Dział Forum ma przybliŻa aktualne doniesienia z piĘmiennictwa
związane z teorią i praktyką leczenia zaburzeł afektywnych.
forum www
Zaburzenia hormonalne rotransmisji dopaminergicznej i przy- ObniŻenie sprawnoĘci intelektual-
www.wpanet.org
w przebiegu depresji czynia" si do rozwoju tych symptomów. nej w przebiegu depresji u pacjentów
psychotycznej WĘród pacjentów z psychotyczną depre- w podeszłym wieku wydaje si by" sil-
World Psychiatric Association
i niepsychotycznej sją wystpował takŻe związek midzy nym predyktorem rozwoju otpienia.
online strona wiatowego Towa-
poziomem kortyzolu po DST a wzmoŻo-
rzystwa Psychiatrycznego moŻna
Jednym z markerów biologicznych ną odpowiedzią w teĘcie GH-GRF. Rokowanie w depresji
znaleę tam midzy innymi informacje
depresji są zaburzenia hormonalne. wieku podeszłego
o kongresach, bezpłatny dostp do pub- WPA World Psychiatry, a takŻe
Najwicej obserwacji dotyczy osi pod- Pseudo(?)demencja
likacji takich jak oficjalne pismo interesujące programy edukacyjne.
wzgórze przysadka nadnercza (HPA). Co dziesiąta osoba po 60. roku Ży-
Dysregulacja w jej zakresie poprzedza Wielu autorów zajmujących si pro- cia cierpi z powodu nasilonych objawów
wystąpienie pierwszego epizodu choro- blematyką zaburzeł nastroju w wieku obniŻonego nastroju. W literaturze
by, ewentualnych nawrotów, natomiast podeszłym zwraca uwag na związki czsto podnosi si, Że obraz kliniczny
z normalizacją funkcjonowania osi HPA pomidzy wystpowaniem depresji oraz rokowanie dotyczące wyleczenia
jest związana poprawa objawowa. a upoĘledzeniem funkcji poznawczych. róŻnią si w zaleŻnoĘci od wieku pacjen-
Fernando Conteros i wsp. opub- Relacje te są opisywane w róŻny sposób. ta. Niewątpliwie na uwag zasługuje
likowali badanie (Journal of Affective CzĘ badaczy uwaŻa, Że obniŻenie wiksze nasilenie objawów somatycz-
Disorders 2007; 100; 65-73), którego sprawnoĘci intelektualnej naleŻy trak- nych oraz zdecydowanie wyŻszy po-
celem była odpowiedę na pytanie, ja- towa jako jeden z całkowicie odwra- ziom lku i czstsze u pacjentów geria-
kie są róŻnice endokrynne w przebiegu calnych objawów depresji. Inni sądzą trycznych wystpowanie depresji
depresji psychotycznej i niepsychoty- jednak, Że objawy takie, nawet jeĘli psychotycznych.
cznej. Badaniu poddano 41 pacjentów całkowicie wycofują si w trakcie le- W badaniu Laury Mandelli i wsp.
www.aep.lu
z rozpoznaniem duŻej depresji 21 nie czenia przeciwdepresyjnego, u wielu (Psychiatry Research; 2007; 152; 37-
prezentowało objawów wytwórczych, pacjentów są w istocie wczesnym zwia- -44) autorzy poszukiwali specyficznych
The Association of European Psychiatry informacje na temat działalnoĘci
19 cierpiało na depresj psychotyczną. stunem rozwijającego si otpienia. cech depresji u osób w wieku podeszłym.
Europejskiego Stowarzyszenia Psychiatrów.
Porównywano wyniki uzyskane przez W Journal of Affective Disorders Uczestnicy 93 osoby powyŻej 60 r.Ż.
pacjentów w trzech testach: hamowa- (2007; 101; 123-129) ukazało si omó- z rozpoznaniem depresji oraz 186 młod-
nia kortyzolu deksametazonem (DST), wienie badania, w którym oceniano szych pacjentów byli badani za pomocą
odpowiedzi tyreotropiny na czynnik odległe w czasie konsekwencje objawów Skali Depresji Hamiltona (HADRS).
uwalniający TRF (TSH-TRF) oraz pseudodemencji . Wnioski płynące z tego badania wska-
odpowiedzi hormonu wzrostu na czyn- W badaniu brało udział 67 pacjentów zały na znaczący wpływ współistnie-
nik uwalniający GRF (GH-GRF). z rozpoznaniem umiarkowanego lub jących chorób somatycznych na nasile-
Zgodnie z przewidywaniami okazało ciŻkiego epizodu depresji. U 21 osób nie objawów depresyjnych szczegól-
si, Że zaburzenia hormonalne dotyczyły odnotowano istotne obniŻenie funkcji nie objawów lkowych. Starsi pacjenci
niemal wszystkich badanych: 80% poznawczych (MMSEd"24 pkt), które póęniej uzyskiwali popraw w trakcie
prezentowało odchylenia przynajmniej uległo poprawie pod wpływem lecze- leczenia róŻnice dotyczyły przede
w jednej osi hormonalnej (najczĘciej nia przeciwdepresyjnego (MMSEe"27 wszystkim obniŻonej aktywnoĘci, utrzy-
HPA), 40% w dwóch i 5% w zakresie pkt). Drugą grup stanowiło 46 pacjen- mującej si utraty zainteresował oraz
wszystkich badanych testów. tów, którzy w przebiegu depresji nie lku. Wiek nie miał wpływu na szyb-
Podstawowa róŻnica midzy bada- prezentowali wyraęnego upoĘledzenia koĘ ustpowania zaburzeł snu oraz
nymi podgrupami dotyczyła poziomu funkcji poznawczych (MMSEe"27 pkt urojeł. Symptomatologia depresji
kortyzolu zarówno jego wydzielania na początku leczenia i 29 punktów po o póęnym (po 60 r.Ż.) i wczesnym po-
podstawowego (p=0,01), jak i po su- zakołczeniu terapii). czątku nie róŻniła si istotnie. Nato-
presji deksametazonem (p=0,004) Obie grupy były ponownie badane miast rokowanie było lepsze w grupie
poziom hormonu był istotnie wyŻszy po upływie 5-7 lat. Okazało si wówczas, pacjentów, którzy zachorowali po raz
www.rcpsych.ac.uk
wĘród pacjentów z objawami wytwór- Że aŻ 71% pacjentów z pierwszej grupy pierwszy w wieku podeszłym.
czymi. Znacząco podwyŻszony poziom rozwinło zespół otpienny, podczas gdy (KKP)
Strona The Royal College of Psychiatrists ta działająca w Wielkiej Brytanii
kortyzolu moŻe sprzyja" nasileniu neu- w grupie drugiej było to tylko 18%.
i Irlandii organizacja jest jednym z najstarszych towarzystw psychiatrycznych, istnieje
od 1841 roku.
psychiatra w muzeum
Czy kiedyĘ przestaj by psychiatrą? WikszoĘ z nas odpowie na to pytanie
twierdząco, tym skwapliwiej, im mniej jest tego pewna. Czy przestaj nim by, kiedy
wchodz do muzeum? Czy inaczej niŻ inni oglądam i przeŻywam dzie"o sztuki? Nie
potrafi odpowiedzie, nie wiem, jaki wp"yw na moją percepcj sztuki ma ten rodzaj
z"oŻonego doĘwiadczenia nazywany byciem psychiatrą. Zupe"nie bez powodu
zapraszam Pałstwa do wizyty w muzeum, którego eksponaty uruchomi"y we mnie
takie myĘli i obrazy, jakie zapewne nie pojawi"yby si, gdybym by" ogrodnikiem.
