LABORATORIUM NR 2
TEMAT: Digitalizacja fragmentu mapy 1:500 (sytuacja) przy pomocy programu
GeoMedia. Stworzenie i wypełnienie opisowej bazy danych do graficznych ele-
mentów mapy.
CEL: Nauka tworzenia klas, definiowanie ich atrybutów oraz nanoszenie ich na podkład rastrowy
(fragment mapy w skali 1:500)
W ćwiczeniu zdefiniujemy i utworzymy 3 klasy. Będą to klasy o nazwach:  drogi ,  budynki
oraz  drzewa . Aby zrealizować cel ćwiczenia uruchom program GeoMeddia i postępuj wg poda-
nych niżej punktów.
1. Otwórz przestrzeń roboczą nauka2.gws (lokalizacja: d:\GeoWorkspaces)
Przestrzeń ta jest połączona z geohurtownią sekcje.mdb (d:\Warehouses\bemraster). Jest tu
skalibrowany (wg lokalnego układu współrzędnych Warszawa25) raster 13S1W4s.tif . Na podsta-
wie tego fragmentu będziemy przeprowadzać digitalizację.
Zanim przejdziesz dalej zapisz przestrzeń roboczą pod własną nazwą do swojego katalogu.
Będzie to plik z rozszerzeniem .gws. W tym pliku nie ma danych, a jedynie informacja, z jakimi
bazami się dany projekt łączy i jak dane mają być wyświetlane.
2. Utwórz własną geohurtownię (bazę danych).
W pasku poleceń kliknij lewym klawiszem myszki na polecenie Warehouse i wybierz po-
lecenie New Warehouse
W pierwszym oknie dialogowym należy wybrać wersję bazy danych jaką utworzysz. Mo-
żesz wybrać nowszą Access2000.mdb lub starszą normal.mdb. Jeżeli wybrałeś wersję i w oknie
Nazwa pliku jest normal.mdb lub Access2000.mdb i Typ pliku: Access Template oraz zakreślony
1
jest Open as: Document (tak jak na powyższym rysunku) kliknij New, a przejdziesz do kolejnego
okna dialogowego.
Wybierz teraz odpowiednią ścieżkę do-
stępu (własny katalog), a w Nazwie pliku
wpisz nazwę swojej geohurtowni (bazy da-
nych) przykładowo JacekB i kliknij Zapisz.
Utworzyłeś nową geohurtownię standardową
do odczytu/zapisu o nazwie JacekB.mdb. Zo-
stała ona zapisana na dysku w katalogu wy-
branym przez ciebie. Wszystkie elementy i
działania, które będziesz wykonywał(a) będą
zapisywane do tej geohurtowni. Wszystkie dane niezbędne do odtworzenia twojej pracy na
dowolnym komputerze będą w tym pliku.
3. Utwórz klasę  drogi w swojej geohurtowni i podaj jej atrybuty.
Przyciśnij Feature Class Definition& z paska poleceń. Otworzy się okno dialogowe Feature Class
Definition
Najedz
myszką na nazwę swojej geohurtowni i przyciśnij raz. Zaznaczysz ją jako docelową. Wy-
bierz przycisk New...Nowa klasa zostanie zapisana do twojej geohurtowni. W oknie dialogowym New 
FeatureClass1 wejdz
(jeśli nie jesteś) do zakładki General. W okienku Name wpisz  drogi , a z paska
rozwijalnego Geometry Type wybierz Compound. Przejdz
do zakładki Attributes. W kolumnie Name
wpisz  nazwa w pierwszym wierszu i  rodzaj_nawierzchni w drugim. Są to cechy charakterystyczne
klasy drogi. Tworzymy bazę danych dotyczącą danej drogi. Jako kolejny atrybut można dopisać
2
numer_drogi itp. W ćwiczeniu wystarczy podać tylko dwa atrybuty. Zwróć uwagę czy w kolumnie Data
Type rodzaj danych jest opisowy czyli czy jest wybrane Character
Jeśli wszystko jest tak jak na powyższych rysunkach przyciśnij OK. program zapyta Cię o klucz
podstawowy. Można samemu przydzielić takowy, ale bezpieczniej jest powierzyć tę czynność
programowi.
