Prehistoria
() Zarys teorii prawdy 1 / 9
Prehistoria
PoczÄ…tki: grecki termin (aletheia)
() Zarys teorii prawdy 1 / 9
Prehistoria
PoczÄ…tki: grecki termin (aletheia)
Pierwotny kontekst: doświadczenie zmysłowe w teraz
niejszości
mówić prawdę, wyznać prawdę, ukryć prawdę
() Zarys teorii prawdy 1 / 9
Prehistoria
PoczÄ…tki: grecki termin (aletheia)
Pierwotny kontekst: doświadczenie zmysłowe w teraz
niejszości
mówić prawdę, wyznać prawdę, ukryć prawdę
Kolejny etap: objęcie także przeszłości i przyszłości
() Zarys teorii prawdy 1 / 9
Prehistoria
PoczÄ…tki: grecki termin (aletheia)
Pierwotny kontekst: doświadczenie zmysłowe w teraz
niejszości
mówić prawdę, wyznać prawdę, ukryć prawdę
Kolejny etap: objęcie także przeszłości i przyszłości
Stopniowe przekształcanie w abstrakcyjny rzeczownik, dotyczący zdań i myśli.
() Zarys teorii prawdy 1 / 9
Prehistoria
PoczÄ…tki: grecki termin (aletheia)
Pierwotny kontekst: doświadczenie zmysłowe w teraz
niejszości
mówić prawdę, wyznać prawdę, ukryć prawdę
Kolejny etap: objęcie także przeszłości i przyszłości
Stopniowe przekształcanie w abstrakcyjny rzeczownik, dotyczący zdań i myśli.
Wieloznaczność terminu:
() Zarys teorii prawdy 1 / 9
Prehistoria
PoczÄ…tki: grecki termin (aletheia)
Pierwotny kontekst: doświadczenie zmysłowe w teraz
niejszości
mówić prawdę, wyznać prawdę, ukryć prawdę
Kolejny etap: objęcie także przeszłości i przyszłości
Stopniowe przekształcanie w abstrakcyjny rzeczownik, dotyczący zdań i myśli.
Wieloznaczność terminu:
rzeczywistość bytu
() Zarys teorii prawdy 1 / 9
Prehistoria
PoczÄ…tki: grecki termin (aletheia)
Pierwotny kontekst: doświadczenie zmysłowe w teraz
niejszości
mówić prawdę, wyznać prawdę, ukryć prawdę
Kolejny etap: objęcie także przeszłości i przyszłości
Stopniowe przekształcanie w abstrakcyjny rzeczownik, dotyczący zdań i myśli.
Wieloznaczność terminu:
rzeczywistość bytu (znaczenie ontologiczne)
() Zarys teorii prawdy 1 / 9
Prehistoria
PoczÄ…tki: grecki termin (aletheia)
Pierwotny kontekst: doświadczenie zmysłowe w teraz
niejszości
mówić prawdę, wyznać prawdę, ukryć prawdę
Kolejny etap: objęcie także przeszłości i przyszłości
Stopniowe przekształcanie w abstrakcyjny rzeczownik, dotyczący zdań i myśli.
Wieloznaczność terminu:
rzeczywistość bytu (znaczenie ontologiczne)
poprawność stwierdzeń
() Zarys teorii prawdy 1 / 9
Prehistoria
PoczÄ…tki: grecki termin (aletheia)
Pierwotny kontekst: doświadczenie zmysłowe w teraz
niejszości
mówić prawdę, wyznać prawdę, ukryć prawdę
Kolejny etap: objęcie także przeszłości i przyszłości
Stopniowe przekształcanie w abstrakcyjny rzeczownik, dotyczący zdań i myśli.
Wieloznaczność terminu:
rzeczywistość bytu (znaczenie ontologiczne)
poprawność stwierdzeń
trafność percepcji
() Zarys teorii prawdy 1 / 9
Prehistoria
PoczÄ…tki: grecki termin (aletheia)
Pierwotny kontekst: doświadczenie zmysłowe w teraz
niejszości
mówić prawdę, wyznać prawdę, ukryć prawdę
Kolejny etap: objęcie także przeszłości i przyszłości
Stopniowe przekształcanie w abstrakcyjny rzeczownik, dotyczący zdań i myśli.
Wieloznaczność terminu:
rzeczywistość bytu (znaczenie ontologiczne)
poprawność stwierdzeń
trafność percepcji
nie-skrytość (nie ukrywanie prawdy, stanu rzeczy)
() Zarys teorii prawdy 1 / 9
Prehistoria
PoczÄ…tki: grecki termin (aletheia)
Pierwotny kontekst: doświadczenie zmysłowe w teraz
niejszości
mówić prawdę, wyznać prawdę, ukryć prawdę
Kolejny etap: objęcie także przeszłości i przyszłości
Stopniowe przekształcanie w abstrakcyjny rzeczownik, dotyczący zdań i myśli.
Wieloznaczność terminu:
rzeczywistość bytu (znaczenie ontologiczne)
poprawność stwierdzeń
trafność percepcji
nie-skrytość (nie ukrywanie prawdy, stanu rzeczy)
Grecy mieli 67 wyrazów związanych z fałszem (!)
() Zarys teorii prawdy 1 / 9
Prehistoria
PoczÄ…tki: grecki termin (aletheia)
Pierwotny kontekst: doświadczenie zmysłowe w teraz
niejszości
mówić prawdę, wyznać prawdę, ukryć prawdę
Kolejny etap: objęcie także przeszłości i przyszłości
Stopniowe przekształcanie w abstrakcyjny rzeczownik, dotyczący zdań i myśli.
Wieloznaczność terminu:
rzeczywistość bytu (znaczenie ontologiczne)
poprawność stwierdzeń
trafność percepcji
nie-skrytość (nie ukrywanie prawdy, stanu rzeczy)
Grecy mieli 67 wyrazów związanych z fałszem (!)
W archaicznej grece nie było rozdziału między kłamstwem a fałszem
() Zarys teorii prawdy 1 / 9
Prehistoria
PoczÄ…tki: grecki termin (aletheia)
Pierwotny kontekst: doświadczenie zmysłowe w teraz
niejszości
mówić prawdę, wyznać prawdę, ukryć prawdę
Kolejny etap: objęcie także przeszłości i przyszłości
Stopniowe przekształcanie w abstrakcyjny rzeczownik, dotyczący zdań i myśli.
Wieloznaczność terminu:
rzeczywistość bytu (znaczenie ontologiczne)
poprawność stwierdzeń
trafność percepcji
nie-skrytość (nie ukrywanie prawdy, stanu rzeczy)
Grecy mieli 67 wyrazów związanych z fałszem (!)
W archaicznej grece nie było rozdziału między kłamstwem a fałszem
W mowie codziennej: wymieszanie aspektów ontologicznych, epistemologicznych i
moralnych
() Zarys teorii prawdy 1 / 9
Prehistoria, cd.
() Zarys teorii prawdy 2 / 9
Prehistoria, cd.
Stopniowe separowanie treści aksjologicznych, epistemologicznych i ontologicznych.
() Zarys teorii prawdy 2 / 9
Prehistoria, cd.
Stopniowe separowanie treści aksjologicznych, epistemologicznych i ontologicznych.
Historycy: upowszechnienie aspektu epistemologicznego.
() Zarys teorii prawdy 2 / 9
Prehistoria, cd.
Stopniowe separowanie treści aksjologicznych, epistemologicznych i ontologicznych.
Historycy: upowszechnienie aspektu epistemologicznego.
Hekataios z Miletu (550-476 BC): relacja o przeszłości tak, jak wydaje się mu
prawdziwa
() Zarys teorii prawdy 2 / 9
Prehistoria, cd.
Stopniowe separowanie treści aksjologicznych, epistemologicznych i ontologicznych.
Historycy: upowszechnienie aspektu epistemologicznego.
Hekataios z Miletu (550-476 BC): relacja o przeszłości tak, jak wydaje się mu
prawdziwa
Herodot (484-426 BC): dostarczanie prawdziwego opisu przeszłości  przedstawienie
tego, co było i jak było
() Zarys teorii prawdy 2 / 9
Prehistoria, cd.
Stopniowe separowanie treści aksjologicznych, epistemologicznych i ontologicznych.
Historycy: upowszechnienie aspektu epistemologicznego.
Hekataios z Miletu (550-476 BC): relacja o przeszłości tak, jak wydaje się mu
prawdziwa
Herodot (484-426 BC): dostarczanie prawdziwego opisu przeszłości  przedstawienie
tego, co było i jak było (kontrola z
ródeł)
() Zarys teorii prawdy 2 / 9
Prehistoria, cd.
Stopniowe separowanie treści aksjologicznych, epistemologicznych i ontologicznych.
Historycy: upowszechnienie aspektu epistemologicznego.
Hekataios z Miletu (550-476 BC): relacja o przeszłości tak, jak wydaje się mu
prawdziwa
Herodot (484-426 BC): dostarczanie prawdziwego opisu przeszłości  przedstawienie
tego, co było i jak było (kontrola z
ródeł)
Tukidydes (471/460-404 BC):
() Zarys teorii prawdy 2 / 9
Prehistoria, cd.
Stopniowe separowanie treści aksjologicznych, epistemologicznych i ontologicznych.
Historycy: upowszechnienie aspektu epistemologicznego.
Hekataios z Miletu (550-476 BC): relacja o przeszłości tak, jak wydaje się mu
prawdziwa
Herodot (484-426 BC): dostarczanie prawdziwego opisu przeszłości  przedstawienie
tego, co było i jak było (kontrola z
ródeł)
Tukidydes (471/460-404 BC):
odniesienie do wyobrażeń i przedstawień
() Zarys teorii prawdy 2 / 9
Prehistoria, cd.