W altanie
Aleksander Gierymski, Muzeum Narodowe w Warszawie
Warszawa nie jest miastem, które kojarzy si dwubiegunową, jak twierdzą niektórzy. Dla mnie
z bogatymi zbiorami muzealnymi. Tymczasem ten obraz opowiada o spotkaniach, o nieĘpie-
Muzeum Narodowe ma zbiory godne najwyŻszej sznych rozmowach o Życiu w słoneczne letnie
uwagi. Mało wĘród nich moŻe arcydzieł malar- popołudnie. Czasem zapominamy zapyta na-
stwa europejskiego, za to znakomita jest kolek- szego pacjenta o to, co Żargonowo nazywa si
cja sztuki polskiej. WĘród nich jeden z najpik- siecią wsparcia społecznego, a co moŻe sprowa-
niejszych wed"ug mnie obrazów polskiego mala- dzi si do pytał o to, czy ma on z kim poroz-
rza W altanie Aleksandra Gierymskiego. mawia, spdzi czas, zapyta o rad, opowie-
Kiedy oglądam ten utkany ze Ęwiatła obraz, dzie i wysłucha czyjejĘ opowieĘci.
nie myĘl o tym, jaka to nerwica spowodowa- Warto o tym pamita w czasach, kiedy my
ła Ęmier 51-letniego malarza w szpitalu psychia- takŻe coraz rzadziej pijemy kaw z przyjaciółmi
trycznym przy Via Lungara w Rzymie, nie zasta- w przeĘwietlonej słołcem altanie, a nie wszyscy z nas
nawiam si teŻ, czy cierpiał na chorob afektywną chodzą juŻ na spotkania grup wsparcia. (TW)
Wydawca: Sanofi -Aventis Sp. z o.o.
Redakcja: redaguje zespół, redaktor naczelny: Tomasz Szafrałski
Adres redakcji: Nastroje , Sanofi -Aventis Sp. z o.o., ul. Domaniewska 41, 02-672 Warszawa,
tel. 022 541 46 00, fax 022 541 46 01
PL.VPA.07.07.03.B
NASTROJ E 4
NASTROJE
NASTROJE
www.psychiatria.pl zaburzenia afektywne w teorii i praktyce lipiec / sierpieł 2007 Nr 8
ISSN 1896 0545
stu ryzyka wad rozwojowych u płodu,
jednak obserwowano istotny wzrost
ryzyka poronienia. Badania sugerują
od redakcji
ZABURZENIA NASTROJU
równieŻ zwikszoną czstoĘ przedter-
minowego porodu, mniejszej wagi uro-
dzeniowej, drgawek i Ęmierci płodu,
Wakacyjne wydanie Nastrojów
w Życiu kobiety wyzwania, poraŻki i zwycistwa
a takŻe nadciĘnienia płucnego u naro-
otwiera artykuł dr Agaty Szulc
dzonego dziecka, aczkolwiek wyniki te
dotyczący zaburzeł nastroju
Kobiety róŻnią si od mŻczyzn to słowego (GABA). Do objawów naj- powaŻne zaburzenia nastroju u kobiet nie są do kołca potwierdzone. W nie-
u kobiet. W ostatnich latach,
prawda znana wszystkim. KaŻdy psy- czĘciej obserwowanych w trakcie ze- w ciąŻy zwłaszcza depresja, a takŻe których badaniach opisywano wicej
słusznie, coraz wicej uwagi
chiatra, a w zasadzie kaŻdy lekarz, po- społu przedmiesiączkowego naleŻą: zaburzenia dwubiegunowe. komplikacji u narodzonych dzieci po
zwraca si na odmiennoĘci
winien reagowa inaczej w zaleŻnoĘci, lk, draŻliwoĘ, przygnbienie, poczu- CiąŻa jest zadaniem rozwojowym podawaniu leków z grupy SSRI w trze-
przebiegu, obrazu psychopa-
czy w gabinecie siedzi przed nim (nią) cie utraty kontroli, ospałoĘ, poza tym w Życiu kobiety, jest okresem, w któ- cim trymestrze ciąŻy, stwierdzano teŻ
kobieta, czy teŻ mŻczyzna. Kobiety objawy fizyczne: bóle piersi, wzrost rym nastpuje rozwój reprezentacji objawy odstawienne. Z drugiej strony
tologicznego oraz specyfik
chorują inaczej inny jest przebieg schi- wagi, bóle głowy, bóle stawów itd. Ob- wewntrznej siebie jako matki, a takŻe nie wykazano teŻ zaburzeł rozwoju
postpowania terapeutycznego
zofrenii, a takŻe zaburzeł nastroju. jawy wystpują cyklicznie, zanikają rozwój relacji z płodem. Jest to potrzeb- dzieci w dłuŻszej obserwacji. Podsu-
w róŻnych zaburzeniach psy-
wraz z kołcem miesiączki i są obser- ne do uzyskania poczucia kompetencji mowując leki z grupy SSRI uwaŻane
chicznych u kobiet i mŻczyzn.
Tabela 1
wowane przynajmniej przez dwa cykle. i właĘciwej troski o płód i dziecko. JuŻ są za doĘ bezpieczne, jednak w kaŻdym
Jednym z trudniejszych wyzwał
Problemy charakterystyczne dla kobiet KaŻda kobieta w ciągu Życia doznała w trakcie ciąŻy waŻne są zachowania wypadku naleŻy rozwaŻy wszelkie za
jest leczenie zaburzeł afektyw-
z zaburzeniami afektywnymi co najmniej jednego z tych objawów Ęwiadczące o związku z nienarodzo- i przeciw podawania leków psycho-
nych u kobiet w ciąŻy albo takich,
" zjawiska związane z rozrodczoĘcią w okresie przed miesiączką. JeĘli ze- nym dzieckiem dbanie o własne zdro- tropowych w ciąŻy. Najbezpieczniejszą
" planowanie ciąŻy, ciąŻa, poród, połóg spół objawów jest szczególnie nasilo- wie (prawidłowe odŻywianie si, uni- opcją jest odstawienie leków przeciw- które ciąŻ planują. W dziale Pra-
" menstruacja ny, to przyjmuje posta dysforyczną kanie alkoholu, papierosów itd.), roz- depresyjnych przed planowanym
ktyka podajemy opis przypadku
" menopauza ang. premenstrual dysphoric disor- mowa z płodem, głaskanie po brzuchu, poczciem u kobiet w stabilnym stanie,
ilustrujący taką sytuacj. Tym
" zwikszone ryzyko nieplanowanej ciąŻy i nara- der (PMDD). Zespół ten wystpuje rozmowa z ojcem dziecka o przyszłoĘci, a takŻe z potwierdzonym w przeszłoĘci
razem nie proponujemy redakcyj-
Żenie na choroby przenoszone drogą płciową u 2-6% kobiet i czsto w powaŻny spo- poszukiwanie informacji o rozwoju bezpiecznym okresem bez leków. Z ko-
nego komentarza po czĘci odpo-
" molestowanie seksualne w dzieciłstwie sób zaburza ich funkcjonowanie i wychowaniu dziecka, materialne przy- lei u kobiet z wywiadem gwałtownych,
wiedzi znajdują si w artykule
" wiksza podatnoĘ na przemoc seksualną zarówno rodzinne, jak i zawodowe. Za- gotowanie si do przyjĘcia dziecka na czstych i powaŻnych nawrotów ko-
dr Szulc, ale zachcamy Pałstwa
i fizyczną obserwowano, Że niektóre zaburzenia Ęwiat (kupowanie ubranek, mebli, rzystniej jest kontynuowa leczenie.