Wybierz Nie, program automatycznie przydzieli ten klucz.
4. Utwórz klasę  budynki w swojej geohurtowni i podaj jej atrybuty.
Nie wychodząc z okna komunikacyjnego Feature Class Definition dodaj do swojej geohurtowni
nową klasę
przyciśnij New. W zakładce General. W okienku Name wpisz  budynki , a z paska rozwijalnego
Geometry Type wybierz Area. Przejdz
do zakładki Attributes.
3
w pierwszym wierszu w kolumnie Name wpisz  Ilość_kondygnacji , a w kolumnie Data Type przyci-
śnij pasek rozwijalny i wybierz z niego Number. Przejdz
do drugiego wiersza. W kolumnie Name
wpisz  numer_budynku , a w kolumnie Data Type podobnie jak wyżej zmień typ danych na liczbowy
(Number). W czwartym wierszu wpisz  podpiwniczenie , a typ danych opisowy (Character).Utwórz
pole  wartość , a w kolumnie Data type zmień typ danych na walutowy (Currency). Jako ostatni
atrybut tej klasy wpisz  materiał_budynku i typ danych wybierz Character (opisowy). Jeśli twoje
okna dialogowe wyglądają podobnie, jak na powyższym rysunku, przyciśnij OK.
Program, podobnie jak przy tworzeniu klasy  drogi , zapyta Cię o główny klucz
wybierz Nie, program automatycznie przydzieli ten klucz.
Utworzyłeś(aś) nową klasę w swojej gephurtowni  budynki. GRATULUJE.
5. Utwórz klasę  drzewa w swojej geohurtowni i podaj jej atrybuty.
Nie wychodząc z okna komunikacyjnego Feature Class
Definition dodaj do swojej geohurtowni jeszcze jedną
klasę. Przyciśnij New. W zakładce General. W okienku
Name wpisz  drzewa , a z paska rozwijalnego Geometry
Type wybierz Point. Przejdz
do zakładki Attributes.
4
W kolumnie Name wpisz  rodzaj pierwszym i  wysokość w drugim wierszu. Typ danych pierwsze-
go atrybutu opisowy, a drugiego liczbowy. Wybierz OK. i podobnie jak w dwóch pierwszych klasach
na pytanie o klucz odpowiedz Nie. Utworzyłeś(łaś) trzy klasy za pomocą których będziesz rysować te
elementy i wprowadzać informacje o nich. Jeśli wszystko zrobiłeś(łaś) prawidłowo twoje okienko
dialogowe Feature Class Definition powinno wyglądać następująco
Przy pomocy klawiszy po prawej stronie możesz dodać nową klasę, usunąć lub edytować już istnieją-
cą i zmieniać jej atrybuty. Przyciśnij klawisz Close.
6. Wrysuj podane klasy i opisz je na podstawie informacji zawartych na rastrze. Raster wykorzystujemy
jako podkład graficzny i jedno ze z
ródeł informacji dotyczących wrysowywanych elementów tereno-
wych.
Powiększ lewy dolny róg widocznego rastra, do takiej wielkości, że będzie możliwe odczyta-
nie informacji zawartych na podkładzie  nazw ulic, materiału z jakiego zostały wykonane, liczb:
numerów budynków, ilości kondygnacji, punktów wysokościowych terenu itp.
a) wrysuj ulice Raginisa i wprowadz
dane dotyczące tej ulicy.
Z lewego paska narzędzi wybierz ikonę Insert Feature  pierwsza z góry lub z paska poleceń
wybierz Insert, a następnie Feature... otworzy się dodatkowy pasek narzędzi
5
 z paska rozwijalnego okienka Select Feature Class wybierz klasę  drogi
Sprawdz
, czy polecenie Displey Properties Dialog For New
Features jest włączony , jeżeli nie to włącz.
Spowoduje to automatyczne uzupełnianie bazy danych po wry-
sowaniu elementu klasy. Włącz również End of line
Snap(raster) , spowoduje to automa-
tyczne wyszukiwanie końca linii na podkładzie rastrowym w
okolicy kursora myszki. Kursor zmienił się na krzyżyk z ma-
łym okręgiem w centrum, co oznacza, że jesteśmy w trybie
pracy (możemy wprowadzać elementy cyfrowego obrazu). Na-
leży odnalez
ć ulice Raginisa. Przy pomocy poleceń Zoom In, Zoom Out, oraz Pan
należy odnalez
ć początek tej ulicy.