Stopniowe separowanie treści aksjologicznych, epistemologicznych i ontologicznych.
Historycy: upowszechnienie aspektu epistemologicznego.
Hekataios z Miletu (550-476 BC): relacja o przeszłości tak, jak wydaje się mu
prawdziwa
Herodot (484-426 BC): dostarczanie prawdziwego opisu przeszłości  przedstawienie
tego, co było i jak było (kontrola z
ródeł)
Tukidydes (471/460-404 BC):
odniesienie do wyobrażeń i przedstawień
trudności w znalezieniu prawdy:
() Zarys teorii prawdy 2 / 9
Prehistoria, cd.
Stopniowe separowanie treści aksjologicznych, epistemologicznych i ontologicznych.
Historycy: upowszechnienie aspektu epistemologicznego.
Hekataios z Miletu (550-476 BC): relacja o przeszłości tak, jak wydaje się mu
prawdziwa
Herodot (484-426 BC): dostarczanie prawdziwego opisu przeszłości  przedstawienie
tego, co było i jak było (kontrola z
ródeł)
Tukidydes (471/460-404 BC):
odniesienie do wyobrażeń i przedstawień
trudności w znalezieniu prawdy:
ufanie gotowym opiniom
() Zarys teorii prawdy 2 / 9
Prehistoria, cd.
Stopniowe separowanie treści aksjologicznych, epistemologicznych i ontologicznych.
Historycy: upowszechnienie aspektu epistemologicznego.
Hekataios z Miletu (550-476 BC): relacja o przeszłości tak, jak wydaje się mu
prawdziwa
Herodot (484-426 BC): dostarczanie prawdziwego opisu przeszłości  przedstawienie
tego, co było i jak było (kontrola z
ródeł)
Tukidydes (471/460-404 BC):
odniesienie do wyobrażeń i przedstawień
trudności w znalezieniu prawdy:
ufanie gotowym opiniom
wyolbrzymianie
() Zarys teorii prawdy 2 / 9
Prehistoria, cd.
Stopniowe separowanie treści aksjologicznych, epistemologicznych i ontologicznych.
Historycy: upowszechnienie aspektu epistemologicznego.
Hekataios z Miletu (550-476 BC): relacja o przeszłości tak, jak wydaje się mu
prawdziwa
Herodot (484-426 BC): dostarczanie prawdziwego opisu przeszłości  przedstawienie
tego, co było i jak było (kontrola z
ródeł)
Tukidydes (471/460-404 BC):
odniesienie do wyobrażeń i przedstawień
trudności w znalezieniu prawdy:
ufanie gotowym opiniom
wyolbrzymianie
upiększanie
() Zarys teorii prawdy 2 / 9
Prehistoria, cd.
Stopniowe separowanie treści aksjologicznych, epistemologicznych i ontologicznych.
Historycy: upowszechnienie aspektu epistemologicznego.
Hekataios z Miletu (550-476 BC): relacja o przeszłości tak, jak wydaje się mu
prawdziwa
Herodot (484-426 BC): dostarczanie prawdziwego opisu przeszłości  przedstawienie
tego, co było i jak było (kontrola z
ródeł)
Tukidydes (471/460-404 BC):
odniesienie do wyobrażeń i przedstawień
trudności w znalezieniu prawdy:
ufanie gotowym opiniom
wyolbrzymianie
upiększanie
dbałość o interesującą relację
() Zarys teorii prawdy 2 / 9
Prehistoria, cd.
Stopniowe separowanie treści aksjologicznych, epistemologicznych i ontologicznych.
Historycy: upowszechnienie aspektu epistemologicznego.
Hekataios z Miletu (550-476 BC): relacja o przeszłości tak, jak wydaje się mu
prawdziwa
Herodot (484-426 BC): dostarczanie prawdziwego opisu przeszłości  przedstawienie
tego, co było i jak było (kontrola z
ródeł)
Tukidydes (471/460-404 BC):
odniesienie do wyobrażeń i przedstawień
trudności w znalezieniu prawdy:
ufanie gotowym opiniom
wyolbrzymianie
upiększanie
dbałość o interesującą relację
Przejście od pojęcia do kryterium prawdziwości
() Zarys teorii prawdy 2 / 9
Prehistoria, cd.
Stopniowe separowanie treści aksjologicznych, epistemologicznych i ontologicznych.
Historycy: upowszechnienie aspektu epistemologicznego.
Hekataios z Miletu (550-476 BC): relacja o przeszłości tak, jak wydaje się mu
prawdziwa
Herodot (484-426 BC): dostarczanie prawdziwego opisu przeszłości  przedstawienie
tego, co było i jak było (kontrola z
ródeł)
Tukidydes (471/460-404 BC):
odniesienie do wyobrażeń i przedstawień
trudności w znalezieniu prawdy:
ufanie gotowym opiniom
wyolbrzymianie
upiększanie
dbałość o interesującą relację
Przejście od pojęcia do kryterium prawdziwości
Wartościowanie z
ródeł poznania:
() Zarys teorii prawdy 2 / 9
Prehistoria, cd.
Stopniowe separowanie treści aksjologicznych, epistemologicznych i ontologicznych.
Historycy: upowszechnienie aspektu epistemologicznego.
Hekataios z Miletu (550-476 BC): relacja o przeszłości tak, jak wydaje się mu
prawdziwa
Herodot (484-426 BC): dostarczanie prawdziwego opisu przeszłości  przedstawienie
tego, co było i jak było (kontrola z
ródeł)
Tukidydes (471/460-404 BC):
odniesienie do wyobrażeń i przedstawień
trudności w znalezieniu prawdy:
ufanie gotowym opiniom
wyolbrzymianie
upiększanie
dbałość o interesującą relację
Przejście od pojęcia do kryterium prawdziwości
Wartościowanie z
ródeł poznania: pierwszeństwo rozumu nad zmysłami
() Zarys teorii prawdy 2 / 9
Parmenides (540-470 BC)
() Zarys teorii prawdy 3 / 9
Parmenides (540-470 BC)
Identyfikacja drogi Prawdy z dochodzeniem do episteme
() Zarys teorii prawdy 3 / 9
Parmenides (540-470 BC)
Identyfikacja drogi Prawdy z dochodzeniem do episteme
1
Tym samym jest myślenie, co i przedmiot myślenia.
() Zarys teorii prawdy 3 / 9
Parmenides (540-470 BC)
Identyfikacja drogi Prawdy z dochodzeniem do episteme
1
Tym samym jest myślenie, co i przedmiot myślenia.
2
Nie znajdziesz bowiem myślenia bez tego, co istnieje i czego jest ono wyrazem.
() Zarys teorii prawdy 3 / 9
Parmenides (540-470 BC)
Identyfikacja drogi Prawdy z dochodzeniem do episteme
1
Tym samym jest myślenie, co i przedmiot myślenia.
2
Nie znajdziesz bowiem myślenia bez tego, co istnieje i czego jest ono wyrazem.
3
Nie ma bowiem i nie może być czegoś innego poza bytem, ponieważ przeznaczenie
go tak zespoliło, że jest niepodzielny i nieruchomy.
() Zarys teorii prawdy 3 / 9
Parmenides (540-470 BC)
Identyfikacja drogi Prawdy z dochodzeniem do episteme
1
Tym samym jest myślenie, co i przedmiot myślenia.
2
Nie znajdziesz bowiem myślenia bez tego, co istnieje i czego jest ono wyrazem.
3
Nie ma bowiem i nie może być czegoś innego poza bytem, ponieważ przeznaczenie
go tak zespoliło, że jest niepodzielny i nieruchomy.
4
Dlatego mamy do czynienia tylko z pustymi nazwami, jakie ludzie nadali rzeczom w
przekonaniu, że są prawdziwe, jak powstawanie i zanikanie, istnienie i nieistnienie,
zmiana miejsca i zmiana jasnej barwy.
() Zarys teorii prawdy 3 / 9
Parmenides (540-470 BC)
Identyfikacja drogi Prawdy z dochodzeniem do episteme
1
Tym samym jest myślenie, co i przedmiot myślenia.
2
Nie znajdziesz bowiem myślenia bez tego, co istnieje i czego jest ono wyrazem.
3
Nie ma bowiem i nie może być czegoś innego poza bytem, ponieważ przeznaczenie
go tak zespoliło, że jest niepodzielny i nieruchomy.
4
Dlatego mamy do czynienia tylko z pustymi nazwami, jakie ludzie nadali rzeczom w
przekonaniu, że są prawdziwe, jak powstawanie i zanikanie, istnienie i nieistnienie,
zmiana miejsca i zmiana jasnej barwy.
Problemy:
() Zarys teorii prawdy 3 / 9
Parmenides (540-470 BC)
Identyfikacja drogi Prawdy z dochodzeniem do episteme
1
Tym samym jest myślenie, co i przedmiot myślenia.
2
Nie znajdziesz bowiem myślenia bez tego, co istnieje i czego jest ono wyrazem.
3
Nie ma bowiem i nie może być czegoś innego poza bytem, ponieważ przeznaczenie
go tak zespoliło, że jest niepodzielny i nieruchomy.
4
Dlatego mamy do czynienia tylko z pustymi nazwami, jakie ludzie nadali rzeczom w
przekonaniu, że są prawdziwe, jak powstawanie i zanikanie, istnienie i nieistnienie,
zmiana miejsca i zmiana jasnej barwy.
Problemy:
Dotarcie do poglądów samego Parmenidesa
() Zarys teorii prawdy 3 / 9
Parmenides (540-470 BC)
Identyfikacja drogi Prawdy z dochodzeniem do episteme
1
Tym samym jest myślenie, co i przedmiot myślenia.
