym. Podejmowane przez nią problemy wcześniej leżały w gestii zainteresowań między innymi
pedagogiki ogólnej.
Teoria wychowania przeszła ewolucję od stanu podporządkowania pedagogice ogólnej po równoprawny jej
status naukowy.
Do 1945 1946-1989 1990-1995 Od 1995
Intensywny Powstanie i Rewitalizacja Równoważny rozwój pedagogiki ogólnej i
rozwój dominacja pedagogiki teorii wychowania oraz pojawienie się badań
Pedagogiki W toku rozwoju i ogólnej zanik w zakresie metapedagogiki i metateorii
ogólnej dyferencjacji nauk teorii wychowania wychowania. Orientacja na integrację wiedzy
Jako pedagogicznych teorii o wychowaniu
pedagogiki wychowania
teoretycznej
Wykład 10.10 Strona 3