Jeśli najedziesz kursorem na miejsce, które pokazuje powyższy rysunek kursor zmieni się na krzy-
żyk z odcinkiem zakończonym kropką. Wtedy raz przyciśnij lewy klawisz myszki. Zaznaczyłeś
pierwszy punkt ulicy poprowadz
kursor myszki w górę. Tam gdzie znajduje się kursor jest prowa-
dzona jasnoniebieska linia zaczynająca się w miejscu gdzie zaznaczyłeś pierwszy punkt. Prowadz

tak linię, aby pokrywała się z linią na podkładzie. W okolicy zakrętu postaw drugi punkt klikając
tylko raz lewym klawiszem myszki (szybkie dwukrotne przyciśnięcie lewego klawisza spowoduje
6
zakończenie wrysowywania figury). Najedz
na pasek narzędzi i wybierz polecenie Pan ,
aby przesunąć widoczny obraz do końca zawartej na rastrze części ulicy Raginisa. Aby nie wycho-
dzić z trybu wprowadzania danych należy rezygnować z narzędzi poprzez Esc.
Wstaw kolejne punkty wg kolejności jak
pokazują narysowane strzałki na rysunku
2
obok. Następne punkty należy postawić
1
logicznie wzdłuż drogi, aż dojdziemy do
punktu pierwszego. Gdy najedziemy na ten
punkt i przyciśniemy lewy klawisz myszki
3
zakończysz rysować i pokaże się okno
dialogowe drogi Properties
4
W nazwie wpisz  Raginisa , bo taka jest nazwa tej uli-
cy. Natomiast w wierszu rodzaj_nawierzchni:  asfalt .
Po wpisaniu tych informacji zaakceptuj przyciskając
OK. Wprowadziłeś pierwszy element do klasy drogi.
Podobnie postępując wprowadz
inne ulice i drogi beto-
nowe jakie zawarte są na tym podkładzie. Jeśli droga
nie ma nazwy w miejscu gdzie należy wprowadzić tą
informacje pozostaw puste miejsce.
Widzimy na ekranie mapy tylko te elementy, które
są w legendzie. Aby w oknie mapy zobaczyć poszcze-
gólne klasy (np. drogi) należy wprowadzić je do le-
gendy. Można to wykonać na 2 sposoby przycisnąć ikonę: lub z menu Legend wybrać pole-
cenie Add Feature Class& i wybierając żądaną klasę obiektów dodajesz ją (lub więcej z Shift) do
legendy w aktywnym oknie mapy.
7
Jeżeli nastąpiła pomyłka (z
le postawiony punkt) należy przeprowadzić wektroryzację rozpoczę-
tego elementu do końca, a następnie wyedytować obiekt i wyrzucić bądz
przesunąć niewłaściwy
punkt.
Zaznaczamy obiekt z błędem używając Pod-
świetlenie obiektu spowoduje uaktywnienie się
opcji po lewej stronie ekranu. Do edycji obiektu
służy narzędzie: . Możemy teraz przesuwać lub
wyrzucać istniejące punkty oraz dodawać nowe.
b) Wrysuj zabudowania i wprowadz
informacje dotyczące tych budynków.
Prawie na każdym budynku znajdującym się na rastrze jest zaznaczona ilość kondygnacji (rzym-
skimi literami np. V) oraz numer danego budynku  arabskimi po skrócie N.
Powiększ lewy dolny róg rastra
8
 Wybierz ikonę Insert Feature z
paska rozwijalnego okienka Select
Feature Class wybierz klasę  bu-
dynki . Najedz
kursorem myszki na
róg dużego budynku w kształcie lite-
ry  L i przyciśnij lewy klawisz
myszki. Z paska narzędzi wybierz
Corner Snap (raster)
automatycznie będzie kursor myszki
kierowany do rogu linii znajdującej
się na rastrze jeśli kursor znajdzie się
w pobliżu takowego.