2
Nie znajdziesz bowiem myślenia bez tego, co istnieje i czego jest ono wyrazem.
3
Nie ma bowiem i nie może być czegoś innego poza bytem, ponieważ przeznaczenie
go tak zespoliło, że jest niepodzielny i nieruchomy.
4
Dlatego mamy do czynienia tylko z pustymi nazwami, jakie ludzie nadali rzeczom w
przekonaniu, że są prawdziwe, jak powstawanie i zanikanie, istnienie i nieistnienie,
zmiana miejsca i zmiana jasnej barwy.
Problemy:
Dotarcie do poglądów samego Parmenidesa
(2) sugeruje, że nie byłoby myślenia bez tego, co istnieje
() Zarys teorii prawdy 3 / 9
Parmenides (540-470 BC)
Identyfikacja drogi Prawdy z dochodzeniem do episteme
1
Tym samym jest myślenie, co i przedmiot myślenia.
2
Nie znajdziesz bowiem myślenia bez tego, co istnieje i czego jest ono wyrazem.
3
Nie ma bowiem i nie może być czegoś innego poza bytem, ponieważ przeznaczenie
go tak zespoliło, że jest niepodzielny i nieruchomy.
4
Dlatego mamy do czynienia tylko z pustymi nazwami, jakie ludzie nadali rzeczom w
przekonaniu, że są prawdziwe, jak powstawanie i zanikanie, istnienie i nieistnienie,
zmiana miejsca i zmiana jasnej barwy.
Problemy:
Dotarcie do poglądów samego Parmenidesa
(2) sugeruje, że nie byłoby myślenia bez tego, co istnieje
Równozakresowość myślenia i myślenia takiego, że jego przedmiot istnieje
() Zarys teorii prawdy 3 / 9
Parmenides (540-470 BC)
Identyfikacja drogi Prawdy z dochodzeniem do episteme
1
Tym samym jest myślenie, co i przedmiot myślenia.
2
Nie znajdziesz bowiem myślenia bez tego, co istnieje i czego jest ono wyrazem.
3
Nie ma bowiem i nie może być czegoś innego poza bytem, ponieważ przeznaczenie
go tak zespoliło, że jest niepodzielny i nieruchomy.
4
Dlatego mamy do czynienia tylko z pustymi nazwami, jakie ludzie nadali rzeczom w
przekonaniu, że są prawdziwe, jak powstawanie i zanikanie, istnienie i nieistnienie,
zmiana miejsca i zmiana jasnej barwy.
Problemy:
Dotarcie do poglądów samego Parmenidesa
(2) sugeruje, że nie byłoby myślenia bez tego, co istnieje
Równozakresowość myślenia i myślenia takiego, że jego przedmiot istnieje
Trudności z myśleniem o tym, co nie istnieje
() Zarys teorii prawdy 3 / 9
Parmenides (540-470 BC)
Identyfikacja drogi Prawdy z dochodzeniem do episteme
1
Tym samym jest myślenie, co i przedmiot myślenia.
2
Nie znajdziesz bowiem myślenia bez tego, co istnieje i czego jest ono wyrazem.
3
Nie ma bowiem i nie może być czegoś innego poza bytem, ponieważ przeznaczenie
go tak zespoliło, że jest niepodzielny i nieruchomy.
4
Dlatego mamy do czynienia tylko z pustymi nazwami, jakie ludzie nadali rzeczom w
przekonaniu, że są prawdziwe, jak powstawanie i zanikanie, istnienie i nieistnienie,
zmiana miejsca i zmiana jasnej barwy.
Problemy:
Dotarcie do poglądów samego Parmenidesa
(2) sugeruje, że nie byłoby myślenia bez tego, co istnieje
Równozakresowość myślenia i myślenia takiego, że jego przedmiot istnieje
Trudności z myśleniem o tym, co nie istnieje
Kwestia epistemologii czy ontologii?
() Zarys teorii prawdy 3 / 9
Parmenides (540-470 BC)
Identyfikacja drogi Prawdy z dochodzeniem do episteme
1
Tym samym jest myślenie, co i przedmiot myślenia.
2
Nie znajdziesz bowiem myślenia bez tego, co istnieje i czego jest ono wyrazem.
3
Nie ma bowiem i nie może być czegoś innego poza bytem, ponieważ przeznaczenie
go tak zespoliło, że jest niepodzielny i nieruchomy.
4
Dlatego mamy do czynienia tylko z pustymi nazwami, jakie ludzie nadali rzeczom w
przekonaniu, że są prawdziwe, jak powstawanie i zanikanie, istnienie i nieistnienie,
zmiana miejsca i zmiana jasnej barwy.
Problemy:
Dotarcie do poglądów samego Parmenidesa
(2) sugeruje, że nie byłoby myślenia bez tego, co istnieje
Równozakresowość myślenia i myślenia takiego, że jego przedmiot istnieje
Trudności z myśleniem o tym, co nie istnieje
Kwestia epistemologii czy ontologii?
Absolutyzm w teorii prawdy, dalsze uabstrakcyjnienie pojęcia.
() Zarys teorii prawdy 3 / 9
Platon (427-347 BC)
() Zarys teorii prawdy 4 / 9
Platon (427-347 BC)
Sofista:
() Zarys teorii prawdy 4 / 9
Platon (427-347 BC)
Sofista:
1
Przyjmowanie niebytu w sądzie albo zdaniu  to jest fałsz, tworzący się w myśli
i słowach.
() Zarys teorii prawdy 4 / 9
Platon (427-347 BC)
Sofista:
1
Przyjmowanie niebytu w sądzie albo zdaniu  to jest fałsz, tworzący się w myśli
i słowach.
2
Zdanie już coś wypowiada o tym, co istnieje, i ono nie tylko wymienia, ale coś
określa, splatając czasowniki z rzeczownikami.
() Zarys teorii prawdy 4 / 9
Platon (427-347 BC)
Sofista:
1
Przyjmowanie niebytu w sądzie albo zdaniu  to jest fałsz, tworzący się w myśli
i słowach.
2
Zdanie już coś wypowiada o tym, co istnieje, i ono nie tylko wymienia, ale coś
określa, splatając czasowniki z rzeczownikami.
Przesunięcie epistemologiczne (1), ale nie wyklucza interpretacji ontologicznej.
() Zarys teorii prawdy 4 / 9
Platon (427-347 BC)
Sofista:
1
Przyjmowanie niebytu w sądzie albo zdaniu  to jest fałsz, tworzący się w myśli
i słowach.
2
Zdanie już coś wypowiada o tym, co istnieje, i ono nie tylko wymienia, ale coś
określa, splatając czasowniki z rzeczownikami.
Przesunięcie epistemologiczne (1), ale nie wyklucza interpretacji ontologicznej.
Kratylos:
() Zarys teorii prawdy 4 / 9
Platon (427-347 BC)
Sofista:
1
Przyjmowanie niebytu w sądzie albo zdaniu  to jest fałsz, tworzący się w myśli
i słowach.
2
Zdanie już coś wypowiada o tym, co istnieje, i ono nie tylko wymienia, ale coś
określa, splatając czasowniki z rzeczownikami.
Przesunięcie epistemologiczne (1), ale nie wyklucza interpretacji ontologicznej.
Kratylos: Prawdziwe [zdanie] mówi o tobie coś tak, jak jest,
() Zarys teorii prawdy 4 / 9
Platon (427-347 BC)
Sofista:
1
Przyjmowanie niebytu w sądzie albo zdaniu  to jest fałsz, tworzący się w myśli
i słowach.
2
Zdanie już coś wypowiada o tym, co istnieje, i ono nie tylko wymienia, ale coś
określa, splatając czasowniki z rzeczownikami.
Przesunięcie epistemologiczne (1), ale nie wyklucza interpretacji ontologicznej.
Kratylos: Prawdziwe [zdanie] mówi o tobie coś tak, jak jest, fałszywe mówi coś innego,
niż jest.
() Zarys teorii prawdy 4 / 9
Platon (427-347 BC)
Sofista:
1
Przyjmowanie niebytu w sądzie albo zdaniu  to jest fałsz, tworzący się w myśli
i słowach.
2
Zdanie już coś wypowiada o tym, co istnieje, i ono nie tylko wymienia, ale coś
określa, splatając czasowniki z rzeczownikami.
Przesunięcie epistemologiczne (1), ale nie wyklucza interpretacji ontologicznej.
Kratylos: Prawdziwe [zdanie] mówi o tobie coś tak, jak jest, fałszywe mówi coś innego,
niż jest.
Eutydem:
A przecież ktoś mówi coś, co jest, ten mówi prawdę.
(...)
Są tacy (...) ci, co mówią prawdę.
() Zarys teorii prawdy 4 / 9
Platon (427-347 BC)
Sofista:
1
Przyjmowanie niebytu w sądzie albo zdaniu  to jest fałsz, tworzący się w myśli
i słowach.
2
Zdanie już coś wypowiada o tym, co istnieje, i ono nie tylko wymienia, ale coś
określa, splatając czasowniki z rzeczownikami.
Przesunięcie epistemologiczne (1), ale nie wyklucza interpretacji ontologicznej.
Kratylos: Prawdziwe [zdanie] mówi o tobie coś tak, jak jest, fałszywe mówi coś innego,
niż jest.
Eutydem:
A przecież ktoś mówi coś, co jest, ten mówi prawdę.
(...)
Są tacy (...) ci, co mówią prawdę.
Zdanie o x jest prawdziwe wtw stwierdza o x tak, jak jest.
() Zarys teorii prawdy 4 / 9
Platon (427-347 BC)
Sofista:
1
Przyjmowanie niebytu w sądzie albo zdaniu  to jest fałsz, tworzący się w myśli
i słowach.
