Rak jelita grubego – Wikipedia, wolna encyklopedia
/**/
/**/
#centralNotice .siteNoticeSmall{display:none;}
#centralNotice .siteNoticeSmallAnon{display:none;}
#centralNotice .siteNoticeSmallUser{display:none;}
#centralNotice.collapsed .siteNoticeBig{display:none;}
#centralNotice.collapsed .siteNoticeSmall{display:block;}
#centralNotice.collapsed .siteNoticeSmallUser{display:block;}
#centralNotice.collapsed .siteNoticeSmallAnon{display:block;}
#centralNotice.anonnotice .siteNoticeSmallUser{display:none !important;}
#centralNotice.usernotice .siteNoticeSmallAnon{display:none !important;}
var wgFlaggedRevsParams = {"tags": {"accuracy": 2}};
var wgFlaggedRevsParams2 = {"tags": {"reliability": 3, "completeness": 2, "npov": 2, "presentation": 1}};
var wgStableRevisionId = 17116092;
var wgAjaxFeedback = {"sendingMsg": "Zapisywanie...", "sentMsg": "Dziękujemy!"}
var wgAjaxReview = {"sendingMsg": "Zapisywanie...", "sentMsg": "Oznaczanie zakończone!", "actioncomplete": "Operacja wykonana"}
@import "/w/index.php?action=raw&ctype=text/css&title=MediaWiki%3AGadget-btm-actions.css";@import "/w/index.php?action=raw&ctype=text/css&title=MediaWiki%3ANowicjusze.css";
if (wgNotice != '') document.writeln(wgNotice);
/*
Styles for Notices
*/
.notice-wrapper-licensing-results, .notice-collapsed-wrapper-licensing-results {
margin: 2px auto 0;
width: 100%;
padding: 0;
font-family: 'Arial','Helvetica','Tahoma',sans-serif;
color: #333;
background-color: #ddd;
font-size: .9em;
font-weight: 200;
}
.notice-wrapper-licensing-results
{
border: 1px solid #bbb;
background-color: #fcfcfc;
text-align: left;
font-size: .9em;
}
.notice-wrapper-licensing-results a
{
color: #006699;
}
.trans-box
{
text-align: right;
font-size: 0.8em;
padding: 0;
white-space: nowrap;
}
.toggle-box-licensing-results
{
text-align: right;
font-size: 0.8em;
padding: 0;
}
.notice-text-licensing-results
{
margin: 0 auto 5px;
padding: 7px 5px 5px;
font-size: 1.2em;
}
.line-ht-fix
{
line-height: 1em;
}
#centralNotice.anonnotice .siteNoticeUser
{
display:none !important;
}
#centralNotice.collapsed .siteNoticeUser
{
display:none;
}
Ogłoszono wyniki głosowania nad zmianą licencjonowania zawartości projektów Wikimedia. Zobacz
[Ukryj]
[Pomóż w tłumaczeniu!]
/* */
Wikimania 2010 odbędzie się w dniach 9-11 lipca 2010 w Gdańsku! Jeżeli chcesz pomóc, zarejestruj się na www.wikimania2010.pl.
Rak jelita grubego[edytuj]
Z Wikipedii
Skocz do: nawigacji, szukaj
Rak jelita grubego
carcinoma intestini crassi
ICD-10
C18–C20
Wygląd wycinka kolektomijnego
z dwoma gruczolakowatymi polipami (brązowawe owalne guzy nad podpisami,
przyczepione szypułą do normalnej, beżowej wyściółki) oraz jednym
rakiem inwazyjnym (kraterowaty, czerwonawy guz nieregularnego kształtu
nad podpisem).
Wygląd wycinka kolektomijnego zawierającego jednego raka inwazyjnego (kraterowaty, czerwonawy guz nieregularnego kształtu).