Obrysuj cały budynek zaznaczając
wszystkie rogi. Jeśli wrócisz do początku (do pierwszego zaznaczonego punktu) przejdziesz do
okna komunikacyjnego budynki Properties
9
 W wierszu ilość_kondygnacji wpisz 1, w wierszu nu-
mer_budynku 6 lub 9, w wierszu podpiwniczenie wpisz
pełne, bak, lub w połowie, w wierszu materiał_budynku,
wpisz opcjonalnie cegła, płyta żelbetonowa, drewno itp.
Jeśli czegoś nie jesteś pewien możesz zostawić wolne
miejsce, a gdy się dowiesz możesz uzupełnić to póz
niej.
Jeśli wrysowywane elementy nie są w aktywnym oknie
należy wywołać je wchodząc do Legend w pasku poleceń
i wybierając polecenie Add Feature Class... Przejdziesz
do okna komunikacyjnego Add Feature Class Entry.
W pasku rozwijalnym Connection wybierz swoją geohur-
townię i przy pomocy klawisza Shift zaznacz wszystkie
elementy z okna Feature classes:
Przyciśnij OK. twoje klasy pojawią się w
okienku Legend
i zobaczysz je wrysowane w aktywnym oknie.
Po naniesieniu budynku i wprowadzeniu danych
na jego temat możesz przejść do kolejnego bu-
dynku postępując w taki sam sposób.
c) Wrysuj drzewa i wprowadz
informacje opisujące.
Na całym podkładzie rastrowym widoczne są pojedyncze drzewa liściaste lub iglaste.
Okręgi z kropką w centrum imitują drzewa liściaste, a gwiazdki drzewa iglaste.
Wybierz ikonę Insert Feature Wejdz
do paska rozwijalnego okna Select Fe-
ature Class wybierz klasę  drzewa . Teraz będziesz wprowadzał do bazy danych
punktowe elementy jakimi są drzewa i opisywał ich właściwości. Najedz
na śro-
dek drzewka i przyciśnij raz lewy klawisz myszki. Automatycznie pokaże się
okno dialogowe dotyczące opisu danego drzewa. Z rysunku można tylko dowie-
dzieć się gdzie jest drzewo i jakiego rodzaju jest. W okienku wysokość możemy wpisać dowolną
liczbę ponieważ z rastra nie możemy odczytać tej informacji.
10
 Postępując analogicznie możemy opisać wszystkie
drzewa znajdujące się na rastrze. Jeśli zakończyłeś
wprowadzanie nowych elementów przyciśnij ESC, a
wrócisz do normalnego trybu pracy programu. Zniknie
dodatkowy pasek narzędzi, a kursor myszki zmieni się
na strzałkę z okręgiem na końcu.
Korzystając z możliwości programu GeoMedia ćwiczenie to pokazało, w jaki sposób digita-
lizuje się mapę. Wiesz, jaka jest procedura tworzenia przykładowych klas (drogi, budynki, drzewa)
elementów sytuacji terenowej, a także jak wrysowywać elementy tych klas na podkład rastrowy i jak
uzupełniać bazę danych dotyczącą tych elementów.
7. Oprócz trybu pracy graficznego MapWindow mamy dostępny również drugi tryb pracy DataWindow.
W tym trybie możemy przeglądać, zmieniać, uzupełniać, sortować oraz wyświetlać analizy wszystkich
danych opisujących poszczególne klasy graficzne jak i same tabele danych bez odpowiedników gra-
ficznych.
" Otwórz przykładową klasę w trybie MapWindow.
" Posortuj budynki wg wartości
Zaznacz kolumnę przyciskając nazwę danej kolumny (w tym przypadku  wartość ), a następnie
wybierz jedną z ikon sortowania .
11
" Wyświetl statystyki odnośnie wartości budynków
Na podstawie tak wyświetlonych statystyk możemy dowiedzieć się między innymi:
a) mamy 33 budynki
b) wartość minimalna wynosi 10 000 zł
c) wartość maksymalna 8 000 000 zł
d) rozpiętość cenowa 7 990 000 zł
e) łączna wartość wszystkich budynków 20 254 000 zł
f) średnia wartośc budynku 613 757,58 zł
" uzupełnić brakujące numery budynków
wchodząc bezpośrednio do pola tabeli możemy zmienić jego zawartość
12
 13