Co brać pod uwagę?
" Kontrola mikrobiologiczna umytych i wydezynfekowanych
powierzchni i urządzeń
Kontrola skuteczności mycia i dezynfekcji
" Kontrola mikrobiologiczna umytych i wydezynfekowanych
opakowań
" Kontrola mikrobiologiczna rÄ…k
pracowników
" Kontrola czystości powietrza
i wody
Zalecenia Zalecenia
" Prawidłowe wykonywanie procedur mycia i dezynfekcji " Kontrola procedur mycia i dezynfekcji jest przeprowadzana przez
" W przypadku stwierdzenia niedomycia, nie prowadzi się już pracownika laboratorium mikrobiologicznego lub działu
kontroli dezynfekcji! produkcji.
" Wizualna obserwacja umytych powierzchni (szczególnie " Przed rozpoczęciem produkcji należy sprawdzić czy
zaworów, przewodów, uszczelek, kranów, kolanek, zagięć, pomieszczenia i stosowane w produkcji urządzenia są czyste.
złączy)
" W niektórych działach produkcji żywności, np. przemysł rybny,
" W przypadku "brudnych" urządzeń należy natychmiast procesy mycia i dezynfekcji odbywają się również podczas
powtórzyć proces mycia i dezynfekcji, aby rozpocząć lub przerw produkcyjnych.
wznowić produkcję.
" To samo postępowanie dotyczy możliwości oceny czystości
personelu!
Metody badań czystości powierzchni i urządzeń
Metody wizualne (ogólnie)
- metody wizualne
Najprostsze metody kontroli mycia:
- szybkie metody:
qðObserwacja wszystkich powierzchni, urzÄ…dzeÅ„ i opakowaÅ„ z
bioluminescencja (np. pomiar ATP)
zewnątrz oraz wewnątrz (jeśli konieczne - z użyciem oświetlenia),
testy na obecność cukrów
na sucho i na mokro.
testy na obecność białek lub alergenów
- posiewy mikrobiologiczne
qðpracownik
qðfotokomórka
Techniki pobierania materiału biologicznego do badań:
qðJeżeli ocena wizualna wykazuje na niedomycie, nie prowadzi siÄ™
" metoda tamponowa (wymazu)
dalszych badań.
" metoda wypłukiwania (popłuczyn)
" metoda odciskowa
1
Metody mikrobiologiczne Metody mikrobiologiczne
Modyfikacje metody płytkowej oznaczania liczby drobnoustrojów: Metody bezpośredniego liczenia mikroorganizmów:
" metoda sączenia przez filtr membranowy " techniki bezpośredniej epifluorescencji
" oznaczenie najbardziej prawdopodobnej liczby mikroorganizmów " techniki bezpośredniego barwienia komórek mikroorganizmów
" system płytek spiralnych za pomocą INT
" petrifilmy
Szybkie testy i metody (immuno)enzymatyczne:
Oznaczanie liczby mikroorganizmów na podstawie ich aktywnoÅ›ci vðtesty serologiczne, immunologiczne, radioimmunologiczne
metabolicznej: vðtechniki Å‚aÅ„cuchowej reakcji syntezy fragmentów DNA
Øðtesty metaboliczne (na aktywność np. katalazy) vðsondy DNA
Øðtesty reduktazowe (pomiar stopnia zmÄ™tnienia podÅ‚oży, zmiana
barwy)
Øðpomiar impedancji lub przewodnoÅ›ci
Øðcytometria przepÅ‚ywowa
Metody mikrobiologiczne Metody mikrobiologiczne
qðTradycyjne posiewy mikrobiologiczne z zastosowaniem podłóż qðTradycyjne posiewy mikrobiologiczne - metoda pÅ‚ytek spiralnych:
mikrobiologicznych:
" Rozcieńczenie próbki jest precyzyjnie
" pożywki tradycyjne rozprowadzane po powierzchni płytki,
" pożywki wylane na płytkach tworząc spiralę Archimedesa.
" metoda płytek spiralnych
" Ograniczenie czasu analizy i ilości
odczynników.
" Automatyczny posiew badanego materiału
na obracającej się płytce z agarem.
" Automatyczne liczenie płytek
po inkubacji.
