PRZEDMIOT do wyboru nr 2b: Historia doktryn politycznych
Rodzaj przedmiotu Kształcenie specjalnościowe/AP
Poziom studiów Studia pierwszego stopnia
Kierunek
Bezpieczeństwo wewnętrzne
dyplomowania
System studiów stacjonarny niestacjonarny
Całkowita liczba
30 18
godzin
Semestr zajęć Trzeci trzeci
Forma zajęć*) W Ć L, K, S W Ć L, K, S
Liczba godzin 30 18
Punkty ECTS 3 2
*) W  wykład, Ć  ćwiczenia, L  lektorat, K  konsultacje, S - seminarium
I. Założenia i cele:
Celem wykładu jest przekazanie studentom usystematyzowanej i uporządkowanej
chronologicznie wiedzy z dziejów europejskiej refleksji na temat państwa i prawa.
II. Treści kształcenia
1. Wprowadzenie do tematyki: przedmiot i metoda badawcza. Rozróżnienie pojęć: idea,
doktryna, ideologia polityczna. Kryteria typologii doktryn: prawicowe-lewicowe,
rewolucyjne-ewolucyjne. Klasyczne ujęcia antyku w zakresie rozważań nad demokracją,
państwem idealnym i dobrem wspólnym: Platon, Arystoteles, sofiści i stoicy. Idee demokracji
ateńskiej.
2. Myśl polityczna średniowiecza  spory o zakres i podmiot władzy. Św. Tomasz z Akwinu o
wolności, własności, państwie i prawie.
3. Realizm polityczny i problem suwerenności państwa w doktrynach Renesansu.
4. Znaczenie konstrukcji prawno naturalnych i koncepcji umowy społecznej z XVII i XVIII
wieku dla rozumienia państwa, prawa i praw podmiotowych. Rozwój teorii praw
podmiotowych u Grocjusza, Hobbesa i Locke a. Jednostka i pojmowanie jej wolności u
Locke a, Rousseau , w Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela z 1789 r. Amerykańskie
tradycje republikanizmu.
5. Współczesne ujęcia państwa, prawa i praw jednostki w najważniejszych nurtach doktryn
politycznych: liberalizmu, konserwatyzmu, socjalizmu, socjaldemokracji i w nauczaniu
społecznym Kościoła katolickiego.
1
6. Nacjonalizm, faszyzm, nazizm jako przykłady doktryn holistycznych i
antyindywidualistycznych. Totalitaryzm.
7. Podstawowe różnice w rozumieniu prawa w tradycji europejskiej: prawo natury i prawa
naturalne, prawo pozytywne. Klasyczny pozytywizm prawniczy: John Austin, C.Schmitt,
H.Kelsen. Realizm prawniczy. Krytyka pozytywizmu w Radbrucha, Fullera i Finnisa.
H.L.Hart i jego pozytywizm.
8. Zagadnienie sprawiedliwości w rozmaitych doktrynach politycznych: J.Rawls, J.Habermas,
F.A. Hayek.
9. Warianty demokracji w doktrynie liberalnej, republikańskiej, komunitariańskiej.
10. Kondycja ideowa społeczeństwa polskiego: popularność i akceptacja poszczególnych
doktryn i ich zasadniczych elementów.
III. Efekty kształcenia  umiejętności i kompetencje:
Z przeprowadzonych zajęć student ma wynieść podstawową wiedzę o przedmiocie oraz
rozumienie przyczyn i kierunków zmian zachodzących w naszej państwowości i prawie polskim.
W trakcie prowadzonych ćwiczeń duże znaczenie ma indywidualna aktywność studentów. W
ramach grupy każdy student może wybrać jeden z zaproponowanych przez wykładowcę
szczegółowych tematów, który nie tylko przedstawi na piśmie, ale również omówi przed całą
grupą (czas: 5  10 minut, w zależności od tematu) . Zalecana jest też dyskusja nad
wygłoszonym referatem.
IV. Treści programowe, które student powinien opanować przed przystąpieniem do
studiowania przedmiotu:
Znajomość materiału przewidziana programem szkoły średniej oraz tokiem studiów.
V. Warunki i sposób zaliczenia
Zaliczenie na ocenę
VI. Literatura podstawowa:
1. K.Chojnicka, H.Olszewski, Historia doktryn politycznych i prawnych. Podręcznik
akademicki, Ars boni et aequi, Poznań, najnowsze wydanie.
2. H.Izdebski, Historia myśli politycznej i prawnej;
3. A.Sylwestrzak, Historia doktryn polityczno-prawnych.
VII. Literatura uzupełniająca:
1. J.Justyński, Historia doktryn polityczno-prawnych;
2. S.Filipowicz, Historia myśli polityczno-prawnej; Słownik historii doktryn politycznych,
Wydawnictwo Sejmowe; Leksykon myślicieli politycznych i prawnych, Wyd. C. H. Beck