" skuteczna antykoncepcja (w tym interakcje le- zachowania nasilają si w okresie przed sprztów). Depresja i lk w czasie ciąŻy Warto pamita o ewentualnym stoso- do nadsyłania propozycji dalszego
ków antykoncepcyjnych z niektórymi lekami miesiączką zachowania kryminalne, powodują mniejsze poczucie kompe- waniu psychoterapii w niektórych przy- postpowania chcemy zają si
przeciwpadaczkowymi karbamazepina, oks- samobójcze, a takŻe obserwuje si tencji i zaufania do siebie jako dobrej padkach. Depresja w ciąŻy wiąŻe si
nimi w kolejnym numerze.
karbamazepina, topiramat, obniŻające skute- zwikszoną absencj w pracy, wypad- matki , a takŻe łączą si z wystpo- z gorszą opieką nad matką i płodem,
JednoczeĘnie chciałbym ponowi
cznoĘ antykoncepcji) kowoĘ, czstsze przyjcia do szpitali waniem negatywnych uczu wobec zaniedbaniami ze strony matki, naduŻy-
zaproszenie do nadsyłania cieka-
" ryzyko dziedziczenia zaburzeł nastroju (w tym psychiatrycznych). Niektóre dziecka. W konsekwencji prowadzi to waniem alkoholu i narkotyków. Ma to
wych i trudnych opisów sytuacji
zaburzenia somatyczne zaostrzają si nawet do zaprzeczania istnienia płodu konsekwencje dla dziecka m.in.
klinicznych z Pałstwa praktyki.
W tym artykule chciałabym skupi przed miesiączką m.in. padaczka, (np. normalny ubiór, brak przyrostu przedłuŻony poród, niŻsza waga uro-
W Paragrafach rozpoczynamy
si na problemach związanych z zabu- migrena, reumatoidalne zapalenie sta- wagi), braku rozwoju relacji z płodem, dzeniowa, a nawet wiksza czstotliwoĘ
cykl publikacji dotyczących
rzeniami nastroju u kobiet. Pierwsza wów. Poza tym objawy depresyjne rów- co ma niewątpliwe skutki w relacji wystpowania ADHD. Podsumowanie
miesiączka jest punktem granicznym, nieŻ nasilają si w tym okresie, co po- z dzieckiem po urodzeniu. Lk z jed- problemów związanych z depresją
silnego wzburzenia. Przy okazji:
od którego pojawia si zasadnicza twierdza ewentualne związki pomidzy nej strony moŻe by procesem adapta- i ciąŻą przedstawia tabela 2.
mamy orzeczenie Trybunału
róŻnica w czstoĘci wystpowania de- PMDD a właĘnie depresją. W leczeniu cyjnym i wiąŻe si z wikszym
Konstytucyjnego w sprawie
presji u mŻczyzn i u kobiet. Obraz kli- stosuje si preparaty hormonalne, wi- przywiązaniem do dziecka, ale moŻe CiąŻa i poród a zaburzenia
przepisów o obserwacji sądowo-
niczny zaburzeł nastroju zmienia si taminowe (B6), wapniowe, psychote- teŻ odzwierciedla mniejsze poczucie afektywne dwubiegunowe
-psychiatrycznej (w Nastrojach
wraz ze zmianami hormonalnymi rapi, a takŻe leki przeciwdepresyjne, własnej wartoĘci. W rezultacie lk
przedstawialiĘmy obszerne
towarzyszącymi kobiecie w ciągu jej w tym SSRI. Porównywano róŻne spo- przed problemami po porodzie moŻe Kobiety równieŻ inaczej chorują
uzasadnienie skargi). 10 lipca
Życia. Miesiączka ciąŻa poród po- soby podawania leków ciągły i prze- stanowi samospełniającą si przepo- na zaburzenia dwubiegunowe. CzĘciej
łóg menopauza to najwaŻniejsze rywany (np. tylko w drugiej połowie wiedni . cierpią na typ II zaburzeł, który ce- Trybunał uznał za niekon-
etapy tych zmian. Wydarzenia Życio- cyklu), ale nie zaobserwowano róŻnic W ciąŻy obserwuje si teŻ wiele chuje si czstszym wystpowaniem
stytucyjny art. 203 ż 1 w zakresie,
we, które są typowe dla kobiet w skutecznoĘci terapii. innych zaburzeł czstsze fobie, depresji i epizodów mieszanych, szyb-
w jakim nie stwarza wystarcza-
i wchodzą w swoiste interakcje z zabu- zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne, kich zmian faz, a takŻe zmian nastro-
jących gwarancji procesowych, zaĘ
rzeniami nastroju, to oczywiĘcie zja- CiąŻa dysmorfofobi, zaburzenia odŻywiania ju po lekach antydepresyjnych. CzĘ-
art. 203 ż 2 w zakresie, w jakim
wiska związane z rozrodczoĘcią, ale si, a takŻe patologiczną zazdroĘ. ciej wystpują zaburzenia funkcji tar-
nie wskazuje maksymalnego czasu
nie tylko (tabela 1). NaleŻy pamita, Że istnieje wiele Kobiety z juŻ rozpoznaną depresją czycy i migreny, a takŻe uzaleŻnienia.
trwania obserwacji. Przepisy te
problemów psychologicznych związa- w czasie ciąŻy czsto doznają zaostrze- Szacuje si, Że 1/3 Życia kobiety z ty-
stracą moc za 15 miesicy
Zespół napicia nych z ciąŻą. Jeszcze kilkanaĘcie lat te- nia objawów, co wiąŻe si z problemem pem II choroby dwubiegunowej to
przedmiesiączkowego mu ĘmiertelnoĘ okołoporodowa była odpowiedniego leczenia. Badania Życie z depresją. Obraz kobiety z de- a zatem czeka nas w przyszłym
(ang. premenstrual duŻo wyŻsza niŻ obecnie, dlatego nie wykazują, Że przerwanie dotychczaso- presją dwubiegunową to osoba, któ-
roku istotna zmiana prawa.
syndrome PMS) zwracano powszechnie uwagi na utrat wego leczenia przeciwdepresyjnego ra nie moŻe wsta z łóŻka, przesypiając
Pełen wyrok Trybunału i jego
dziecka było to zjawisko naturalne. w ciąŻy powoduje piciokrotne zwi- cały dzieł, z przyrostem wagi, z pro-
uzasadnienie na:
Jest to grupa objawów psycholo- Ostatnio coraz czĘciej analizuje si kszenie ryzyka nawrotu objawów w po- blemami interpersonalnymi. Czsto
www.trybunal.gov.pl
gicznych i somatycznych związanych psychologiczne i społeczne aspekty równaniu z kontynuacją leczenia. rozpoznana zostaje tylko depresja jed-
W muzeum obraz Aleksandra
z cyklem menstruacyjnym. Etiologia niepłodnoĘci, a takŻe poronienia, mar- Najwicej nawrotów depresji obserwu- nobiegunowa, a właĘciwa diagnoza
Gierymskiego, na który
tych zaburzeł nie jest do kołca twych urodzeł, diagnozy prenatalnej, je si w pierwszym trymestrze ciąŻy, nastpuje Ęrednio z opóęnieniem po
psychiatra patrzy i nie
wyjaĘniona w gr wchodzą zaburze- urodzenia dziecka z wadami genetycz- najczĘciej wĘród kobiet z przewlekłą ok. 11 latach, co ma naturalnie nie-
nia hormonalne, a takŻe zaburzenia nymi itd. formą choroby. NajczĘciej w leczeniu korzystne nastpstwa dla leczenia
zastanawia si, jaka to nerwica
w układzie neurotransmiterów, w tym Jednak w dalszym ciągu najbar- depresji w ciąŻy stosuje si leki z grupy i przebiegu choroby.