2
Zdanie już coś wypowiada o tym, co istnieje, i ono nie tylko wymienia, ale coś
określa, splatając czasowniki z rzeczownikami.
Przesunięcie epistemologiczne (1), ale nie wyklucza interpretacji ontologicznej.
Kratylos: Prawdziwe [zdanie] mówi o tobie coś tak, jak jest, fałszywe mówi coś innego,
niż jest.
Eutydem:
A przecież ktoś mówi coś, co jest, ten mówi prawdę.
(...)
Są tacy (...) ci, co mówią prawdę.
Zdanie o x jest prawdziwe wtw stwierdza o x tak, jak jest.
Problem sÄ…dów faÅ‚szywych, np. «Niebyt nie istnieje.
() Zarys teorii prawdy 4 / 9
Arystoteles (384-322 BC)
() Zarys teorii prawdy 5 / 9
Arystoteles (384-322 BC)
1
Twierdzić o Bycie, że nie istnieje, albo o Nie-Bycie, że istnieje jest fałszem,
natomiast twierdzić, że Byt istnieje, a Nie-Byt nie istnieje, jest prawdą.
() Zarys teorii prawdy 5 / 9
Arystoteles (384-322 BC)
1
Twierdzić o Bycie, że nie istnieje, albo o Nie-Bycie, że istnieje jest fałszem,
natomiast twierdzić, że Byt istnieje, a Nie-Byt nie istnieje, jest prawdą.
2
Mówić, że to, co jest, nie jest, a to, co nie jest, jest, to fałsz, a mówić, że to co jest
jest, jest, a to, co nie jest, nie jest, to prawda.
() Zarys teorii prawdy 5 / 9
Arystoteles (384-322 BC)
1
Twierdzić o Bycie, że nie istnieje, albo o Nie-Bycie, że istnieje jest fałszem,
natomiast twierdzić, że Byt istnieje, a Nie-Byt nie istnieje, jest prawdą.
2
Mówić, że to, co jest, nie jest, a to, co nie jest, jest, to fałsz, a mówić, że to co jest
jest, jest, a to, co nie jest, nie jest, to prawda.
3
Wszystko bowiem, co istnieje, zgadza się z prawdą, z fałszem natomiast (...) popada
w rychło w niezgodę.
() Zarys teorii prawdy 5 / 9
Arystoteles (384-322 BC)
1
Twierdzić o Bycie, że nie istnieje, albo o Nie-Bycie, że istnieje jest fałszem,
natomiast twierdzić, że Byt istnieje, a Nie-Byt nie istnieje, jest prawdą.
2
Mówić, że to, co jest, nie jest, a to, co nie jest, jest, to fałsz, a mówić, że to co jest
jest, jest, a to, co nie jest, nie jest, to prawda.
3
Wszystko bowiem, co istnieje, zgadza się z prawdą, z fałszem natomiast (...) popada
w rychło w niezgodę.
4
(Prawda) jest stwierdzeniem połączenia podmiotu i orzeczenia, a zaprzeczeniem ich
rozdziału...
() Zarys teorii prawdy 5 / 9
Arystoteles (384-322 BC)
1
Twierdzić o Bycie, że nie istnieje, albo o Nie-Bycie, że istnieje jest fałszem,
natomiast twierdzić, że Byt istnieje, a Nie-Byt nie istnieje, jest prawdą.
2
Mówić, że to, co jest, nie jest, a to, co nie jest, jest, to fałsz, a mówić, że to co jest
jest, jest, a to, co nie jest, nie jest, to prawda.
3
Wszystko bowiem, co istnieje, zgadza się z prawdą, z fałszem natomiast (...) popada
w rychło w niezgodę.
4
(Prawda) jest stwierdzeniem połączenia podmiotu i orzeczenia, a zaprzeczeniem ich
rozdziału...
5
Bo jeśli istnieje człowiek, to prawdziwe jest też zdanie, za pomocą którego
stwierdzamy, że człowiek istnieje. I na odwrót. Jeśli prawdziwe jest zdanie
stwierdzające, że człowiek istnieje, to człowiek istnieje...
() Zarys teorii prawdy 5 / 9
Arystoteles (384-322 BC)
1
Twierdzić o Bycie, że nie istnieje, albo o Nie-Bycie, że istnieje jest fałszem,
natomiast twierdzić, że Byt istnieje, a Nie-Byt nie istnieje, jest prawdą.
2
Mówić, że to, co jest, nie jest, a to, co nie jest, jest, to fałsz, a mówić, że to co jest
jest, jest, a to, co nie jest, nie jest, to prawda.
3
Wszystko bowiem, co istnieje, zgadza się z prawdą, z fałszem natomiast (...) popada
w rychło w niezgodę.
4
(Prawda) jest stwierdzeniem połączenia podmiotu i orzeczenia, a zaprzeczeniem ich
rozdziału...
5
Bo jeśli istnieje człowiek, to prawdziwe jest też zdanie, za pomocą którego
stwierdzamy, że człowiek istnieje. I na odwrót. Jeśli prawdziwe jest zdanie
stwierdzające, że człowiek istnieje, to człowiek istnieje...
6
(Prawdziwość) zdań polega na ich zgodności z faktami.
() Zarys teorii prawdy 5 / 9
Arystoteles (384-322 BC)
1
Twierdzić o Bycie, że nie istnieje, albo o Nie-Bycie, że istnieje jest fałszem,
natomiast twierdzić, że Byt istnieje, a Nie-Byt nie istnieje, jest prawdą.
2
Mówić, że to, co jest, nie jest, a to, co nie jest, jest, to fałsz, a mówić, że to co jest
jest, jest, a to, co nie jest, nie jest, to prawda.
3
Wszystko bowiem, co istnieje, zgadza się z prawdą, z fałszem natomiast (...) popada
w rychło w niezgodę.
4
(Prawda) jest stwierdzeniem połączenia podmiotu i orzeczenia, a zaprzeczeniem ich
rozdziału...
5
Bo jeśli istnieje człowiek, to prawdziwe jest też zdanie, za pomocą którego
stwierdzamy, że człowiek istnieje. I na odwrót. Jeśli prawdziwe jest zdanie
stwierdzające, że człowiek istnieje, to człowiek istnieje...
6
(Prawdziwość) zdań polega na ich zgodności z faktami.
7
(...) fałsz i prawda nie znajdują się w rzeczach (...), lecz w myśli.
() Zarys teorii prawdy 5 / 9
Arystoteles (384-322 BC)
1
Twierdzić o Bycie, że nie istnieje, albo o Nie-Bycie, że istnieje jest fałszem,
natomiast twierdzić, że Byt istnieje, a Nie-Byt nie istnieje, jest prawdą.
2
Mówić, że to, co jest, nie jest, a to, co nie jest, jest, to fałsz, a mówić, że to co jest
jest, jest, a to, co nie jest, nie jest, to prawda.
3
Wszystko bowiem, co istnieje, zgadza się z prawdą, z fałszem natomiast (...) popada
w rychło w niezgodę.
4
(Prawda) jest stwierdzeniem połączenia podmiotu i orzeczenia, a zaprzeczeniem ich
rozdziału...
5
Bo jeśli istnieje człowiek, to prawdziwe jest też zdanie, za pomocą którego
stwierdzamy, że człowiek istnieje. I na odwrót. Jeśli prawdziwe jest zdanie
stwierdzające, że człowiek istnieje, to człowiek istnieje...
6
(Prawdziwość) zdań polega na ich zgodności z faktami.
7
(...) fałsz i prawda nie znajdują się w rzeczach (...), lecz w myśli.
8
Prawda bowiem i fałsz, polegają na syntezie pojęć.
() Zarys teorii prawdy 5 / 9
Arystoteles (384-322 BC)
1
Twierdzić o Bycie, że nie istnieje, albo o Nie-Bycie, że istnieje jest fałszem,
natomiast twierdzić, że Byt istnieje, a Nie-Byt nie istnieje, jest prawdą.
2
Mówić, że to, co jest, nie jest, a to, co nie jest, jest, to fałsz, a mówić, że to co jest
jest, jest, a to, co nie jest, nie jest, to prawda.
3
Wszystko bowiem, co istnieje, zgadza się z prawdą, z fałszem natomiast (...) popada
w rychło w niezgodę.
4
(Prawda) jest stwierdzeniem połączenia podmiotu i orzeczenia, a zaprzeczeniem ich
rozdziału...
5
Bo jeśli istnieje człowiek, to prawdziwe jest też zdanie, za pomocą którego
stwierdzamy, że człowiek istnieje. I na odwrót. Jeśli prawdziwe jest zdanie
stwierdzające, że człowiek istnieje, to człowiek istnieje...
6
(Prawdziwość) zdań polega na ich zgodności z faktami.
7
(...) fałsz i prawda nie znajdują się w rzeczach (...), lecz w myśli.
8
Prawda bowiem i fałsz, polegają na syntezie pojęć.
