Leasing
Leasing jest formą pozyskiwania aktywów trwałych na podstawie długoterminowej umowy,
w której finansujący zobowiązuje się, za określoną opłatą, oddać do dyspozycji  przekazać
prawo do użytkowania aktywu, w uzgodnionym okresie - korzystającemu dany przedmiot
umowy, w zamian za ustalone płatności.
Jest to forma kredytu rzeczowego, która polega na okresowym korzystaniu z dobra lub prawa
majątkowego, za stosowną opłatą bez konieczności ich zakupu.
Stronami umowy leasingowej są wyspecjalizowane podmioty  banki, firmy ubezpieczeniowe
- oraz użytkownicy.
Przedmiotem umowy są aktywa trwałe  nieruchomości, ruchomości i prawa majątkowe
(licencje, patenty, know-how).
Finansujący pełni rolę banku, a korzystający  kredytobiorcy.
Korzystanie z aktywu obciążone jest wynagrodzeniem, płaconym przez dzierżawcę
właścicielowi oraz kosztami eksploatacji aktywu.
Płatności leasingowe zapewniają dawcy zwrot wartości wydzierżawianego aktywu oraz
odsetki od pożyczonego kapitału (są one wyrazem stopy zwrotu kapitału zaangażowanego w
działalność leasingową).
Leasing finansowy polega na przekazaniu leasingobiorcy w zasadzie całego ryzyka i
wszystkich korzyści związanych z prawem własności do wydzierżawionego ŚT.
Środki trwałe oraz wartości niematerialnych i prawnych oddane do używania na podstawie
umowy najmu, dzierżawy lub leasingu zalicza się do aktywów trwałych jednej ze stron
umowy, zgodnie z warunkami określonymi w art.3 ust. 4. ustawy o rachunkowości
Jeżeli jednostka przyjęła do używania obce środki trwałe lub wartości niematerialne i
prawne na mocy umowy, zgodnie z którą "finansujący", oddaje "korzystającemu", środki
trwałe lub wartości niematerialne i prawne do odpłatnego używania lub również pobierania
pożytków na czas oznaczony, środki te i wartości zalicza się do aktywów trwałych
korzystającego, jeżeli umowa spełnia co najmniej jeden z następujących warunków:
1) przenosi własność jej przedmiotu na korzystającego po zakończeniu okresu, na który
została zawarta,
2) zawiera prawo do nabycia jej przedmiotu przez korzystającego, po zakończeniu okresu, na
jaki została zawarta, po cenie niższej od wartości rynkowej z dnia nabycia,
3) okres, na jaki została zawarta, odpowiada w przeważającej części przewidywanemu
okresowi ekonomicznej użyteczności środka trwałego lub prawa majątkowego, przy
czym nie może być on krótszy niż 3/4 tego okresu. Prawo własności przedmiotu umowy
może być, po okresie, na jaki umowa została zawarta, przeniesione na korzystającego,
4) suma opłat, pomniejszonych o dyskonto, ustalona w dniu zawarcia umowy i przypadająca
do zapłaty w okresie jej obowiązywania, przekracza 90% wartości rynkowej przedmiotu
umowy na ten dzień. W sumie opłat uwzględnia się wartość końcową przedmiotu
umowy, którą korzystający zobowiązuje się zapłacić za przeniesienie na niego własności
tego przedmiotu. Do sumy opłat nie zalicza się płatności na rzecz finansującego za
świadczenia dodatkowe, podatków oraz składek na ubezpieczenie tego przedmiotu, jeżeli
korzystający pokrywa je niezależnie od opłat za używanie,
5) zawiera przyrzeczenie finansującego do zawarcia z korzystającym kolejnej umowy o
oddanie w odpłatne używanie tego samego przedmiotu lub przedłużenia umowy
dotychczasowej, na warunkach korzystniejszych od przewidzianych w dotychczasowej
umowie,
6) przewiduje możliwość jej wypowiedzenia, z zastrzeżeniem, że wszelkie powstałe z tego
tytułu koszty i straty poniesione przez finansującego pokrywa korzystający,
7) przedmiot umowy został dostosowany do indywidualnych potrzeb korzystającego. Może
on być używany wyłącznie przez korzystającego, bez wprowadzania w nim istotnych
zmian.