Duży guz o wzroście egzofitycznym – preparat operacyjny
Duży guz zawężający światło jelita grubego – preparat operacyjny
Rak jelita grubego (łac. carcinoma coli et recti) – nowotwór złośliwy rozwijający się w okrężnicy, wyrostku robaczkowym lub odbytnicy. Jest przyczyną 655 000 zgonów w ciągu roku na świecie[1].
Spis treści
[ukryj]
1 Epidemiologia
2 Etiopatogeneza
2.1 Czynniki genetyczne
2.2 Czynniki środowiskowe
2.3 Stany przedrakowe
3 Objawy
4 Rozpoznanie
4.1 Badania pomocnicze
4.1.1 Badania laboratoryjne
4.1.2 Endoskopia
4.1.3 Badania obrazowe
4.1.4 Badanie morfologiczne
4.2 Rozpoznanie różnicowe
5 Podziały
5.1 Klasyfikacja histologiczna raka jelita grubego wg WHO
5.2 Klasyfikacja makroskopowa zaawansowanego raka jelita grubego
5.3 Klasyfikacja Dukesa
5.4 Klasyfikacja Astlera-Colera
5.5 Klasyfikacja TNM
5.6 Klasyfikacja kliniczno-patomorfologiczna (na podstawie TNM)
6 Leczenie
6.1 Wybór metody leczenia
6.2 Leczenie chirurgiczne
6.3 Radioterapia
6.4 Leczenie systemowe
7 Rokowanie
8 Profilaktyka
8.1 Badania przesiewowe
9 Przypisy
10 Bibliografia
11 Zobacz też
12 Linki zewnętrzne
//
Epidemiologia [edytuj]
Najwyższe wskaźniki zapadalności notuje się w Europie Zachodniej i Ameryce Północnej, a najniższe w rozwijających się krajach Afryki i Azji.
W Polsce 2. miejsce wśród przyczyn zgonów na nowotwory złośliwe.
Zachorowalność: 15/100000/rok dla kobiet; 25/100000/rok dla mężczyzn (dane z 2002).
Rzadko występuje u osób poniżej 40. roku życia. Najwięcej zachorowań przypada na 8. dekadę życia.
Rak okrężnicy jest nieco częstszy niż rak odbytnicy.
Etiopatogeneza [edytuj]
Rozwój raka jelita grubego warunkuje wiele czynników. Najważniejsze z nich to:
Czynniki genetyczne [edytuj]
Kolejne zmiany genetyczne w raku jelita grubego
Większość raków sporadycznych jelita grubego rozwija się w wyniku nakładających się mutacji genów supresorowych – APC, DCC, p53. Prowadzą one do rozrostu nabłonka gruczołowego i powstania gruczolaka, a następnie do przemiany złośliwej w wyniku inaktywacji onkogenów – K-ras.
Dziedziczny rak niezwiązany z polipowatością – unieczynnienie genów naprawczych prowadzące do niekontrolowanego rozrostu komórek nabłonka. Wyrazem tych zaburzeń jest niestabilność mikrosatelitarna stwierdzana w prawie wszystkich przypadkach HNPCC i w 15% przypadków raka sporadycznego.
Mechanizm epigenetyczny prowadzący do funkcjonalnego wyłączenia genów i hipermetylacja DNA w regionach promotorowych genów hMLH1, APC i p16.
Czynniki środowiskowe [edytuj]
Sposób odżywiania – dieta bogata w krwiste mięso i tłuszcze
zwierzęce, uboga w naturalne witaminy i wapń. Prewencyjnie działa dieta
bogato-błonnikowa, oparta o produkty świeże.
Palenie papierosów. Kobiety, które paliły, mają o 40% zwiększone
ryzyko śmierci z powodu raka jelita grubego względem kobiet, które
nigdy nie paliły. Palący mężczyźni mają o 30% zwiększone ryzyko śmierci
z powodu raka jelita grubego względem mężczyzn, którzy nigdy nie palili[2].