Zdanie mówiące, że jest tak a tak jest prawdziwe wtw jest tak a tak
() Zarys teorii prawdy 5 / 9
Åšredniowiecze
() Zarys teorii prawdy 6 / 9
Åšredniowiecze
Anzelm z Canterbury (1033-1109):
() Zarys teorii prawdy 6 / 9
Åšredniowiecze
Anzelm z Canterbury (1033-1109):
odróżnienie znaczenia zdania, od tego co jest przez nie oznaczane
() Zarys teorii prawdy 6 / 9
Åšredniowiecze
Anzelm z Canterbury (1033-1109):
odróżnienie znaczenia zdania, od tego co jest przez nie oznaczane
poprawność (rectitudo) zależy od tego, w jaki sposób to, co oznaczane jest
wyrażone przez to, co oznacza, o ile relacja jest taka jak być powinna
normatywny charakter prawdziwości
() Zarys teorii prawdy 6 / 9
Åšredniowiecze
Anzelm z Canterbury (1033-1109):
odróżnienie znaczenia zdania, od tego co jest przez nie oznaczane
poprawność (rectitudo) zależy od tego, w jaki sposób to, co oznaczane jest
wyrażone przez to, co oznacza, o ile relacja jest taka jak być powinna
normatywny charakter prawdziwości
() Zarys teorii prawdy 6 / 9
Åšredniowiecze
Anzelm z Canterbury (1033-1109):
odróżnienie znaczenia zdania, od tego co jest przez nie oznaczane
poprawność (rectitudo) zależy od tego, w jaki sposób to, co oznaczane jest
wyrażone przez to, co oznacza, o ile relacja jest taka jak być powinna
normatywny charakter prawdziwości
Piotr Abelard (1079-1142):
Prawdopodobieństwo odnosi się do wyglądu, natomiast prawdziwość
wyłącznie do istnienia rzeczy.
() Zarys teorii prawdy 6 / 9
Åšredniowiecze
Anzelm z Canterbury (1033-1109):
odróżnienie znaczenia zdania, od tego co jest przez nie oznaczane
poprawność (rectitudo) zależy od tego, w jaki sposób to, co oznaczane jest
wyrażone przez to, co oznacza, o ile relacja jest taka jak być powinna
normatywny charakter prawdziwości
Piotr Abelard (1079-1142):
Prawdopodobieństwo odnosi się do wyglądu, natomiast prawdziwość
wyłącznie do istnienia rzeczy.
Albert Wielki (1193/1205 - 1280):
Veritas est adequatio rerum et intelectum
() Zarys teorii prawdy 6 / 9
Åšredniowiecze
Anzelm z Canterbury (1033-1109):
odróżnienie znaczenia zdania, od tego co jest przez nie oznaczane
poprawność (rectitudo) zależy od tego, w jaki sposób to, co oznaczane jest
wyrażone przez to, co oznacza, o ile relacja jest taka jak być powinna
normatywny charakter prawdziwości
Piotr Abelard (1079-1142):
Prawdopodobieństwo odnosi się do wyglądu, natomiast prawdziwość
wyłącznie do istnienia rzeczy.
Albert Wielki (1193/1205 - 1280):
Veritas est adequatio rerum et intelectum
Tomasz z Akwinu (1225-1274):
() Zarys teorii prawdy 6 / 9
Åšredniowiecze
Anzelm z Canterbury (1033-1109):
odróżnienie znaczenia zdania, od tego co jest przez nie oznaczane
poprawność (rectitudo) zależy od tego, w jaki sposób to, co oznaczane jest
wyrażone przez to, co oznacza, o ile relacja jest taka jak być powinna
normatywny charakter prawdziwości
Piotr Abelard (1079-1142):
Prawdopodobieństwo odnosi się do wyglądu, natomiast prawdziwość
wyłącznie do istnienia rzeczy.
Albert Wielki (1193/1205 - 1280):
Veritas est adequatio rerum et intelectum
Tomasz z Akwinu (1225-1274):
1
Natura prawdy (...) polega na zrównaniu (adequatio) rzeczy i intelektu.
() Zarys teorii prawdy 6 / 9
Åšredniowiecze
Anzelm z Canterbury (1033-1109):
odróżnienie znaczenia zdania, od tego co jest przez nie oznaczane
poprawność (rectitudo) zależy od tego, w jaki sposób to, co oznaczane jest
wyrażone przez to, co oznacza, o ile relacja jest taka jak być powinna
normatywny charakter prawdziwości
Piotr Abelard (1079-1142):
Prawdopodobieństwo odnosi się do wyglądu, natomiast prawdziwość
wyłącznie do istnienia rzeczy.
Albert Wielki (1193/1205 - 1280):
Veritas est adequatio rerum et intelectum
Tomasz z Akwinu (1225-1274):
1
Natura prawdy (...) polega na zrównaniu (adequatio) rzeczy i intelektu.
2
Prawda intelektu to zgodność intelektu (adequatio) i rzeczy w tej samej mierze, w
jakiej intelekt twierdzi, że jest to, co jest, lub że nie ma tego, czego nie ma.
() Zarys teorii prawdy 6 / 9
Åšredniowiecze
Anzelm z Canterbury (1033-1109):
odróżnienie znaczenia zdania, od tego co jest przez nie oznaczane
poprawność (rectitudo) zależy od tego, w jaki sposób to, co oznaczane jest
wyrażone przez to, co oznacza, o ile relacja jest taka jak być powinna
normatywny charakter prawdziwości
Piotr Abelard (1079-1142):
Prawdopodobieństwo odnosi się do wyglądu, natomiast prawdziwość
wyłącznie do istnienia rzeczy.
Albert Wielki (1193/1205 - 1280):
Veritas est adequatio rerum et intelectum
Tomasz z Akwinu (1225-1274):
1
Natura prawdy (...) polega na zrównaniu (adequatio) rzeczy i intelektu.
2
Prawda intelektu to zgodność intelektu (adequatio) i rzeczy w tej samej mierze, w
jakiej intelekt twierdzi, że jest to, co jest, lub że nie ma tego, czego nie ma.
3
(...) prawdę definiuje się jako zgodność (conformitatem) formy intelektu i rzeczy.
() Zarys teorii prawdy 6 / 9
Nieco póz
niej...
() Zarys teorii prawdy 7 / 9
Nieco póz
niej...
Kartezjusz (Rene Descartes, 1596-1650):
() Zarys teorii prawdy 7 / 9
Nieco póz
niej...
Kartezjusz (Rene Descartes, 1596-1650):
słowo prawda we właściwym znaczeniu oznacza zgodność myśli z jej przedmiotem,
ale gdy przypisuje się je rzeczom znajdującym się poza myślą, znaczy tylko, że rzeczy
mogą odegrać rolę przedmiotów prawdziwych myśli.
() Zarys teorii prawdy 7 / 9
Nieco póz
niej...
Kartezjusz (Rene Descartes, 1596-1650):
słowo prawda we właściwym znaczeniu oznacza zgodność myśli z jej przedmiotem,
ale gdy przypisuje się je rzeczom znajdującym się poza myślą, znaczy tylko, że rzeczy
mogą odegrać rolę przedmiotów prawdziwych myśli.
John Locke (1632-1704):
() Zarys teorii prawdy 7 / 9
Nieco póz
niej...
Kartezjusz (Rene Descartes, 1596-1650):
słowo prawda we właściwym znaczeniu oznacza zgodność myśli z jej przedmiotem,
ale gdy przypisuje się je rzeczom znajdującym się poza myślą, znaczy tylko, że rzeczy
mogą odegrać rolę przedmiotów prawdziwych myśli.
John Locke (1632-1704):
Prawdą jest zaznaczenie przy pomocy słów zgodności lub niezgodności idei
odpowiadającej faktycznemu stanowi rzeczy. Fałszem jest zaznaczenie przy pomocy
słów zgodności lub niezgodności idei nie odpowiadającej faktycznemu stanowi rzeczy.
() Zarys teorii prawdy 7 / 9
Nieco póz
niej...
Kartezjusz (Rene Descartes, 1596-1650):
słowo prawda we właściwym znaczeniu oznacza zgodność myśli z jej przedmiotem,
ale gdy przypisuje się je rzeczom znajdującym się poza myślą, znaczy tylko, że rzeczy
mogą odegrać rolę przedmiotów prawdziwych myśli.
John Locke (1632-1704):
Prawdą jest zaznaczenie przy pomocy słów zgodności lub niezgodności idei
odpowiadającej faktycznemu stanowi rzeczy. Fałszem jest zaznaczenie przy pomocy
słów zgodności lub niezgodności idei nie odpowiadającej faktycznemu stanowi rzeczy.
Baruch Spinoza (1632-1677):
() Zarys teorii prawdy 7 / 9
Nieco póz
niej...
Kartezjusz (Rene Descartes, 1596-1650):
słowo prawda we właściwym znaczeniu oznacza zgodność myśli z jej przedmiotem,
ale gdy przypisuje się je rzeczom znajdującym się poza myślą, znaczy tylko, że rzeczy
mogą odegrać rolę przedmiotów prawdziwych myśli.
John Locke (1632-1704):
Prawdą jest zaznaczenie przy pomocy słów zgodności lub niezgodności idei
odpowiadającej faktycznemu stanowi rzeczy. Fałszem jest zaznaczenie przy pomocy
słów zgodności lub niezgodności idei nie odpowiadającej faktycznemu stanowi rzeczy.
Baruch Spinoza (1632-1677):
prawda jest to twierdzenie (albo przeczenie) odnoszÄ…ce siÄ™ do jakiejÅ› rzeczy i zgodne
z samą tą rzeczą. Idea prawdziwa musi zgadzać się ze swym przedmiotem.
() Zarys teorii prawdy 7 / 9
Nieco póz
niej...
Kartezjusz (Rene Descartes, 1596-1650):
słowo prawda we właściwym znaczeniu oznacza zgodność myśli z jej przedmiotem,
ale gdy przypisuje się je rzeczom znajdującym się poza myślą, znaczy tylko, że rzeczy
mogą odegrać rolę przedmiotów prawdziwych myśli.
John Locke (1632-1704):
Prawdą jest zaznaczenie przy pomocy słów zgodności lub niezgodności idei
odpowiadającej faktycznemu stanowi rzeczy. Fałszem jest zaznaczenie przy pomocy
słów zgodności lub niezgodności idei nie odpowiadającej faktycznemu stanowi rzeczy.