W przypadku spełnienia co najmniej jednego z warunków określonych powyżej, oddane do
używania korzystającemu środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne zalicza się u
finansującego do aktywów finansowych jako inne długoterminowe lub krótkoterminowe
aktywa.
W przypadku gdy roczne sprawozdanie finansowe korzystającego nie podlega obowiązkowi
badania i ogłaszania w myśl art. 64 ust. 1, to może on dokonywać kwalifikacji umów według
zasad określonych w przepisach podatkowych i nie zaliczać do aktywów finansowych.
Jeżeli powyższe warunki zostaną spełnione, to dla celów rachunkowych umowę leasingu
kwalifikuje się do umowy leasingu finansowego.
Natomiast według art. 17 f ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, leasing
finansowy występuje, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:
1) umowa leasingu została zawarta na czas oznaczony,
2) suma ustalonych w umowie leasingu opłat, pomniejszona o należny podatek od towarów i
usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości
niematerialnych i prawnych,
3) umowa zawiera postanowienie, że odpisów amortyzacyjnych w podstawowym okresie
umowy leasingu dokonuje korzystający.
Jeżeli dla celów podatkowych i rachunkowych umowa spełnia warunki umowy leasingu
finansowego, wówczas kosztami uzyskania przychodów są dla korzystającego odpisy
amortyzacyjne, część rat przekraczająca wartość kapitałową rzeczy, koszty eksploatacyjne,
prowizje i opłaty manipulacyjne. Natomiast opłaty w części stanowiącej spłatę wartości
początkowej środków trwałych nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.
W świetle ustawy o VAT umowa leasingu finansowego traktowana jest jak dostawa towarów.
Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak
właściciel, w tym również, zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, wydanie towarów na
podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze
zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli
umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z
chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione. Zgodnie z art. 7 ust. 9
ustawy o VAT, przez umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub inne umowy o podobnym
charakterze rozumie się:
umowy w wyniku których, zgodnie z przepisami o podatku dochodowym, odpisów
amortyzacyjnych dokonuje korzystający oraz
umowy leasingu w rozumieniu tych przepisów, których przedmiotami są grunty.
Ponieważ leasingodawca wydając korzystającemu środek trwały w ramach zawartej umowy
leasingu finansowego wykonuje czynność będącą u niego odpłatną dostawą towarów, jest on
zobowiązany tę czynność opodatkować i wystawić fakturę VAT. Podstawą opodatkowania
jest w tym przypadku cała wartość opłat leasingowych (część kapitałowa i odsetkowa).
Charakterystyka leasingu
Leasing finansowy Leasing operacyjny
Transfer praw własności do aktywu Właściciel może w czasie trwania
Umowa zawierana na długi czas ekonomicznego życia aktywu zawierać wiele
Wysoka wartość przedmiotu umowy umów i nie przekazuje praw własności
Umowa zawarta na krótki czas
a) umowa pozwala dzierżawcy (korzystającemu)
objecie ewidencją księgową aktywu ponosi koszty opłat leasingowych (rat l.),
opłatę manipulacyjna, wstępną
amortyzacja
wliczane w koszty działalności
przekazywanie dawcy rat płatności
aktywo wprowadza się do ewidencji
może przejąć na własność
pozabilansowej
b) umowa pozwala wydzierżawiającemu (finansującemu)
wyksięgować z ewidencji wartość jest właścicielem aktywu i wykazuje do
aktywu w bilansie
otrzymać wynagrodzenie (rata l.) Amortyzuje
przekazać dzierżawcy aktywo na Otrzymuje wynagrodzenie za usługę w
własność po zakończeniu umowy postaci rat leasingowych
W przypadku umowy spełniającej warunki l.f., korzystający ma prawo zaliczyć do kosztów
uzyskania przychodów część odsetkową opłat leasingowych. W związku z tym podstawowym
elementem wartości początkowej środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej
będzie suma kapitałowych rat leasingowych wraz z ewentualną dopłatą wynikającą z
opcji zakupu. Ponadto na wartość początkową mogą się złożyć również inne wydatki, np.:
koszty transportu, montażu, uruchomienia programów oraz systemów komputerowych.