" Eliminacja rozcieńczeń
seryjnych.
Metody mikrobiologiczne Metody mikrobiologiczne
qðTradycyjne posiewy mikrobiologiczne - najbardziej qðTradycyjne posiewy mikrobiologiczne - metoda sÄ…czenia przez
prawdopodobna liczba (NPL): filtr membranowy:
Zastosowanie: Zastosowanie:
" do oznaczania mikroorganizmów występujących w niewielkich " do płynnych prób o niewielkiej liczbie mikroorganizmów
ilościach " polega na przesączeniu określonej objętości próbki (np. 100 cm3)
" najczęściej do oznaczenia bakterii z rodziny Enterobacteriaceae, przez sączek membranowy, inkubacji sączka na pożywce
bakterii fermentacji masłowej lub gnilnych beztlenowców agarowej, a następnie policzeniu wyrosłych kolonii
przetrwalnikujÄ…cych
2
Pożywki mikrobiologiczne Pożywki mikrobiologiczne
" ZapewniajÄ… wykonanie peÅ‚nego zakresu analiz: ogólnej liczby Readycult® (oferta Merck):
drobnoustrojów tlenowych czy beztlenowych, liczby grzybów
lub mikroorganizmów patogennych. " Są to suche pożywki w porcjach gotowych do użycia.
" Pożywki takie powinny odpowiadać wymaganiom norm pod Przeznaczone do selektywnego namnażania i wykrywania bakterii
względem składu i jakości. z grupy coli, E. coli i enterokoków w wodzie.
" Obecnie wiele firm (np. Merck, Noack Polen, bioMérieux, Fluka,
Oxoid) oferuje gotowe podłoża mikrobiologiczne w stanie
suchym.
" SÄ… one wygodne, proste i szybkie w przygotowaniu, dajÄ…
możliwość standaryzacji oznaczeń. Ich stosowanie eliminuje
konieczność kupowania poszczególnych składników pożywek
i przygotowywania roztworów.
Pożywki mikrobiologiczne Pożywki mikrobiologiczne
Readycult® (oferta Merck): Readycult® (oferta Merck):
" Wykonanie polega na wsypaniu porcji pożywki do określonej
objętości wody (50 lub 100 cm3), inkubacji do 24 godzin
i odczycie.
Pożywki mikrobiologiczne Pożywki mikrobiologiczne
Petrifilm (patent 3M, Noack Polen): Petrifilm (patent 3M, Noack Polen):
Są to gotowe do bezpośredniego Kartoniki składają się z dwóch
użycia, jałowe  płytki folii pokrytych pożywką
kartonowe. hodowlanÄ….
3
Pożywki mikrobiologiczne Pożywki mikrobiologiczne
Petrifilm (patent 3M, Noack Polen): Petrifilm (patent 3M, Noack Polen):
W zależności od rodzaju płytek, można przy ich użyciu oznaczać: Ich stosowanie skraca czas oznaczania o 45% w porównaniu do
ogólną liczbę drobnoustrojów, bakterie z grupy coli, E. coli, bakterie metod tradycyjnych.
z rodziny Enterobacteriaceae, Listeria sp. oraz drożdże i pleśnie.
Pożywki mikrobiologiczne
Petrifilm (patent 3M)
ColiGel (Charm):
Pożywki mikrobiologiczne Pożywki mikrobiologiczne
PathoGel (Charm): PathoGel (Charm):
4
Pożywki mikrobiologiczne Pożywki mikrobiologiczne
PathoGel (Charm): E*Colite (Charm):
Pożywki mikrobiologiczne Szybkie metody kontroli
UWAGA! - postępowanie z posiewami po odczycie:
qðMożliwość szybkiego sprawdzenia poprawnoÅ›ci wykonywanej
" Po dokonaniu odczytu, drobnoustroje namnożone na pożywce pracy działa mobilizująco na pracowników produkcyjnych
należy zniszczyć poprzez zanurzenie w płynie dezynfekcyjnym i wykonujących zabiegi mycia i dezynfekcji.
lub przez autoklawowanie w tych samych butelkach, tubkach lub
płytkach, w których były namnażane !