Brak wysiłku fizycznego.
Powtarzające się zaparcia.
Wiek.
Stany przedrakowe [edytuj]
Przyczyny raka jelita grubego
rak sporadyczny
65–85%
rak występujący rodzinnie
10–30%
HNPCC
1–5%
FAP
0,5%
inne
pozostała część
Pojedyncze polipy gruczołowe jelita grubego.
Zespół Lyncha.
Zespół gruczolakowatej polipowatości rodzinnej.
Inne zespoły polipowatości – zespół Peutza-Jeghersa, zespół polipowatości młodzieńczej.
Nieswoiste zapalenia jelit[3][4]: wrzodziejące zapalenie jelita grubego i choroba Leśniowskiego-Crohna.
Objawy [edytuj]
Objawy
Lewa połowa jelita grubego
Prawa połowa jelita grubego
Razem
procent
Krwawienie utajone
76
76
76
Bóle brzucha
57
60
59
Zmiana rytmu wypróżnień
60
37
56
Krwawienie jawne
66
14
52
Chudnięcie
35
42
36
Niedokrwistość
25
74
34
Wyczuwalny guz
8
32
14
Wzdęcie brzucha
12
16
13
Brak łaknienia
8
26
11
Gorączka
10
12
11
Niedrożność
7
5
6
Rozpoznanie [edytuj]
Podstawą rozpoznania jest badanie histologiczne wycinka pobranego podczas kolonoskopii.
Badania pomocnicze [edytuj]
Badania laboratoryjne [edytuj]
Niedokrwistość niedobarwliwa – zwłaszcza w raku kątnicy i wstępnicy.
Zwiększone stężenie antygenu rakowo-płodowego (CEA) w surowicy.
Dodatni wynik testu na obecność krwi utajonej w kale.
Endoskopia [edytuj]
Kolonoskopia – rak jelita grubego
Kolonoskopia – umożliwia wykrycie guza, pobranie wycinków i obejrzenie całego jelita w poszukiwaniu zmian synchronicznych.
Badania obrazowe [edytuj]
1. USG jamy brzusznej
2. Tomografia komputerowa
Przydatna do wykrywania przerzutów do wątroby i węzłów chłonnych.
3. Endosonografia
4. Rezonans magnetyczny
Służą do oceny stopnia rozprzestrzeniania raka odbytnicy.
5. Pozytronowa tomografia emisyjna – dobra metoda wykrywania wznowy raka odbytnicy lub okrężnicy.
Badanie morfologiczne [edytuj]
Obraz histopatologiczny karcinodu; barwienie hematoksyliną i eozyną.
W 85% przypadków gruczolakorak
o różnym stopniu zróżnicowania. Około 20% z nich to raki słabo
zróżnicowane lub niezróżnicowane o gorszym rokowaniu. Gorzej rokują
także raki wytwarzające dużą ilość śluzu.
Rozpoznanie różnicowe [edytuj]
Choroba uchyłkowa okrężnicy.
Guzki krwawnicze.
Infekcyjne i nieswoiste zapalenia jelita grubego.
Inne nowotwory jelita – chłoniak, rakowiak.
Podziały [edytuj]
Klasyfikacja histologiczna raka jelita grubego wg WHO [edytuj]
Rak gruczołowy (adenocarcinoma).
Rak gruczołowy śluzotwórczy (adenocarcinoma mucinosum).
Rak sygnetokomórkowy (signet-ring cell carcinoma).
Rak drobnokomórkowy (carcinoma microcellulare).
Rak łuskowokomórkowy (squamous cell carcinoma).
Rak gruczołowo-łuskowy (adenosquamous carcinoma).
Rak rdzeniasty (medullary carcinoma).
Rak niezróżnicowany (carcinoma nondifferentiatum).
Klasyfikacja makroskopowa zaawansowanego raka jelita grubego [edytuj]
Polipowaty.