W wartości początkowej nie można natomiast uwzględniać odsetkowej części rat
leasingowych, które bezpośrednio zaliczane są w koszty uzyskania przychodów.
Przykład:
4 marca 2005 r. przedsiębiorca przyjął w leasing obrabiarkę do metali (grupa 4 KŚT). W tym
samym miesiącu oddał ją do używania i wprowadził do ewidencji środków trwałych.
Korzystający ma prawo zakupu przedmiotu leasingu po wygaśnięciu umowy, tj. po 3 marca
2010 r.
Roczna stawka amortyzacyjna określona w Wykazie dla tego środka trwałego wynosi 14%.
Ponadto z treści umowy wynika:
wartość (netto) przedmiotu leasingu 200.000 zł,
opłaty manipulacyjne 5.000 zł,
opłata wstępna, na którą składa się:
" część kapitałowa 40.000 zł,
" część odsetkowa 2.400 zł,
opłaty leasingowe (60 rat), przy czym każda składa się z:
" części kapitałowej 2.500 zł,
" części odsetkowej 175 zł,
kaucja gwarancyjna 30.000 zł,
cena zakupu przedmiotu leasingu 10.000 zł.
Dodatkowo przedsiębiorca poniósł wydatek w kwocie 1.500 zł związany z montażem
obrabiarki.
Na wartość początkową środka trwałego w kwocie 201.500 zł składają się:
część kapitałowa opłaty wstępnej 40.000 zł,
suma części kapitałowych opłat leasingowych (2.500 zł x 60 rat) 150.000 zł,
cena zakupu 10.000 zł,
koszt montażu 1.500 zł.
Schemat ewidencji leasingu operacyjnego
Księgi finansującego
Środki trwałe Środki trwałe w leasingu Odpisy umorzeniowe ŚT Amortyzacja
4 1 4 2
1 2
Ewidencja analityczna
Przychody ze
Przychody ze
Rozrachunki leasingowe
sprzedaży usług
sprzedaży usług
3 a 3 a, b
1. Przekazanie ŚT, zapis w analityce
2. Naliczona amortyzacja
3. Fa wystawiona dla korzystającego
Rozrachunki z tyt. VAT
a) netto
3 b b) Vat
4. Zakończenie umowy, zmiana
zapisu w ewidencji szczegółowej
Księgi korzystającego
Ewidencja pozabilansowa
Rachunek bankowy Pozostałe koszty rodzajowe
Środki trwałe dzierżawione
3 2 a
1 4
Zobowiązania Rozliczenie zakupu Rozrachunki z tyt. Vat
leasingowe
2 a, b 2 a, b 2 b
3 2 a, b
1. Przyjęto środek trwały, zapis pozabilansowy
2. Otrzymano Fa od finansującego
a) wartość netto  bieżąca rata
b) Vat
3. Spłata zobowiązania
4. Wyksięgowanie wartości aktywu z ewidencji pozabilansowej
LEASING FINANSOWY
Ewidencja u finansującego
Rachunek
Należności
bankowy
Środki trwałe
leasingowe (DAF)
1 a 1a 2 2
1 b
1 c
Rozliczenia
Przychody międzyokresowe
finansowe przychodów
3 3 1 b
Ewidencja pozabilansowa
Rozrachunki z
tyt. VAT Środki trwałe
przekazane w leasingu
1 c,
finansowym
B
1 a A
Przychody ze
sprzedaży
B B
1. Przekazanie środka trwałego korzystającemu
a) Wartość wydzierżawionego aktywu, kredytu rzeczowego
b) Globalna kwota odsetek
c) Vat od a) i b)
2. Otrzymano bieżącą ratę płatności leasingowych
3. Przeksięgowanie części czynszu- oprocentowania kredytu
Po zakończeniu umowy
A  przyjecie środka trwałego przez biorcę
B  sprzedaż środka trwałego (Fa)
C  przyjęcie środka trwałego od biorcy:
C1  całkowicie zamortyzowanego : Ma OUŚT, Wn ŚT (Wp = amortyzacji)