Szybkie metody kontroli Szybkie metody kontroli
Luminometria  podstawy działania: Luminometria  podstawy działania:
qðW każdej żywej komórce oraz materiaÅ‚ach pochodzenia qðIntensywność wydzielanego Å›wiatÅ‚a jest proporcjonalna
biologicznego obecny jest adenozynotrifosforan (ATP). do ilości ATP obecnego w środowisku.
ATP + lucyferyna + lucyferaza + Mg2+
qðPodczas hydrolizy ATP do ADP i ortofosforanu lub do AMP “!
i pirofosforanu uwalniana jest pewna ilość energii swobodnej, Oksy-lucyferyna + AMP + CO2 + światło
którą można zmierzyć jako emisję kwantów światła.
qðObecność ATP wskazuje na istnienie zanieczyszczeÅ„ organicznych
qðZjawisko to nosi nazwÄ™ chemiluminescencji, a w przypadku na badanej powierzchni.
katalizowania jej przez enzym - bioluminescencji.
qðPomiar ATP informuje o iloÅ›ci obecnego materiaÅ‚u biologicznego
poprzez liczbową wartość tzw. umownych jednostek
luminescencyjnych (RLU).
5
Szybkie metody kontroli Szybkie metody kontroli
Luminometria  podstawy działania: Luminometria  podstawy działania:
qðZawartość ATP w materiale organicznym jest różna: qðPrzykÅ‚ady wartoÅ›ci krytycznych RLU:
Wartość Wartość
1 gram mięsa lub soku pomarańczowego 10-7 g
bez zastrzeżeń do zaakceptowania
1 gram mleka 10-9 g
1 gram lodów lub piwa 10-8 g
Mleko < 100 < 250 - 300
1 komórka bakteryjna 10-16 - 10-18 g
1 komórka drożdży 10-12 g
Mięso, ryby < 300 < 1 000
qðTypowe wartoÅ›ci krytyczne (progowe) okreÅ›lane sÄ… indywidualnie
Warzywa, owoce < 500 < 1 500
dla danego zakładu i poszczególnych miejsc pomiarowych.
Szybkie metody kontroli Szybkie metody kontroli
Luminometry - aparaty do pomiaru luminometrii: Luminometry -  pióra do luminometrów:
qðLuminometr HY-LiTE® (Merck)
Szybkie metody kontroli Szybkie metody kontroli
Luminometry - schemat postępowania: Luminometry - aparaty do pomiaru luminometrii:
" Wymaz z badanej powierzchni
" Dodatek ekstrahentu (który powoduje
lizę komórek i ułatwia wydzielenie
na zewnÄ…trz ATP)
" Dodatek kompleksu lucyferyna-lucyferaza
" Odczyt wyniku qðLuminometr Uni-Lite (Noack Polen)
6
Szybkie metody kontroli Szybkie metody kontroli
Luminometry - aparaty do pomiaru luminometrii: Luminometry - aparaty do pomiaru luminometrii:
qðLuminometr LUM-T (Bentley) qð(Bentley)
novaLUM
Szybkie metody kontroli Szybkie metody kontroli
Zalety luminometrii: Wady luminometrii:
vðszybkość pomiaru od kilku do kilkudziesiÄ™ciu sekund, vðtest niespecyficzny - nie rozróżnia rodzajów materiaÅ‚u
vðwykonanie analizy poza laboratorium, prawie w każdych biologicznego
warunkach (aparatu są małe, przenośne),
vðdostÄ™pność gotowych zestawów, vðwykorzystanie metody do oznaczania zawartoÅ›ci ATP
vðporÄ™czne narzÄ™dzie monitoringu w ramach systemu HACCP mikrobiologicznego w żywnoÅ›ci wymaga przygotowania próbki,
- bezpośrednia interpretacja wartości w danych punkcie pomiaru. tzn. usunięcia z niej ATP komórek eukariotycznych, które
zawierają nawet do tysiąca razy więcej ATP niż komórki
prokariotyczne
Szybkie metody kontroli Szybkie metody kontroli
Wady luminometrii: Zależność między wynikami metody płytkowej i luminometrii
w wodzie chłodzącej:
vðUwaga! W okoÅ‚o 5% przypadków oznaczeÅ„, przy niskich
odczytach poziomu ATP, w porównywalnych posiewach metodą
płytkową wyrasta stosunkowo duża liczba kolonii.
vðMoże to być to spowodowane obecnoÅ›ciÄ… na badanej powierzchni
przetrwalników lub spor, które nie zawierają ATP i w związku z
tym dajÄ… wynik negatywny w luminometrze.
