I Liceu lnokształcące w
um Ogól w Rzeszowie
im sława Konarskiego
m. ks. Stanis
Aldehydy
dy są związka e ogólnym RC e być grupą a ub aromatycz
Aldehyd ami o wzorze CHO. R może alifatyczną lu zną.
Nazwy zw aldehydów tw zajowych kwa ksylowych, w
wyczajowe a worzymy od nazw zwycz asów karbok w których
słowo  k piono słowem . Nazwy syste taki sposób:
kwas zastÄ…p m  aldehyd . ematyczne tworzymy w t
·ð NajdÅ‚uższy Å‚a odstawowÄ… i okreÅ›lamy n
ańcuch z grupą CHO jest uważany za strukturę po nazwą
a tórej dodaje się przyrost
alkanu, do kt tek  al.
·ð PoÅ‚ożenie po wskazuje cyf
odstawnika w fra
Właś czne i chemi ydów:
ściwości fizyc iczne aldehy
·ð W dÅ‚ugoÅ›ci Å‚aÅ„c wego
Właściwości zależne są d cucha węglow
·ð A krótkim Å‚aÅ„cuchu wÄ™glow rze rozpuszcz
Aldehydy o k wym sÄ… dobr zalne w wodzie
·ð Metanal jest hydy sÄ… cieczami
t gazem, pozostałe aldeh
·ð A ajÄ… charakterystyczny zap ydy majÄ…ce 1 wÄ™gla w czÄ…s
Aldehydy ma pach: aldehy 1 3 atomów w steczce
mają nieprzy rażający zapa żej 8 przyjem
yjemny zapach, 4 7  odr ach, a powyż mny
Otrzym ehydów:
mywanie alde
1) Utlenianie alkoholi pierw ych
wszorzędowy
2) Hydratacja uwodnienie alkinów w o talizatora (HgSO4)
obecności kat
Materiały w wszystkie prawa za a
wewnątrzszkolne  w astrzeżone || autorzy: Aleksandra Kopacz i Agnieszka Ciąpała || Strona 1 z 4
I Liceu lnokształcące w
um Ogól w Rzeszowie
im sława Konarskiego
m. ks. Stanis
Reakcje aldehyd
dów:
a aldolowa (r stawania aldolu czyli aldehydu z grup
1) Kondensacja reakcja pows pÄ… hydroksylowÄ… z
d hydów w środowisku zasadowym)
dwóch aldeh
2) Utlenianie (p mera i Tollen
próby Tromm nsa)
3) Redukcja (do
o alkoholi)
Zastoso ehydów:
owanie alde
Aldehydy stosowane ez organiczny wa sztuczne, barwniki), w
e są do synte ych (tworzyw w przemyśle
spożywc etycznym (sk pozycji zapac romatów spo
czym i kosme kładniki komp chowych i ar ożywczych),
garbarst ór aldehydu m o (HCHO) w wodzie (tzw. formaliny) stosowany jest do
twie. Roztwó mrówkowego
konserw cznych.
wacji preparatów biologic
Materiały w wszystkie prawa za a
wewnątrzszkolne  w astrzeżone || autorzy: Aleksandra Kopacz i Agnieszka Ciąpała || Strona 2 z 4
I Liceu lnokształcące w
um Ogól w Rzeszowie
im sława Konarskiego
m. ks. Stanis
Ketony
y
onami nazyw dne węglowo ierające w cz upę ketonow
Keto wamy pochod odorów zawi ząsteczce gru wą:
Nazewnict
two
Najp on alifatyczny zwy większoś etonów
prostszy keto y ma nazwę zwyczajowa aceton. Naz ści innych ke
alifatycznych two ez wymienien ości alfabetycznej nazw o formie
orzy siÄ™ prze nie w kolejno obu grup w f
przy j, poprzedzając je słowem . keton mety owy. Keton, w
ymiotnikowej m keton, np. ylowo winylo w którym
grup owa jest połą ośrednio z pierścieniem b m, określa się
pa karbonylo Ä…czona bezpo benzenowym Ä™ przez
doda tka  fenon, j ują podane przykłady:
anie przyrost jak to ilustru
acetof
fenon
Właściwoś
ści:
·ð SÄ… ciecza
·ð ami
·ð SÄ… lotnie im alkohole
·ð ejsze niż odpowiadajÄ…ce i
·ð RozpuszczajÄ… siÄ™ w w ozpuszczalnik m samym stopniu co
·ð wodzie i w ro kach organicznych w tym
alkohole
e
·ð SÄ… dobry czalnikami or
·ð ymi rozpuszc rganicznymi
·ð MajÄ… ma acji
·ð aÅ‚Ä… zdolność do krystaliza
O ie:
Otrzymywani
·ð Utlenianie alkoholi drugo :
orzędowych:
Materiały w wszystkie prawa za a
wewnątrzszkolne  w astrzeżone || autorzy: Aleksandra Kopacz i Agnieszka Ciąpała || Strona 3 z 4
I Liceu lnokształcące w
um Ogól w Rzeszowie
im sława Konarskiego
m. ks. Stanis
R ć:
Reaktywność
ulegają próbo ra ani Tollensa, dlatego d steśmy w sta
1) Ketony nie u om Trommer dzięki nim jes anie
o wiązki mają t ór sumaryczn
odróżnić aldehydy od ketonów (te zw taki sam wzó ny).
2) Utlenianie
3) Redukcja
4) Reakcja halo owi)  do wy ów:
oformowa (np. jodoformo ykrywania metyloketonó
Z
Zastosowanie:
·ð s em olejku miÄ™towego (wy o w przyrodz nton)
są składnikie ystępującego zie jako men
·ð s wych i przypr
są składnikami kompozycji zapachow raw spożywczych
·ð s ako rozpuszc
stosowane ja czalniki
·ð s ako półprodukty
stosowane ja
·ð w
w syntezie chemicznej
·ð c rujÄ…ce (chlor n, chloro
chloro i bromopochodne ketony są stosowane jako środki tr roacetofenon
i
i bromoaceton)
Materiały w wszystkie prawa za a
wewnątrzszkolne  w astrzeżone || autorzy: Aleksandra Kopacz i Agnieszka Ciąpała || Strona 4 z 4