zaprowadziła autora do szpitala
serotoniny i kwasu gamma-aminoma- dziej istotne w praktyce psychiatry są SSRI, w tym fluoksetyn, lek obserwo- Problemy czsto zaczynają si
psychiatrycznego .
wany od ponad dwudziestu lat. W ba- w momencie planowanego bądę czĘciej
W imieniu redakcji Życzymy
daniach obejmujących 15 lat stwier- nieplanowanego poczcia. Opracowano
przyjemnej lektury, a przede
dzono, Że leki z grupy SSRI nie swoisty schemat współpracy z kobie-
Agata Szulc
wszystkim udanych wakacji!
powodują wikszych objawów ubocz- tami z zaburzeniami dwubiegunowymi
Klinika Psychiatrii Akademii Medycznej w Białymstoku nych u matki, a takŻe znaczącego wzro- i ciąŻą (tabela 3).
NASTROJ E 1
Tabela 2 po prostu jego kontynuacja. Podob- Trudno okreĘli, jaki jest związek
nie jak objawy depresji czsto stanowią pomidzy menopauzą czy perimeno-
Depresja a ciąŻa. ZagroŻenia
continuum okres przed ciąŻą, pauzą a depresją czy depresja istnie-
Pacjentka ryzyko medyczne Pacjentka ryzyko psychologiczne Dziecko
ciąŻa, poród, połóg w uzasadnio- je wczeĘniej i tylko si nasila, czy teŻ
nych przypadkach leczenie równieŻ jest wynikiem zaburzeł hormonal-
Gorsza opieka połoŻnicza Problemy interpersonalne Zmniejszony obwód głowy
powinno by ciągłe. nych. Menopauza wystpuje wczeĘniej
Złe odŻywianie i sen Utrata pracy, dochodów Mniej punktów w skali Apgar
Potrzebne jest oczywiĘcie wspar- u kobiet z wywiadem depresji, kobie-
Mniejsza waga urodzeniowa
cie rodzinne i społeczne, psychotera- ty te mają wicej objawów somatycz-
NaduŻywanie alkoholu, papierosów, nikotyny Inwalidyzacja CzĘciej poród przedwczesny
pia, a takŻe edukacja, zwłaszcza wĘród nych i powaŻniej je przeŻywają.
Samobójstwo Izolacja Zwikszone ryzyko rzucawki porodowej połoŻników, którzy czsto lekcewaŻą Wykazano, Że uderzenia gorąca mogą
objawy depresji. Istnieją równieŻ do- mie podłoŻe psychologiczne. Na ob-
Wicej komplikacji połoŻniczych Wyczerpanie Zwikszone ryzyko zaburzeł afektywnych,
wody na korzystne działanie wiczeł jawy depresji mogą mie wpływ czyn-
adaptacyjnych, zaburzeł poznawczych
fi zycznych w depresji, zwłaszcza po- niki genetyczne, stresowe, osobiste,
Ryzyko depresji poporodowej Separacja, stygmatyzacja Problemy w szkole, depresja
porodowej. WiąŻe si to z wydziela- kulturowe i społeczne. Istotna jest
Wiksze koszty Ambiwalentny stosunek do ciąŻy i dziecka Zaburzenia zachowania
niem endorfin, a takŻe z czynnikami zmiana stylu Życia, proces starzenia
psychospołecznymi wzrostem si, wzrost wagi, zaburzenia seksual-
Przykładowe zalecenia National klozapiny, wikszoĘci leków przeciw- i emigracja, niepewna relacja partner- sprawnoĘci fizycznej i poczucia kon- ne. W leczeniu stosuje si psychotera-
troli nad swoim ciałem, wzrostem pi, edukacj, a takŻe leki przeciwde-
Institute of Clinical Excellence (NICE) depresyjnych. aden z tych leków nie ska, w niektórych społecznoĘciach
obejmują kilka punktów: naleŻy zawsze jest całkowicie bezpieczny dla karmio- stosunki rodzinne, w tym z wszech- samooceny, spadkiem wagi, poprawą presyjne, w tym z grupy SSRI. Jednak
wyglądu. Dla wielu kobiet ma to niektóre kobiety po menopauzie mogą
rozwaŻy wszystkie za i przeciw nego dziecka, a wszelkie problemy władną teĘciową. Poza cierpieniem
olbrzymie znaczenie. Depresj popo- wykazywa gorszą odpowiedę na leki
leczenia zaburzeł dwubiegunowych medyczne, w tym wczeĘniactwo, osobistym depresja poporodowa
w ciąŻy, waŻne są czstsze kontakty ze powodują, Że przy koniecznoĘci lecze-
Tabela 4
specjalistami i sporządzenie pisemne- nia matki naleŻy zaprzesta karmie-
Leki normotymiczne w ciąŻy
go planu postpowania. JeĘli stan nia piersią.
kobiety jest stabilny na lekach anty-
Lek Klasyfikacja FDA Ryzyko wad wrodzonych Stosowanie w ciąŻy
psychotycznych, a jest duŻe ryzyko na- Psychoza poporodowa
Bez leków 2-4% 52% ryzyka nawrotu po odstawieniu, korzystniej stopniowe
wrotu po odstawieniu leków, to naleŻy
odstawienie unika w I trymestrze
to leczenie kontynuowa, monitorując CzstoĘ wystpowania 1-2/1000
Sole litu D 4-12%, ryzyko anomalii Ebsteina 20 razy W przypadku ciŻkiego przebiegu moŻna rozwaŻy kontynuacj
wszelkie objawy niepoŻądane. Do leków urodzeł, dwa razy czĘciej wĘród ko-
wyŻsze niŻ w populacji ogólnej, zespół leczenia z uĘwiadomieniem pacjentce ryzyka;
normotymicznych, których nie naleŻy biet bdących matkami po raz pierw-
wiotkiego dziecka, zaburzenia funkcji tarczycy, Poziom litu w surowicy moŻe by obniŻony
rutynowo przepisywa kobietom w ciąŻy, szy, w 50% u pacjentek z wywiadem
cukrzyca, zwikszona ĘmiertelnoĘ okołoporodowa
naleŻą: walproiniany, karbamazepina, rodzinnym zaburzeł nastroju, czĘciej
sole litu, lamotrygina. Ryzyko przyj- u matek samotnych, w starszym wie- Walproiniany D 11%, wady cewy nerwowej, rozszczep krgosłupa, Unika w trakcie ciąŻy i/lub I trymestrze;
fetal anticonvulsant syndrome , wady układu Podawanie dawki <1000 mg/dob w trzech lub wicej
mowania róŻnych leków przedstawia ku. Psychoza poporodowa wiąŻe si
krąŻenia, krwawienie Ęródmózgowe, opóęnienia dawkach podzielonych;
tabela 4. z 5% ryzykiem samobójstwa i 4% ryzy-
rozwojowe, opóęnienie wzrostu Monitorowanie poziomu w surowicy;
Czynniki ryzyka nawrotu choro- kiem zabójstwa noworodka. NajczĘciej
wewnątrzmacicznego, koagulopatie Suplementacja witaminą K w ostatnim miesiącu ciąŻy
by dwubiegunowej lub wystąpienia tej jest wynikiem choroby afektywnej
i u noworodka;
choroby po raz pierwszy po urodze- dwubiegunowej i profilaktyka przy
Suplementacja kwasem foliowym przed poczciem
niu dziecka to: zaburzenia nastroju uŻyciu leków normotymicznych
i w I trymestrze
w czasie poprzedniej (pierwszej) ciąŻy, znacząco zmniejsza ryzyko nawrotu
Karbamazepina D 5,7%, wady cewy nerwowej, rozszczep krgosłupa, Unika w trakcie ciąŻy i/lub w I trymestrze;
depresja w ciąŻy, zaburzenia snu, zaburzeł.