7
Szybkie metody kontroli Szybkie metody kontroli
Zastosowanie luminometrii: Testy paskowe - VERIcleen (Bentley Polska):
vðocena skutecznoÅ›ci procesów mycia - o skutecznoÅ›ci mycia vðSzybki test do oceny umycia, czuÅ‚y na pozostaÅ‚oÅ›ci żywnoÅ›ci.
decyduje nie tylko brak bakterii, ale także brak pozostałości
materiału biologicznego
vðkontrola czystoÅ›ci powierzchni produkcyjnych, urzÄ…dzeÅ„ i rÄ…k
pracowników
vðkontrola skutecznoÅ›ci Å›rodków myjÄ…cych i dezynfekujÄ…cych
vðbadanie wody pitnej, mrożonej żywnoÅ›ci, soków i napojów
vðocena procesów fermentacyjnych (browarnictwo, przemysÅ‚
spirytusowy, mleczarski)
vðprzeprowadzanie oceny wzrostu drobnoustrojów oraz wpÅ‚ywu
czynników chemicznych i fizycznych na dynamikę ich wzrostu
Szybkie metody kontroli Szybkie metody kontroli
Testy paskowe - VERIcleen (Bentley Polska): Testy paskowe - VERIcleen
(Bentley Polska):
vðZanieczyszczona powierzchnia
powoduje zabarwienie paska vðJest czuÅ‚y na obecność
na różowo po 10-60 s. cukru, ale nie białka.
Szybkie metody kontroli Szybkie metody kontroli
Testy paskowe - HY-RiSE® Colour Hygiene Test Strip (Merck): Testy paskowe - HY-RiSE® Colour Hygiene Test Strip (Merck):
Czuły na obecność NAD, NADH,
NADP, NADPH.
Jeśli są one obecne,
glukono-DH® przeksztaÅ‚ca
²-D-glukozÄ™
w D-glukonolakton,
który jest przemieniany
w barwny zwiÄ…zek.
8
Szybkie metody kontroli Szybkie metody kontroli
Testy paskowe - HY-RiSE® Colour Hygiene Test Strip (Merck): Testy paskowe - testy oparte na wykrywaniu cukrów prostych:
" Pro-Tect (cukry redukujÄ…ce)
" Spot check (glukoza)
" Spot check+ (glukoza / laktoza)
Wynik: barwa żółta - czysto! Testy paskowe - testy oparte na wykrywaniu białek:
" Pro-Tect (Biotrace)
" Flash (BioControl)
Szybkie metody kontroli Szybkie metody kontroli
Testy immunoenzymatyczne - ELISA: Testy immunoenzymatyczne  testy paskowe:
Dwa rodzaje testów:
" Sandwich ELISA
" Competitive ELISA
WykrywajÄ…:
" Patogeny, np. Listeria, Campylobacter, E. coli O157:H7,
Salmonella, Legionella
" metabolity drobnoustrojów, np. enterotoksyny
" alergeny
" inne białka
Szybkie metody kontroli Szybkie metody kontroli
Testy immunoenzymatyczne  testy paskowe: Testy immunoenzymatyczne  testy studzienkowe:
9
Szybkie metody kontroli Szybkie metody kontroli
Metody instrumentalne - bezpośrednia epifluorescencja (DEFT): Metody instrumentalne - bezpośrednia epifluorescencja (DEFT):
" Jest to stosunkowo szybka (25-30 minut) i czuła metoda Schemat badania:
stosowana do określania liczby drobnoustrojów: bakterii, pleśni " trawienie trypsyną
i drożdży, zarówno żywych jak i martwych. " filtracja przez filtr membranowy poliwęglanowy i barwienie
" Jest od dawna stosowana do badania mleka surowego oranżem akrydynowym (ten fluorescencyjny barwnik
(aparat BACTOSCAN). ma silne powinowactwo do jąder komórkowych
" Wykorzystuje się w niej liczenie mikroorganizmów, tworzenie kompleksów z DNA i RNA)
komórek za pomocą " uzyskanie zabarwienia - żywe komórki fluoryzują pomarańczowo
mikroskopu. do czerwonego, martwe - zielono
" badanie powierzchni filtra pod mikroskopem fluorescencyjnym
Szybkie metody kontroli Szybkie metody kontroli
Metody instrumentalne - bezpośrednie barwienie komórek Metody instrumentalne - biochipy (chipy DNA, sondy DNA):
za pomocÄ… INT:
" Nawiązanie do metod stosowanych w inżynierii genetycznej
" barwienie przyżyciowe komórek drobnoustrojów " Zawierają oligonukleotydy odpowiadające tysiącom genów
z wykorzystaniem chlorku 2-p-jodofenylo-5-fenylo-tetrazolu
(INT) i oznaczeniu jego zawartości na podstawie powstania
czarno-fioletowych kryształów formazanu wewnątrz komórek
aktywnych metabolicznie.