Owrzodziały i grzybiasty.
Owrzodziały i zwężający.
Rozlegle naciekający.
Klasyfikacja Dukesa [edytuj]
Klasa
Opis
A
nowotwór nie przekracza ściany jelita
B
nowotwór przekracza ścianę jelita do surowicówki lub tkanki tłuszczowej okołoodbytniczej
C
przerzuty w węzłach chłonnych
D
przerzuty odległe
Klasyfikacja Astlera-Colera [edytuj]
Klasa
Opis
A
rak ograniczony do błony podśluzowej
B1
rak dochodzi do błony mięśniowej ale jej nie przekracza
B2
rak nacieka całą ścianę jelita, bez zajęcia węzłów chłonnych
C1
jak w B1, ale z zajęciem węzłów chłonnych
C2
jak w B2, ale z zajęciem węzłów chłonnych
D
przerzuty odległe
Klasyfikacja TNM [edytuj]
T – guz pierwotny
TX
nie można ocenić guza pierwotnego
T0
nie stwierdza się guza pierwotnego
Tis
carcinoma in situ – komórki raka widoczne w nabłonku, naciek nie przekracza błony podstawnej lub blaszki właściwej błony śluzowej, nie stwierdza się przekraczania blaszki mięśniowej błony śluzowej
T1
guz nacieka błonę podśluzową
T2
guz nacieka warstwę mięśniową
T3
guz nacieka przez warstwę mięśniową do warstwy podsurowicówkowej lub do niepokrytych otrzewną tkanek okołookrężniczych bądź okołoodbytniczych
T4
guz nacieka przez ciągłość inne tkanki i narządy lub przerasta otrzewną trzewną; naciekanie przez ciągłość dotyczy też innych okolic jelita grubego zajętych w wyniku przerastania błony surowiczej (np. naciekanie pętli esicy przez raka odbytnicy)
N – okoliczne węzły chłonne
NX
nie można ocenić okolicznych węzłów chłonnych
N0
regionalne węzły chłonne bez przerzutów nowotworu
N1
przerzuty nowotworu w 1–3 regionalnych węzłach chłonnych
N2
przerzuty nowotworu w 4 i więcej regionalnych węzłach chłonnych
M – przerzuty odległe
MX
nie można ocenić występowania przerzutów odległych
M0
nie stwierdza się przerzutów odległych
M1
stwierdza się przerzuty odległe
Klasyfikacja kliniczno-patomorfologiczna (na podstawie TNM) [edytuj]
Stopień 0
Tis
N0
M0
Stopień I
T1
N0
M0
T2
N0
M0
Stopień II
T3
N0
M0
T4
N0
M0
Stopień III
każdy T
N1
M0
każdy T
N2
M0
Stopień IV
każdy T
każdy N
M1
Leczenie [edytuj]
Wybór metody leczenia [edytuj]
Rak odbytnicy poniżej załamka otrzewnej (<8 cm od brzegu odbytu):
Stopień 0 – chirurgia
Stopień 1 – chirurgia
Stopień 2 – radioterapia potem ewentualnie chemioterapia
Stopień 3 – radioterapia/radiochemioterapia potem chemioterapia
Stopień 4 – chirurgia (radioterapia)/chemioterapia
Rak okrężnicy i odbytnicy powyżej załamka otrzewnej:
Stopień 0 – chirurgia
Stopień 1 – chirurgia
Stopień 2 – chirurgia potem ewentualnie chemioterapia
Stopień 3 – chirurgia potem chemioterapia
Stopień 4 – chirurgia (radioterapia)/chemioterapia
Leczenie chirurgiczne [edytuj]
Rak odbytnicy położony na wysokości lub poniżej załamka otrzewnej (<8 cm od odbytu):
Stopień 0 – wycięcie miejscowe (dostęp przez odbyt)
Stopień 1 – resekcja tylna m. Kraske; resekcja przednia; amputacja brzuszna-kroczowa
Stopień 2 – resekcja przednia; amputacja brzuszna-kroczowa
Stopień 3 – resekcja przednia; amputacja brzuszna-kroczowa