C2  ma znaczną wartość: Ma OUŚT, Wn ŚT (Wpbrutto), Ma Należności (netto)
LEASING FINANSOWY
Ewidencja u korzystającego
Rozliczenie zakupu
Środki trwałe
Pozostałe rozrachunki
1 a
4 1 a, b, c 1a 1 a C1
B1
B 1 b 1 b
1 c 1 c
Ewidencja analityczna
Rachunek
B B1, 2
bankowy
Środki trwałe przyjęte
w leasingu finansowym
4
1 a
A
OUŚT Amortyzacja
Rozliczenia
Koszty
międzyokresowe
finansowe
C1 2 2
kosztów
3
1 b 3
Rozrachunki z
tyt. VAT
1 c,
B2
1. Otrzymano środek trwały od finansującego, Fa, protokół przyjęcia
a) Wartość wydzierżawionego aktywu, kredytu rzeczowego
b) Globalna kwota odsetek
c) Vat od a) i b)
2. Bieżąca amortyzacja
3. Bieżące oprocentowanie
4. Rata płatności leasingowych
Po zakończeniu umowy
A  przyjecie środka trwałego przez biorcę  zapis na dwóch kontach analitycznych
B  zakup środka trwałego (Fa)
C  przekazanie środka trwałego właścicielowi:
C1  całkowicie zamortyzowanego : Wn OUŚT, Ma ŚT
C2  ma znaczną wartość: Wn OUŚT, Ma ŚT, Wn Zobowiązania
Ewidencja umowy zakwalifikowanej dla celów rachunkowych i podatkowych do umowy
leasingu finansowego może przebiegać następująco:
1. Przyjęcie środków trwałych będących przedmiotem umowy leasingu - wartość netto:
- Wn konto 01 "Środki trwałe",
- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki"
(w analityce: Rozliczenie przedmiotu leasingu).
2. Faktura VAT otrzymana od leasingodawcy: wartość zobowiązania
- Wn konto 30 "Rozliczenie zakupu",
- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki"
(w analityce: Rozrachunki z leasingodawcą z tytułu opłat leasingowych),
b) VAT naliczony
- Wn konto 22 "VAT naliczony i jego rozliczenie" lub 01 "Środki trwałe" - jeżeli nie
podlega odliczeniu,
- Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu",
c) wartość netto
- Wn konto 24 Pozostałe rozrachunki"
(w analityce: Rozrachunki z leasingodawcą z tytułu opłat leasingowych),
- Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu".
3. Raty leasingowe:
a) część kapitałowa
- Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki"
(w analityce: Rozliczenie przedmiotu leasingu),
b) część odsetkowa
- Wn konto 75-1 "Koszty finansowe",
c) część kapitałowa + część odsetkowa
- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki"
(w analityce: Rozrachunki z leasingodawcą z tytułu opłat leasingowych).
4. Odpisy amortyzacyjne:
- Wn konto 40 "Koszty według rodzajów" lub konto zespołu 5
(w analityce: Amortyzacja),
- Ma konto 07 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych".
Przykład Założenia:
Spółka z o.o. zawarła umowę leasingu, której przedmiotem jest aparatura medyczna. Umowa
została zawarta na czas oznaczony (2 lata) i zawiera postanowienie, że odpisów
amortyzacyjnych dokonuje korzystający. Spółka otrzymała fakturę na kwotę brutto: 16.600 zł,
w tym podatek VAT (7%): 1.086 zł, która obejmuje:
- część kapitałową: 14.002 zł,
- część odsetkową: 1.512 zł,
- podatek VAT: 1.086 zł.