fetal anticonvulsant syndrome , koagulopatie, UŻywa w monoterapii, w dawkach podzielonych;
a takŻe euforia poporodowa . Objawy
krwawienie Ęródmózgowe, wady twarzoczaszki, Suplementacja wtaminą K i kwasem foliowym (j.w.);
euforii (ang. highs) mogą by pierw- Depresja poporodowa
wady dłoni, opóęnienia rozwojowe, zwłaszcza U kobiet, u których włączono leczenie po poczciu wiksze
szym zwiastunem wystąpienia dru-
gdy podawane z walproinianami ryzyko powaŻnych objawów niepoŻądanych
giego bieguna choroby. Po porodzie od 25% do 75%
Zaburzenia po porodzie wyst- kobiet przeŻywa postpartum blues Lamotrygina C 2,9%, dotychczasowe badania nie wskazują Zachowa ostroŻnoĘ i staranne dawkowanie;
pujące u matki wpływają na stan zdro- stan emocjonalnej labilnoĘci i płaczli- na 12,5% w połączeniu z walproinianami Pacjentki przyjmujące dawk 200 mg/d. ryzyko wad wrodzonych
zwikszone ryzyko wad wrodzonych, niŻsze niŻ w przypadku walproinianów, natomiast w dawce wyŻszej
wia dziecka i sytuacj rodziny. NaleŻy woĘci, zaczynający si po 3-4 dniach
opis rozszczepienia warg/podniebienia, porównywalne z ryzykiem związanym z dawką
zatem starannie rozwaŻy za i prze- po urodzeniu dziecka i trwający do
efekt teratogenny u zwierząt walproinianu 1000 mg/d.
ciw przyjmowania leków normoty- 10 dni. Pozostałe objawy bluesa to
Suplementacja kwasem foliowym
micznych i karmienia dziecka piersią. draŻliwoĘ, lk, bóle głowy, zaburze-
Sole litu generalnie nie są zalecane, nia snu, a takŻe zaburzenia koncen- Olanzapina C Brak danych Zachowa ostroŻnoĘ
związane są z powaŻnymi komplika- tracji i pamici. Objawy zwykle mijają,
Risperidon C Brak danych, opis agenezji ciała modzelowatego, Zachowa ostroŻnoĘ
cjami u noworodka (zaburzenia ale jeĘli trwają powyŻej 2 tygodni
toksycznoĘ u zwierząt
w układzie krąŻenia, sinica, hipotonia), mogą Ęwiadczy o depresji.
Kwetiapina C Brak danych Zachowa ostroŻnoĘ
walproiniany i karbamazepina są Czynniki ryzyka depresji poporo-
uwaŻane za moŻliwe do zastosowa- dowej to m.in. dotychczasowe rozpo-
Klasyfikacja FDA:
nia, natomiast zastrzeŻenia budzi sto- znanie depresji, lk, czynniki psycho-
D Udowodniono działania niepoŻądane na płód ludzki, ale potencjalne korzyĘci z zastosowania leku u ciŻarnych kobiet mogą by zaakceptowane pomimo
sowanie lamotryginy, haloperidolu, społeczne niŻszy status ekonomiczny
potencjalnego ryzyka dla płodu.
C Badania na zwierztach wykazały działania niepoŻądane na płód, ale nie przeprowadzono odpowiednich badał u ludzi; potencjalne korzyĘci z zastosowania
Tabela 3
leku u ciŻarnych kobiet mogą by zaakceptowane pomimo potencjalnego ryzyka dla płodu albo nie przeprowadzono badał na zwierztach ani nie wykonano
Sugerowane zasady postpowania z pacjentką z rozpoznaniem choroby afektyw-
odpowiednich badał u ludzi.
nej dwubiegunowej, która chce zajĘ w ciąŻ lub jest w ciąŻy
rodową obserwuje si takŻe u kobiet przeciwdepresyjne, by moŻe korzyst-
" Pacjentka przed zajĘciem w ciąŻ wpływa na jakoĘ Życia kobiety i jej
homoseksualnych i biseksualnych na byłaby tu terapia hormonalna,
przedyskutuj plany poczcia lub antykoncepcji rodziny, obniŻa zaufanie kobiety do
(czĘciej niŻ wĘród kobiet heterosek- z zachowaniem wszelkich Ęrodków
przedyskutuj ryzyko związane z przyjmowaniem leków spełniania si w roli matki, a takŻe
przedyskutuj ryzyko związane z odstawieniem leków powoduje problemy w relacji z dziec- sualnych), nawet jeĘli nie są biologicz- ostroŻnoĘci w zakresie ewentualnych
nymi matkami dziecka. Objawy objawów ubocznych.
przedyskutuj moŻliwoĘci zmiany leczenia psychoterapia, inne leki, kuracja elektrowstrząsowa kiem, łącznie z przemocą, w kołcu
depresji wykazuje teŻ do 24% ojców, Warto teŻ pamita o tym, Że ob-
" Pacjentka chce zajĘ w ciąŻ zwiksza ryzyko samobójstwa.
co wiąŻe si z problemami społeczny- jawy depresji mogą pojawia si lub
rozwaŻ powolne odstawienie leków, jeĘli przebieg choroby był łagodny/umiarkowany, bez wielokrot- Kobiety po porodzie czsto niechtnie
nych hospitalizacji, a poprzednie próby odstawienia leków nie powodowały ciŻkich nawrotów akceptują diagnoz depresji, bagate- mi i zawodowymi. nasila po sztucznej menopauzie,
najczĘciej pooperacyjnej.
jeĘli pacjentka zajdzie w ciąŻ, nie podawaj leków do II trymestru lub do kołca ciąŻy, jeĘli stan jest lizują objawy i wiąŻą je z problemami
Menopauza
stabilny praktycznymi stresem, zaburzenia-
Podsumowanie
jeĘli nawrót nastąpi przed poczciem lub w I trymestrze zacznij leczenie, wybierając najbardziej mi snu. Kobiety czsto nie chcą przyj-
Naturalna menopauza to okres,
bezpieczną opcj mowa leków, co w praktyce wiąŻe si
w którym przez co najmniej 12 kolej- Zaburzenia nastroju u kobiet łączą
jeĘli dotychczasowy przebieg jest ciŻki, z wielokrotnymi hospitalizacjami, kontynuuj leczenie podczas z zaprzestaniem karmienia piersią
nych miesicy nie wystpuje menstru- si z etapami rozwoju biologicznego
prób zajĘcia w ciąŻ (chociaŻ według niektórych badał
acja, bez innych przyczyn. PrzejĘcie od i są istotnym elementem ich Życia.