" do badania jest potrzebny barwnik INT, mikroskop oraz aparatura
do przeprowadzenia filtracji membranowej.
" czas testu wynosi około 15 minut.
Szybkie metody kontroli Szybkie metody kontroli
Metody instrumentalne - biochipy (chipy DNA, sondy DNA): Metody instrumentalne - biochipy (chipy DNA, sondy DNA):
" Zasada metody z zastosowaniem sondy DNA polega " Metoda o bardzo dużej dokładności i czułości.
na wykorzystaniu właściwości zaprojektowanej sondy do
przyłączania się do komplementarnych fragmentów DNA " Metoda bardzo specyficzna, gdyż obecność drobnoustrojów
występujących w komórkach drobnoustrojów. oznaczana jest na podstawie ich cech genotypowych, co decyduje
o dużej wybiórczości testu
" Wystarczy znalez
ć specyficzną dla danego mikroorganizmu
sekwencję nukleotydów i otrzymać komplementarną sondę. " Średnica pojedynczej sondy DNA nie przekracza 200 mikronów,
zaś na 1 cm2 płytki może znajdować się ponad 10 tysięcy sond.
10
Szybkie metody kontroli Szybkie metody kontroli
Metody instrumentalne - biochipy (chipy DNA, sondy DNA): Metody instrumentalne - biochipy (chipy DNA, sondy DNA):
Szybkie metody kontroli Szybkie metody kontroli
Metody instrumentalne - biochipy (chipy DNA, sondy DNA): Metody instrumentalne - pomiar impedancji lub przewodności:
" NUTRIChip: badanie mikroflory, białek " zależność pomiędzy zmierzoną impedancją i liczby komórek
mikroorganizmów jest wyznaczana metodą kalibracji w oparciu
" GMOChip: badanie GMO o klasyczną technikę oznaczania wzrostu liczebności hodowanych
mikroorganizmów
Szybkie metody kontroli Kontrola czystości rąk pracowników
Metody instrumentalne - cytometria przepływowa: " metody mikrobiologiczne tradycyjne:
posiewy z popłuczyn,
" umożliwia ocenę wielkości, intensywności metody odciskowe
zabarwienia i intensywności fluorescencji
komórek " pomiar ATP
" zawiesina komórek zabarwionych
specjalnymi barwnikami jest podawana
w otoczce płynu na dyszę w postaci
cienkiego strumienia pojedynczych komórek
" strumień jest oświetlany cienką wiązka spolaryzowanego światła,
komórki rozpraszają, załamują, odbijają lub absorbują światło
powodując zmiany sygnału elektrycznego, co jest rejestrowane
przez fotokomórki
" zmiany sygnału elektrycznego zależą od barwy, struktury
i intensywności zabarwienia komórki
11
Metody stosowane
Kontrola czystości rąk pracowników
do materiałów pomocniczych (np. opakowań)
" zmywka jałowym tamponem wewnętrznej powierzchni dłoni
(miÄ™dzy palcami także) - osobno każdÄ… rÄ™kÄ™ qðMetody fizyczne, wizualne
" wypłukanie obydwu tamponów w 25 cm3 rozcieńczalnika " obserwacja opakowań z zewnątrz i wewnątrz
mikrobiologicznego (np. płynu Ringera) " specjalne urządzenia prześwietlające butelki i automatycznie
" posiew popłuczyn do pożywek dla drobnoustrojów ogółem oddzielające butelki niedomyte (lub pęknięte)
i Enterobacteriaceae " fotokomórki kontrolujące czystość butelek
" po inkubacji płytek, liczbę mikroflory przeliczyć na 25 cm3