Stopień 4 – operacje paliatywne (resekcja przednia; amputacja brzuszna-kroczowa); kolostomia, operacje radykalne (radykalne leczenie zmian przerzutowych)
Rak odbytnicy położony powyżej załamka otrzewnej (>8 cm od odbytu):
Stopień 0 – wycięcie metodą endoskopową
Stopień 1 – resekcja przednia
Stopień 2 – resekcja przednia
Stopień 3 – resekcja przednia
Stopień 4 – operacje paliatywne (resekcja przednia; kolostomia), operacje radykalne (radykalne leczenie zmian przerzutowych)
Rak okolicy zagięcia esiczo-odbytniczego i rak okrężnicy:
Stopień 0 – wycięcie metodą endoskopową
Stopień 1 – resekcja przednia; resekcja esicy; hemikolektomia lewostronna; resekcja poprzecznicy; hemikolektomia prawostronna
Stopień 2 – resekcja przednia; resekcja esicy; hemikolektomia lewostronna; resekcja poprzecznicy; hemikolektomia prawostronna
Stopień 3 – resekcja przednia; resekcja esicy; hemikolektomia lewostronna; resekcja poprzecznicy; hemikolektomia prawostronna
Stopień 4 – zespolenie omijające; kolostomia lub ileostomia; paliatywna resekcja; operacje radykalne (radykalne leczenie zmian przerzutowych)
Radioterapia [edytuj]
Radioterapia w raku jelita grubego stosowana jest jako składowa leczenia radykalnego (leczenie uzupełniające) albo jako metoda leczenia paliatywnego (głównie w przypadku raka odbytnicy).
Radykalna radioterapia raka odbytnicy
ął radioterapia przedoperacyjna
Wskazania:
rak odbytnicy położony na wysokości lub poniżej załamka otrzewnej (do 8–10 cm od brzegu odbytu).
miejscowe (regionalne) zaawansowanie w ocenie przedoperacyjnej (T3-4; NX-0; M0 lub każde T, N1-2, M0)
miejscowo zaawansowany i nieresekcyjny guz odbytnicy (wskazanie do radiochemioterapii przedoperacyjnej)
Technika:
Napromienianie przyspieszaczem liniowym o energiach między 4 a 15 MeV lub aparatem kobaltowym. Napromienianiem należy objąć 2/3 tylne miednicy do wysokości promontorium, w tym guz pierwotny i regionalne węzły chłonne.
Schematy leczenia:
radioterapia krótkotrwała – napromienianie wysokimi dawkami frakcyjnymi po 5 Gy przez 5–7 dni do dawki całkowitej 25 Gy
radioterapia długotrwała – napromienianie konwencjonalnymi dawkami frakcyjnymi po 1,8-2 Gy przez 5–5,5 tygodnia do dawki całkowitej 50–50,4 Gy, najczęściej w skojarzeniu z chemioterapią, rzadziej jako metoda samodzielna
Schematy podawania leków w skojarzeniu z radioterapią:
folinian wapnia (FA) 20 mg/m² i fluorouracyl (FU) 325 mg\m² przez 5 kolejnych dni w trakcie 1 i 5 tygodnia napromieniania
FA 20 mg/m² i FU 400 mg/m² przez 2 kolejne dni w trakcie 1, 3 i 5 tygodnia napromieniania
ął radioterapia pooperacyjna (adjuwantowa)
Wskazania:
Wskazaniem do radioterapii adjuwantowej są niekorzystne czynniki
rokownicze, stwierdzane w pooperacyjnym badaniu patomorfologicznym:
naciekanie tkanki tłuszczowej okołojelitowej
zajęcie węzłów chłonnych
szerzenie wzdłuż włókien nerwowych
zatory komórek nowotworowych w naczyniach krwionośnych i chłonnych
niski stopień dojrzałości nowotworu
przedziurawienie ściany jelita.