" Pacjentka w ciąŻy I trymestr przyjmowanie leków z grupy SSRI
regularnych cykli do stanu całkowite- Czsto są powaŻne i wymagają odpo-
oceł aktualny stan i dotychczasową histori choroby podczas laktacji jest uwaŻane za
go amenorrhea moŻe trwa do oĘmiu wiedniego leczenia, niekiedy wystar-
przedyskutuj ryzyko przyjmowania leków wzgldnie bezpieczne dla dziecka)
lat. Oznacza to, Że wiele kobiet przez czy wsparcie bliskich osób. Prawidłowe
rozwaŻ ryzyko nawrotu w wyniku nagłego odstawienia leku normotymicznego wzmaga to poczucie winy co ze
dłuŻszy czas jest naraŻonych na obja- rozpoznanie i leczenie jest warunkiem
rozwaŻ zmian leczenia na bezpieczniejszą alternatyw (jeĘli nie ma historii braku odpowiedzi na ten mnie za matka, jeĘli nie bd karmi
rodzaj leczenia) piersią . Istotnym praktycznie prob- wy związane z tzw. perimenopauzą, uzyskania dobrostanu pacjentek i za-
czyli okresem przejĘciowym. W tym pewnienia im właĘciwej jakoĘci Życia.
rozwaŻ kontynuacj leczenia w I trymestrze, jeĘli dotychczasowy przebieg choroby jest ciŻki, z bra- lemem jest prognoza ewentualnego
kiem wglądu, wieloma nawrotami i hospitalizacjami niebezpieczełstwa dla dziecka ob- czasie istnieje takŻe wiksze ryzyko de-
presji. By moŻe istnieje grupa kobiet,
" Pacjentka w ciąŻy II lub III trymestr serwacja, czy matka kiedykolwiek
kontynuuj dotychczasowe leczenie, jeĘli stan jest stabilny straciła panowanie nad sobą w sto- która jest bardziej naraŻona na obja- PiĘmiennictwo:
Blier P. 2006, Curtis V. 2005, Hart R. i McMahon A.
wy depresji w okresach przemian hor-
przedyskutuj ryzyko nawrotu po porodzie sunku do noworodka, zwłaszcza gdy
2006, Hunter M. i Rendall M. 2007, Indusekhar R.,
monalnych, takich jak menstruacja,
aby zmniejszy ryzyko nawrotu, a pacjentka nie przyjmuje leków, przedyskutuj moŻliwoĘ ponownego płacze, szczególnie niebezpieczne moŻe
Usman S.B. i O Brien S. 2007, Lee D.T.S. i Chung T.
2007, Morrow J., Russel A., Guthrie E. et al. 2005,
ciąŻa, połóg, włączenie lub zakołczenie
włączenia leczenia pod koniec III trymestru by uciszanie poduszką. WaŻne jest
Tam W.H. i Chung T. 2007, Ward S. i Wisner K.L.
jeĘli stan nie jest stabilny włącz leczenie (najlepiej poprzednio skuteczne) odpowiednio wczesne włączenie le- przyjmowania leków antykoncepcyj-
2007, Weinberg M. i Tronick E. 1998, Yatham L.N.
2005.
nych i oczywiĘcie menopauza.
przedyskutuj problemy karmienia piersią i przyjmowania leków czenia przeciwdepresyjnego, a czsto
NASTROJ E 2
W Paragrafach chcemy poru- Dzia" Praktyka poĘwicony jest kazuistyce zaburzeł nastroju. Pomimo
dobrze ustalonych kryteriów rozpoznawania i zasad leczenia w klini-
sza problemy prawne, z który-
praktyka
paragrafy
ce spotykamy czsto przypadki, które nie mieszczą si w schematach
mi spotykają si psychiatrzy.
i algorytmach. Zapraszamy do ich wspólnego analizowania.
Chora z wykształceniem gdzie by"a leczona klopentyksolem uzyskując po miesiącu popraw. Od-
SILNE WZBURZENIE
wyŻszym ekonomicznym, bezdziet- (acuphase), po 2 tygodniach została stawiono risperidon, po kilkunastu ty-
na, od dwóch lat w stałym związku. wypisana z rozpoznaniem zespołu ma- godniach pojawił si epizod depresyj-
Ze wzgldu na coraz czĘciej spo- córk, z drugiego kilkuletnią ( oczko Wywiad rodzinny bez znaczenia. niakalnego i zaleceniem przyjmowa- ny niereagujący na leczenie paroksetyną
tykane w praktyce orzeczniczej spory w głowie tatusia ). Drugi mąŻ teŻ Rozwój wczesnodziecicy prawid- nia litu 750 mg/d. Wróciła do kraju, do 40 mg/d., po zmianie na wenlafak-
kompetencyjne i dotyczące kryteriów zncał si na opiniowaną, bił ją do- łowy. W szkole uczyła si bardzo szybko nastąpiła poprawa, ale po kil- syn nastąpiła poprawa po 2 miesiącach
rozpoznawania stanu silnego wzbu- tkliwie; miała kilka razy połamane dobrze, na studiach, na III roku, ku tygodniach nastąpił dwumiesiczny leczenia dawką 150 mg, ale lek szyb-
rzenia u sprawców zabójstw postano- Żebra, miednic, wstrząĘnienie móz- po raz pierwszy miała dwumie- okres gorszego nastroju: wstydziła si ko odstawiono z powodu objawów
wiłam napisa cykl artykułów zarów- gu. Była niejednokrotnie hospitalizo- siczny okres bardzo duŻej aktyw- tego, co si stało, Żałowała zmarnowa- hipomanii, nadal utrzymano kwas wal-
no porządkujących teoretyczną wiedz wana. MąŻ zaŻądał, aby starsza cór- noĘci, potrzebowała tylko 3 go- nego stypendium. Lit przyjmowała proinowy w dawce 1200 mg/d. (chora
na ten temat, jak i przedstawiających ka zamieszkała u dziadków, bo nie dzin snu, zamczała koleŻanki nieregularnie, przytyła 4 kg. Miała kategorycznie nie wyraziła zgody na
prób zastosowania tejŻe wiedzy mógł związa si z nią emocjonalnie. z akademika propozycjami kolej- dolegliwoĘci Żołądkowe i w kołcu po leczenie litem).
w praktyce. OĘmieszał Żon publicznie, drwił nych kursów dodatkowych i pro- kilku miesiącach odstawiła lek. W ciągu kolejnego roku dwukrot-
Formuła kodeksowa brzmi: Art. z niej. Wszystkie te szykany znosiła wadziła oŻywione Życie towarzy- Po studiach ponownie wyjechała nie wystąpiły stany depresyjne łagod-
148, par. 4: Kto zabija człowieka pod cierpliwie. Po kolejnych pobiciach skie. KoleŻanki zwróciły uwag, za granic i ponownie wystąpiły obja- ne, ale subiektywnie bardzo ęle zno-
wpływem silnego wzburzenia uspra- wnosiła pozwy o rozwód, ale zawsze Że si zmieniła, wydała duŻo wy maniakalne. Z powodu napicia, szone przez pacjentk: domagała si
wiedliwionego okolicznoĘciami pod- je wycofywała po przeprosinach mŻa. pienidzy na ubrania i kosmety- agresji, braku współpracy została przy- włączenia leków przeciwdepresyjnych,
lega karze pozbawienia wolnoĘci od W kołcu mąŻ porzucił ją dla miesz- ki. Po kilku miesiącach, po roz- jta do szpitala. Była leczona risperi- obniŻyła dawk walpronianów (bo
1 roku do lat 10. kającej pitro niŻej kobiety, nadal jed- staniu z chłopakiem, miała okres donem 4 mg i kwasem walproinowym z nimi wiązała gorsze samopoczucie).