Baruch Spinoza (1632-1677):
prawda jest to twierdzenie (albo przeczenie) odnoszÄ…ce siÄ™ do jakiejÅ› rzeczy i zgodne
z samą tą rzeczą. Idea prawdziwa musi zgadzać się ze swym przedmiotem.
Gottfried Wilhelm Leibniz (1646-1716):
() Zarys teorii prawdy 7 / 9
Nieco póz
niej...
Kartezjusz (Rene Descartes, 1596-1650):
słowo prawda we właściwym znaczeniu oznacza zgodność myśli z jej przedmiotem,
ale gdy przypisuje się je rzeczom znajdującym się poza myślą, znaczy tylko, że rzeczy
mogą odegrać rolę przedmiotów prawdziwych myśli.
John Locke (1632-1704):
Prawdą jest zaznaczenie przy pomocy słów zgodności lub niezgodności idei
odpowiadającej faktycznemu stanowi rzeczy. Fałszem jest zaznaczenie przy pomocy
słów zgodności lub niezgodności idei nie odpowiadającej faktycznemu stanowi rzeczy.
Baruch Spinoza (1632-1677):
prawda jest to twierdzenie (albo przeczenie) odnoszÄ…ce siÄ™ do jakiejÅ› rzeczy i zgodne
z samą tą rzeczą. Idea prawdziwa musi zgadzać się ze swym przedmiotem.
Gottfried Wilhelm Leibniz (1646-1716):
(...) Zadowalamy się szukaniem prawdy w odpowiedniości między zdaniami
w umyśle a rzeczami.
() Zarys teorii prawdy 7 / 9
Nieco póz
niej...
Kartezjusz (Rene Descartes, 1596-1650):
słowo prawda we właściwym znaczeniu oznacza zgodność myśli z jej przedmiotem,
ale gdy przypisuje się je rzeczom znajdującym się poza myślą, znaczy tylko, że rzeczy
mogą odegrać rolę przedmiotów prawdziwych myśli.
John Locke (1632-1704):
Prawdą jest zaznaczenie przy pomocy słów zgodności lub niezgodności idei
odpowiadającej faktycznemu stanowi rzeczy. Fałszem jest zaznaczenie przy pomocy
słów zgodności lub niezgodności idei nie odpowiadającej faktycznemu stanowi rzeczy.
Baruch Spinoza (1632-1677):
prawda jest to twierdzenie (albo przeczenie) odnoszÄ…ce siÄ™ do jakiejÅ› rzeczy i zgodne
z samą tą rzeczą. Idea prawdziwa musi zgadzać się ze swym przedmiotem.
Gottfried Wilhelm Leibniz (1646-1716):
(...) Zadowalamy się szukaniem prawdy w odpowiedniości między zdaniami
w umyśle a rzeczami.
Immanuel Kant (1724-1804):
() Zarys teorii prawdy 7 / 9
Nieco póz
niej...
Kartezjusz (Rene Descartes, 1596-1650):
słowo prawda we właściwym znaczeniu oznacza zgodność myśli z jej przedmiotem,
ale gdy przypisuje się je rzeczom znajdującym się poza myślą, znaczy tylko, że rzeczy
mogą odegrać rolę przedmiotów prawdziwych myśli.
John Locke (1632-1704):
Prawdą jest zaznaczenie przy pomocy słów zgodności lub niezgodności idei
odpowiadającej faktycznemu stanowi rzeczy. Fałszem jest zaznaczenie przy pomocy
słów zgodności lub niezgodności idei nie odpowiadającej faktycznemu stanowi rzeczy.
Baruch Spinoza (1632-1677):
prawda jest to twierdzenie (albo przeczenie) odnoszÄ…ce siÄ™ do jakiejÅ› rzeczy i zgodne
z samą tą rzeczą. Idea prawdziwa musi zgadzać się ze swym przedmiotem.
Gottfried Wilhelm Leibniz (1646-1716):
(...) Zadowalamy się szukaniem prawdy w odpowiedniości między zdaniami
w umyśle a rzeczami.
Immanuel Kant (1724-1804):
(Prawda) ... jest zgodnością poznania z jego przedmiotem.
() Zarys teorii prawdy 7 / 9
Nieco póz
niej...
Kartezjusz (Rene Descartes, 1596-1650):
słowo prawda we właściwym znaczeniu oznacza zgodność myśli z jej przedmiotem,
ale gdy przypisuje się je rzeczom znajdującym się poza myślą, znaczy tylko, że rzeczy
mogą odegrać rolę przedmiotów prawdziwych myśli.
John Locke (1632-1704):
Prawdą jest zaznaczenie przy pomocy słów zgodności lub niezgodności idei
odpowiadającej faktycznemu stanowi rzeczy. Fałszem jest zaznaczenie przy pomocy
słów zgodności lub niezgodności idei nie odpowiadającej faktycznemu stanowi rzeczy.
Baruch Spinoza (1632-1677):
prawda jest to twierdzenie (albo przeczenie) odnoszÄ…ce siÄ™ do jakiejÅ› rzeczy i zgodne
z samą tą rzeczą. Idea prawdziwa musi zgadzać się ze swym przedmiotem.
Gottfried Wilhelm Leibniz (1646-1716):
(...) Zadowalamy się szukaniem prawdy w odpowiedniości między zdaniami
w umyśle a rzeczami.
Immanuel Kant (1724-1804):
(Prawda) ... jest zgodnością poznania z jego przedmiotem.
Prawda materialna polega na zgodności naszego poznania z jakimś określonym
przedmiotem, do którego to poznanie się odnosi.
() Zarys teorii prawdy 7 / 9
Nieco póz
niej...
Kartezjusz (Rene Descartes, 1596-1650):
słowo prawda we właściwym znaczeniu oznacza zgodność myśli z jej przedmiotem,
ale gdy przypisuje się je rzeczom znajdującym się poza myślą, znaczy tylko, że rzeczy
mogą odegrać rolę przedmiotów prawdziwych myśli.
John Locke (1632-1704):
Prawdą jest zaznaczenie przy pomocy słów zgodności lub niezgodności idei
odpowiadającej faktycznemu stanowi rzeczy. Fałszem jest zaznaczenie przy pomocy
słów zgodności lub niezgodności idei nie odpowiadającej faktycznemu stanowi rzeczy.
Baruch Spinoza (1632-1677):
prawda jest to twierdzenie (albo przeczenie) odnoszÄ…ce siÄ™ do jakiejÅ› rzeczy i zgodne
z samą tą rzeczą. Idea prawdziwa musi zgadzać się ze swym przedmiotem.
Gottfried Wilhelm Leibniz (1646-1716):
(...) Zadowalamy się szukaniem prawdy w odpowiedniości między zdaniami
w umyśle a rzeczami.
Immanuel Kant (1724-1804):
(Prawda) ... jest zgodnością poznania z jego przedmiotem.
Prawda materialna polega na zgodności naszego poznania z jakimś określonym
przedmiotem, do którego to poznanie się odnosi.
(!) Gassendi, Spinoza, Leibniz, Wolff: rozróżnienie między prawdziwością rzeczy
i prawdziwością zdań
() Zarys teorii prawdy 7 / 9
Nieco póz
niej...
Kartezjusz (Rene Descartes, 1596-1650):
słowo prawda we właściwym znaczeniu oznacza zgodność myśli z jej przedmiotem,
ale gdy przypisuje się je rzeczom znajdującym się poza myślą, znaczy tylko, że rzeczy
mogą odegrać rolę przedmiotów prawdziwych myśli.
John Locke (1632-1704):
Prawdą jest zaznaczenie przy pomocy słów zgodności lub niezgodności idei
odpowiadającej faktycznemu stanowi rzeczy. Fałszem jest zaznaczenie przy pomocy
słów zgodności lub niezgodności idei nie odpowiadającej faktycznemu stanowi rzeczy.
Baruch Spinoza (1632-1677):
prawda jest to twierdzenie (albo przeczenie) odnoszÄ…ce siÄ™ do jakiejÅ› rzeczy i zgodne
z samą tą rzeczą. Idea prawdziwa musi zgadzać się ze swym przedmiotem.
Gottfried Wilhelm Leibniz (1646-1716):
(...) Zadowalamy się szukaniem prawdy w odpowiedniości między zdaniami
w umyśle a rzeczami.
Immanuel Kant (1724-1804):
(Prawda) ... jest zgodnością poznania z jego przedmiotem.
Prawda materialna polega na zgodności naszego poznania z jakimś określonym
przedmiotem, do którego to poznanie się odnosi.
(!) Gassendi, Spinoza, Leibniz, Wolff: rozróżnienie między prawdziwością rzeczy
i prawdziwością zdań kierunek epistemologiczny
() Zarys teorii prawdy 7 / 9
Krytyka korespondencyjnej teorii prawdy
Prawda to zgodność między myślą (intelektem) a faktami (rzeczywistością, rzeczywistym
stanem rzeczy).
() Zarys teorii prawdy 8 / 9
Krytyka korespondencyjnej teorii prawdy
Prawda to zgodność między myślą (intelektem) a faktami (rzeczywistością, rzeczywistym
stanem rzeczy).
Gottlob Frege (1848-1925):
() Zarys teorii prawdy 8 / 9
Krytyka korespondencyjnej teorii prawdy
Prawda to zgodność między myślą (intelektem) a faktami (rzeczywistością, rzeczywistym
stanem rzeczy).
Gottlob Frege (1848-1925):
1
istota prawdziwości nie polega na tym, że jest to cecha relatywna (wyrażająca jakiś
stosunek), przeczy temu użycie przymiotnika  prawdziwy
() Zarys teorii prawdy 8 / 9
Krytyka korespondencyjnej teorii prawdy
Prawda to zgodność między myślą (intelektem) a faktami (rzeczywistością, rzeczywistym
stanem rzeczy).