Technika:
Leczenie rozpoczyna się 4 tygodnie po operacji (początkowo 5-dniowe
kursy chemioterapii co 4 tygodnie, następnie po kolejnym miesiącu
chemioterapia w skojarzeniu z radioterapią). Dawki całkowite wynoszą
4500–5000 Cgy/T.
ął radykalna radioterapia jako wyłączne leczenie raka odbytnicy
Wskazania:
miejscowo zaawansowany rak odbytnicy
chorzy, którzy nie wyrażają zgody na zabieg operacyjny
wysokie ryzyko poważnych powikłań pooperacyjnych.
Technika:
Stosuje się zazwyczaj konwencjonalne napromienianie z lub bez chemioterapii.
Radioterapia paliatywna
Spełnia ważną rolę w łagodzeniu bólów, zmniejszaniu krwawień i objawów niedrożności związanych z nawrotami miejscowego raka odbytnicy oraz w łagodzeniu objawów związanych z przerzutami.
Leczenie systemowe [edytuj]
Jako leczenie uzupełniające (adjuwntowe) wobec chirurgicznej
resekcji guza ma na celu zmniejszenie ryzyka nawrotu choroby. W
przypadku choroby uogólnionej intencją jest przedłużenie życia i
zmniejszenie dolegliwości.
W leczeniu uzupełniającym stosowane cytostatyki to: fluorouracyl i oksaliplatyna
Cytostatyki używane w leczeniu paliatywnym to: fluorouracyl, irynotekan, oksaliplatyna, kapecytabina, UFT. Ponadto zarejestrowane są nowe leki będące monoklonalnymi przeciwciałami: bewacyzumab, cetuksymab, panitumumab.
Rokowanie [edytuj]
Stopień
5-letnie przeżycie
0
100%
I
85-100%
II
50-80%
III
30-60%
IV
<5%
Przeciętny odsetek 5-letnich przeżyć wynosi ~45% (w Polsce tylko
25%). Rokowanie w raku jelita grubego można poprawić dzięki badaniom
przesiewowym w populacji bezobjawowej.
Profilaktyka [edytuj]
Regularne zażywanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych zmniejsza o 40-50% zapadalność i umieralność na raka jelita grubego. Szczególnie korzystne działanie wydaje się posiadać celoksyb[5]. Podobne działanie wykazuje też rofekoksyb. Sulindak ogranicza liczbę i rozmiary gruczolaków u chorych na rodzinną polipowatość jelita grubego.
Badania przesiewowe [edytuj]
Metody:
test na obecność krwi utajonej w kale
sigmoidoskopia wykonywana za pomocą giętkiego aparatu
pełna kolonoskopia.
Przypisy
ąę Cancer. luty 2006. [dostęp 2007-05-24].
ąę American Cancer Society Smoking Linked to Increased Colorectal Cancer Risk – New Study Links Smoking to Increased Colorectal Cancer Risk 2000-12-06
ąę Gregory L. Brotzman and Russell G. Robertson: Colorectal Cancer Risk Factors. 2006. [dostęp 2008-01-16].
ąę Jerome J. DeCosse, MD; George J. Tsioulias, MD; Judish S. Jacobson, MPH. Colorectal cancer: detection, treatment, and rehabilitation. {{{czasopismo}}} (luty 1994). A Cancer Journal for Clinicians. [dostęp 2008-01-16].