Zgodnie z warunkami umowy opłata wstępna obejmuje spłatę kapitału w kwocie netto: 1.396
zł i podatek VAT w całości: 1.086 zł. Kolejne raty miesięczne wynoszą po 588 zł, w tym rata
kapitałowa: 525 zł i rata odsetkowa: 63 zł. Podatek VAT naliczony nie podlega odliczeniu.
Spółka przyjęła 14% stawkę amortyzacji. Spółka nie stosuje konta 30 "Rozliczenie zakupu".
Dla uproszczenia przyjęto dane w pełnych złotych.
Dekretacja:
1. OT - przyjęcia środka trwałego do używania: 14.002 zł
Wn konto 01 "Środki trwałe", Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki"
(w analityce: Rozliczenie przedmiotu leasingu).
2. Faktura VAT (spółka księguje tylko VAT) - podatek nie podlega odliczeniu -
zwiększa wartość środka trwałego:1.086 zł
Wn konto 01 "Środki trwałe", Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki"
(w analityce: Rozrachunki z leasingodawcą z tytułu opłat leasingowych).
3. WB - wpłata pierwszej opłaty (i następnych):
a) spłata części kapitałowej: 1.396 zł Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki"
(w analityce: Rozliczenie przedmiotu leasingu),
b) wpłata podatku VAT: 1.086 zł Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki"
(w analityce: Rozrachunki z leasingodawcą z tytułu opłat leasingowych),
c) ogółem wartość przelewu: 2.482 zł Ma konto 13 "Rachunek bieżący".
4. PK - miesięczny odpis amortyzacyjny: (15.088 zł x 14%) : 12 m-cy= 176 zł
Wn konto 40 "Koszty według rodzajów" lub konto zespołu 5
(w analityce: Amortyzacja),
Ma konto 07 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych".
5. WB - wpłata raty: 588 zł
Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki"
(w analityce: Rozrachunki z leasingodawcą z tytułu opłat leasingowych),
Ma konto 13 "Rachunek bieżący".
Rozliczenie wpłaconej raty:
a) rata kapitałowa: 525 zł
Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki"
(w analityce: Rozliczenie przedmiotu leasingu),
b) rata odsetkowa: 63 zł
Wn konto 75-1 "Koszty finansowe",
c) ogółem wpłacona rata: 588 zł
- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki"
(w analityce: Rozrachunki z leasingodawcą z tytułu opłat leasingowych).
Ewidencja środków trwałych
Amortyzacja
Środki trwałe w budowie Środki trwałe Odpisy umorzeniowe ŚT
1 7 8
Pozostałe koszty
operacyjne
Pozostałe rozrachunki Rozliczenie zakupu
2 7
Rozliczenia międzyokresowe przychodów
Kapitał z aktualizacji
wyceny ŚT
3
9
Pozostałe rozrachunki
4
Rozliczenie niedoborów
i szkód
Rozliczenie nadwyżek
10
5
Kapitał z aktualizacji
wyceny ŚT
6
Dowody księgowe
zwiększające stan i wartość: OT, protokoły odbioru, umowa darowizny, umowa spółki, Pk
zmniejszające stan i wartość: LT, protokoły, umowa spółki, Pk
1. Przyjęcie ŚT do używania, wytworzonego we własnym zakresie, zwiększenie wartości na skutek
ulepszenia
2. Zakup ŚT, który nie wymaga montażu i przyjęcie w leasingu finansowym
3. Otrzymanie w formie darowizny (wartość rynkowa)
4. Otrzymanie w formie aportu (wartość rynkowa)
5. Ujawnienie nadwyżki inwentaryzacyjnej
6. Zwiększenie wartości na skutek aktualizacji zgodnie z przepisami prawa
7. Postawienie w stan likwidacji, spisanie na skutek sprzedaży, przekazania w formie darowizny i aportu
8. Utrata wartości na skutek zużycia zaliczana w koszty działalności zwykłej operacyjnej
9. Rozliczenie kapitału w związku z trwałą utratą wartości
10. Ujawnienie niedoboru na skutek przeprowadzonej inwentaryzacji