rozcieńczalnika
qðMetody mikrobiologiczne:
" bezpośrednia (Richtera)
" tamponowa (wymazu)
" popłuczyn
" metody odciskowe
Metody stosowane Metody stosowane
do materiałów pomocniczych (np. opakowań) do materiałów pomocniczych (np. opakowań)
Metody wizualne: Metoda bezpośrednia Richtera:
" Stosowana do kontroli dezynfekcji opakowań
qðUmyte opakowania ocenia siÄ™ wzrokowo na tle oÅ›wietlonego
ekranu z matowego szkła. Ekrany mogą być wyposażone w lupy " Polega na wprowadzeniu do badanego naczynia upłynnionej
powiększające. i schłodzonej do ok. 45oC pożywki agarowej tak, aby została
qðOcena zwilżalnoÅ›ci szkÅ‚a - ma być jednolity film wodny. rozprowadzona równÄ… warstwÄ… po wewnÄ™trznych Å›ciankach
Okresowo należy sprawdzać, czy film ten utrzymuje się przez 2 badanego naczynia.
minuty.
qðCo 5-10 butelek należy " Po zastygniÄ™ciu pożywki opakowanie zamyka siÄ™ sterylnie
sprawdzać je na sucho, czy nie i inkubuje w odpowiednich warunkach.
pozostają naloty (szczególnie
należy obserwować dno i szyjkę " Po inkubacji opakowanie otwiera się i zlicza wyrosłe kolonie,
butelek) wynik podaje w przeliczeniu na jednostek powierzchni.
Metody pobierania materiału analitycznego Metody pobierania materiału analitycznego
Metody odciskowe - płytki odciskowe: Metody odciskowe:
Stosowane do oznaczania czystości powierzchni drobnych
przedmiotów i rąk pracowników.
qðpÅ‚ytki odciskowe
qðpaski odciskowe
qðPetrifilmy
12
Metody pobierania materiału analitycznego Metody pobierania materiału analitycznego
Metody odciskowe - płytki odciskowe: Metody odciskowe - płytki odciskowe - przykłady:
" Envirocheck® Rodac GKZ (Merck) - test do oznaczania ogólnej
liczby drobnoustrojów na powierzchniach. Pożywka zawiera
substancje neutralizujące środki dezynfekujące.
" Envirocheck® Rodac H+S (Merck) - test do oznaczania liczby
pleśni i drożdży na powierzchniach. Pożywka zawiera substancje
neutralizujące środki dezynfekujące.
Metody pobierania materiału analitycznego Metody pobierania materiału analitycznego
Metody odciskowe - paski odciskowe: Metody odciskowe - paski odciskowe:
" polegają na odciśnięciu badanych materiałów na powierzchni
zestalonego podłoża agarowego i inkubacji posiewów
w odpowiednich warunkach.
Metody pobierania materiału analitycznego Metody pobierania materiału analitycznego
Metody odciskowe - paski odciskowe Metody odciskowe - paski odciskowe - przykłady:
- przykłady:
DostÄ™pne Envirocheck® Contact - przykÅ‚ady:
" Envirocheck® Contact (Merck) " Envirocheck® YM(S) i Envirocheck® YM(R) - do oznaczania
- odciskowe lub zanurzeniowe liczby pleśni i drożdży.
dwustronne testy paskowe " Envirocheck® DC - do kontroli skutecznoÅ›ci dezynfekcji.
(do kontroli czystoÅ›ci powierzchni " Envirocheck® C - do jednoczesnego oznaczania obecnoÅ›ci
lub płynów) bakterii z grupy coli i E. coli
" Envirocheck® E - do oznaczania obecnoÅ›ci bakterii
Enterobacteriaceae.