Psychiatrzy oddają ten problem nak kontaktował si z córką i relacja gorszego nastroju, problemy 1000 mg z szybką poprawą. Po wypi- Po dołączeniu do lamotryginy 100 mg/d.
w rce psychologów, wychodząc z za- ta była jedyną waŻną dla niego z prze- z przygotowaniem si do sesji, sie wystąpiła faza depresyjna trwająca uzyskano popraw. Normotymia utrzy-
łoŻenia, Że stan silnego wzburzenia, szłoĘci. Krytycznego dnia mąŻ przy- czuła si senna, opuszczała zajcia. 6 tygodni poprawa po 2 miesiącach muje si od roku.
zwany czsto afektem fizjologicznym, szedł do domu pijany i przewrócił si Nie korzystała wówczas z pomo- po dołączeniu paroksetyny. Czuła si Pacjentka zgłosiła si do lekarza
nie wiąŻe si z patologią. Psychologo- na łóŻko. ona przygotowywała w tym cy specjalisty. dobrze i po roku sama odstawiła kwas z partnerem, jest niechtnie nastawio-
wie zaĘ czsto zapominają, Że stan sil- czasie kanapki dla dziecka, kroiła chleb. Poczuła si lepiej, rozpoczła dru- walproinowy. Nawiązała satysfakcjo- na do dalszej farmakoterapii, planuje
nego wzburzenia jest kategorią prawną, Dziewczynka podeszła do ojca i za- gi fakultet, na ostatnim roku studiów nujący związek, partner bardzo ją wspie- w przyszłym roku zajĘcie w ciąŻ.
a nie psychologiczną. Obowiązujące czepiała go, chcąc si z nim bawi. wyjechała na stypendium zagranicz- ra. Podjła atrakcyjną prac. Tym razem zapraszamy Pałstwa
przepisy upowaŻniają jedynie organ On zareagował na to w sposób nie- ne. Stała si znowu bardzo aktywna, Po kilku miesiącach stała si do komentarza przypadku i propozy-
procesowy do badania okolicznoĘci oczekiwany: s& .aj, jesteĘ taka sama miała wiele pomysłów, naruszała re- draŻliwa, miała pretensje do partne- cji dalszego postpowania. Prosimy
wywołujących i usprawiedliwiających k& wa jak twoja matka . ona chwy- gulamin akademika, nie spała w no- ra, Że jest mało przedsibiorczy, w pra- o nadsy"anie propozycji, z krótkim
stan silnego wzburzenia. NiemoŻliwa ciła nóŻ i zadała nim z ogromną siłą cy. Na uwagi reagowała draŻliwoĘcią, cy zgłaszała duŻo pomysłów. Namó- uzasadnieniem na adres e-mail: szafr@
jest jednak psychologiczna analiza kilkanaĘcie ciosów mŻowi, powodując a potem agresją. Wezwano rodziców, wiona przez partnera zgłosiła si do ipin.edu.pl. Pałstwa propozycje posta-
afektu bez znajomoĘci bodęca go wy- jego Ęmier. Po czynie próbowała za- nie chciała wraca do Polski, została psychiatry zastosowano risperidon ramy si zamieĘci w kolejnym nume-
wołującego. RóŻnica polega na tym, trzyma krwawienie, wezwała pogo- przyjta do szpitala psychiatrycznego, 2 mg/d. i kwas walproinowy 1200 mg/d., rze Nastrojów . (TASZ)
Że sąd szuka usprawiedliwienia wzbu- towie, a kiedy przyjechało, siedziała
rzenia, posługując si ocenami etycz- na podłodze otpiała i wyczerpana.
nymi i zasadami społecznego współ- Wydawa by si mogło, Że bodziec
Życia, natomiast opiniujący psycho- wywołujący zryw emocjonalny u opi-
log traktuje okolicznoĘci czynu jako niowanej był nieproporcjonalnie mały
bodziec postrzegany przez sprawc do wczeĘniejszych, które cierpliwie zno-
subiektywnie, zaleŻnie od jego siła. Ten był jednak tzw. ostatnią kroplą
osobowoĘci i doĘwiadczenia. i godził w niezwykle waŻną i ostatnią
Według Jarosza wyróŻnia si nast- wartoĘ, jaką była dla obojga rodziców
pujące cechy stanu silnego wzburzenia: ich córka ( ona była ĘwitoĘcią ). MoŻna
" nagły początek; na tym przykładzie przeĘledzi wszyst-
" znaczne natŻenie napicia emo- kie fazy stanu silnego wzburzenia,
cjonalnego przejawiające si ob- a uderzająca tu jest siła i rozległoĘ agre-
jawami ze strony układu wege- sji sprawczyni, dotychczas nigdy nie-
tatywnego; ujawniana i niemoŻliwa, wydawa by
" pewne obniŻenie (zwykle wybiór- si mogło, u osoby o takich warunkach
cze) efektywnoĘci spostrzegania fizycznych.
i logicznego myĘlenia; Przedmiotem opinii sądowo-psy-
" krótki czas trwania; chologicznej w przypadku wypowia-
" znuŻenie po czynie. dania si o stanie silnego wzburzenia
WikszoĘ autorów podkreĘla powinno by natŻenie procesów mo-
krótkotrwałoĘ zrywu emocjonalne- tywacyjnych, ich kierunek, poziom
go i jego rozwój przebiegający w trzech regulacji zachował agresywnych oraz
fazach: stopieł samokontroli sprawcy. Istotą
" faza niespecyficzna, w której na- stanu silnego wzburzenia jest bowiem
stpuje szybkie narastanie napicia sytuacja, kiedy emocje są tak silne, Że
emocjonalnego, gdzie samo tem- wymykają si racjonalnej kontroli.
po zaleŻne jest od struktury oso- Konieczne jest tu przeĘledzenie, jak
bowoĘci sprawcy. MoŻe to by doszło do takiego stanu, jakie mecha-
ostatnia kropla, wydająca si obiek- nizmy i procesy wziły udział w jego
tywnie mało istotna, a dla spraw- powstaniu. KaŻdy przypadek wyma-
cy nie do zniesienia w narastającym ga indywidualnego podejĘcia i odrbnej
przewlekłym konflikcie; analizy. Nie zawsze zachowanie
" faza zrywu emocjonalnego z po- przestpcze bdzie wynikiem krótko-
budzeniem psychoruchowym trwałego, silnego bodęca, nie zawsze
i objawami ze strony układu we- teŻ przejawi si w formie nagłej i gwał-
getatywnego; townej.