ąę Conference Report – Highlights of the 97th Annual Meeting of the American Association for Cancer Research . Medscape Today
Bibliografia [edytuj]
"Choroby wewnętrzne" pod red. prof. dr hab. Andrzeja Szczeklika, tom 1, str. 831–834 ISBN 83-7430-031-0
"Interna" pod red. prof. dr hab. Franciszka Kokota, tom 1, str. 519–522 ISBN 83-200-2871-X
"Medycyna wewnętrzna" Gerd Herold i współautorzy, str. 573–580 ISBN 83-200-3322-5
"Chirurgia" Bruce E. Jarrel, R. Anthony Carabasi, III, str. 250–254 ISBN 83-85842-56-X
"Chirurgia" pod red. prof. dr hab. med. Jana Fibaka, str. 516–531 ISBN 83-200-2012-3
http://www.puo.pl/pdf/rak_jelita_grubego.pdf
Zobacz też [edytuj]
polipowatość młodzieńcza
zespół Gardnera
zespół Muir-Torre
zespół Peutza-Jeghersa
zespół Turcota
Linki zewnętrzne [edytuj]
Europacolon Polska – Stowarzyszenie na rzecz raka jelita grubego
Rak jelita grubego – ocena ryzyka wystąpienia
Przeczytaj zastrzeżenia dotyczące pojęć medycznych w Wikipedii!
Źródło śhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Rak_jelita_grubego”
Kategorie: Chirurgia ó Choroby nowotworowe ó Choroby układu pokarmowego
artykułdyskusjaedytujhistoria i autorzy
Widok
Artykuł
Dyskusja
Edytuj
Historia i autorzy
Osobiste
Logowanie i rejestracja
if (window.isMSIE55) fixalpha();
Szukaj
Nawigacja
Strona główna
Kategorie artykułów
Bieżące wydarzenia
Losuj stronę
zmiany
Zgłoś błąd
Zgłoś złą grafikę
Częste pytania (FAQ)
Kontakt z Wikipedią
Wspomóż Fundację
dla edytorów
Ostatnie zmiany
Zasady edytowania
Pomoc
Portal wikipedystów
Utwórz książkę
Dodaj stronę
Książki – pomoc
/* */
Narzędzia
Linkujące
Zmiany w dolinkowanych
Strony specjalne
Wersja do druku Link do tej wersji
Wersja PDF
Cytowanie tego artykułu
W innych językach
żŁ"ąąبŁة
Bosanski
ęŃłаŃŃки
Śesky
Dansk
Deutsch
English
Espaąol
ŁżąłŚ
Franżais
Hrvatski
Bahasa Indonesia
Italiano
óęרית
Latina
Lietuvił
Nederlands
ćĄćśŹŁś
Norsk (bokmĄl)Ź
Português
ŃŃŃкиą
Suomi
Svenska
Tźrkże
ייִדיש
中ć
Tę stronę ostatnio zmodyfikowano 23:14, 19 maj 2009.
Tekst udostępniany na licencji GNU Free Documentation License. (patrz: Prawa autorskie)
Wikipedia® jest zarejestrowanym znakiem towarowym Fundacji Wikimedia. Możesz przekazać dary pieniężne na rzecz Fundacji Wikimedia.
Zasady ochrony prywatności
O Wikipedii
Informacje prawne
if (window.runOnloadHook) runOnloadHook();
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Rak Jelita Grubego diagnostyka screeningowa WYKĹAD SUMEtiopatogeneza rak jelita grubegorak jelita grubegoUkład pokarmowy Rak jelita grubegoRak jelita grubegorak jelita grubego i stomiaRak jelita grubego3 Rak Jelita Grubego diagnostyka screeningowa11 Patobiochemia nowotworow rak jelita grubegoMiękkie sposoby oczyszczania jelita grubego03 0000 004 02 Leczenie raka jelita grubego irinotekanembiochemiczne markery jelita grubego, żołądka, piersi i jajnikaWrzodziejące zapalenia jelita grubegoWrzodziejące zapalenia jelita grubegoPróba standaryzacji opieki pielęgniarskiej nad pacjentem po operacji raka jelita grubegowrzodziejące zapalenie jelita grubegowięcej podobnych podstron