" Envirocheck® TVC - do oznaczania obecnoÅ›ci ogólnej liczby
drobnoustrojów.
13
Metody pobierania materiału analitycznego Metody pobierania materiału analitycznego
Metody odciskowe - paski odciskowe - przykłady: Metody odciskowe - paski odciskowe:
" HYGICULT® (Noack Polen) " JeÅ›li przypuszczalna zawartość drobnoustrojów w badanym pÅ‚ynie
" Cult-Dip Combi (Merck) - dwustronne zanurzeniowe testy przekracza 107 jtk/cm3 lub badany płyn jest bardzo lepki, należy
paskowe (jednoczesne przygotować jego rozcieńczenie.
oznaczanie ogólnej liczby " W tym celu należy przygotować w butelce
bakterii, pleśni i drożdży) 100 lub 1000 cm3 jałowej wody i dodać
" oferty innych firm & do niej 1 cm3 badanego płynu.
Zakręcić słoik i dokładnie wymieszać.
" Takie potraktowanie próbki płynu powoduje
jego 2- lub 3-krotne rozcieńczenie.
Metody pobierania materiału analitycznego Metody pobierania materiału analitycznego
Metoda tamponowa (wymazu): Metoda tamponowa (wymazu):
Stosowana jest do kontroli dezynfekcji dużych powierzchni:
" podłóg, ścian, " Próbki pobiera się z kilku miejsc
" zewnętrznych powierzchni urządzeń, badanej powierzchni.
" rąk pracowników.
" Każdą próbkę umieszcza się
Polega na: w osobnej butelce z płynem
" pobraniu próbek z nieograniczonej szablonem powierzchni płuczącym.
(małe urządzenia)
" pobraniu próbek z ograniczonej szablonem powierzchni " Płynem płuczącym może być
(duże urządzenia) roztwór fizjologiczny (0,85% NaCl).
Metody pobierania materiału analitycznego Metody pobierania materiału analitycznego
Metoda tamponowa (wymazu): Metoda tamponowa (wymazu):
" Tamponem z waty zwilżonym w jałowym płynie wyciera się " Płyn ten posiewa się na różne pożywki:
badana powierzchnię w sposób standardowy: " ogólną liczbę drobnoustrojów
" bakterie z grupy coli lub rodzinÄ™ Enterobacteriaceae
" pleśnie i drożdże
" inne, np. chorobotwórcze.
UWAGA!!!
" Jeśli badana powierzchnia była dezynfekowana środkiem
zawierającym chlor, to do płynu płuczącego dodaje się
0,05 % tiosiarczanu sodu, w celu zobojętnienia działania środka
" Następnie przenosi się tampon do jałowego płynu płuczącego i dezynfekującego.
spłukuje z niego bakterie.
14
Metody pobierania materiału analitycznego Metody pobierania materiału analitycznego
Metoda popłuczyn: Metoda popłuczyn:
Stosowana jest do: qðMaÅ‚e opakowania - naczynia takie popÅ‚ukuje siÄ™ okreÅ›lonÄ… iloÅ›ciÄ…
" kompleksów urządzeń o zamkniętym obiegu (np. 10, 100 cm3 lub więcej) jałowego płynu płuczącego,
" rurociągów i przewodów a następnie z tych popłuczyn wykonuje tradycyjne posiewy
" butelek i słoików mikrobiologiczne na płytki lub oznacza obecność drobnoustrojów
innymi metodami.
qðDuże urzÄ…dzenia i linie technologiczne - przepÅ‚ukuje siÄ™ pÅ‚ynem
niejałowym (np. dobrej jakości wodą) i oznacza się liczbę
drobnoustrojów przed i po płukaniu.
Skuteczność dezynfekcji - interpretacja wyników Skuteczność dezynfekcji - interpretacja wyników
" Po dezynfekcji nie może być drobnoustrojów chorobotwórczych! Zadowalająca czystość mikrobiologiczna powierzchni metodą
szablonowÄ…:
" Prawidłowo wykonana dezynfekcja powoduje redukcję liczby
drobnoustrojów o 5 cykli logarytmicznych. " brak bakterii Enterobacteriaceae
" Prawidłowy proces mycia zmniejsza liczbę drobnoustrojów o ok. " liczba drobnoustrojów ogółem < 50 jtk na 1 cm2 powierzchni
3 cykle logarytmiczne (np. z poziomu 106 do wartości 103 jtk).