" faza wyczerpania. Wielu autorów zwraca uwag na
Dla ilustracji posłuŻ si przykła- fakt (czsto w praktyce niebrany pod
Skrócona informacja o leku Depakine Chrono 300, Depakine Chrono 500 (Natrii valproas, Acidum valproicum) tabletki powlekane o przed"uŻonym uwalnianiu, 200 mg + 87 mg (co odpowiada "ącznie
CH OR OB A
dem: uwag), Że kaŻdy człowiek moŻe ulec
AFEKTYWNA
300 mg soli sodowej kwasu walproinowego); tabletki powlekane o przed"uŻonym uwalnianiu, 333 mg + 145 mg (co odpowiada "ącznie 500 mg soli sodowej kwasu walproinowego). Opis dzia"ania: kwas
walproinowy i walproinian sodu powodują wzrost stŻenia kwasu gamma-aminomasowego (GABA) w oĘrodkowym uk"adzie nerwowym. Wskazania: padaczka, napady uogólnione: napady miokloniczne,
Kobieta 38-letnia, drobna i kru- stanowi silnego wzburzenia, takŻe
napady toniczno-kloniczne, napady atoniczne, napady mieszane, napady czĘciowe: napady proste lub z"oŻone, napady wtórnie uogólnione, zespo"y specyfi czne (Westa, Lennoxa-Gastauta). Profi laktyka
cha fizycznie, po rozwodzie z maltre- osoba chora lub zaburzona. Najisto- DWUBIEGUNOWA
choroby afektywnej dwubiegunowej w przypadku nieskutecznoĘci litu, karbamazepiny. Przeciwwskazania: nadwraŻliwoĘ na walproinian sodu lub którykolwiek sk"adnik preparatu. Ostre i przewlek"e zapalenie
wątroby. Stosowanie u pacjenta z przebytym ciŻkim zapaleniem wątroby, zw"aszcza polekowym, lub u pacjenta z wywiadem rodzinnym Ęwiadczącym o ciŻkim zapaleniu wątroby. Porfi ria. Jednoczesne
tującym ją mŻem alkoholikiem tniejsza jest tutaj odpowiedę na pyta-
stosowanie z meflochiną. Specjalne ostrzeŻenia i Ęrodki ostroŻnoĘci: rzadkie przypadki zaburzenia czynnoĘci wątroby i krzepnicia szczególnie u pacjentów stosujących wielolekową terapi padaczki i dzieci poniŻej 3. roku Życia.
Przed rozpoczciem leczenia oraz okresowo podczas pierwszych 6 miesicy terapii naleŻy wykonywa badania laboratoryjne czynnoĘci wątroby. W przypadku podejrzenia ciŻkiego zaburzenia czynnoĘci wątroby naleŻy przerwa
związała si ponownie z człowiekiem nie, czy gdyby nie zaistniały okreĘlone
stosowanie leku. MoŻe wystąpi przemijający wzrost aktywnoĘci transaminaz we krwi. Nie zaleca si stosowania leku u pacjentów z niedoborem enzymów cyklu mocznika (lub z obciąŻonym wywiadem). U dzieci poniŻej 3.
uzaleŻnionym od alkoholu. Z pierw- czynniki zewntrzne (okolicznoĘci), roku Życia zaleca si stosowanie DEPAKINE CHRONO w monoterapii. Przed rozpoczciem leczenia, jak równieŻ przed zabiegami operacyjnymi, zaleca si oznaczenie ca"kowitej liczby krwinek i p"ytek krwi, czasu krwawienia
i krzepnicia. U pacjentów z niewydolnoĘcią nerek moŻe okaza si konieczne zmniejszenie dawki leku. W przypadku rozpoznania zapalenia trzustki naleŻy przerwa stosowanie leku. Walproinian sodu moŻe powodowa
szego związku miała kilkunastoletnią doszłoby takŻe do zabójstwa.
ujawnienie si chorób immunologicznych. NaleŻy poinformowa pacjentów o ryzyku zwikszenia masy cia"a. Dzia"ania niepoŻądane: rzadko przypadki zaburzenia czynnoĘci wątroby. Zaburzenia Żo"ądkowo-jelitowe (nudnoĘci,
bóle Żo"ądka, biegunka). Zaburzenia uk"adu nerwowego: ataksja, izolowane, przemijające objawy parkinsonizmu, przemijające posturalne drŻenia miĘniowe, sennoĘ, zwikszenie stŻenia amoniaku we krwi. Zaburzenia krwi i
uk"adu ch"onnego: trombocytopenia, rzadko niedokrwistoĘ, leukopenia lub pancytopenia, zmniejszenie stŻenia fibrynogenu lub wyd"uŻenie czasu krwawienia. Reakcje skórne: wysypka. MoŻe wystąpi zwikszenie masy cia"a,
a takŻe zaburzenia cyklu miesiączkowego, wypadanie w"osów, zapalenie naczył, os"abienie s"uchu, reakcje alergiczne. CiąŻa i laktacja: donoszono o zwikszeniu czstoĘci wystpowania wad rozwojowych i ryzyka wystąpienia
opóęnienia rozwoju (werbalnego IQ) u potomstwa matek leczonych walproinianem, walproinian w niewielkim stopniu przenika do mleka matki. Wp"yw na prowadzenie pojazdów mechanicznych: kierowcy i operatorzy maszyn
powinni by ostrzeŻeni o moŻliwoĘci wystąpienia sennoĘci. Dawkowanie: dawkowanie 1-2 razy na dob, początkowa dawka dobowa wynosi zwykle 5 do 15 mg/kg mc.; nastpnie naleŻy
ją stopniowo zwiksza co 2-3 dni po 5 mg/kg mc. aŻ do osiągnicia dawki terapeutycznej. Dawka ta wynosi zwykle od 20 do 30 mg/kg mc. na dob. Dzieci o masie cia"a powyŻej 17 kg:
zwykle podtrzymująca dawka wynosi 30 mg/kg mc. na dob. DoroĘli: zwykle podtrzymująca dawka wynosi od 20 do 30 mg/kg mc. na dob. Opakowanie: 30 tabletek. Pozwolenie MZ Nr:
Ewa Waszkiewicz
R/ 6943, R/ 6944. Szczegó"owe informacje o leku zawarte są w Charakterystyce Produktu Leczniczego. Podmiot odpowiedzialny: Sanofi-Aventis Sp. z o.o. Informacji udziela: Sanofi-Aventis
Sp. z o.o., ul. Domaniewska 41, 02-672 Warszawa, tel. 022 541 46 00, faks: 022 541 46 01. Lek wydawany z przepisu lekarza na recept. Depakine Chrono 300 cena urzdowa 22,96
III Klinika Psychiatrii IPiN w Warszawie z"; maksymalna dopłata dla pacjenta 3,42 zł. Depakine Chrono 500 cena urzdowa 27,32 z"; maksymalna dopłata dla pacjenta 0,46 zł. PL.VPA.06.12.04GE
NASTROJ E 3
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Emocje i nastrojeMłoda Polska Poezja J Kasprowicza odbiciem młodopolskich niepokojów i nastrojów pokolenia z przełOBNIZONY NASTROJNastrójnastroje nr2NASTROJOcena nastroju kobietNastroje końca wieku w poezji młodopolskiejnastroje nr3 1Dlaczego nie da się nastroić pianinaDepresyjne zaburzenia nastroju u osób w wieku podeszłymBIOS W ZŁYM NASTROJUnastroje nr1więcej podobnych podstron