Gottlob Frege (1848-1925):
1
istota prawdziwości nie polega na tym, że jest to cecha relatywna (wyrażająca jakiś
stosunek), przeczy temu użycie przymiotnika  prawdziwy
2
korespondencja jako relacja definiująca prawdę zakłada, że nośnik prawdy i to, co
miałoby być z nim zgodne, są różne
() Zarys teorii prawdy 8 / 9
Krytyka korespondencyjnej teorii prawdy
Prawda to zgodność między myślą (intelektem) a faktami (rzeczywistością, rzeczywistym
stanem rzeczy).
Gottlob Frege (1848-1925):
1
istota prawdziwości nie polega na tym, że jest to cecha relatywna (wyrażająca jakiś
stosunek), przeczy temu użycie przymiotnika  prawdziwy
2
korespondencja jako relacja definiująca prawdę zakłada, że nośnik prawdy i to, co
miałoby być z nim zgodne, są różne
3
zgodność ta musiałaby być identycznością
() Zarys teorii prawdy 8 / 9
Krytyka korespondencyjnej teorii prawdy
Prawda to zgodność między myślą (intelektem) a faktami (rzeczywistością, rzeczywistym
stanem rzeczy).
Gottlob Frege (1848-1925):
1
istota prawdziwości nie polega na tym, że jest to cecha relatywna (wyrażająca jakiś
stosunek), przeczy temu użycie przymiotnika  prawdziwy
2
korespondencja jako relacja definiująca prawdę zakłada, że nośnik prawdy i to, co
miałoby być z nim zgodne, są różne
3
zgodność ta musiałaby być identycznością
4
(2) i (3) są niespójne
() Zarys teorii prawdy 8 / 9
Krytyka korespondencyjnej teorii prawdy
Prawda to zgodność między myślą (intelektem) a faktami (rzeczywistością, rzeczywistym
stanem rzeczy).
Gottlob Frege (1848-1925):
1
istota prawdziwości nie polega na tym, że jest to cecha relatywna (wyrażająca jakiś
stosunek), przeczy temu użycie przymiotnika  prawdziwy
2
korespondencja jako relacja definiująca prawdę zakłada, że nośnik prawdy i to, co
miałoby być z nim zgodne, są różne
3
zgodność ta musiałaby być identycznością
4
(2) i (3) są niespójne
5
niepełna zgodność nie jest prawdziwością
() Zarys teorii prawdy 8 / 9
Krytyka korespondencyjnej teorii prawdy
Prawda to zgodność między myślą (intelektem) a faktami (rzeczywistością, rzeczywistym
stanem rzeczy).
Gottlob Frege (1848-1925):
1
istota prawdziwości nie polega na tym, że jest to cecha relatywna (wyrażająca jakiś
stosunek), przeczy temu użycie przymiotnika  prawdziwy
2
korespondencja jako relacja definiująca prawdę zakłada, że nośnik prawdy i to, co
miałoby być z nim zgodne, są różne
3
zgodność ta musiałaby być identycznością
4
(2) i (3) są niespójne
5
niepełna zgodność nie jest prawdziwością
6
nie zmienia sytuacji stwierdzenie, że zgodność zachodzi tylko pod pewnym względem
() Zarys teorii prawdy 8 / 9
Krytyka korespondencyjnej teorii prawdy
Prawda to zgodność między myślą (intelektem) a faktami (rzeczywistością, rzeczywistym
stanem rzeczy).
Gottlob Frege (1848-1925):
1
istota prawdziwości nie polega na tym, że jest to cecha relatywna (wyrażająca jakiś
stosunek), przeczy temu użycie przymiotnika  prawdziwy
2
korespondencja jako relacja definiująca prawdę zakłada, że nośnik prawdy i to, co
miałoby być z nim zgodne, są różne
3
zgodność ta musiałaby być identycznością
4
(2) i (3) są niespójne
5
niepełna zgodność nie jest prawdziwością
6
nie zmienia sytuacji stwierdzenie, że zgodność zachodzi tylko pod pewnym względem
7
słowo prawdziwość odnosi się do czegoś swoistego i niedefiniowalnego
() Zarys teorii prawdy 8 / 9
Krytyka korespondencyjnej teorii prawdy
Prawda to zgodność między myślą (intelektem) a faktami (rzeczywistością, rzeczywistym
stanem rzeczy).
Gottlob Frege (1848-1925):
1
istota prawdziwości nie polega na tym, że jest to cecha relatywna (wyrażająca jakiś
stosunek), przeczy temu użycie przymiotnika  prawdziwy
2
korespondencja jako relacja definiująca prawdę zakłada, że nośnik prawdy i to, co
miałoby być z nim zgodne, są różne
3
zgodność ta musiałaby być identycznością
4
(2) i (3) są niespójne
5
niepełna zgodność nie jest prawdziwością
6
nie zmienia sytuacji stwierdzenie, że zgodność zachodzi tylko pod pewnym względem
7
słowo prawdziwość odnosi się do czegoś swoistego i niedefiniowalnego
8
nośnikiem prawdy jest sens zdania (myśl w sensie logicznym) a nie samo zdanie
(ciąg głosek)
() Zarys teorii prawdy 8 / 9
Krytyka korespondencyjnej teorii prawdy
Prawda to zgodność między myślą (intelektem) a faktami (rzeczywistością, rzeczywistym
stanem rzeczy).
Gottlob Frege (1848-1925):
1
istota prawdziwości nie polega na tym, że jest to cecha relatywna (wyrażająca jakiś
stosunek), przeczy temu użycie przymiotnika  prawdziwy
2
korespondencja jako relacja definiująca prawdę zakłada, że nośnik prawdy i to, co
miałoby być z nim zgodne, są różne
3
zgodność ta musiałaby być identycznością
4
(2) i (3) są niespójne
5
niepełna zgodność nie jest prawdziwością
6
nie zmienia sytuacji stwierdzenie, że zgodność zachodzi tylko pod pewnym względem
7
słowo prawdziwość odnosi się do czegoś swoistego i niedefiniowalnego
8
nośnikiem prawdy jest sens zdania (myśl w sensie logicznym) a nie samo zdanie
(ciąg głosek)
9
jeśli prawdziwość miałaby polegać na zgodności sensu z czymś innym, prowadzi to
do regressus ad infinitum
() Zarys teorii prawdy 8 / 9
Kilka innych możliwości
() Zarys teorii prawdy 9 / 9
Kilka innych możliwości
Francis Herbert Bradley (1846-1924)  identycznościowa t.p., koherencjonizm
() Zarys teorii prawdy 9 / 9
Kilka innych możliwości
Francis Herbert Bradley (1846-1924)  identycznościowa t.p., koherencjonizm
1
Rzeczywistość jest całością wzajemnie powiązanych części
() Zarys teorii prawdy 9 / 9
Kilka innych możliwości
Francis Herbert Bradley (1846-1924)  identycznościowa t.p., koherencjonizm
1
Rzeczywistość jest całością wzajemnie powiązanych części
2
jest to Absolut i tylko ona ma pełnię bytu
() Zarys teorii prawdy 9 / 9
Kilka innych możliwości
Francis Herbert Bradley (1846-1924)  identycznościowa t.p., koherencjonizm
1
Rzeczywistość jest całością wzajemnie powiązanych części
2
jest to Absolut i tylko ona ma pełnię bytu
3
człowiek ma do niej dostęp poznawczy tylko cząstkowy, a więc  pozorny
() Zarys teorii prawdy 9 / 9
Kilka innych możliwości
Francis Herbert Bradley (1846-1924)  identycznościowa t.p., koherencjonizm
1
Rzeczywistość jest całością wzajemnie powiązanych części
2
jest to Absolut i tylko ona ma pełnię bytu
3
człowiek ma do niej dostęp poznawczy tylko cząstkowy, a więc  pozorny
4
tylko poznanie całości jest prawdziwe, ale jest niedostępne zwykłemu podmiotowi
() Zarys teorii prawdy 9 / 9
Kilka innych możliwości
Francis Herbert Bradley (1846-1924)  identycznościowa t.p., koherencjonizm
1
Rzeczywistość jest całością wzajemnie powiązanych części
2
jest to Absolut i tylko ona ma pełnię bytu
3
człowiek ma do niej dostęp poznawczy tylko cząstkowy, a więc  pozorny
4
tylko poznanie całości jest prawdziwe, ale jest niedostępne zwykłemu podmiotowi
5
konkretne przekonania są częściowo prawdziwe, korespondencyjna t.p. tylko relacji
między Absolutem-wiedzą a Absolutem-rzeczywistością i jest identycznościowa.
() Zarys teorii prawdy 9 / 9
Kilka innych możliwości
Francis Herbert Bradley (1846-1924)  identycznościowa t.p., koherencjonizm
1
Rzeczywistość jest całością wzajemnie powiązanych części
2
jest to Absolut i tylko ona ma pełnię bytu
3
człowiek ma do niej dostęp poznawczy tylko cząstkowy, a więc  pozorny
4
tylko poznanie całości jest prawdziwe, ale jest niedostępne zwykłemu podmiotowi
5
konkretne przekonania są częściowo prawdziwe, korespondencyjna t.p. tylko relacji
między Absolutem-wiedzą a Absolutem-rzeczywistością i jest identycznościowa.
6
ludzkie prawdy są tylko częściowo prawdziwe
() Zarys teorii prawdy 9 / 9
Kilka innych możliwości
Francis Herbert Bradley (1846-1924)  identycznościowa t.p., koherencjonizm
1
Rzeczywistość jest całością wzajemnie powiązanych części
2
jest to Absolut i tylko ona ma pełnię bytu
3
człowiek ma do niej dostęp poznawczy tylko cząstkowy, a więc  pozorny
4
tylko poznanie całości jest prawdziwe, ale jest niedostępne zwykłemu podmiotowi
5
konkretne przekonania są częściowo prawdziwe, korespondencyjna t.p. tylko relacji
między Absolutem-wiedzą a Absolutem-rzeczywistością i jest identycznościowa.