Zadowalająca czystość mikrobiologiczna opakowań metodą
" Przy badaniu skuteczności dezynfekcji badanie powierzchni popłuczyn:
przeprowadza siÄ™ przed i po zabiegu dezynfekcji:
" brak bakterii Enterobacteriaceae w 1 cm3 popłuczyn
A - liczba drobnoustrojów przed procesem dezynfekcji
B - liczba drobnoustrojów po procesie dezynfekcji
Inne testy ułatwiające kontrolę w zakładzie Inne testy ułatwiające kontrolę w zakładzie
Kontrola aktywności fosfatazy - THE CHEF - Cooking Heat Kontrola aktywności fosfatazy - THE CHEF - Cooking Heat
Efficiency (Bentley): Efficiency (Bentley):
" kontrola skuteczności ugotowania mięsa oraz reinfekcji opiera się " końcówka pióra zawiera tamponik, którym pobiera się próbkę
na ocenie aktywności enzymu fosfatazy, powszechnie
występującego w tkankach mięsnych, drobiowych, rybnych, " po pobraniu wymazu, końcówka jest zanurzana w mieszaninie
owoców morza. przygotowanych reagentów, potem następuje odczyt wyniku
" fosfataza jest aktywna w mięsie surowym lub poddanym obróbce
termicznej nie przekraczajÄ…cej 63-75°C lub w miÄ™sie
zanieczyszczonym po prawidłowo wykonanej obróbce termicznej.
15
Inne testy ułatwiające kontrolę w zakładzie Inne testy ułatwiające kontrolę w zakładzie
Kontrola aktywności fosfatazy - THE CHEF - Cooking Heat Kontrola aktywności katalazy:
Efficiency (Bentley):
" Może być skutecznie stosowany do kontroli procesów
" CHEF Test wykorzystuje zjawisko luminescencji substratu, technologicznych, w których wykorzystywany jest system
który emituje kwant światła po reakcji katalizowanej HACCP i gdzie zagrożeniem są drobnoustroje katalazo-dodatnie.
przez aktywnÄ… fosfatazÄ™.
" Test ten od dawna służy do oceny skuteczności blanszowania
" Luminescencja jest mierzona na podobnej zasadzie warzyw. Użyteczny jest także do ujawniania początkowych,
jak przy pomiarze ATP nieznacznych zakażeń mikrobiologicznych (głównie
w mleczarstwie - do wykrywania w mleku surowym
" Wykrywa obecność poniżej 0,01% surowej drobnoustrojów i leukocytów).
tkanki mięsnej w próbce gotowanego
produktu.
Inne testy ułatwiające kontrolę w zakładzie Inne testy ułatwiające kontrolę w zakładzie
Wskaz
niki laboratoryjne - Sterikon® plus Wskaz
niki laboratoryjne - probówki wskaz
nikowe do kontroli
Bioindicator (Merck): sterylizacji w autoklawach i sterylizatorach gorÄ…cego powietrza:
" Test umożliwiający kontrolę biologiczną " Do prac w laboratoriach medycznych i bakteriologicznych.
procesu sterylizacji parowej w autoklawie.
" Zmiana barwy probówki z czerwonej na zieloną wskazuje,
" Fiolki testu zawierają że proces sterylizacji został przeprowadzony prawidłowo.
zawiesinę przetrwalników
szczepów wskaz
nikowych:
Bacillus
stearothermophilus
lub Geobacillus
stearothermophilus.
Inne testy ułatwiające kontrolę w zakładzie
Wskaz
niki laboratoryjne - Taśma do kontroli sterylizacji:
" Taśma samoprzylepna - zawiera termoczuły barwnik reagujący
na działanie ciśnienia i temperatury.
" Zmiana barwy z jasno-beżowej na ciemnobrÄ…zowÄ… w temp. 120ºC
nastÄ™puje po 20 min., a w temperaturze 134ºC po 7 min.
16