6
ludzkie prawdy są tylko częściowo prawdziwe
William James (1842-1910)  pragmatyzm
ale: (Czeżowski) pożyteczność jest dodatkową a nie definicyjną cechą zdań
prawdziwych
() Zarys teorii prawdy 9 / 9
Kilka innych możliwości
Francis Herbert Bradley (1846-1924)  identycznościowa t.p., koherencjonizm
1
Rzeczywistość jest całością wzajemnie powiązanych części
2
jest to Absolut i tylko ona ma pełnię bytu
3
człowiek ma do niej dostęp poznawczy tylko cząstkowy, a więc  pozorny
4
tylko poznanie całości jest prawdziwe, ale jest niedostępne zwykłemu podmiotowi
5
konkretne przekonania są częściowo prawdziwe, korespondencyjna t.p. tylko relacji
między Absolutem-wiedzą a Absolutem-rzeczywistością i jest identycznościowa.
6
ludzkie prawdy są tylko częściowo prawdziwe
William James (1842-1910)  pragmatyzm
ale: (Czeżowski) pożyteczność jest dodatkową a nie definicyjną cechą zdań
prawdziwych
Otto Neurath (1882-1945), Carl Gustav Hempel (1905-1997)  koherencjonizm
(z logiką klasyczną jako punktem wyjścia)
ale:
() Zarys teorii prawdy 9 / 9
Kilka innych możliwości
Francis Herbert Bradley (1846-1924)  identycznościowa t.p., koherencjonizm
1
Rzeczywistość jest całością wzajemnie powiązanych części
2
jest to Absolut i tylko ona ma pełnię bytu
3
człowiek ma do niej dostęp poznawczy tylko cząstkowy, a więc  pozorny
4
tylko poznanie całości jest prawdziwe, ale jest niedostępne zwykłemu podmiotowi
5
konkretne przekonania są częściowo prawdziwe, korespondencyjna t.p. tylko relacji
między Absolutem-wiedzą a Absolutem-rzeczywistością i jest identycznościowa.
6
ludzkie prawdy są tylko częściowo prawdziwe
William James (1842-1910)  pragmatyzm
ale: (Czeżowski) pożyteczność jest dodatkową a nie definicyjną cechą zdań
prawdziwych
Otto Neurath (1882-1945), Carl Gustav Hempel (1905-1997)  koherencjonizm
(z logiką klasyczną jako punktem wyjścia)
ale:
problem bajki i dowolności modyfikacji systemu
() Zarys teorii prawdy 9 / 9
Kilka innych możliwości
Francis Herbert Bradley (1846-1924)  identycznościowa t.p., koherencjonizm
1
Rzeczywistość jest całością wzajemnie powiązanych części
2
jest to Absolut i tylko ona ma pełnię bytu
3
człowiek ma do niej dostęp poznawczy tylko cząstkowy, a więc  pozorny
4
tylko poznanie całości jest prawdziwe, ale jest niedostępne zwykłemu podmiotowi
5
konkretne przekonania są częściowo prawdziwe, korespondencyjna t.p. tylko relacji
między Absolutem-wiedzą a Absolutem-rzeczywistością i jest identycznościowa.
6
ludzkie prawdy są tylko częściowo prawdziwe
William James (1842-1910)  pragmatyzm
ale: (Czeżowski) pożyteczność jest dodatkową a nie definicyjną cechą zdań
prawdziwych
Otto Neurath (1882-1945), Carl Gustav Hempel (1905-1997)  koherencjonizm
(z logiką klasyczną jako punktem wyjścia)
ale:
problem bajki i dowolności modyfikacji systemu
kryterium zgodności, które pozwala włączyć zdanie do systemu ( zdanie słuszne)
() Zarys teorii prawdy 9 / 9
Kilka innych możliwości
Francis Herbert Bradley (1846-1924)  identycznościowa t.p., koherencjonizm
1
Rzeczywistość jest całością wzajemnie powiązanych części
2
jest to Absolut i tylko ona ma pełnię bytu
3
człowiek ma do niej dostęp poznawczy tylko cząstkowy, a więc  pozorny
4
tylko poznanie całości jest prawdziwe, ale jest niedostępne zwykłemu podmiotowi
5
konkretne przekonania są częściowo prawdziwe, korespondencyjna t.p. tylko relacji
między Absolutem-wiedzą a Absolutem-rzeczywistością i jest identycznościowa.
6
ludzkie prawdy są tylko częściowo prawdziwe
William James (1842-1910)  pragmatyzm
ale: (Czeżowski) pożyteczność jest dodatkową a nie definicyjną cechą zdań
prawdziwych
Otto Neurath (1882-1945), Carl Gustav Hempel (1905-1997)  koherencjonizm
(z logiką klasyczną jako punktem wyjścia)
ale:
problem bajki i dowolności modyfikacji systemu
kryterium zgodności, które pozwala włączyć zdanie do systemu ( zdanie słuszne)
problem ilości koherentnych systemów zdań (m.in. Quine)
() Zarys teorii prawdy 9 / 9
Kilka innych możliwości
Francis Herbert Bradley (1846-1924)  identycznościowa t.p., koherencjonizm
1
Rzeczywistość jest całością wzajemnie powiązanych części
2
jest to Absolut i tylko ona ma pełnię bytu
3
człowiek ma do niej dostęp poznawczy tylko cząstkowy, a więc  pozorny
4
tylko poznanie całości jest prawdziwe, ale jest niedostępne zwykłemu podmiotowi
5
konkretne przekonania są częściowo prawdziwe, korespondencyjna t.p. tylko relacji
między Absolutem-wiedzą a Absolutem-rzeczywistością i jest identycznościowa.
6
ludzkie prawdy są tylko częściowo prawdziwe
William James (1842-1910)  pragmatyzm
ale: (Czeżowski) pożyteczność jest dodatkową a nie definicyjną cechą zdań
prawdziwych
Otto Neurath (1882-1945), Carl Gustav Hempel (1905-1997)  koherencjonizm
(z logiką klasyczną jako punktem wyjścia)
ale:
problem bajki i dowolności modyfikacji systemu
kryterium zgodności, które pozwala włączyć zdanie do systemu ( zdanie słuszne)
problem ilości koherentnych systemów zdań (m.in. Quine)
Charles Sanders Pierce (1839-1914)  koherencjonizm, konsensualizm (idealna
granica badań)
() Zarys teorii prawdy 9 / 9
Kilka innych możliwości
Francis Herbert Bradley (1846-1924)  identycznościowa t.p., koherencjonizm
1
Rzeczywistość jest całością wzajemnie powiązanych części
2
jest to Absolut i tylko ona ma pełnię bytu
3
człowiek ma do niej dostęp poznawczy tylko cząstkowy, a więc  pozorny
4
tylko poznanie całości jest prawdziwe, ale jest niedostępne zwykłemu podmiotowi
5
konkretne przekonania są częściowo prawdziwe, korespondencyjna t.p. tylko relacji
między Absolutem-wiedzą a Absolutem-rzeczywistością i jest identycznościowa.
6
ludzkie prawdy są tylko częściowo prawdziwe
William James (1842-1910)  pragmatyzm
ale: (Czeżowski) pożyteczność jest dodatkową a nie definicyjną cechą zdań
prawdziwych
Otto Neurath (1882-1945), Carl Gustav Hempel (1905-1997)  koherencjonizm
(z logiką klasyczną jako punktem wyjścia)
ale:
problem bajki i dowolności modyfikacji systemu
kryterium zgodności, które pozwala włączyć zdanie do systemu ( zdanie słuszne)
problem ilości koherentnych systemów zdań (m.in. Quine)
Charles Sanders Pierce (1839-1914)  koherencjonizm, konsensualizm (idealna
granica badań)
Identycznościowa t.p.: (A) jest prawdą wtw (A) jest identyczne z jakimś faktem
(Dodd)
() Zarys teorii prawdy 9 / 9
Kilka innych możliwości
Francis Herbert Bradley (1846-1924)  identycznościowa t.p., koherencjonizm
1
Rzeczywistość jest całością wzajemnie powiązanych części
2
jest to Absolut i tylko ona ma pełnię bytu
3
człowiek ma do niej dostęp poznawczy tylko cząstkowy, a więc  pozorny
4
tylko poznanie całości jest prawdziwe, ale jest niedostępne zwykłemu podmiotowi
5
konkretne przekonania są częściowo prawdziwe, korespondencyjna t.p. tylko relacji
między Absolutem-wiedzą a Absolutem-rzeczywistością i jest identycznościowa.
6
ludzkie prawdy są tylko częściowo prawdziwe
William James (1842-1910)  pragmatyzm
ale: (Czeżowski) pożyteczność jest dodatkową a nie definicyjną cechą zdań
prawdziwych
Otto Neurath (1882-1945), Carl Gustav Hempel (1905-1997)  koherencjonizm
(z logiką klasyczną jako punktem wyjścia)
ale:
problem bajki i dowolności modyfikacji systemu
kryterium zgodności, które pozwala włączyć zdanie do systemu ( zdanie słuszne)
problem ilości koherentnych systemów zdań (m.in. Quine)
Charles Sanders Pierce (1839-1914)  koherencjonizm, konsensualizm (idealna
granica badań)
Identycznościowa t.p.: (A) jest prawdą wtw (A) jest identyczne z jakimś faktem
(Dodd)
Deflacjonizm («A jest prawdziwe wtw A), dyskwotacjonizm
() Zarys teorii prawdy 9 / 9